Մարին Բարլետի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մարին Բարլետի
Ծնվել է1450[1][2]
ԾննդավայրՇկոդեր, Ալբանիա
Վախճանվել է1513
Վախճանի վայրՀռոմ, Պապական մարզ
Մասնագիտությունգրող և պատմաբան
ՔաղաքացիությունFlag of Most Serene Republic of Venice.svg Վենետիկի հանրապետություն
Commons-logo.svg Marin Barleti Վիքիպահեստում

Մարին Բարլետի (ալբ․՝ Marin Barleti, լատ.՝ Marinus Barletius, 1450[1][2], Շկոդեր, Ալբանիա - 1513, Հռոմ, Պապական մարզ), ալբանացի բանաստեղծ, պատմաբան, կաթոլիկ քահանա, Վերածննդի մարդասեր։ Ալբանական պատմագրության հիմնադիրն է։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարին Բարլետին ծնվել է 1450 թվականին Շկոդերում։ Նրա մանկության և պատանեկության մասին առայժմ ոչինչ հայտնի չէ պատմությանը։ Մասնակցել է հայրենի Շկոդերի ազատագրմանը Օսմանյան զավթիչների դեմ պայքարում 1474 և 1478 թվականներին։ Թուրք նվաճողների դեմ ալբան ժողովրդի ազատագրական պայքարի ղեկավար, Ալբանիայի ազգային հերոս Սկանդերբեգի մահվանից հետո Շկոդերը դարձավ հակաօսմանյան շարժման վերջին մոհիկաններից մեկը։ Այն բանից հետո, երբ թուրքերը գրավեցին քաղաքը, Մարին Բարլետին տարագրվեց Իտալիա։

Այստեղ դարձավ պատմության, դասական գրականության և լատիներենի մեծ գիտակ։

«Չերնոգորիայի պատմություն» գրքում մետրոպոլիտ Վասիլի III Պետրովիչը Բարլետիի մասին գրել է.

Aquote1.png Марин Скадранин, родом Словен «на латинском језику велми учен» Aquote2.png

Istorija o Crnoj Gori. 1985

Մարին Բարլետին իր մահկանացուն կնքել է 1513 թվականին Իտալիայի մայրաքաղաք Հռոմում։

Աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարին Բարլետին մի շարք պատմական աշխատությունների հեղինակ է, որոնք գրել է լատիներենով։

1505 թվականին Վենետիկում հրատարակել է «Շկոդերի առումը» (алб. Rrethimi i Shkodrës) աշխատությունը, իսկ 1508 թվականից 1510 թվականներին Հռոմում լույս է ընծայել Սկանդերբեգի մասին պատմող առաջին կենսագրական աշխատությունը՝ «Սկանդերբեգի՝ էպիրոտների արքայազնի կյանքի պատմության և սխրագործության մասին» (լատ. Historia de vita et gestis Scanderbegi Epirotarum principis ). այս աշխատությունով նա հիմք է դրել ալբանական պատմագրությանը։

16-րդ դարում Բարլետիի «Պատմություն» աշխատությունը լատիներենից թարգմանվել է մի շարք եվրոպական լեզուներով։ Միայն Գերմանիայում, հընթացս 16-ից 17-րդ դարերի, այս աշխատությունը վերահրատարակվել է ավելի քան տասն անգամ։ Այն համարվում է Սկանդերբեգի՝ հակաօսմանյան ապստամբության առաջնորդի կենսագրության ուսումնասիրման կարևորագույն աղբյուրը։

Մարին Բարլետիի երրորդ աշխատությունը լույս է ընծայվել 1512 թվականին և վերնագրված է «Պապերի և կայսրերի կյանքի կոմպենդիումը» (լատ. Compendium vitarum pontificum et imperatorum):

Հիշատակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այսօր Մարին Բառլետիի անունն են կրում Տիրանայի համալսարաններից մեկը, Շկոդերի հանրային գրադարանն ու հրատարակչությունը։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. 2,0 2,1 NUKAT — 2002.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]