Իան Թորփ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Իան Թորփ
Անձնական տեղեկություն
Սեռ՝արական
Ամբողջական անուն՝անգլ.՝ Ian James Thorpe
Մականուն(ներ)՝Thorpedo
Մասնագիտացում՝լողորդ և ինքնակենսագիր
Երկիր՝ Ավստրալիա
Ծննդյան ամսաթիվ՝հոկտեմբերի 13, 1982(1982-10-13)[1][2] (41 տարեկան)
Ծննդավայր՝Սիդնեյ, Ավստրալիա
195 սանտիմետր
Քաշ՝95 կիլոգրամ
Պարգևներ

Իան Ջեյմս Թորփ (անգլ.՝ Ian James Thorpe, հոկտեմբերի 13, 1982(1982-10-13)[1][2], Սիդնեյ, Ավստրալիա), ավստրալիացի լողորդ։ Օլիմպիական խաղերի բազմակի չեմպիոն, աշխարհի չեմպիոն և ռեկորդակիր։ Չորս անգամ ճանաչվել է աշխարհի լավագույն լողորդ ՝ 1998, 1999, 2001 և 2002 թվականներին։ 2000 թվականին ճանաչվել է Ավստրալիայի տարվա լավագույն մարզիկ։

Պարգևատրվել է Ավստրալիայի շքանշանով։

Մարզական կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լող մարզաձևով սկսել է զբաղել ութ տարեկանից։ Մարզվել է SLC Aquadot-ում Թրեյսի Մենիզեսի ղեկավարությամբ։ 13 տարեկանում փայլուն մրցելույթներ է ունեցել Ավստրալիայի առաջնությունում. հաղթել է ազատ ոճով լողի 200 և 400 մետր տարածություններում։ Միջազգային մրցասպարեզում իր նորամուտը նշել է 1997 թվականին Pan Pacific առաջնությունում։ 1998 թվականին Պերտում կայացած աշխարհի առաջնության մրցումներում ոսկե մեդալ է նվաճել 400 մ ազատ ոճում։ Առաջին անգամ համաշխարհային ռեկորդը գերազանցել է 1999 թվականին՝ 16 տարեկանում (400 մ ազատ ոճ ՝ 3:41,83)։

2000 թվականին Սիդնեյի օլիմպիական խաղերում նվաճել է հինգ մեդալ. երեք անգամ ոսկե մեդալի է արժանացել, ընդ որում՝ առաջինը 400 մ ազատ ոճում՝ գերազանցելով համաշխարհային ռեկորդը, ապա՝ ազատ ոճով 4 x 100 մ և 4 x 200 մ փոխանցումալողում։ Ոսկե մրցանակներին գումարվել են արծաթե պարգևները 200 մ ազատ ոճում և 4 x 100 մ խառը փոխանցումալողում։

2001 թվականին Ֆուկուոկայում կայացած աշխարհի առաջնությունում Թորփը դարձել է պատմության մեջ առաջին լողորդ մարզիկը, ով նվաճել է վեց ոսկե մեդալ. այն է՝ 200 մ ազատ ոճում, 400 մ ազատ ոճում և 800 մ ազատ ոճում ՝ միաժամանակ սահմանելով երեք համաշխարհային ռեկորդ, ինչպես նաև 4 x 100 մ խառը փոխանցումալողում, 4 x 100 մ և 4 x 200 մ ազատ ոճում։

2003 թվականին Բարսելոնայում կայացած աշխարհի հերթական առաջնությունում նա հաղթել է 200 մ և 400 մ ազատ ոճում, 4 × 200 մ ազատ ոճի փոխանցումալողում, ինչպես նաև արծաթե մեդալ է նվաճել 200 մ ազատ ոճում և բրոնզե մեդալ՝ 100 մ ազատ ոճում։

Աթենքի 2004 թվականի օլիմպիական խաղերը նրան ավելի շատ մեդալներ են բերել։ Ընդ որում՝ հաղթել է 200 մ և 400 մ ազատ ոճում։ Հատուկ հիշատակության է արժանի այն փաստը, որ 200 մ մրցատարածության եզրափակիչը գնահատվել է որպես դարի մրցապայքար. Թորպը, ի թիվս այլոց, հաղթել է հոլանդացի Պիտեր վան դեն Հոգենբանդին և ամերիկացի Մայքլ Ֆելփսին։ Նա նաև բրոնզե մեդալ է նվաճել 100 մ ազատ ոճում և արծաթե մեդալ՝ 4 x 200 մ ազատ ոճի փոխանցումալողում։ Աթենքի խաղերից հետո նա 15 ամիս ընդմիջում է ունեցել։

Լողի մրցասպարեզ է վերադարձել 2006 թվականին։ Սակայն որոշ ժամանակ անց հիվանդացել է մոնոնուկլեոզով, կոտրել է ձեռքը, ինչը խանգարել է նրան վերադառնալու պրոֆեսիոնալ սպորտ[4]։ 2006 թվականի նոյեմբերի 21-ին Իան Թորփը հայտարարել է իր մարզական կարիերան ավարտելու մասին. պատճառը մարզվելու մոտիվացիայի բացակայությունն էր[5]։

2007 թվականի մարտին ֆրանսիացի լրագրող Դամիեն Ռեսիոն L'Equipe թերթում հոդված է հրապարակել 2006 թվականին Թորպից վերցված փորձանմուշում տեստոստերոնի և լյուտեին հորմոնի մակարդակի բարձր լինելու մասին։ 2007 թվականի նոյեմբերին ՖԻՆԱ-ն անհիմն է հայտարարել Իանին ներկայացված դոպինգային մեղադրանքը[6]։

