Վիկտորիա (ջրվեժ)
| Վիկտորիա | |
|---|---|
| Victoria | |
 | |
| Տեսակ | ջրվեժ |
| Երկիր | Զիմբաբվե |
| Վարչատարածքային միավոր | Livingstone |
| Վայր | Livingstone |
| Աշխարհագրական տեղադրություն |
 Զիմբաբվե Զամբիա |
| Մասն է | Զամբեզի |
| Բարձրություն (ԲԾՄ) | 892 մետր |
| Հարաբերական բարձրություն | 108 մետր |
| Լայնություն | 1800 |
| Պահպանման տարածք | Mosi-oa-Tunya National Park |
| Անվանված է | Վիկտորիա թագուհի |
| Կոորդինատներ: 17°55′29.200000100803″ հվ. լ. 25°51′29.000000101599″ ավ. ե. / 17.92477777780577952° հս․. լ. 25.85805555558377833° ավ. ե. | |
Վիկտորիա (անգլ. Victoria)— ջրվեժ Հարավային Աֆրիկայի Զամբեզի գետի վրա: Գտնվում է Զամբիայի և Զիմբաբվեյի սահմանին: Ջրվեժի լայնությունը մոտավորապես 1800 մետր է, իսկ բարձրությունը՝ 120 մետր[1].: Շոտլանդացի հետազոտող-ճանապարհորդ Դավիթ Լիվինգստոնը 1855 թվականին լինելով ջրվեժում, այն անվանեց Վիկտորիա թագուհու պատվին: Տեղաբնիկների մոտ ջրվեժը հայտնի էր «Շառաչող ծուխ» անունով[2].: Վիկտորիայի ջրվեժը Հարավային Աֆրիկայի տեսարժան վայրերից է և պատկանում է ՅՈՒՆԵՍԿՈ-ի համաշխարհային ժառանգությանը: Ջրվեժը գտնվում է Զամբիայի «Շառաչող ծուխ» («Mosi-oa-Tunya») և Զիմբաբվեի «Վիկտորիա ջրվեժ» ազգային պարկերի սահմանին: Վիկտորիան աշխարհի միակ ջրվեժն է, որը միաժամանակ ունի 100 մետրից ավել բարձրություն և 1 կիլոմետրից ավելի լայնություն:
Ջրվեժի պատմությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ջրվեժի շրջակայքի ամենահին հայտնի բնակիչները զբաղվել են որսորդությամբ և հավաքչությամբ, նրանք ջրվեժն անվանել էին «Շառաչող ծուխ»: Առաջին եվրոպացին, ով տեսել է Վիկտորիա ջրվեժը համարվում է Դավիթ Լիվինգստոնը: 1855 թվականի նոյեմբերի 17-ին, երբ Լիվինգստոնը Զամբեզի գետի ակունքից իջնում էր գետաբերան (1852-1856) հասնում է մի ջրվեժի, որն անվանում է Վիկտորիա թագուհու պատվին[3]: Լիվինգստոնը ջրվեժի մասին գրել է.
|
Ոչ ոք չի կարող համեմատել այս գեղեցկությունը, Անգլիայում տեսած որևէ բանի հետ: Եվրոպացու աչքերը նախկինում երբեք չեն տեսել նման բան: Երևի միայն հրեշտակներն են թռիչքի ժամանակ տեսել այս հրաշալի վայրերը: | 
|
Ջրվեժի վաղ նկարագրություններ են թողել պորտուգալացի Սերպա Պինտուն, չեխ Էմիլ Գոլուբը և բրիտանացի նկարիչ Ֆոմա Բենսը, որը Վիկտորիա ջրվեժի առաջին պահպանված նկարների հեղինակն է: Մինչև 1905 թվականը, երբ կառուցվեց երկաթգիծը, որն անցնում էր ջրվեժի մոտով, քիչ եվրոպացիներ էին այցելում ջրվեժ:
Ջրվեժի աշխարհագրական դիրքը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ջրվեժը գտնվում է մոտավորապես Զամբեզի գետի հոսանքի կենտրոնական մասում: Գետի հոսանքով ներքև կան կղզիներ, որոնց թիվը որքան մոտենում ես ջրվեժին ավելանում է: Ջրվեժն առաջացել է այնտեղ, որտեղ Զամբեզին կտրուկ թափվում է նեղ (մոտավորապես 120 մետր) կիրճը, որը ձևավորվել է երկրակեղևի խզվածքով ջրի հոսքի հետևանքով: Բազմաթիվ կղզյակները ջրվեժի գագաթնային մասը բաժանում են, առաջացնելով ծորաններ: Ժամանակի ընթացքում ջրվեժը նահանջել է դեպի վերև հոսանքով, կրծելով իր համար նորանոր ճեղքվածքներ: Այժմ այս ճեղքվածքները ձևավորել են զիգզագաձև գետի հուն, կտրուկ իջնող պատերով: Դրանք լավ տեսանելի են արբանյակային լուսանկարներում: Վիկտորիա ջրվեժը շատ լայն է՝ մոտավորապես 1800 մետր, ջրի անկման բարձրությունը տարբեր է, աջ ափում 80 մետր, իսկ կենտրոնում հասնում է մինչև 108 մետրի: Վիկտորիան բարձրությամբ գրեթե 2 անգամ գերազանցում է Նիագարա ջրվեժին և ավելի քան 2 անգամ լայն է նրա կենտրոնական մասից: Թափվող ջրից առաջանում են շիթեր և մառախուղ, որոնք կարող են բարձրանալ 400 մետր և ավելի բարձր: Ջրվեժի առաջացրած մառախուղը տեսանելի է 50 կիլոմետրից: Անձրևային սեզոնին, ջրվեժի հատվածով, մեկ րոպեում անցնում է ավելի քան 500 միլիոն լիտր ջուր: 1958 թվականին Զամբեզիի վարարման ժամանակ ջրի հոսքը ջրվեժի հատվածով հասավ րոպեում 770 միլիոն լիտր ռեկորդային ցուցանիշին: Ջրվեժը, անդունդի եզրին, կղզիներով բաժանված է 4 մասի: Աջ ափի կողքին 35 մետր լայնությամբ հոսանքն է, որն անվանվել է «Ցայտող ջուր», այնուհետև Բոարուկա (300 մետր լայնությամբ) կղզուց սկսվում է ջրվեժի հիմնական մասը 460 մետր լայնությամբ: Լիվինգստոնի կղզին գլխավոր ջրվեժը բաժանում է երկրորդ հոսանքից (530 մետր լայնությամբ), իսկ գետի ամենաձախ ափին գտնվում է արևելյան ջրվեժը:
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ ВИКТОРИЯ (водопад)
- ↑ Водопад Виктория (Victoria Falls)
- ↑ «Водопад Виктория»։ World Digital Library։ 1890-1925։ Արխիվացված օրիգինալից-ից 2013-06-02-ին։ Վերցված է 2013-06-01
