Ժանետ Քոլինս

Ժանետ Քոլինս;
Ծնվել է	մարտի 7, 1917
Ծննդավայր	Օռլեան շրջան, Լուիզիանա, ԱՄՆ
Մահացել է	մայիսի 28, 2003 (86 տարեկան)
Մահվան վայր	Ֆորտ-Ուերտ
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ
Ազգություն	աֆրոամերիկացի
Մասնագիտություն	բալետի պարող
Պարգևներ և ; մրցանակներ	«Կանդակիա» մրցանակ
	Janet Collins Վիքիպահեստում

Ժանետ Քոլինս (մարտի 7, 1917(1917-03-07)^[1]^[2]^[3], Օռլեան շրջան, Լուիզիանա, ԱՄՆ^[2] - մայիսի 28, 2003(2003-05-28)^[1]^[4]^[2], Ֆորտ-Ուերտ^[2]), աֆրոամերիկացի Պրիմեր բալերինա, խորեոգրաֆ և ուսուցչուհի։ Ելույթ է ունեցել Բրոդվեյում, նկարահնվել է ֆիլմերում, նաև հաճախ հանդես է եկել տարբեր հեռուստատեսություններում^[5]։ Նա սևամորթների բալետի սկիզբ դնողներից մեկն է, եղել է առաջին սևամորթների բալետի խմբի անդամներից մեկը։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ժանետ Ֆեյ^[6] Քոլինսը ծնվել է Նոր Օռլեանում, չորս տարեկանում ընտանիքի հետ տեղափոխվել է Լոս Անջելես^[7], որտեղ ստացել է իր առաջին պարային կրթությունը կաթոլիկ համայնքի կենտրոնում։ Սովորել է Կարմելիտա Մարաչչիի, Լեսթեր Հորթոնի և Ադոլֆ Բոլմի մոտ, ովքեր բալետի այն սակավաթիվ ուսուցիչներից էին, ովքեր ընդունում էին սևամորթ աշակերտներին^[5]։ Նա նաև հաճելի հիշողություններ ունի Լոս Անջելեսի պարի ուսուցչուհի Դորոթի Լինդալի հետ սովորելու մասին^[8]։

1932 թվականին՝ 16 տարեկան հասակում^[9], Քոլինսը հաջողությամբ անցել է Մոնտե Կառլոյի հեղինակավոր ռուսական բալետի լսումները, բայց քանի որ Մոնտեն պահանջում էր սպիտակ ներկել դեմքն ու մաշկը, որպեսզի կարողանա ելույթ ունենալ, նա չի միացել թատերախմբին։ 1940-ական թվականներին համագործակցել է հայտնի պարուհի Քեթրին Դանհեմի հետ և միացել Դանհեմ թատերախմբին^[10]։ Նրա պարային կարիերայի շրջադարձային պահը եղել է 1948 թվականի նոյեմբերն, երբ ելույթ է ունեցել Լոս Անջելեսի Լաս Պալմաս թատրոնում մեկօրյա ծրագրում։ Ժանետը ստացել է գերազանց գրախոսություններ։ 1948 թվականին տեղափոխվել է Նյու Յորք և հնարավորություն ստացել պարել իր բեմադրած պարը, մրցույթը կայացել է 92-րդ փողոցում գտնվող «YMHA» ակադեմիայում^[11]։

1949 թվականին Քոլինսը մեծ արձագանք է ստացել տարբեր արտադրություններում՝ ներառյալ Քոուլ Պորտերի Այս Աշխարհից Դուրս մյուզիքլի Բրոդվեյի արտադրությունը, որի համար շահել է Դոնալդսոնի մրցանակը որպես Բրոդվեյի լավագույն պարուհի 1951 թվականին։ Հենց այս դերում էր նրան նկատել Զախարի Սոլովը, որն այն ժամանակ Մետրոպոլիտեն օպերայի բալետմայստերն էր^[12]։

Նա նաև ելույթ է ունեցել «Աիդա» և «Կարմեն» բալետներում, եղել է առաջին սևամորթ բալերինան, ով ելույթ է ունեցել Մետրոպոլիտեն օպերայում 1951 թվականին^[13], որին նա միացել է հաջորդ տարի և ելույթ ունեցել մինչև 1955 թվականը^[14]։ Հետագա կյանքում Քոլինսը ժամանակակից պար է դասավանդել Նյու Յորքի Բալանչինի ամերիկյան բալետի դպրոցում և Նյու Յորքի^[7] Մերիմաունթ Մանհեթեն քոլեջում^[15] 1951-1972 թվականներին^[16]։ 1974 թվականին Քոլինզը թողել է թատրոնը և դասավանդումը՝ նվիրվելով կաթոլիկ կրոնին և մխիթարություն գտնելով որպես Բենեդիկտյան միաբանության նորեկ։ Նա նաև փորձառու նկարիչ էր^[17]։

