Էռնստ Կուրցիուս

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Էռնստ Կուրցիուս
գերմ.՝ Ernst Curtius
Ծնվել էսեպտեմբերի 2, 1814(1814-09-02)[1][2][3][…]
Լյուբեկ, Առաջին ֆրանսիական կայսրություն, Ֆրանսիա[4][5][6]
Մահացել էհուլիսի 11, 1896(1896-07-11)[1][2][3][…] (81 տարեկան)
Բեռլին, Գերմանական կայսրություն[4][5][6]
ԳերեզմանՍուրբ Մաթևոսի հին գերեզմանատուն[7]
Քաղաքացիություն Լյուբեկ
Մասնագիտությունմարդաբան, արվեստագետ, հնագետ, պատմաբան, համալսարանի դասախոս, դասական հնագետ, քաղաքական գործիչ և գրող
Հաստատություն(ներ)Գյոթինգենի համալսարան, Ֆրիդրիխ-Վիլհելմի համակսարան և HU Berlin
Գործունեության ոլորտհնագիտություն
ԱնդամակցությունՊրուսիայի գիտությունների ակադեմիա, Գերմանիայի հնագիտական ինստիտուտ, Գյոթինգենի Գիտությունների ակադեմիա, Կոստանդնուպոլսի հելլենիստական բանասիրության միություն, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Ամերիկայի հնավաճառության միություն, Բավարիական գիտությունների ակադեմիա, Թուրինի գիտությունների ակադեմիա[5] և Արձանագրությունների և բելետրիստիկայի ակադեմիա[8]
Ալմա մատերԲոննի համալսարան և Գյոթինգենի համալսարան
Գիտական աստիճանփիլիսոփայության դոկտոր[9] (դեկտեմբերի 22, 1841)
Տիրապետում է լեզուներինգերմաներեն[1][10]
Հայտնի աշակերտներHeinrich Heydemann?
Պարգևներ
Գիտության և արվեստի Բաբարիական Մաքսիմիլիանի շքանշան և Արվեստի և գիտության ոլորտում ունեցած վաստակի շքանշան
Երեխա(ներ)Friedrich Curtius?
ՀայրCarl Georg Curtius?[6]
 Ernst Curtius Վիքիպահեստում

Էռնստ Կուրցիուս (անգլ.՝ Ernst Curtius. /ˈkʊərtsiˌʊs/. սեպտեմբերի 2, 1814(1814-09-02)[1][2][3][…], Լյուբեկ, Առաջին ֆրանսիական կայսրություն, Ֆրանսիա[4][5][6] - հուլիսի 11, 1896(1896-07-11)[1][2][3][…], Բեռլին, Գերմանական կայսրություն[4][5][6]), գերմանացի հնագետ, պատմաբան, թանգարանի տնօրեն[11]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Համալսարանը նոր ավարտած Կուրցիուսը դարձել է Քրիատիան Ավգուստ Բրանդիսի ուղեկից օգնականը, երբ վերջինս մեկնել է Հունաստան՝ հնագիտական աշխատանքներ իրականացնելու։ Այնուհետև նա ուղեկցել է Կարլ Օտֆրիդ Մյուլլերին Պելոպոնեսում ուսումնասիրություններ կատարելու ընթացքում։ 1840 թվականին վերադարձել է Գերմանիա։ 1844 թվականին դարձել է Բեռլինի համալսարանի արտաքո կարգի պրոֆեսոր, այդ նույն տարում նշանակվել արքայազն Ֆրեդերիկ Վիլյամի (հետագայում՝ կայսր Ֆրեդերիկ III) դաստիարակ, մի պաշտոն, որն զբաղեցրել է մինչև 1850 թվականը։

