Էլիսոն Վեյր

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Էլիսոն Վեյր
անգլ.՝ Alison Weir
Ծնվել էհունիսի 8, 1951(1951-06-08)[1][2] (71 տարեկան)
ԾննդավայրԼամբեթ, Մեծ Լոնդոն կամ Լոնդոն, Միացյալ Թագավորություն[3]
Մասնագիտությունպատմաբան, կենսագիր, գրող, արձակագիր և ուսուցչուհի
Լեզուանգլերեն
ՔաղաքացիությունFlag of the United Kingdom (1-2).svg Միացյալ Թագավորություն
ԿրթությունՀյուսիսային Լոնդոնի համալսարան և City of London School for Girls?
Ժանրերգիտահանրամատչելի գրականություն և historical romance?
Կայքalisonweir.org.uk

Էլիսոն Վեյր (հունիսի 8, 1951(1951-06-08)[1][2], Լամբեթ, Մեծ Լոնդոն և Լոնդոն, Միացյալ Թագավորություն[3]), բրիտանացի գրող, որը հեղինակել է բազմաթիվ պատմական գրքեր և վեպեր, որոնք հիմնականում Բրիտանական թագավորական ընտանիքի մասին էին[4][5][6]։

Նրա՝ 1989 թվականին առաջին հրատարակված գիրքը՝ «Բրիտանական թագավորական ընտանիքները» բրիտանական թագավորական ընտանիքի վերաբերյալ ծագումնաբանական վերլուծությունն է։ Հաջորդիվ նա գրել է Էլիանոր Աքվիտանցու, Իզաբելլա Ֆրանսիացու, Քեթրին Սուինֆորդի, Եղիսաբեթ Յորքցու և Աշտարակի ասպետների մասին։ Նա նաև գրել է Անգլիայի թագավոր Հենրի VIII-ի և նրա կանանց ու երեխաների, Մարիա Բոլեյնի, Եղիսաբեթ I-ի և Շոտլանդիայի թագուհու՝ Մարի Ստյուարտի մասին։ Էլիսոնը հրատարակել է Սպիտակ և կարմիր վարդերի պատերազմի և թագավորական հարսանիքների մասին պատմական վերլուծություններ։ Նա նաև գրել է պատմական ֆանտաստիկ ժանրի վեպեր Լեդի Ջեյն Գրեյի, Եղիսաբեթ I-ի և Էլիանոր Աքվիտանցու մասին։

Վաղ կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վեյրը ծնվել և մեծացել է կենտրոնական Լոնդոնում[4][5][6][7]։ Նա իր մորը նկարագրել է որպես մի հիանալի անձնավորություն՝ օժտված ազնվությամբ, կամքի ուժով, հումորի զգացողությամբ և խոհեմությամբ, որը հաղթահարել է կյանքի փորձերն աննախադեպ տոկունությամբ[8]։

Վեյրը սկսել է հետաքրքրվել պատմությամբ 14 տարեկան հասակում՝ կարդալով մի գիրք Եկատերինա Արագոնացու մասին[5]։

Վեյրը կրթություն է ստացել է Լոնդոնի՝ օրիորդաց դպրոցում և հյուսիս-արևմտյան պոլիտեխնիկում։ Նա ցանկանում էր դառնալ պատմության ուսուցչուհի, բայց շուտով մոռանում է պատմության բնագավառում կարիերա ունենալու մասին, երբ լսում է «ժամանակակից ուսուցման մեթոդների» մասին[6]։ Վեյրը 1972 թվականին ամուսնանում է Ռանկին Վեյրի հետ, ումից վաղ 1980-ական թվականներին երկու երեխա է ունենում[9]։ Վեյրն աշխատում էր որպես քաղաքացիական ծառայող, հետագայում՝ որպես տնային տնտեսուհի՝ զբաղվելով երեխաների դաստիարակությամբ։ 1991-1997 թվականներն ընկած ժամանակահատվածը նա ղեկավարում էր ներառական դպրոց[6]։

