Մասնակից:Սիրանուշ Եղիազարյան/Ավազարկղ

Ալալիա ( հին հունարեն՝ ἀ- — ժխտական մասնիկ և λαλιά — խոսք) — Խոսքի բացակայություն կամ թերձևավորվածություն երեխանների մոտ, պահպանված լսողության և ինտելեկտի պայմաններում:Ալալիայի պատճառները առավել հաճախ հանդիսանում են ծննդաբերության ժամանակ երեխայի գլխուղեղի կեղևի երկկողմանի ախտահարումները, ինչպես նաև գլխուղեղի տարբեր հիվանդություններ և վնասվածքներ, որոնք երեխան կրել է կյանքի մինչխոսքային փուլում: Ալալիայի ծանր աստիճանը երեխանների մոտ արտահայտվում է խոսքի ամբողջական բացակայությամբ, կամ որոշ թոթովանքային բառերի առկայությամբ, ավելի թեթև դեպքերում դիտվում է խոսքի հապաղում, որը բնութագրվում է սահմանափակ բառապաշարով, ագրամատիզմներով, գրել- կարդալու դժվարություններով:

Ալալիան խոսքի ամբողջական բացակայությունն է կամ խոսքի թերզարգացվածություն (խոսքի կառուցողականություն կամ ընկալում), պահպանված լսողության և բանականության պայմաններում:Ալալիայի ընդունված տարբերակումը շարժողականի և զգայականի համապատասխանում են ՀՄԴ - 10-ում էքսպրեսիվ և իմպրեսիվ խոսքի խանգարմումներին: Ալալիան պետք է տարբերակել խոսքի առանձնահատուկ խանգարումներից, որոնք իրենցից ներկայացնում են խոսքի խանգարում պահպանված բանականության պայմաններում, և ինչ-որ ուրիշ խնդրի, այդ թվում գլխուղեղային վնասվածքների բացակայությամբ:

էթոլոգիա և պաթոգենեզ

Էթոլոգիան և պաթոգենեզը բազմազան են, գլխուղեղի վնասվածքններ և բորբոքային գործընթացներ,ներարգանդային և վաղ հետծննդաբերական շրջանում առաջացած խնդիրներ:

Ալալիայի տեսակները

Տարբերվում է ալալիայի երկու հիմնական տեսակ

Շարժողական ալալիա (Alalia motoria; լատ. motor շարժողական) — էքսպրեսիվ խոսքի թերզարգացվածություն (երեխան լիարժեք չի հասկանում թե ինչ է խոսում), ակտիվ բառապաշարի տիրապետման և լեզվի քերականական կառույցի արտահայտված խանգարումներով, այդ ամենի հետ պահպանված է խոսքի ընկալումը: Շարժողական ալալիայի հիմքում ընկած է խոսքաշարժողական վերլուծիչի ախտահարումը,տուժած է խոսքի կառուցողականությունը, ծագումը: Պատճառը՝ խոսքաշարժողական կենտրոնի (Բրոկայի կենտրոն) և նրա ուղիների ախտահարումն է:

Սենսորային զգայական ալալիա (Alalia sensoria; լատ. sensus զգացողականություն) — Իմպրեսիվ խոսքի թերզարգացվածություն (շրջապատի կողմից արտահայտված խոսքի ոչ լիարժեք ընկալում),երբ դիտվում է տարանջատում բառի իմաստի և հնչյունային կազմի միջև: Երեխայի մոտ տուժում է խոսքի ընկալումը, ըմբռնումը,չնայած նրա պահպանված լսողությանը: Սենսորային ալալիայի պատճառներն են հանդիսանում խոսքալսողական վերլուծիչի (Վերնիկեյի կենտրոն) և նրա ուղիների ախտահարումը:

Միևնույն ժամանակ այս տարբերակումը պայմանական է, քանի որ պրակտիկայում հանդիպում է տեսակների համակցվածություն. և՛ շարժողական և՛ զգայական :

Կլինիկական պատկեր

Ալալիայի տարբեր աստիճաններ են լինում. թեթև խանգարումներից մինչև ծանր, երբ երեխան չի խոսում մինչև 10-12 տարեկանը, չնայած կատարվող երկարատև աշխատանքներին, նրա խոսքը սահմանափակված է աղքատ բառապաշարով, և տարրական քերականությամբ:

Շարժողական ալալիա

В данном случае у ребёнка поражена часть мозга, отвечающая за воспроизведение речи. При сохранном артикуляционном аппарате дети не могут говорить правильно.

Для этого типа характерны следующие симптомы:

Полное отсутствие речи. Ребёнок изъясняется при помощи лепета, жестов и мимики. Встречается при грубом нарушении мозговых структур. В том случае, если речь присутствует, она отличается неправильным звукопроизношением, аграмматичностью, смешением и заменой сложных звуков, бедным словарным запасом. Ребёнок разговаривает при помощи отдельных слов или простых предложений из двух-трех слов. При этом существительные превалируют и, как правило, используются в именительном падеже. Объём пассивного словаря при этом значительно больше. В неврологическом плане отмечается слабое развитие мелкой и крупной моторики, плохой координацией, неловкостью. Высшая психическая деятельностью также страдает — снижены память, внимание, эмоционально-волевая сфера. Снижение интеллекта является лишь следствием отставания в развитии речи и при правильной коррекции восстанавливается.

