Թրաշուշան Ջավախքի
| Թրաշուշան Ջավախքի | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Վերնաբաժին | Բարձրակարգ բույսեր (Embryophyta) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Ծնեբեկածաղկավորներ (Asparagales) |
| Ընտանիք | Հիրիկազգիներ (Iridaceae) |
| Ցեղ | Թրաշուշան (Gladiolus) |
| Տեսակ | Թրաշուշան Ջավախքի (G. dzavakheticus) |
| Միջազգային անվանում | |
| Gladiolus dzavakheticus | |
Թրաշուշան Ջավախքի (լատին․՝ Gladiolus dzavakheticus), հիրիկազգիների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս, որը գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Պալարասոխուկավոր և գեղազարդային բույս է։ Ցողունն ունի 40-60 սմ բարձրություն։ Անհավասար ջղավորությամբ տերևները 3 հատ են։ Միակողմանի կանանորոշ երկկողմ ծաղկաբույլը 4-6 ծաղիկներով է, բոլոր ծաղիկները ծաղկելիս վերև են ուղղված։ Ծաղկապատը անորոշ երկշուրթ է, համարյա ակտինոմորֆ և մուգ ծիրանագույն[1]։
Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայաստանում տարածված է Վերին Ախուրյանի (Արփի լճի ավազան, Ջավախեթի լեռնաշղթա) Շիրակի (Մեծ Մանթաշ գյուղի շրջակայք) և Լոռու (Շահնազար, Տաշիր, Ուրասար գյուղերի շրջակայք) ֆլորիստիկական շրջաններում։ Աճում է նաև Հարավարևմտյան Անդրկովկասում[1]։
Էկոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աճում է ծովի մակարդակից 1400-2200 մ բարձրությունների վրա, միջին և վերին լեռնային գոտիներում, մարգագետիններում, մարգագետնատափաստանում, տնկարկներում, խոնավ, ճահճացած տեղերում։ Ծաղկում է հունիս-հուլիսին, պտղաբերում՝ հուլիս-օգոստոս ամիսներին[1]։
Պահպանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վտանգված տեսակ է և Անդրկովկասի էնդեմիկ։ Տարածման շրջանի մակերեսը 5000 կմ²-ից պակաս է, իսկ բնակության շրջանի մակերեսը՝ 500 կմ²-ից պակաս։ Աճելավայրերի փոփոխության պատճառով` տեսակին սպառնում է տարածման և բնակության շրջանների կրճատում։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ, CITES–ի և Բեռնի կոնվենցիայի հավելվածներում ընդգրկված չէ։
Պոպուլյացիայի մի մասը պահպանվում է «Արփի լիճ» ազգային պարկի տարածքում[1]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Թրաշուշան Ջավախքի» հոդվածին։ |
|
|