Կարիերա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ոչ գեղարվեստական[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1970-ական թվականներին Վեյրը 4 տարի անցկացրել է՝ ուսումնասիրելով և գրելով Հենրի VIII-ի վեց կանանց ինքնակենսագրականները։ Նրա աշխատանքը երկար ժամանակ քննարկվեց հրատարակողների կողմից և ի վերջո մերժվեց։ Այս ինքնակենսագրականի վերանայված տարբերակն ավելի ուշ հրատարակվեց որպես իր երկրորդ գիրքը՝ «Հենրի 8-րդի վեց կանայք» վերնագրով։ 1981 թվականին նա գրել է Ջեյն Սեյմուրի մասին, բայց վերջինս հրատարկողները նորից մերժել են տպագրել՝ այս անգամ պատճառաբանելով, որ այն չափազանց կարճ է[5]։ Վեյրը 1989 թվականին դարձավ հրատարակող հեղինակ՝ լույս ընծայելով «Բրիտանական թագավորական ընտանիքները», որը ներկայացնում է Բրիտանական թագավորական ընտանիքի ծագումնաբանական վերլուծությունը։ Այս աշխատանքը շուրջ ութ անգամ վերանայելուց հետո նա կարծում է, որ այն կհետաքրքրի շատերին։ Գիրքը ժամանակագրական հաջորդականությամբ դասավորելուց հետո The Bodley Head հրատարակչությունը համաձայնում է այն տպագրել[5]։

Վեյրը մինչև ուշ 1990-ական թվականներն իր ժամանակն ամբողջովին չէր տրամադրում գրելուն, քանի որ զբաղված էր՝ ղեկավարելով ներառական դպրոց[6]։ Նա հրատարակել է ոչ գեղարվեստական՝ «Արքայազները աշտարակում» (1992), «Լանկաստեր և Յորք. Սպիտակ և կարմիր վարդերի պատերազմ» (1995) և «Անգլիայի զավակները. Թագավոր Հենրի VIII-ի ժառանգները» (1996) գրքերը։ Հիմա, երբ արդեն իր ողջ ժամանակը տրամադրում էր գրելուն, նա գրում է «Թագուհի Եղիսաբեթը» (1998) (Ամերիկայում հրատարակված որպես « Եղիսաբեթ I-ի կյանքը»), «Էլիանոր Ակվիտանցին։ Աստծո վրդովմունքը», «Անգլիայի թագուհի» (1999), «Հենրի VIII: Թագավորն ու իր արքունիքը» (2001), «Շոտլանդիայի թագուհի՝ Մարի Ստյուարտը և Դարնլի արքայի սպանությունը» (2003), և «Իզաբելլա Ֆրանսիացի։ Ֆրանսիայի գայլը, Անգլիայի թագուհին» գրքերը (2005)։ 2007 թվականին հաջորդեց «Եկատերինա Սուինֆորդ։ Հովհան Գոնտացու և իր սկանդալային դքսուհու պատմությունը» ինքնակենսագրականը, իսկ 2009 թվականին հրատարակվեց «Տիկինը աշտարակում։ Աննա Բոլեյնի անկումը» ինքնակենսագրականը։ «Աշտարակի դավաճանները» ինքնակենսագրականը լույս է ընծայվել 2010 թվականին։ Հաջորդ տարի նա ավարտին է հասցրել «Մատանին և թագը։ թագավորական ամուսնությունների պատմությունը» և «Մարիա Բոլեյն։ Թագավորների սիրեցյալը» ինքնակենսագրականները․ վերջինս Աննա Բոլեյնի քրոջ՝ Մարիա Բոլեյնի առաջին ոչ գեղարվեստական ինքնակենսագրականն է[10]։ 2013 թվականին նա հրատարակել է «Եղիսաբեթ Յորքցի՝ Թյուդորների թագուհին և իր աշխարհը» գիրքը, որը Հենրի VIII-ի մոր՝ Եղիսաբեթ Յորքցու ինքնակենսագրականն է։

