Դիսլիպիդեմիա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Դիսլիպիդեմիա
Տեսակհիվանդության կարգ
Բժշկական մասնագիտությունէնդոկրինոլոգիա
ՀՄԴ-9272
ՀՄԴ-10E78.9
 Dyslipidemia Վիքիպահեստում

Դիսլիպիդեմիա, արյան մեջ լիպիդների (oրինակ՝ եռգլիցերիդներ, խոլեստեոլ, ֆոսֆոլիպիդներ) ոչ նորմալ քանակություն[1]։ Դիսլիպիդեմիան՝ աթերոսկլերոտիկ սրտանոթային հիվանդության (ԱՍՍԱՀ) առաջացման գլխավոր ռիսկի գործոներից է[1]։ Աթերոսկլերոտիկ սրտանոթային հիվանդությունը ընդգրկում է՝ պսակային զարկերակների ախտահարումը, ուղեղանոթային ախտահարումը, ծայրամասային զարկերակների ախտահարումը[1]։ Չնայած նրան, որ դիսլիպիդեմիան աթերոսկլերոզի առաջացման ռիսկ է՝ չի նշանակում, որ պետք է միանգամից դեղորայքային բուժում սկսել։ Նախ և առաջ դիսլիպիդեմիայի շտկումը պետք է սկսել ա կենսակերպի փոփոխությունից[2][3]։ Զարգացած երկրներում դիսլիպիդեմիաներից ամենատարածվածը հիպերլիպիդեմիան է՝ լիպիդների խտության բարձացումը արյան մեջ։ Առավել հաճախ դա պայմանավորված է լինում սննդով և կենսակերպով։ Երկարատև ինսուլինային դիմակայունությունը նույնպես կարող է հանգեցնել դիսլիպիդեմիայի[1]։ Ինչպես նաև, դիսլիպիդեմիա կարող է առաջացնել O-GlcNAc տրանսֆերազի (OGT) շատացումը։

Տեսակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բարձրացում Նվազում
Լիպիդ
  • Հիպերլիպիդեմիա
    • Հիպերխոլեստերինեմիա՝ խոլեստերոլ։ Իսկ հիպերխոլեստերոլեմիան՝ հիպերխոլեստերինեմիայի յուրահատուկ ձև է՝ պայմանավորված 19-րդ քրոմոսոմի դեֆֆեկտով
    • Հիպերգլիցերինեմիա՝ գլիցերիդներ
    • Հիպերտրիգլիցերիդեմիա՝ եռգլիցերիդներ
  • Հիպոլիպիդեմիա
    • Հիպոխոլեստերինեմիա
Լիպոպրոտեիդ
  • Հիպերլիպոպրոտեինեմիա
    • Հոնեմիա՝ քիլոմիկրոններ
  • Հիպոլիպոպրոտեինեմիա
Երկուսը
  • Համակցված հիպելիպիդեմիա՝ լիպիդներ և լիպոպրոտեիններ

Ախտորոշում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դասակարգում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դիսլիպիդեմիաները դասակարգվում են երկու եղանակներով։ Առաջին տարբերակը՝ օրգանիզմում իրենց քանակության գնահատումն է ( նշելով լիպիդի անվանումը, որն ավելացել է)։ Իսկ երկրորդ եղանակը՝ պատճառաբանությամբ դասակարգումն է (օր՝ գենետիկ, երկրորդային կամ այլ պատճառներով)։ Այս դասակարգումն կարող է լինել խնդրահարույց, քանի որ սովորաբար պատճառը գենետիկայի և կենսակերպի զուգակցումն է[1]։ Չնայած դրան, կան մի քանի հստակ ախտրոշվող գենետիկական խնդիրներ, որոնց հեշտ է նկատել և ախտորոշել[1]։ Դիսլիպիդեմիայի ժամանակ չափվող հիմնական միացություններն են՝ եռգլիցերիդները, բարձր խտության լիպոպրոտեինի խոլեստերոլ (ԲԽԼ-Խ), ցածր խտության լիպրոտեինի խոլեստերոլ (ՑԽԼ-Խ)[4]։ Բարձր եռգլիցերիդների խտությունը (>1.7 մմոլ/լ ) նույնպես կարող է ախտորոշել դիսլիպիդեմիան[2]։