Сенсорная алалия

Данную форму алалии отличает недоразвитие восприятия речи при отличном слухе. Ребёнок не способен понимать обращенную к нему речь, его же собственная речевая активность может быть даже повышена.

Признаки сенсорной алалии:

При тяжелой форме обращенная речь остается для ребёнка абсолютно непонятной. Сам он может воспроизводить различные звуки и бессмысленный набор слов. Если же нарушение выражено не сильно, алалики могут понимать смысл сказанного в определённом контексте. Однако вне его смысл сказанного вновь от него ускользает. К собственной речи дети в таком состоянии некритичны, для общения чаще используют жесты или мимику. В психологическом плане алалия характеризуется импульсивностью, повышенной утомляемостью детей, расстройством внимания. В чистом виде сенсорная форма алалии встречается нечасто, в большинстве случаев сочетаясь с некоторыми проявлениями моторной.

Для всех форм алалии характерна диссоциация между вербальными и невербальными формами психической деятельности. Невербальные задания выполняются без выраженных затруднений в соответствии с возрастом ребёнка (смысл и последовательность сюжетных изображений, графические аналогии и пр.). Задержки темпа развития речи проявляются в том, что отдельные этапы речевых навыков — гуление, лепет, появление лепетного монолога, отдельные слова, фразы и др. — формируются с запаздыванием, отмечается их редуцированность или они отсутствуют. Помимо растягивания сроков формирования функции, характерно длительное сохранение ранее пройденных этапов развития речи — эгоцентрическая речь, замена речи жестикуляцией или выразительными криками без слов, запаздывание появления экспрессивной речи при достаточно хорошем понимании обращенной речи. Кроме того, могут отмечаться бедность словарного запаса, легкие аграмматизмы, косноязычие.

Сопутствующие симптомы

Иногда у детей с алалией наблюдаются невротические реакции на имеющийся дефект речи. Отмечается быстрая утомляемость, пониженное внимание и работоспособность, вторичная задержка психического развития. При моторной алалии в разные сроки развития речи, особенно при переходе к фразовой речи, отсутствует плавность речи, появляется заикание. Большей частью это наблюдается при патологических процессах в левой премоторной области. Таких детей необходимо обучать плавности речи, мелодичности, разнообразию интонаций. У детей с сенсорной алалией наблюдается крайняя лабильность слухового внимания и нарушения фонематического слуха.

Прогноз

Прогноз зависит от тяжести основного патологического процесса, от степени нарушения речи, от времени диагностики алалии и от постановки лечебно-восстановительной работы с ребёнком. У детей с сенсорной алалией при хорошо проводимой логопедической работе речь нередко восстанавливается быстрей, чем при моторной алалии.

Лечение и логопедическая коррекция

Կաղապար:Достоверность раздела Наиболее эффективно комплексное лечение:

• Логопедические занятия: специальная система логопедических занятий, способствующих развитию речи у детей с моторной и сенсорной формой алалии (см. Логопедия). Необходимы систематические занятия.
• Логопедический массаж: массаж артикуляционной мускулатуры, участвующей в произнесении звуков. Проводится специальными зондами и способствует нормализации тонуса речевых мышц для облегчения звукопроизношения. Необходим детям с моторной и сенсомоторной алалией. Проводится курсами по 8-10 сеансов.

Эффективность медикаментозной терапии ноотропами весьма сомнительна.Կաղապար:Нет АИ Часто Կաղապար:Нет АИ 2 неврологом назначаются препараты ряда: Гаммалон, Кортексин, Цераксон, Когитум, Կաղապար:Нет АИ 2 и пр.Կաղապար:Нет АИ Нет убедительных научных доказательств эффективности и безопасности этих лекарств и тем более каких бы то ни было БАДов при нарушениях речи. Очень часто нормальное развитие ребёнка приписывают якобы развивающему действию таких препаратов.

Тезаурус алалий

• Алалия двигательно-моторная
• Алалия импрессивная (лат. impressio впечатление) — см. Алалия сенсорная [1].
• Алалия экспрессивная (лат. expressio выражение) — см. Алалия моторная [2].
• Алалия сенсо-моторная — см. Алалия тотальная.
• Алалия смешанная — см. Алалия тотальная.
• Алалия тотальная (лат. Alalia totalis) — алалия, при которой нарушаются моторные и сенсорные компоненты речи ([8], с. 658), (չաշխատող հղում)

• Слухонемота — старое название алалии (см. [1], с. 100).