Գյոթինգենի համալսարանում պրոֆեսորի պաշտոն ստանալուց և 1862 թվականին ևս մեկ անգամ Հունաստան ճանապարհորդելուց հետո Կուրցիուսը (1863 թվականին) նշանակվել է Բեռլինի համալսարանի պրոֆեսոր։ 1874 թվականին նա գերմանական կառավարության կողմից գործուղվել է Աթենք և այնտեղ կնքել մի պայմանագիր, որով Օլիմպիայի պեղումները վստահվել են բացառապես Գերմանիային։ 1891 թվականին Կուրցիուսն ընտրվել է Ամերիկյան անտիկվարային ընկերության (American Antiquarian Society) անդամ։

Վախճանվել է 1896 թվականի հուլիսի 11-ին Բեռլինում։

Պեղումներ Օլիմպիայում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1852 թվականի հունիսի 10-ին Էռնստ Կուրցիուսը Բեռլինի Սինգակադեմիայում թագավորական ընտանիքի ներկայությամբ արտասանել է Օլիմպիայի մասին իր հայտնի ճառը, որը նշանավորել է Օլիմպիայի պեղումների մեկնարկը և մեծ խթան հաղորդել Հունաստանում պատմական-հնագիտական աշխատանքների իրականացմանը։ 1867 թվականին անվանի հնագետ Էդուարդ Գերհարդի մահից հետո Կուրցիուսը փոխարինել է նրան դասական հնագիտության պրոֆեսորի պաշտոնում։ Միաժամանակ նա աշխատել է որպես Ալտեսի թանգարանի և Անտիկվարիումի տնօրեն։

Կուրցիուսի կապերն օգնել են նրան՝ համոզելու կառավարությանը, որ գերմանական հնագիտական ինստիտուտը 1874 թվականին ազգայնացվի, և Աթենքում բացվի նրա մասնաճյուղը։ 1874 թվականին Հունաստանի կառավարությունը գերմանական հնագիտական ինստիտուտին Օլիմպիայում պեղումներ կատարելու բացառիկ իրավունք է տվել։ 1874 թվականի ապրիլի 25-ին Աթենքում ստորագրվել է հնագիտության պատմության ուղենիշային համաձայնագիր, որը գերմանացիներին պարտավորեցրել է բոլոր գտածոները թողնել Հունաստանում[12]։ Այդ նպատակով տեղում կառուցվել է հատուկ թանգարան[13]։

1875 թվականից Կուրցիուսը գլխավորել է հնագետների մեծ արշավախմբեր, որոնք համակարգված կերպով պեղել, հետազոտել, ուսումնասիրել են Օլիմպիան[14]։ Առաջին պեղումներն իրականացվել են Օլիմպիադայում՝ Էլիսում, որտեղ հազար տարի անց են կացվել օլիմպիական խաղերը։ [5] Վեց տարվա ընթացքում մաքրել են օլիմպիական մարզադաշտը՝ վազորդների մեկնարկային բլոկներով և մրցավարների նստատեղերով։ Պեղողները հայտնաբերել են նաև Զևսի և Հերայի տաճարը[13][15]։

Ուշագրավ փաստեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էռնստ Կուրցիուսի եղբայրներից Պաուլը (1808—1833) աստվածաբան էր և պաստոր, Թեոդորը (1811—1889)՝ Լյուբեկի քաղաքապետ, Գեորգը (1820—1885)՝ բանասեր, լեզվաբան, թոռը՝ Էռնստ Ռոբերտ Կուրցիուսը՝ ճանաչված գրականագետ։

Գտածոների մասին նյութերը տպագրվել են 1890-1897 թվականներին Եվրոպայում հրատարակվող ծավալուն գիտական ամսագրերում։ Գերմանացի հնագետները կարողացել են տարածել օլիմպիական խաղերի մասին ուշագրավ տեղեկություններ, և դա օգնել է արևմտյան աշխարհին հասկանալու օլիմպիական խաղերի վերակենդանացման կարևորությունը։

Աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էռնստ Կուրցիուսի գլուխգործոցը համարվում է Հունաստանի պատմություն աշխատությունը (1857–1867): Առավել կարևոր երկերից են նաև հետևյալները.