Քսանթալեզմաներ՝ դիսլիպիդեմիաների ժամանակ

Եռգլիցերիդները փոխադրվում են արյան մեջ գտվող շատ ցածր խտությամբ լիպոպրոտեիդներով՝ ՇՑԽԼ-ների միջոցով։ ՇՑԽԼ-ի մակարդակը չափելուց առաջ պետք է սոված մնալ 8-10 ժամ, քանի որ սննդի ընդունումը կարող է շեղել ստացված տվյալները[1][4]։ Եթե եռգլիցերիդների մակարդակը ավել է քան 10 մմոլ/լ-ը, դա պետք է շտկվի, քանի որ դա պանկրեատիտի առաջացման ռիսկի գործոն է։ Արյունից ստացվող այլ տվյալ է՝ ԲԽԼ-ն, որը մեծ մասը ներկայացված է սպիտակուցներով, իսկ փոքր մասը՝ լիպիդներով[1]։ Իր գործառուկթի մեջ է մտնում վերցնել հյուսվածքներից ավելորդ խելոստերինը և ճարպերը։ Քանի որ այն ունի դրական ազդեցություն օրգանիզմի վրա, այն կոչվել է «լավ խոլեստերոլ», քանի որ այն խոչընդոտում է աթերոսկլերոտիկ վահանիկի առաջացումը[1]։ ԲԽԼ-ի այլ գործառույթ է հակաօքսիդանտային ազդեցությունը, պաշտպանությունը թրոմբոզներից, էնդոթելիալ ֆունկցիայի պաշտպանությունը, ինչպես նաև արյան ցածր մածուցիկության պահպանումը[1]։ Այսպիսով, ԲԽԼ-ի մակարդակի նվազումը մատնանշում է դիսլիպիդեմիան և սրտանոթային հիվանդությունների առաջացման ռիսկի գործոն է[1]։ Այլ ստացվող տվյալ է՝ ՑԽԼ-ների մակարդակը, իրենք կազմված են՝ խոլեստերոլից, եռգլիցերիդներից և ապոլիպոպրոտեիններից[5]։ ՑԽԼ-ները կապվում են էնդոթելի հետ և հարուցում աթերոսկլերոտիկկ վահանիկի առաջացումը[5]։ Երբ վահանիկը առաջանում է, ՑԽԼ-ները շարունակում են կապվել իր հետ, ինչի արդյունքում այն մեծանում է[5]։ Բացի դրանից, ՑԽԼ-ները կարող են ենթարկվել օքսիդացման, ինչի արդյունքում խթանվի բորբոքային ցիտոկինների սինթեզը, որը կարող է հավելյալ վնասել արյունատար անոթների էնդոթելը[1][5]։ Այսպիսով, ՑԽԼ-ի բարձրացումը մեծացնում է սրտանոթային հիվանդությունների առաջացման ռիկսը, ինչպես նաև մատնանշում է դիսլիպիդեմիաները[1][6]։

Դիսլիպիդեմիաները դասակարգվում են նաև ըստ[6] էթիոլոգիայի՝ առաջնային, երկրոդային և համակացված[1]։ Առաջնային դիսլիպեդմիաները հարուցված են գենետիկական արատներով, որոնք կարող են առաջացնել աննորմալ լիպիդների քանակություն, առանց կողմնակի ռիսկի գործոնների։ Առաջնային դիսլիպիդեմիաներով տառապող մարդկանց մոտ՝ երիտասարդ տարիքում աթերոսկլերոտիկ սրտանոթային հիվանդության զարգացման ռիկսը ավելի մեծ է։ Ամենատարածված առաջնային դիսլիպիդեմիաներն են՝ հոմոզիգոտ և հետերոզիգոտ հիպերխոլեստերոլեմիան, ընտանեկան հիպերտրիգլիցերիդռմիա, զուգակցված հիպերլիպիդեմիան, ինչպես նաև ԲԽԼ-ի մետաբոլիզմի խնդիրները[1]։ Ընտանեկան հիպերխոլեստերոլեմիան LDLR, PCSK9, APOB գեների մուտաղիան է, որի արդյունքում նկատվում է ՑԽԼ-ների բարձր մակարդակ[7]։ Համակցված հիպերլիպիդեմիաները առաջանում են apoB-100 սպիտակուցի գերարտադրությունից, ինչի պատճառով ՑԽԼ-ների և ՇՑԽԼ-ների մակարդակը մեծանում է[8]։ Դիսլիպիդեմիաների յուրահատուկ նշաններից է սուր պանկրեատիտը և մաշկի, կոպերի, եղջերաթաղանթի վրա քսանտոմաների առկայությունը[1]։ Ի տարբերություն առաջնային դիսլիպիդեմիաների, երկրոդային դիսլիպիդեմիաները պայմանավորված են փոփոխական գործոններով՝ միջավայրև կենսակերպ[6]։ Դիսլիպիդեմիաների առաջացման ռիսկ են նաև որոշ հիվանդություններ, որոնցից են՝ շաքարային դիաբետը, լեղականգային լյարդային հիվանդությունը, քրոնիկական երիկամային անբավարարությունը և ձվարանների պոլիկիստոզ համախտանիշը[1][9]։ Դիսլիպիդեմիաների առաջացման ռիսկ է նաև՝ ալկոհոլի չարաշահումը, ածխաջրերի շատ օգտագործումը, հագեցած ճարպերով հարուստ սնունդը[1]։ Որոշ դեղամիջողներ նույնպես առաջացնում են դիսլիպիդեմիա՝ թիազիդային միզամուղները, բետտա բլոկատորները, օռալ հակաբեղմնավորիչները, ատիպիկ հակահոգեգարային դեղերը (clozapine, olanzapine), կորտիկոստերոիդները, տակրոլիմուսը և ցիկլոսպորինը[1][6]։ Չժառանգվող ռիսկի գործոններից են նաև՝ ծխելը, հղիությունը, ճարպակալումը[1][6]։

