Լիվինգսթոնի թանգարան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Լիվինգսթոնի թանգարան
Տեսակթանգարան
Երկիր Զամբիա[1]
ՏեղագրությունԼիվինգսթոն (Զամբիա)
ՎայրԼիվինգսթոն (Զամբիա)
Ղեկավարության նստավայրԼիվինգսթոն (Զամբիա), Զամբիա
Հիմնադրվել է1934

 

Լիվինգսթոնի թանգարանը, նախկինում Դավիդ Լիվինգսթոնի հուշահամալիրը, իսկ դրանից հետո՝ Ռոդոս-Լիվինգսթոնի թանգարանը, Զամբիայի ամենամեծ և ամենահին թանգարանն է, որը գտնվում է Լիվինգսթոնում ՝ Վիկտորիա ջրվեժի մոտ։ Թանգարանն ունի տեղական պատմության և նախապատմության հետ կապված արտեֆակտների ցուցանմուշներ, ներառյալ լուսանկարներ և երաժշտական գործիքներ, ինչպես նաև պահում է հետախույզ և միսիոներ Դավիդ Լիվինգսթոնի նամակներն ու մատյանները։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լիվինգսթոնի թանգարանը Զամբիայի ամենամեծ և ամենահին թանգարանն է, որը հիմնադրվել է 1934 թվականին որպես Դեյվիդ Լիվինգսթոնի հիշատակի թանգարան[2][3]։ 1948 թվականին կապիտան Օ.Վ. Ուիթինգթոնը առաջարկեց վաճառել բրածո մարդու ազդրոսկրի երկու նմուշները (« Ռոդեզացի մարդ ») Ռոդոս-Լիվինգսթոնի թանգարանին, սակայն թանգարանը չկարողացավ իրեն թույլ տալ գնումներ կատարել[4][5]։ 1951 թվականին բացվել է իսպանական գաղութային ոճով նոր շենք։ Լիվինգսթոնի նախկին քաղաքապետ Ջոկ Միլարը խնդրեց Հարի Սուսմենին նվիրաբերել «չորս երեսով» աշտարակի ժամացույցը թանգարանին, բայց մինչ այն կբացվեր թանգարանում, Սուսմանը մահացավ[6]։

1960 թվականին թանգարանը վերաստեղծեց հինգ էթնիկ խմբերի գյուղեր՝ այցելուներին ավանդական ցեղային կյանքի զգացողություն հաղորդելու և «բրոնզի և երկաթի դարաշրջանի կենսակերպը» ներկայացնելու համար[7]։ 1964 թվականին անկախության ձեռքբերումից հետո, 1966 թվականին թանգարանի անունը փոխվեց Լիվինգսթոնի թանգարանի[2][8]։ 2003 թվականին շենքերը վերանորոգվել են Եվրոպական միության դրամական միջոցներով[9]։

Տարիների ընթացքում թանգարանը եղել է Զամբիայում բազմաթիվ հնագիտական արշավախմբերի հոգաբարձու։ 1956 թվականին թանգարանը Հյուսիսային Ռոդեզիայի ազգային հուշարձանների հանձնաժողովի (Զամբիայի նախկին անվանումը) և Վեներ-Գրեն հիմնադրամի հետ միասին եղել է Կալամբոյի ջրվեժի նախապատմական վայրի պեղումները[10]։

2005 թվականին Դավիդ Լիվինգսթոնի արձանը կանգնեցվեց թանգարանի առջև, ինչպես նաև կանգնեցվեց մեկ այլ արձան, ի հիշատակ Էմիլ Հոլուբի ՝ նշանավոր չեխ բժշկի, հետախույզի, քարտեզագրի և ազգագրագետի, ով ստեղծեց Վիկտորիա ջրվեժի շրջանի առաջին քարտեզը[11]։

Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լիվինգսթոնի թանգարանը գտնվում է Լիվինգսթոն քաղաքի սրտում՝ Մոսի-ո-Թունյա ճանապարհի վրա։ 10 կմ հեռավորության վրա Վիկտորիա ջրվեժից՝ Զամբիայի կողմից[2][8]։ Ճանապարհի մուտքը երեք ուղղություններից է կազմված։ Վիկտորիա ջրվեժի մերձակայքում գտնվող սահմանից այն անցնում է հայտնի Վիկտորիա ջրվեժի կամրջով։ Երկրորդ մոտեցումը 60 կմ հեռավորության վրա է գտնվում Բոտսվանայից, և ճանապարհն անցնլու համար պետք է Կազունգուլա սահմանը լաստանավով հատել։ Լիվինգսթոնը 470 կմ հեռավորության վրա է գտնվում Լուսակայից, և այնտեղ հասնելու համար հարկավոր է հատել հարավային Կաֆուե ճանապարհը, անցնելով նաև Կաֆուե գետի կամուրջը և աջ թեքվելով դեպի Մազաբուկա[12] :

Դասավորություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թանգարանը կարևոր պատկերացում է տալիս Զամբիայի ազգային և մշակութային ժառանգության մասին[13]։ Թանգարանի կողքին՝ ջրվեժի կողքին, գտնվում է բաց հնագիտական վայր, որտեղ հայտնաբերվել են վաղ քարե դարից մինչև մեր օրերը, որոնք ընդգրկում են մոտ 250,000 տարի[14]։ Թանգարանի փորձագետները, ինչպիսիք են դոկտոր Ջ.[15] Թանգարանը նաև փորձաքննություն և աջակցություն է տրամադրել հարևան Հարավային Աֆրիկայում հնագիտական արշավախմբերին[16]։

Թանգարանը տեղակայված է հինգ պատկերասրահներում՝ чնագիտության պատկերասրահում, ազգագրական պատկերասրահում, պատմության պատկերասրահում, արվեստի պատկերասրահում և Լիվինգսթոնի պատկերասրահում[8]։ Դրանք ներառում են այնպիսի թեմաներ, ինչպիսիք են հնագիտությունը, ազգագրությունը, պատմությունը, բնական պատմությունը, կաթնագիտությունը, թռչնաբանությունը, հերպետոլոգիան, միջատաբանությունը, բուսաբանությունը և ձկնաբանությունը։

Հնագիտության պատկերասրահն ունի Զամբիայում մարդկային էվոլյուցիայի և մշակութային զարգացման ցուցանմուշներ՝ սկսած քարե դարից մինչև երկաթի դար[8]։

Լիվինգսթոնի թանգարանի ճակատը։

Ազգագրության և արվեստի պատկերասրահում ներկայացված են երկրի տարբեր մշակույթների ցուցանմուշներ։ Այս պատկերասրահի մաս են կազմում ձեռագործ աշխատանքներն ու երաժշտական գործիքները[8]։

Պատմության պատկերասրահը հետևում է Բանտու ժողովրդի ծագմանը, բրիտանական գաղութատիրության դարաշրջանին և այն ժամանակաշրջանին, մինչև Զամբիան անկախություն ձեռք բերեց գաղութային իշխանությունից։ Ցուցադրվում են նաև էնդեմիկ կենդանիների ցուցանմուշներ, որոնք երևում են Զամբիայի իրենց բնական միջավայրերում[8]։

Լիվինգսթոն պատկերասրահն ունի Դավիդ Լիվինգսթոնի հուշանվերների մեծ հավաքածու, որոնք նվիրաբերվել են Լիվինգսթոն ընտանիքի կողմից։ Թանգարանն ունի նաև հնագիտության և վայրի բնության մասին գրքերի մեծ գրադարան, ինչպես նաև Լիվինգսթոնի կողմից հրատարակված որոշ ամսագրեր[8][17]։

Թանգարանը հաճախ ունենում է հատուկ ցուցանմուշներ. ասում էին, որ կախարդության ցուցադրությունը «հատկապես հետաքրքիր էր, փոքր-ինչ մազահունչ»[18]։ Այն նաև ներկայացնում է զամբիացի նկարիչների քանդակներ և նկարներ[18]։

Հրապարակումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թանգարանը սկսեց հրատարակել «Պատահական թղթեր» 1948 թվականից, բայց 16 թերթերը հրապարակեց 1967 թվականին որպես նոր շարք՝ «Զամբիայի թանգարանային փաստաթղթեր» վերնագրով, որը հիմնված է Զամբիայի նախապատմության, պատմության, ազգագրության և բնական պատմության լայնածավալ հետազոտության վրա։ Այս աշխատությունները հեղինակվել են յուրաքանչյուր ոլորտի մասնագետների կողմից։ Թերթերը զգալի տեղեկատվություն են տրամադրում թանգարանում համակարգված կերպով ցուցադրվող մեծ թվով պիտակավորված ցուցանմուշներից յուրաքանչյուրի վերաբերյալ[19][20]։

