Ժան Ֆրանսուա Շամպոլյոն
-
Անվան այլ կիրառումների համար տես՝ Շամպոլյոն
Ժան Ֆրանսուա Շամպոլյոն (դեկտեմբերի 23, 1790[1][2][3][4][5], Ֆիլաժ, Ֆրանսիայի թագավորություն[4] - մարտի 4, 1832[1][2][3][4][5], Փարիզ, Հուլիսյան միապետություն[6][7][8][9]), ֆրանսիացի գիտնական, եգիպտագիտության հիմնադիրը։ Գրենոբլի (1807) և Ֆրանսիական (1830) ակադեմիաների անդամ, Պետերբուրգի ԳԱ պատվավոր անդամ (1826)։
Տիրապետել է մի շարք հին լեզուների, այդ թվում՝ եգիպտերենին և եբրայերենին։ Ուսումնառության տարիներից զբաղվել է Եգիպտոսի հնագիտական արժեքների ուսումնասիրությամբ։ 1814-ին լույս է ընծայել «Եգիպտոսը փարավոնների օրոք» գիրքը։ Երկար տարիներ նվիրել է Ռոզեթյան արձանագրության ընթերցմանը և 1822-ին շարադրել հին եգիպտական գրի վերծանման հիմնական սկզբունքները, որոշել նրա զարգացման հաջորդականությունը՝ հիերոգլիֆային, հիերատական, դեմոտական։
1828-30-ին ղեկավարել է Եգիպտոս ուղևորվող հնագիտական արշավախումբը, այնտեղ հավաքել և պատճենահանել է մեծ քանակությամբ տեքստեր, հուշարձաններ, պատկերներ, որոնք ետմահու լույս են տեսել «Եգիպտոսի և Նուբիայի հուշարձաններ» հրատարակությամբ։
1831-ից ղեկավարել է Կոլեժ դը Ֆրանսի՝ հատկապես իր համար բացված եգիպտագիտության ամբիոնը։ 1835-41-ին լույս է տեսել Շամպոլյոնի «Եգիպտերենի քերականություն», 1841 - 43-ին՝ «Եգիպտերենի բառարան և հիերոգլիֆային գիր» աշխատությունները։
Շամպոլյոնի երկերը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Precis du systeme hieroglyphique, P., 1824;
- Monuments de l’Egypte et la Nubie, v. 1 - 4, P., 1835-45
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Comité des travaux historiques et scientifiques — 1834.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 SNAC
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 Encyclopædia Britannica
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 https://www.umass.edu/wsp/philology/gallery/champollion.html
- ↑ 6,0 6,1 6,2 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library et al. Record #118746219 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
- ↑ 7,0 7,1 7,2 https://www.britannica.com/biography/Jean-Francois-Champollion
- ↑ 8,0 8,1 8,2 http://www.nytimes.com/1999/08/29/travel/figeac-s-flair-for-the-egyptian.html
- ↑ 9,0 9,1 9,2 http://www.thenational.ae/arts-culture/books/cracking-the-egyptian-code
- ↑ http://www.bbc.co.uk/pressoffice/pressreleases/stories/2005/10_october/17/egypt_champ.shtml
- ↑ Ֆրանսիայի քոլեջի պրոֆեսորների ցանկ
- ↑ http://www.aibl.fr/membres/academiciens-depuis-1663/article/jean-francois-champollion
- ↑ http://data.bnf.fr/ark:/12148/cb11895998s
 |
Սա անձի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։ |
|
||||||||||
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։  |