Առողջության վատթարացման պատճառով նա 2000 թվականին Սիեթլից տեղափոխվել է Ֆորտ Ուորթ, որպեսզի ավելի մոտ լինի իր եղբորը՝ Էռնեստ Պատրիկ Քոլինսին, ով խնամեց նրան, ինչպես իր քույրը՝ Բեթի Ուիլքերսոնը, Բեթին ապրում էր Փասադենայում^[12]։ Ժանետ Քոլինսը մահացել է 2003 թվականին 86 տարեկան հասակում Տեխաս նահանգի Ֆորտ-Ուերտ քաղաքում։

Ժառանգություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քոլինսի պարային հեղինակությունն այսօր հիմնականում հիմնված է ռասայական պատնեշը հաղթահարելու գործում նրա դերի վրա. դասական երաժշտության սևամորթ պարողների վրա դրված սահմանափակումները չափազանց ուժեղ էին, որպեսզի նա ունենա կատարողական փայլուն կարիերա^[18]։ Հարավային որոշ քաղաքներում ռասայական օրենքները թույլ չէին տալիս նրան բեմ բարձրանալ, և նրա դերերը կատարում էին կրկնօրինակները։ Մի քանի տարի առաջ «Dance Magazine»-ը հաղորդել է, որ Տորոնտոյում իր ելույթից հետո նա և իր գործընկերը մոտեցել են ակնհայտորեն մարդաշատ ռեստորանի դռներին, նրանց վտարել են՝ հակիրճ հայտարարությամբ, որ հաստատությունը փակ է^[19]։

1974 թվականին Ալվին Էյլիի ամերիկյան պարային թատրոնը հարգանքի տուրք է մատուցել նրան և Պերլ Պրիմուսին՝ որպես պարի ռահվիրա սևամորթ կանանց։ Քոլինսը 1989 թվականին 100 սևամորթ կանանց ազգային կոալիցիայից շահել է Քենդիս մրցանակը^[20]։ 2007 թվականին, ի նշան Քոլինսի մեծ աշխատանքի և նվիրվածության, նրա հայտնի զարմիկ Կարմեն Դե Լավալադը ստեղծել է Ժանեթ Քոլինսի կրթաթոշակ՝ ի պատիվ սկսնակ տաղանդավոր բալետի պարուհիների^[21]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Encyclopædia Britannica
↑ ^2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 Library of Congress Authorities — Library of Congress.
↑ ^3,0 ^3,1 https://www.blackpast.org/african-american-history/collins-janet-faye-1917-2003/
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
↑ ^5,0 ^5,1 Dunning, Jennifer. "Janet Collins, 86: Ballerina Was First Black Artist at Met Opera", The New York Times, May 31, 2003.
↑ Glenn, Aszemar (2014 թ․ մարտի 3). «Janet Faye Collins (1917-2003) • BlackPast». BlackPast. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.
↑ ^7,0 ^7,1 David Vaughan, Janet Collins obituary, The Guardian, June 11, 2003.
↑ Lewin, Yaël Tamar; Collins, Janet (2011 թ․ սեպտեմբերի 13). Night's Dancer: The Life of Janet Collins (անգլերեն). Wesleyan University Press. էջեր 62–63. ISBN 978-0-8195-7115-1.
↑ «The Dancer Who Made History 64 Years Before Misty Copeland». Time (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 1-ին.
↑ Durkin, Hannah (2013 թ․ մայիս). «Cinematic "Pas de Deux": The Dialogue between Maya Deren's Experimental Filmmaking and Talley Beatty's Black Ballet Dancer in A Study in Choreography for Camera (1945)». Journal of American Studies (անգլերեն). 47 (2): 385–403. doi:10.1017/S0021875813000121. ISSN 0021-8758. S2CID 144363190.
↑ Pocantico Hills School Արխիվացված 2013-05-24 Wayback Machine.
↑ ^12,0 ^12,1 Thurber, Jon (2003 թ․ հունիսի 2). «Janet Collins, 86; Broke Ballet Color Line». Los Angeles Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0458-3035. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 8-ին.
↑ «1951 – Janet Collins joins with Metropolitan Opera Ballet – MOBBallet.org». mobballet.org. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.
↑ «1955 – Janet Collins retired from the Metropolitan Opera Ballet – MOBBallet.org». mobballet.org. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.
↑ "Janet Collins, American dancer" at Encyclopædia Britannica′s Guide to Black History.
↑ "Marymount Manhattan History"
↑ Yael Tamar Lewin, Night's Dancer, The Life of Janet Collins, Wesleyan University Press, 2011
↑ Melville Digital Development, L. L. C. (2018 թ․ փետրվարի 23). «Celebrating Black History Month: Spotlight on Janet…». Atlanta Ballet (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.
↑ Thurber, Jon (2003 թ․ հունիսի 2). «Janet Collins, 86; Broke Ballet Color Line». Los Angeles Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0458-3035. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 9-ին.
↑ «CANDACE AWARD RECIPIENTS 1982-1990, Page 2». National Coalition of 100 Black Women. Արխիվացված է օրիգինալից 2003 թ․ մարտի 14-ին.
↑ "The Carmen De Lavallade Awards for Dance: Janet Collins Fellowship" Արխիվացված 2016-07-10 Wayback Machine, New York Institute of Dance & Education.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