Վեյրի աշխատանքներից շատերը վերաբերում են թյուդորյան ժամանակաշրջանին, որը նա համարում է Մեր պատմության ամենաողբերգական ժամանակաշրջանը՝ վառ, ուժեղ անհատներով. թյուդորյան ժամանակաշրջանն առաջինն է, որ մեզ օժտել է հարուստ ներաշխարհով՝ խոր ներթափանցելու թագավորների և թագուհիների անձնական տիրույթ՝ մանրամասն տեղեկանալով նրանցից։ Սա այն դարաշրջանն էր, որում ականատես ենք լինում դիվանագիտության զարգացմանն ու տպագրված բառերին[11]։

Նրա ամենավերջին ոչ գեղարվեստական գիրքն է «Մարգարիթ Դուգլաս։ Լենոքսի կոմսուհին»։

Գեղարվեստական[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էլիսոն Վայրը Էլիանոր Ակվիտանցու մասին գրել է երկու աշխատանք ոչ գեղարվեստական ինքնակենսագրական և պատմա-գեղարվեստական վեպ։ Վեյրը դեռ պատանեկական տարիքում գրել է պատմական վեպեր և նրա՝ պատմա-գեղարվեստական ժանրի վեպը՝ Անմեղ դավաճանները՝ հիմնված Լեդի Ջեյն Գրեյի կյանքի վրա, հրատարակվել է 2006 թվականին[12]։ Երբ Վեյրը ուսումնասիրում էր Էլիանոր Ակվիտանցու կյանքը, նա կարծեց, որ վեպը գրելիս ազատ կարող է արտահայտել իր մտքերը՝ իհարկե հիմնվելով փաստերի վրա։ Նա որոշեց, որ գրքի հիմնական գործողությունները տեղի կունենան Ջեյն Գրեյի շուրջը, քանի որ նա շատ երկար կյանք չի ունեցել և շատ բան անհայտ էր նրա մասին[12]։ Նա ոչ գեղարվեստական ժանրից անցումը գեղարվեստականին համարում էր շատ հեշտ՝ բացատրելով, որ «Ամեն գիրք ուսուցման կոր է և պետք է ամեն ինչ ավելի խորը դիտարկել։ Ինձ հաճախ են հարցնում՝ ինչու իմ վեպերում շատ տեղ չեմ տալիս պատմական փաստերին և շատ անհամաձայնություններ են ծագել կապված աշխատանքներիս հետ և ես կասեմ՝ կառչում եմ պատմությունից, երբ ճիշտ եմ համարում[8]։»

Նրա երկրորդ վեպը կոչվում է Տիկին Էլիզաբեթ, որը վերաբերում է Եղիսաբեթ I-ի կյանքին մինչ գահին բազմելը։ Այն հրատարակվել է 2008 թվականին Միացյալ Թագավորություններում և Միացյալ Նահանգներում։ Նրա ամենավերջին վեպը՝ Գերի ընկած թագուհին, լույս է ընծայվել 2010 թվականի ամռանը։ Այն Էլիանոր Ակվիտանցու ոչ գեղարվեստական ինքնակենսագրականն էր, որը Վեյն գրել էր դեռևս 1999 թվականին[13]։

Աշտարակի դավաճանները նովել է՝ գրված Վեյրի կողմից, որը հրատարակվել է 2010 թվականին Գրքի և հեղինակային իրավունքի միջազգային օրը։ Համագործակցելով Quick Reads-ի և Skillswise-ի հետ՝ Վեյրը տպագրել է գրքի առաջին հատորը՝ որպես փորձարկում՝ փորձելով մարդկանց մոտ նորից արթնացնել ընթերցանության հանդեպ սերը[14]։ Վեյրը 2014 թվականի հունիսին հարատարակել է Ամուսնական խաղ նովելը՝ Եղիսաբեթ I-ի և Ռոբերտ Դադլիի մասին[15]։

Ձեռագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վեյրի ստեղծագործությունները դասվում են հայտնի պատմություն ժանրին, որը այն ժանրն է, որ գիտնականնների կողմից հաճախ արժանանում է քննադատության[12][16][17]։ Ըստ մի աղբյուրի՝ հայտնի պատմությունը փորձում է տեղեկություններ հաղորդել և հաճույք պատճառել ընդհանուր լսարանին, այն հաճախ նախապատվություն է տալիս վերլուծությանը՝ գերադասելով ոճը ընդհանուր նյութից, պարզությունը բարդ տարրերից և ընդհանրացումը որակից[18]։ Ինքը՝ Վեյրը, խոստովանում է, որ գրում է հայտնի պատմություն, սակայն պնդում է, որ պատմությունը գիտնականների միակ աղբյուրը չէ, չնայած՝ մեծ հարգանք է տածում այն պատմաբանների նկատմամբ, ովքեր նոր հետազտություններ են իրականացնում՝ փորձելով ինչ-որ ներդրում ունենալ գիտելիքի ասպարեզում։

Aquote1.png Պատմությունը պատկանում է մեզ և ընդունվում է բոլորիս կողմից։ Եվ եթե այս գրելաոճը, որն ընդունելի է և հետաքրքիր, ինչպես նաև բարեխղճորեն ուսումնասիրված, կարող է համարվել հայտնի, ապա՝ այո, ես հայտնի պատմաբան եմ և ես հպարտ ու երջանիկ եմ դրանով[6]։

Քեթրին Հյուգսը The Guardian օրաթերթում նշել է, որ նրան՝ որպես հայտնի պատմաբան նկարագրելը, ավելին քան ճիշտ կլիներ. նրա՝ Մեծ Բրիտանիայի վաղ ժամանակակից անցյալի մասին մանրամասն հետազոտությունները ներկյացված են այնպիսի բազմաժանր տարրերով, որ շատերը կերազեին այդպիսի գրելաոճ ունենալ[19]

Aquote2.png


Վեյրի աշխատանքների հիման վրա արձագանքները տարբեր էին։ The Independent բրիտանական օրաթերթը նշում է, որ նրա՝ «Տիկինը աշտարակում» ստեղծագործությունը Վեյրը ներկայացրել է այնպիսի հնարագիտությամբ և նրբագեղությամբ, որ չնայած ընթերցողին հայտնի են դեպքերի հաջորդականությունը, բայց նա դեռ կլանված կարդում է[20]։ Բրիտանացի գիտնական և պատմաբան Դայրմեդ Մակուլոչը, արձագանքելով «Հենրի VIII: Թագավորն ու իր արքունիքը» ստեղծագործությունը, ասել է, որ այն գրքերի մեջ մի մեծ աղանդեր է, որը ոչ մի վնաս չի պատճառի ընթերցողին։ Այստեղ մանրամասները շատ են, բայց թյուդորյան Անգլիան ավելին է, քան թագավորական զգեստապահարանների, ամրոցների ներկայացումը[21]։ The Globe and Mail կանադական թերթը արձագանքել է «Գերի ընկած թագուհին» վեպին՝ ասելով, որ Վեյրը հմտորեն պատկերել է թագավորական կյանքերը իր նախորդ աշխատանքներում, բայց նրա ոճն այստեղ բավականին խճճված է, և երևում է, որ վերջինս շատ ջանք չի գործադրել՝ այն գրելու համար[22]։ Մինչ Վաշինգտոն Փոստը, նույն գրքի մասին արձագանք թողնելով, ասել է՝ 12-րդ դարի Ֆրանսիան կարող էր լինել լուսնի մութ մասը և այս ամենի մասին տեղեկանում ենք՝ կարդալով գրքի վերջին հատվածը[23]։

Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վեյրն այժմ ապրում է Սուրեյում իր ամուսնու և երկու որդիների հետ[8][24]։ Նա Ջեյն գրեյի մասին վեպի հերոսուհիներից մեկին՝ «տիկին Էլենին», նմանեցրել է ինքն իրեն՝ մեկնաբանելով, որ գիրքը գրելիս իր մայրական զգացումները ներառել է այս կերպարի մեջ[25]։

Վեյրը խրախուսում է Նորսեմփթոն դղյակի վերակառուցումը՝ բացատրելով, որ այն պատմական կարևոր նշանակություն ունի, և դրա կործանումը ողբերգական կլիներ։ Նա գնահատում է այն մարդկանց աշխատանքը, ովքեր ջանք չեն խնայում տարածքը հնարավորինս շուտ վերկառուցել և կոչ է անում բոլորին աջակից լինել այս կարևորագույն գործին[26]։

Մատենագիտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ոչ գեղարվեստական[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Բրիտանական թագավորական ընտանիքները։ Ամբողջական ծագումնաբանություն (1989)
  • Հենրի VIII-ի վեց կանայք (1991)
  • Ասպետները աշտարակում (1992)
  • Լանկաստեր և Յորք. [[Սպիտակ և կարմիր վարդերի պատերազմ|Սպիտակ և կարմիր վարդերի պատերազմ (1995)
  • Անգլիայի զավակները. Թագավոր Հենրի VIII-ի ժառանգները (1996, հետագայում վերանվանվել է որպես՝ Հենրի VIII-ի ժառանգները)
  • Թագուհի Եղիսաբեթը (1998) (Ամերիկայում հրատարակված որպես Եղիսաբեթ I-ի կյանքը)
  • Էլիանոր Ակվիտանցին։ Աստծո վրդովմունքը», «Անգլիայի թագուհի (1999)
  • Հենրի VIII: Թագավորն ու իր արքունիքը (2001)
  • Շոտլանդիայի թագուհի՝ Մարի Ստյուարտը և Դարնլի արքայի սպանությունը (2003)
  • Իզաբելլա Ֆրանսիացի։ Ֆրանսիայի գայլը, Անգլիայի թագուհին (2005)
  • Եկատերինա Սուինֆորդ։ Հովհան Գոնտացու և իր սկանդալային դքսուհու պատմությունը (2007)
  • Տիկինը աշտարակում։ Աննա Բոլեյնի անկումը (2009)
  • Աշտարակի դավաճանները (2010)
  • Մատանին և թագը։ թագավորական ամուսնությունների պատմությունը (2011)
  • Մարիա Բոլեյն։ Թագավորների սիրեցյալը (2011)
  • Եղիսաբեթ Յորքցի՝ Թյուդորների թագուհին և իր աշխարհը (2013)
  • Մոլորված թյուդորյան արքայադուստրը։ Մարգարիթ Դուգլաս։ Լենոքսի կոմսուհին (2015)
  • Թագուհիների հաղթանակը (2017)

Գեղարվեստական[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Անմեղ դավաճանները։ Լեդի Ջեյն Գրեյի մասին վեպը (2007)
  • Տիկին Եղիսաբեթը (2008)
  • Գերի ընկած թագուհին (2010)
  • Վտանգավոր ժառանգություն։ Թյուդորյան թշնամիների և աշտարակի գաղտնիքը վեպը (2012)
  • Ամուսնական խաղ։ Եղիսաբեթ I-ի մասին վեպ (2014)
  • Քեթրին Արագոնցին։ Իրական թագուհին (2016)
  • Աննա Բոլեյն։ Թագավորի թուլությունը (2017)