2011 թվականի փետրվարին նա վերադարձել է լողի մրցասպարեզ[7]։

Համաշխարհային ռեկորդներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ամսաթիվը Մրցավայրը Մրցաձևը Արդյունքը Մինչև երբ է պահպանվել
23 օգոստոսի, 1999 թ {{{2}}}</img> Սիդնեյ 200 մ ազատ ոճ 1:46.34 րոպե մինչև 1999 թվականի օգոստոսի 24-ը
24 օգոստոսի 1999 թ {{{2}}}</img> Սիդնեյ 200 մ ազատ ոճ 1:46.00 ր մինչև 2000 թվականի մայիսի 14-ը
14 մայիսի 2000 թ {{{2}}}</img> Սիդնեյ 200 մ ազատ ոճ 1:45,69 րոպե մայիսի 15-ը, 2000 թ
մայիսի 15, 2000 թ {{{2}}}</img> Սիդնեյ 200 մ ազատ ոճ 1:45.51 ր մինչև 2000 թվականի սեպտեմբերի 17-ը



</br>{{{2}}}</img> Պիտեր վան դեն Հուգենբանդ
27 մարտի, 2001 թ {{{2}}}</img> Հոբարտ 200 մ ազատ ոճ 1:44,69 րոպե հուլիսի 25-ը, 2001 թ
25 հուլիսի, 2001 թ {{{2}}}</img> Ֆուկուոկա 200 մ ազատ ոճ 1:44.06 րոպե մինչև 2007 թվականի մարտի 27-ը



</br>{{{2}}}</img> Մայքլ Ֆելփս
22 օգոստոսի, 1999 թ {{{2}}}</img> Սիդնեյ 400 մ ազատ ոճ 3:41.83 րոպե մինչև 2000 թվականի մայիսի 13-ը
մայիսի 13, 2000 թ {{{2}}}</img> Սիդնեյ 400 մ ազատ ոճ 3:41.33 րոպե մինչև 2000 թվականի սեպտեմբերի 16-ը
16 սեպտեմբերի, 2000 թ {{{2}}}</img> Սիդնեյ 400 մ ազատ ոճ 3:40.59 րոպե մինչև 2001 թվականի հուլիսի 22-ը
22 հուլիսի, 2001 թ {{{2}}}</img> Ֆուկուոկա 400 մ ազատ ոճ 3:40.17 րոպե մինչև 2002 թվականի հուլիսի 30-ը
30 հուլիսի 2002 թ {{{2}}}</img> Մանչեսթեր 400 մ ազատ ոճ 3:40.08 ր մինչև 2009 թվականի հուլիսի 26-ը



</br>{{{2}}}</img> Փոլ Բիդերման
26 մարտի, 2001 թ {{{2}}}</img> Հոբարտ 800 մ ազատ ոճ 7:41.59 րոպե մինչև 2001 թվականի հուլիսի 24-ը
24 հուլիսի, 2001 թ {{{2}}}</img> Ֆուկուոկա 800 մ ազատ ոճ 7:39.16 րոպե մինչև 2005 թվականի հուլիսի 27-ը



</br>{{{2}}}</img> Գրանտ Հեքեթ

Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իան Թորփը Մադրիդի «Ռեալի» երկրպագու է[8]։

2008 թվականին Թորփը ընդունվել է Սիդնեյի Մաքքուարի համալսարանի մագիստրատուրա[9]։

2010 թվականի հունիսին նա հայտնվել է Սիդնեյի օպերային թատրոնում « Մի գիշեր զմրուխտե քաղաքում» բեմադրությունում։ Թորփը խաղացել է սերիական մարդասպանի դեր[10]։ 2011 թվականի ապրիլի 29-ին նա մասնակցել է արքայազն Ուիլյամի հարսանիքին[11]։ 2014 թվականի հուլիսի 13-ին Network Ten-ի թղթակից Մայքլ Պարկինսոնին տված հարցազրույցում նա խոստովանել է, որ միասեռական է[12]։

Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • 2000. Տարվա երիտասարդ ավստրալացի մրցանակ
  • 2000թ.՝ Ավստրալիայի տարվա լավագույն մարզիկ
  • 1998, 1999, 2000, 2001, 2002, 2004՝ Ասիա-Օվկիանիայի տարվա լավագույն լողորդ
  • 1998, 1999, 2001, 2002՝ տարվա լավագույն լողորդ աշխարհում

Կառավարական պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Ավստրալիայի շքանշան
  • Ավստրալիայի սպորտային մեդալ
  • Հարյուրամյակի մեդալ (Ավստրալիա)

Տես նաեւ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 Encyclopædia Britannica
  2. ↑ 2,0 2,1 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 Australian Honours Search Facility
  4. ↑ «Thorpe zachorował na mononukleozę, a później złamał rękę».(չաշխատող հղում)
  5. ↑ «Thorpe zakończył karierę».
  6. ↑ «Thorpe oczyszczony z zarzutu dopingu». Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ ապրիլի 2-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 1-ին.
  7. ↑ «Thorpe wraca do sportu».
  8. ↑ Piłka Nożna PLUS Nr 8 (200) 2002
  9. ↑ «Thorpe wraca do szkoły». Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ սեպտեմբերի 26-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 1-ին.
  10. ↑ «Thorpe zagrał rolę seryjnego mordercy w One Night in Emerald City».
  11. ↑ «Thorpe został zaproszony na ślub Williama i Kate».
  12. ↑ «Ian Thorpe - przez lata zaprzeczał, dziś ujawnił prawdę. „Nie wiedziałem czy Australia chce, by jej mistrz był gejem"». tokfm.pl. 2014 թ․ հուլիսի 13.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Իան Թորփ» հոդվածին։
Ֆեյսբուք (անգլ.) · Թվիթթեր (անգլ.)
Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Իան_Թորփ&oldid=9789154» էջից