"Janet Collins, American dancer" at Encyclopædia Britannica′s Guide to Black History

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ժանետ Քոլինս» հոդվածին։

[_dc3ab2a606877481-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Encyclopædia Britannica

[_6984605cac00c3cd-2] 2,00 ^2,01 ^2,02 ^2,03 ^2,04 ^2,05 ^2,06 ^2,07 ^2,08 ^2,09 ^2,10 Library of Congress Authorities — Library of Congress.

[_c6aa74f448960a03-3] 3,0 ^3,1 https://www.blackpast.org/african-american-history/collins-janet-faye-1917-2003/

[_35aa7043cb282620-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)

[NYT-5] 5,0 ^5,1 Dunning, Jennifer. "Janet Collins, 86: Ballerina Was First Black Artist at Met Opera", The New York Times, May 31, 2003.

[blackpast-6] Glenn, Aszemar (2014 թ․ մարտի 3). «Janet Faye Collins (1917-2003) • BlackPast». BlackPast. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.

[Guardian-7] 7,0 ^7,1 David Vaughan, Janet Collins obituary, The Guardian, June 11, 2003.

[8] Lewin, Yaël Tamar; Collins, Janet (2011 թ․ սեպտեմբերի 13). Night's Dancer: The Life of Janet Collins (անգլերեն). Wesleyan University Press. էջեր 62–63. ISBN 978-0-8195-7115-1.

[9] «The Dancer Who Made History 64 Years Before Misty Copeland». Time (անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ մայիսի 1-ին.

[10] Durkin, Hannah (2013 թ․ մայիս). «Cinematic "Pas de Deux": The Dialogue between Maya Deren's Experimental Filmmaking and Talley Beatty's Black Ballet Dancer in A Study in Choreography for Camera (1945)». Journal of American Studies (անգլերեն). 47 (2): 385–403. doi:10.1017/S0021875813000121. ISSN 0021-8758. S2CID 144363190.

[11] Pocantico Hills School Արխիվացված 2013-05-24 Wayback Machine.

[Thurber-12] 12,0 ^12,1 Thurber, Jon (2003 թ․ հունիսի 2). «Janet Collins, 86; Broke Ballet Color Line». Los Angeles Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0458-3035. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 8-ին.

[13] «1951 – Janet Collins joins with Metropolitan Opera Ballet – MOBBallet.org». mobballet.org. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.

[14] «1955 – Janet Collins retired from the Metropolitan Opera Ballet – MOBBallet.org». mobballet.org. Վերցված է 2019 թ․ հոկտեմբերի 30-ին.

[15] "Janet Collins, American dancer" at Encyclopædia Britannica′s Guide to Black History.

[16] "Marymount Manhattan History"

[17] Yael Tamar Lewin, Night's Dancer, The Life of Janet Collins, Wesleyan University Press, 2011

[18] Melville Digital Development, L. L. C. (2018 թ․ փետրվարի 23). «Celebrating Black History Month: Spotlight on Janet…». Atlanta Ballet (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 9-ին.

[19] Thurber, Jon (2003 թ․ հունիսի 2). «Janet Collins, 86; Broke Ballet Color Line». Los Angeles Times (ամերիկյան անգլերեն). ISSN 0458-3035. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 9-ին.

[page2-20] «CANDACE AWARD RECIPIENTS 1982-1990, Page 2». National Coalition of 100 Black Women. Արխիվացված է օրիգինալից 2003 թ․ մարտի 14-ին.

[21] "The Carmen De Lavallade Awards for Dance: Janet Collins Fellowship" Արխիվացված 2016-07-10 Wayback Machine, New York Institute of Dance & Education.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]

[21]