Ստորև ներկայացված է դիսլիպիդեմիաների Ֆրիդրիքսոնի դասակարգումը։

Ֆենոտիպ I IIա IIբ III IV V
Ավելացած լիպոպրոտեիդ քիլոմիկրոն ՑԽԼ ՑԽԼ և ՇՑԽԼ ՄԽԼ ՇՑԽԼ ՇՑԽԼ և քիլոմիկրոն

Սքրիննինգ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեռևս չկա հստակ համաձայնեցում՝ երբ պետք է սկսվի դիսլիպիդեմիայի սքրիննինգը։ Ընդհանուր առմամբ, այն մարդիկ, որոնք ունեն սրտանոթային հիվանդությունների զարգացման բարձր ռիսկ՝, պետք է սկսեն հետազոտվել՝ տղամարդկանց դեպքում՝ 25-30 տարեկանում, իսկ կանանց դեպքում՝ 30-35 տարեկանում[10]։ Համատարած 40-ից փոքր բնակչության հետազոտումը դեռևս հստակ առավելություններ չունի։

Ռիսկի գործոններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռիսկի գործոնները ներառում են[11]

  • Ընտանեկան պատմության մեջ դիսլիպիդեմաներ
  • Ներկա պահին ծխախոտի օգտագործումը
  • Շաքարային դիաբետ
  • Գերճնշում
  • Ճարպակալում (BMI>30 կգ/մ2)
  • Աթերոսկլերոզ
  • Ընտանեկան պատմության մեջ երիտասարդ տարիքում պսակաձև զարկերակների հիվանդությունը
  • ՁԻԱՀ
  • Էրեկտիլ դիսֆունկցիա
  • Քրոնիկ երիկամային անբավարարություն (eGFR < 60մլ/րոպե/1.73 մ2)
  • Որովայնային անևրիզմ
  • Քրոնիկ օբստրուկտիվ թոքային հիվանդություն
  • Հիպերլիպիդեմիաների կլինիկական արտահայտումներ ( քսանթալասմաներ, քսանթոմաներ, վաղ տարիքում ծիածանաթաղանթի շուրջ օղի առկայություն)
  • Հղիության ժամանակ գերճնշումի առկայություն
  • Աղիների բորբոքային հիվանդություններ

Ոչ դեղաբանական լուծումները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դիսլիպիդեմիաների ոչ դեղաբանական գլխաvոր լուծումը՝ սննդակարգի պաhպանումն և ինչպես նաև հավելյալ քաշի կորուստը։ Սննդակարգի վերահսկումը պետք է իրականանա դիետոլոգների կողմից, և վերահսկվի երեք ամիսների ընթացքում։ Դրական արդյունքներ չստանալու դեպքում միայն պետք է անցնել դեղորայքային բուժմանը[11]։

Խորհուրդ տրվող դիետաները ընդգրկում են՝ DASH դիետան, Մեդիտերրեական դիետան, ցածր գլիկեմիկ ինդեքսով դիետաները, Պորտֆոլիո դիետան և վեգետարիանական դիետան։ Բուժառուները պետք է նվազեցնեն հագեցած ճարպերի օգտագոծումը, խոլեստերոլի, ալկոհոլի և մանրաթելերի օգտագոծրումը (<u»30գ/օր), ինչպես նաև մածուցիկ լուծվող մանրաթելերի (<u»10գ/օր), և օմեգա-3-ի քանակությունը[11]։

Կենսակերպի այլ փոփոխությունները պետք է ուղղված լինեն քաշի կորստին (5 - 10% նախնական քաշից) և որովայնային ճարպակալման նվազեցմանը։ Օրական 30-60 րոպե պետք է կատարել չափավոր ծանրաբեռնվածության վարժություններ, թողնել ծխելը, կարգավորել սթրեսսի մակարդակը, ինչպես նաև ապահովել 6-8 ժամ գիշերային քուն[11][12]։

