Ժան Ֆրանսուա Շամպոլյոն
Անվան այլ կիրառումների համար տես՝ Շամպոլյոն
Ժան Ֆրանսուա Շամպոլյոն (դեկտեմբերի 23, 1790[1][2][3][4][5][6][7][8] կամ դեկտեմբերի 22, 1790[9], Ֆիլաժ, Ֆրանսիայի թագավորություն[4] - մարտի 4, 1832[1][2][3][4][5][6][7][8], Փարիզ, Հուլիսյան միապետություն[10][11][12][13]), ֆրանսիացի գիտնական, եգիպտագիտության հիմնադիրը։ Գրենոբլի (1807) և Ֆրանսիական (1830) ակադեմիաների անդամ, Պետերբուրգի ԳԱ պատվավոր անդամ (1826)։
Տիրապետել է մի շարք հին լեզուների, այդ թվում՝ եգիպտերենին և եբրայերենին։ Ուսումնառության տարիներից զբաղվել է Եգիպտոսի հնագիտական արժեքների ուսումնասիրությամբ։ 1814 թ.-ին լույս է ընծայել «Եգիպտոսը փարավոնների օրոք» գիրքը։ Երկար տարիներ նվիրել է Ռոզեթյան արձանագրության ընթերցմանը և 1822 թ.-ին շարադրել հին եգիպտական գրի վերծանման հիմնական սկզբունքները, որոշել նրա զարգացման հաջորդականությունը՝ հիերոգլիֆային, հիերատական, դեմոտական։
1828-1830 թթ.-ին ղեկավարել է Եգիպտոս ուղևորվող հնագիտական արշավախումբը, այնտեղ հավաքել և պատճենահանել է մեծ քանակությամբ տեքստեր, հուշարձաններ, պատկերներ, որոնք ետմահու լույս են տեսել «Եգիպտոսի և Նուբիայի հուշարձաններ» հրատարակությամբ։
1831 թ.-ից ղեկավարել է Կոլեժ դը Ֆրանսի՝ հատկապես իր համար բացված եգիպտագիտության ամբիոնը։ 1835-1841 թթ.-ին լույս է տեսել Շամպոլյոնի «Եգիպտերենի քերականություն», 1841 - 1843 թթ.-ին՝ «Եգիպտերենի բառարան և հիերոգլիֆային գիր» աշխատությունները։
Շամպոլյոնի երկերը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Precis du systeme hieroglyphique, P., 1824;
- Monuments de l’Egypte et la Nubie, v. 1 - 4, P., 1835-45
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 data.bnf.fr: տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Comité des travaux historiques et scientifiques — 1834.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 SNAC — 2010.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 Encyclopædia Britannica
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 https://www.umass.edu/wsp/philology/gallery/champollion.html
- ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 http://www.museechampollion-isere.fr/1791-jean-francois-champollion-1790-1832-.htm
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 7,4 http://www.histoire-medecine.fr/articles-histoire-de-la-medecine-jean-francois-champollion.php
- ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 http://sdei.senckenberg.de/biographies/information.php?id=5397
- ↑ 9,0 9,1 http://www.bbc.co.uk/history/historic_figures/champollion_jean.shtml
- ↑ 10,0 10,1 10,2 German National Library, Berlin State Library, Bavarian State Library et al. Record #118746219 // Gemeinsame Normdatei — 2012—2016.
- ↑ 11,0 11,1 11,2 https://www.britannica.com/biography/Jean-Francois-Champollion
- ↑ 12,0 12,1 12,2 http://www.nytimes.com/1999/08/29/travel/figeac-s-flair-for-the-egyptian.html
- ↑ 13,0 13,1 13,2 http://www.thenational.ae/arts-culture/books/cracking-the-egyptian-code
- ↑ http://www.bbc.co.uk/pressoffice/pressreleases/stories/2005/10_october/17/egypt_champ.shtml
- ↑ Ֆրանսիայի քոլեջի պրոֆեսորների ցանկ
- ↑ http://www.aibl.fr/membres/academiciens-depuis-1663/article/jean-francois-champollion
|
Սա անձի մասին անավարտ հոդված է։ Դուք կարող եք օգնել Վիքիպեդիային՝ ուղղելով և լրացնելով այն։ |
| ||||||||||
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից։ 
|
- Դեկտեմբերի 23 ծնունդներ
- 1790 ծնունդներ
- Դեկտեմբերի 22 ծնունդներ
- Ֆրանսիայում ծնվածներ
- Մարտի 4 մահեր
- 1832 մահեր
- Փարիզ քաղաքում մահացածներ
- Պեր Լաշեզ գերեզմանատանը թաղվածներ
- Գիտնականներ այբբենական կարգով
- Անձինք այբբենական կարգով
- Անավարտ հոդվածներ
- Անավարտ հոդվածներ անձի մասին
- Ֆրանսիացի լեզվաբաններ
- Ֆրանսիացի եգիպտագետներ
- Պոլիգլոտներ