  • Die Akropolis von Athen (1844)
  • Naxos (1846)
  • Peloponnesos, eine historisch-geographische Beschreibung der Halbinsel (1851)
  • Olympia (1852)
  • Die Ionier vor der ionischen Wanderung (1855)
  • Attische Studien (1862–1865)
  • Ephesos (1874)
  • Die Ausgrabungen zu Olympia (1877, etc.)
  • Olympia und Umgegend (խմբագրել են Էռնստ Կուրցիուսը և Ֆ. Ադլերը, 1882)
  • Olympia. Die Ergebnisse der von dem deutschen Reich veranstalteten Ausgrabung (Ֆ. Ադլերի հետ, 1890–1898)
  • Die Stadtgeschichte von Athen (1891)
  • Gesammelte Abhandlungen (1894)

Կուրցիուսի ճառերի, զեկուցումների, դասախոսությունների ժողովածուն լույս է ընծայվել Altertum und Gegenwart խորագրով, երկու հատորով (5-րդ հրատարակություն, 1903 թ.), որոնց գումարվել է ևս մեկ հատոր՝ Unter drei Kaisern վերնագրով (2-րդ հրատ., 1895):

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Encyclopædia Britannica
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 Merkelstiftung geneological database — ed. size: 30000
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 Курциус Эрнст // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 www.accademiadellescienze.it (իտալ.)
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 6,6 Deutsche Biographie (գերմ.)München BSB, Historische Kommission bei der Bayerischen Akademie der Wissenschaften, 2001.
  7. http://www.stadtentwicklung.berlin.de/cgi-bin/egab/eg.pl?fieldname=grab&search=messel&Search=Start
  8. https://aibl.fr/academiciens-depuis-1663/
  9. https://books.google.de/books?id=sMWEAAAAIAAJ&pg=RA4-PR23
  10. CONOR.Sl
  11. Thomson de Grummond, Nancy (2015 թ․ մայիսի 11). Encyclopedia of the History of Classical Archaeology. Oxon: Routledge. էջ 341. ISBN 978-0-313-30204-6. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 13-ին.
  12. Dudley Warner, Charles (2008 թ․ հունիսի 1). A Library of the World's Best Literature - Ancient and Modern - Vol. X. New York: Cosimo, Inc. էջ 4241. ISBN 978-1-176-78861-9. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 13-ին.
  13. 13,0 13,1 Fagan, Brian (2018 թ․ ապրիլի 10). A Little History of Archaeology. New Haven: Yale University Press. էջ 103. ISBN 978-0-300-22464-1. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 13-ին.
  14. Fischer-Lichte, Erika (2007 թ․ մայիսի 7). Theatre, Sacrifice, Ritual: Exploring Forms of Political Theatre. Oxon: Routledge. էջ 69. ISBN 978-0-203-96930-4. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 13-ին.
  15. Findling, John E. (2004 թ․ մարտի 30). Encyclopedia of the Modern Olympic Movement. Santa Barbara: Greenwood Publishing Group. էջ 63. ISBN 978-0-313-32278-5. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 13-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Karl Christ: Ernst Curtius. In: ders., Von Gibbon zu Rostovtzeff: Leben und Werk führender Althistoriker der Neuzeit. WBG, Darmstadt 1972, ISBN 3-534-06070-9, S. 68–83.
  • Sepp-Gustav Gröschel, Henning Wrede: Ernst Curtius’ Vorlesung „Griechische Kunstgeschichte“. Nach der Mitschrift Wilhelm Gurlitts im Winter 1864/65 (= Transformationen der Antike Bd. 20). De Gruyter, Berlin, New York 2010, ISBN 978-3-11-022878-6
  • Beat Schweizer: Ernst Curtius (1814–1896): Berlin – Athen – Olympia. Archäologie und Öffentlichkeiten zwischen Vormärz und Kaiserreich. In: Saeculum 61, 2, 2011, S. 305–336 (Digitalisat).

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]