  • no.1 The material culture of the Fort Jameson, Ngoni.
  • no.2 African dances of Northern Rhodesia.
  • no.3 The material culture of the Lunda-Lovale peoples.-
  • no.4 African music in Northern Rhodesia and some other places.
  • no.5 Trade routes, trade and currency in East Africa.
  • no.6 Life among the cattle-owning Plateau Tonga: The material culture of a Northern Rhodesia native tribe.
  • no.7 The discovery of Africa: A history of the exploration of Africa as reflected in the maps in the collection of the Rhodes-Livingstone Museum.
  • no.8 Some pioneer missions of Northern Rhodesia and Nyasaland.
  • no.9 David Livingstone: A short portrait of the great missionary-explorer.
  • no.10 Lunda rites and ceremonies.
  • no.11 Some African poison plants and medicines of Northern Rhodesia.
  • no.12 The fishing devices of central and southern Africa.
  • no.13 Rubber: A footnote to Northern Rhodesian history.
  • African dances of Northern Rhodesia by William Vernon Brelsford, 1959[21]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ GeoNames — 2005.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 David Livingstone; Timothy Holmes (1990). David Livingstone: letters & documents, 1841–1872 : the Zambian collection at the Livingstone Museum, containing a wealth of restored, previously unknown or unpublished texts. Livingstone Museum. էջ xiii. ISBN 978-0-85255-041-0. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 3-ին.
  3. ↑ Great Britain. Colonial Office (1958). Report on Northern Rhodesia. H.M. Stationery Off. էջ 82.
  4. ↑ Clark, J. Desmond; Don R. Brothwell; Rosemary Powers; Kenneth P. Oakley (1968). «Rhodesian Man: Notes on a New Femur Fragment». Man. 3 (1): 105–111. doi:10.2307/2799415. JSTOR 2799415.
  5. ↑ Man. Royal Anthropological Institute of Great Britain and Ireland. 1968. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 4-ին.
  6. ↑ Macmillan, Hugh (2005). An African trading empire: the story of Susman Brothers & Wulfsohn, 1901–2005. I.B.Tauris. էջ 192. ISBN 978-1-85043-853-3.
  7. ↑ Official guide to African Craft Village, Rhodes-Livingstone Museum, Livingstone, s. d. 1960. էջ 3.
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 «Livingstone Museum». Openafrica.org. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 3-ին.
  9. ↑ «European Union releases K1.5bn for Livingstone Museum renovations». Artshub.co.uk. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ մարտի 25-ին. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 4-ին.
  10. ↑ Clark, John Desmond; Cormack, Julie (2001). Kalambo Falls Prehistoric Site: The earlier cultures: middle and earlier stone age. Cambridge University Press. էջ 18. ISBN 978-0-521-20071-4.
  11. ↑ Mwakikagile, Godfrey (2010 թ․ մայիս). Zambia: The Land and Its People. Godfrey Mwakikagile. էջ 190. ISBN 978-9987-9322-5-2. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 4-ին.
  12. ↑ «Livingstone Zambia: Livingstone Museum». Guide to Africa. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 3-ին.
  13. ↑ Unesco (1982). Museum. UNESCO.
  14. ↑ Holmes, Timothy; Wong, Winnie (2008 թ․ սեպտեմբեր). Zambia. Marshall Cavendish. էջ 15. ISBN 978-0-7614-3039-1. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 4-ին.
  15. ↑ Scudder, Thayer (1962 թ․ հունվարի 1). The ecology of the Gwembe Tonga. Manchester University Press ND. էջ 6. ISBN 978-0-7190-1276-1. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 4-ին.
  16. ↑ The South African archaeological bulletin. South African Archaeological Society. 1984.
  17. ↑ «Library Services in Northern Rhodesia» (PDF). Unesco.org. 1953 թ․ հուլիսի 27. էջ 3. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 3-ին.
  18. ↑ 18,0 18,1 McIntyre, Chris (2008). Zambia: the Bradt travel guide. Bradt Travel Guides. էջ 195. ISBN 978-1-84162-226-2.
  19. ↑ Bronislaw Stefaniszyn (1974). The material culture of the Ambo of Northern Rhodesia. Manchester University Press ND. էջ 6. ISBN 978-0-7190-1273-0. Վերցված է 2011 թ․ հուլիսի 3-ին.
  20. ↑ «The Occasional papers of the Rhodes-Livingstone Museum. Nos. 1-16 in one volume».
  21. ↑ African dances of Northern Rhodesia. 1959 թ․ հունվար.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Լիվինգսթոնի_թանգարան&oldid=9549716» էջից