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 http://id.loc.gov/authorities/names/no2011141534.html
  2. ↑ 2,0 2,1 datos.bne.es (իսպ.): El portal de datos bibliográficos de la Biblioteca Nacional de España — 2011.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 Czech National Authority Database
  4. ↑ 4,0 4,1 «Alison Weir»։ Contemporary Authors Online, Literature Resource Center. Web։ Gale, 2010։ Վերցված է հունիսի 11, 2012 
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 «A Conversation with Alison Weir, author of HENRY VIII: The King and His Court»։ Random House։ Վերցված է մայիսի 28, 2012 
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 6,5 «Alison Weir – Author Biography»։ AlisonWeir.org.uk։ Վերցված է մայիսի 28, 2012 
  7. ↑ GRO Register of Births: SEP 1951 5c 1617 LAMBETH, mmn=Marston
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 Buckley Emma (2012)։ «The 14/4 Interview With Alison Weir»։ Glow Magazine։ Արխիվացված է օրիգինալից 2013-12-10-ին։ Վերցված է մայիսի 28, 2012 
  9. ↑ GRO Register of Marriages: DEC 1972 5d 1846 PANCRAS Rankin Weir=Alison Matthews
  10. ↑ Conan Neal (հոկտեմբերի 12, 2011)։ «'Great And Infamous' Mary: The Other 'Boleyn' Girl»։ National Public Radio։ Վերցված է մայիսի 28, 2012 
  11. ↑ «Our exclusive interview with Alison Weir»։ On the Tudor Trail։ օգոստոսի 28, 2010։ Վերցված է մայիսի 28, 2012 
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 Williams Wilda (հունվարի 15, 2007)։ «Q&A: Alison Weir»։ Library Journal։ Վերցված է մայիսի 28, 2012 
  13. ↑ «Alison Weir on historical fiction and Eleanor of Aquitaine»։ CBC.ca։ օգոստոսի 9, 2010։ Վերցված է մայիսի 28, 2012 
  14. ↑ «Skillswise taster of Traitors of the Tower including a reading by the author»։ bbc.co.uk։ 2010։ Վերցված է հուլիսի 17, 2011 (չաշխատող հղում)
  15. ↑ «Leicester Book Festival to showcase»։ Leicester Mercury։ հունիսի 5, 2014։ Արխիվացված է օրիգինալից 2015-04-03-ին։ Վերցված է հունիսի 28, 2014 
  16. ↑ Wagner Vit (հուլիսի 30, 2010)։ «Alison Weir: The true story of a fiction writer»։ The Star։ Վերցված է մայիսի 28, 2012 
  17. ↑ Palmer James (ապրիլի 22, 2010)։ «Bad history's impact corrodes public understanding»։ The Global Times։ Արխիվացված է օրիգինալից մարտի 1, 2012-ին։ Վերցված է մայիսի 28, 2012 
  18. ↑ «Writing Resources»։ Hamilton College։ Վերցված է մայիսի 28, 2012 
  19. ↑ Hughes Kathryn (3 September 2005)։ «French mistress»։ The Guardian։ Վերցված է 26 May 2013 
  20. ↑ Hilton Lisa (հոկտեմբերի 11, 2009)։ «The Lady in the Tower: The Fall of Anne Boleyn, by Alison Weir»։ The Independent։ Վերցված է մայիսի 26, 2013 
  21. ↑ MacCulloch Diarmaid (հուլիսի 20, 2001)։ «Defenders of the faith»։ The Guardian։ Վերցված է մայիսի 28, 2012 
  22. ↑ Johnson Sarah (օգոստոսի 13, 2010)։ «A queen for all seasons»։ The Globe and Mail։ Վերցված է մայիսի 26, 2013 
  23. ↑ See Carolyn (հուլիսի 16, 2010)։ «Alison Weir's "Captive Queen," a novel about Eleanor of Aquitaine»։ The Washington Post։ Վերցված է մայիսի 26, 2013 
  24. ↑ «About Alison Weir»։ Random House։ Վերցված է մայիսի 28, 2012 
  25. ↑ «One Minute With: Alison Weir»։ The Independent։ ապրիլի 9, 2010։ Վերցված է մայիսի 28, 2012 
  26. ↑ «Author and Historian Alison Weir supports Northampton Castle»։ NorthamptonCastle.com։ մարտի 4, 2012։ Վերցված է մայիսի 31, 2012 
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Էլիսոն_Վեյր&oldid=7963245» էջից