Литература

1. Беккер К. П., Совак M. Логопедия: Пер. с нем. — М.: Медицина, 1981. — 288 с.
2. Голик А., Мамцева В. Алалия //Справочник по психологии и психиатрии детского возраста/ Под общ. ред. С. Ю. Циркина. — СПб.: Изд-во «Питер», 1999. — С. 155.
3. Зееман М. Расстройства речи в детском возрасте. — М., 1962.
4. Коган В. Алалия //Справочник по психологии и психиатрии детского возраста/ Под общ. ред. С. Ю. Циркина. — СПб.: Изд-во «Питер», 1999. — С.155.
5. Козловская Г., Мастюкова Е. школьных навыков нарушения //Справочник по психологии и психиатрии детского возраста/ Под общ. ред. С. Ю. Циркина. — СПб.: Изд-во «Питер», 1999. — 389—390
6. Понятийно-терминологический словарь логопеда / Под редакцией В. И. Селиверстова. — М.: Гуманитарный издательский центр ВЛАДОС, 1997. — С. 38. — 400 с. — 25 000 экз. — ISBN 5-691-00044-6
7. Правдина О. В. Логопедия. — М.: Просвещение, 1973. — 272 с.
8. Эидинова М. Б. Алалия // Большая медицинская энциклопедия /Гл. ред. Б. В. Петровский. — Изд-е третье. — М.: Изд-во "Большая энциклопедия, 1974. — Т. I. — С. 120—121.
9. Энциклопедический словарь медицинских терминов. В 3-х томах / Главный редактор Б. В. Петровский. — М.: Советская энциклопедия, 1982. — Т. 1. — С. 37. — 1424 с. — 100 000 экз.
10. Августова, Р. Т. Говори! Ты это можешь! — Олимп, АСТ. — 304 с. — ISBN 5-17-013245-Х, 5-8195-0684-7
11. Крюков Н. Н., Уханова Т. А., Гарилов А. П. и соавт., Учебно-методическое пособие для врачей: Электропунктурная диагностика и терапия заболеваний нервной системы и расстройств психологического развития у детей, ГОУ ВПО Министерства здравоохранения и социального развития РФ СамГМУ, Самара 2008.

Ссылки

• Алалия // Малый энциклопедический словарь Брокгауза и Ефрона : в 4 т. — СПб., 1907—1909.
• Алалия // Клиническая психология. Словарь / под ред. Н. Д. Творогова, Москва: ПЕР СЭ, 2007
• Алалия հոդվածը Սովետական մեծ հանրագիտարանում 
• Алалия // Cловарь по естественным наукам. Глоссарий.ру
• Передача о комплексном лечении речевых нарушений

Դիսկալկուլիա (անգլ.՝ dyscalculia; հին հունարեն՝ δυς- «վատ» և լատին․՝ calculāre «հաշվել») ՝ թվաբանական գործողություններ կատարելու դժվարություն: Հաճախ դրսևորվում է առանձին, ոչ թե հոգեբանական կամ նյարդաբանական ինչ-որ խնդրի հետևանք: Դիսկալկուլիայի հիմքում ընկած է առաջին հայացքից առարկաների քանակը որոշելու դժվարությունը (այսինքն՝ առանց հատ-հատ հաշվելու չի կարողանում որոշել առարկաների քանակը): Այս գործառույթի համար գլխուղեղում պատասխանատու է գագաթային բլթի ետնագագաթային ակոսը: Այս խնդրով տառապող մարդկանց մոտ ուղեղի տվյալ բաժինը ավելի փոքր է, քան առողջ մարդկանց, և բավական ակտիվ չէ: Այդպիսի մարդկանց մոտ հաճախ դիտվում է դիսլեքսիա և հիպերակտիվություն, ուշադրության պակաս:

Ախտանիշներ

Տվյալ համախտանիշը արտահայտվում է հետևյալ ախտանիշներով

• Տեսադաշտում առարկաների թվաքանակի արագ ընկալման դժվարություն: Օրինակ մարդը չի կարող հասկանալ թե սեղանի երեք գիրքը քանի գիրք է, մինչև դրանք մեկ-մեկ չհաշվի:
• Բարդ հաշվողական գործողություններ կատարելու դժվարություն:Օրինակ դիսկալկուլիայով տառապող մարդը չի կարող հասկանալ ինչու է 3 + 3 = 6.
• Ժամանակային պատկերացումների դժվարություններ: Օրինակ նման մարդիկ միշտ ուշանում են պլանավորված հանդիպումներից:
• Անցած հեռավորությունը հաշվելու, ընկալելու դժվարություններ:
• շարժումներ կատարելու, կոորդինացիա պահպանելու դժվարություններ:

Այսպես թե այնպես դա չի հանդիսանում բանականության ցուցանիշ: Մարդիկ, ովքեր ունեն դիսկալկուլիա, հաճախ դառնում են բանաստեղծներ, նկարիչներ, քանդակագործներ, և, հետևաբար, չեն ունենում խնդիրներ լեզուներ սովորելիս կամ գրելիս:

Շտկում

Տվյալ խնդրի հաղթահարմանն ուղղված կան հատուկ ուսուցողական համակարգչային ծրագրեր, որոնք հիմնված են նյարդակենսաբանական տվյալների վրա:

Հղումներ

• Можно ли вылечить дискалькулию?
• Dyscalculia