Մարին Բարլետի
Մարին Բարլետի | |
|---|---|
| Ծնվել է | 1450[1][2] |
| Ծննդավայր | Շկոդեր, Ալբանիա |
| Վախճանվել է | 1513 |
| Վախճանի վայր | Հռոմ, Պապական մարզ |
| Մասնագիտություն | գրող և պատմաբան |
| Քաղաքացիություն |  Վենետիկի հանրապետություն |
 Marin Barleti Վիքիպահեստում | |
Մարին Բարլետի (ալբ․՝ Marin Barleti, լատին․՝ Marinus Barletius, 1450[1][2], Շկոդեր, Ալբանիա - 1513, Հռոմ, Պապական մարզ), ալբանացի բանաստեղծ, պատմաբան, կաթոլիկ քահանա, Վերածննդի մարդասեր։ Ալբանական պատմագրության հիմնադիրն է։
Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մարին Բարլետին ծնվել է 1450 թվականին Շկոդերում։ Նրա մանկության և պատանեկության մասին առայժմ ոչինչ հայտնի չէ պատմությանը։ Մասնակցել է հայրենի Շկոդերի ազատագրմանը Օսմանյան զավթիչների դեմ պայքարում 1474 և 1478 թվականներին։ Թուրք նվաճողների դեմ ալբան ժողովրդի ազատագրական պայքարի ղեկավար, Ալբանիայի ազգային հերոս Սկանդերբեգի մահվանից հետո Շկոդերը դարձավ հակաօսմանյան շարժման վերջին մոհիկաններից մեկը։ Այն բանից հետո, երբ թուրքերը գրավեցին քաղաքը, Մարին Բարլետին տարագրվեց Իտալիա։
Այստեղ դարձավ պատմության, դասական գրականության և լատիներենի մեծ գիտակ։
«Չերնոգորիայի պատմություն» գրքում մետրոպոլիտ Վասիլի III Պետրովիչը Բարլետիի մասին գրել է.
|
Марин Скадранин, родом Словен «на латинском језику велми учен» | 
|
Մարին Բարլետին իր մահկանացուն կնքել է 1513 թվականին Իտալիայի մայրաքաղաք Հռոմում։
Աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մարին Բարլետին մի շարք պատմական աշխատությունների հեղինակ է, որոնք գրել է լատիներենով։
1505 թվականին Վենետիկում հրատարակել է «Շկոդերի առումը» (алб. Rrethimi i Shkodrës) աշխատությունը, իսկ 1508 թվականից 1510 թվականներին Հռոմում լույս է ընծայել Սկանդերբեգի մասին պատմող առաջին կենսագրական աշխատությունը՝ «Սկանդերբեգի՝ էպիրոտների արքայազնի կյանքի պատմության և սխրագործության մասին» (լատ. Historia de vita et gestis Scanderbegi Epirotarum principis ). այս աշխատությունով նա հիմք է դրել ալբանական պատմագրությանը։
16-րդ դարում Բարլետիի «Պատմություն» աշխատությունը լատիներենից թարգմանվել է մի շարք եվրոպական լեզուներով։ Միայն Գերմանիայում, հընթացս 16-ից 17-րդ դարերի, այս աշխատությունը վերահրատարակվել է ավելի քան տասն անգամ։ Այն համարվում է Սկանդերբեգի՝ հակաօսմանյան ապստամբության առաջնորդի կենսագրության ուսումնասիրման կարևորագույն աղբյուրը։
Մարին Բարլետիի երրորդ աշխատությունը լույս է ընծայվել 1512 թվականին և վերնագրված է «Պապերի և կայսրերի կյանքի կոմպենդիումը» (լատ. Compendium vitarum pontificum et imperatorum):
Հիշատակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այսօր Մարին Բառլետիի անունն են կրում Տիրանայի համալսարաններից մեկը, Շկոդերի հանրային գրադարանն ու հրատարակչությունը։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 NUKAT — 2002.
Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Советская историческая энциклопедия. В 16 томах. — М.: Советская энциклопедия. 1973—1982. Том 2.
- Российская историческая энциклопедия. Т. 2. М., 2015, с. 338.
- Robert Elsie: A Biographical Dictionary of Albanian History.. I.B. Tauris: 2013, s. 32-33. ISBN 9781780764313.(անգլ.)
- Kenneth Meyer Setton, The Papacy and the Levant 1204—1571, DIANE Publishing 1978, ISBN 0-87169-127-2 (անգլ.)
- Oliver Jens Schmitt, Das venezianische Albanien: (1392—1479), Oldenbourg 2001, ISBN 3-486-56569-9 (գերմ.)
- Historia de vita et gestis Scanderbegi Epirotarum Principis Treasure of the National Library of Albania displayed by The European Library
- Historia de vita et gestis Scanderbegi Epirotarum Principis Online digital version presented at World Digital Library
- Nadin, Lucia. Albania Ritrovata: recuperi di presenze Albanesi nella cultura e nell'arte del cinquento veneto. Tirana: Onufri, 2012, ISBN 9789995687861
- Martinović, Niko S. (1962), Cetinjski ljetopis [Cetinje chronicle] (Serbian), Cetinje: Izd. Centr. nar. biblioteke NR Crne Gore, OCLC 7185102, Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 11-ին
{{citation}}: Invalid|ref=harv(օգնություն)CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Մարին Բարլետի» հոդվածին։ |
| ||||||||||||