Դեղաբանական լուծումները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գոյություն ունի Ֆրանմինգհամյան Ռիսկի Սանդղակ, ըստ որի հնարավոր է հասկանալ,արդյոք պետք է սկսել դեղորայքային բուժումը։ 20%-ը համապատասխանում է սրտանոթային հիվանդությունների զարգացման բարձր ռիսկի, 10-19%` միջին, 10%-ը ցածր ռիսկին։ Բարձր ռիսկի գոտում գտնվող բուժառուներին ցուցված է բուժումը ստատիններով և ոչ դեղորայքային եղանակներով, միջանյալ կամ ցածր ռիսկի խմբում գտվող մարդկանց դեպքում ստատիններով բուժումը պետք է անհատականացվի[11]։ Ստատինները համարվում են առաջին գծի դեղորայքներ, սակայն իրենց կարելի է փոխարինել, եթե ցանկալի արժեքների հնարավոր չի լինում հասնել[11][13][14]։

HMG-CoA ռեդուկտազի ինհիբիտորներ (ստատիններ)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստատինները մրցակցային ձևով արգելակում են հիդրօքսիմեթիլգլյուտարիլ (HMG) CoA- ռեդուկտազը, որը մասնակցումէ խոլեստերոլի կենսասինթեզին և ընդգրկում են՝ ատորվաստատինւ, լովաստատինը, սիմվաստաինը, ռոսուվաստատինը, պռավաստատինը, ֆլուվաստատինը և պիտվաստատինը[13]:Այս դեղերը մասնակցում են ՑԽԼ-ների քանակության նվազեցմանը, հետևաբար նվազեցնում սրտանոթային հիվանդությունների առաջացման ռիսկը և մահացությունը։ Ունեն նաև նվազ ազդեցություն ԲԽԼ-ների վրա[15]։

Խեժեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Խեժերը լեղաթթուների սեկվեստրանտներ են, որոնք խոչընդոտում են լեղաթթուների կրկնակի ներծծումը աղիներում՝ մեծացնելով իրենց կորուստը կղանքի միջոցով[16][17]։ Խեժերը ընդգրկում են խոլեստերամին,կոլեստիպոլ և կոլեսեվալեմ։ Իրեննք բոլորը բարձրացնում են ԲԽԼ-ների մակարդակը և նվազեցնում ՑԽԼ-ների մակարդակը[17]։

Ֆիբրատներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆիբրատների՝ խոլեստերինը իջեցման հատկությունը պայմանավորված է նրանով, որ իրենք կարողանում են ակտիվացնել կորիզային ընկալիչ՝ որը կոչվում է ալֆա-ընկալիչ։ Այս դեղախումբը ընկդրկոմւմ է ֆենոֆիբրատ, հեմֆիբրոզիլ և բեզաֆիբրատ։ Իրենք նվազեցնում են եռգլիցերիդների մակարդակը, մեծացնում ԲԽԼ-ների մակարդակը և նվազեցնում ՑԽԼ-ների մակարդակը։

PCSK9 ինհիբիդորներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

PCSK9 ինհիբիդորները մոնոկլոնալ հակամարմիններեն, որոնք թիրախավորում են ՑԽԼ-ների դեգրադացիայի կարևոր սպիտակուցներ։ Այդ սխիտակուցները կոչվում են սուբստիսիին/կեքսինտիպ 9 (PCSK9). Նրանք նվազեցնում են ՑԽԼ-ների մակարդակը, մեծացնում՝ ԲԽԼ-ների քանակը, նվազեցնում եռգլիցերիդների քանակը և մեծացնում լիպոպրոտեին a-ի քանակը[18] :

Խոլեստերոլի աբսոբցիայի ինհիբիտորներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Էզետիմիբը արգելակում է խոլեստերոլի աղիքային ներրծծումը, այն կարող է օգտագործվել անհատական և ստատինների հետ զուգորդված[19]

Այկոսապենտ էթիլ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս միացությունը պարունակում է էյկոզապենտաթթու (EPA)՝ օմեգա-3-ի ճարպաթթուն՝ ձկներից, որը կարողանում է նվազեցնել լյարդի կողմից եռգլիցերիդների առաջացումը[20]։

Միկրոսոմալ եռգլիցերիդների փոխադրիչ սպիդակուցների ինհիբիդորներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լոպիտամիդը արգելակում է միկրոսոմալ եռգլիցերիդների փոխադրիչը, ինչի արդյունքում նվազում է արյան պլազմայում ՑԽԼ-ների մակարդակը[21]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 1,13 1,14 1,15 1,16 1,17 1,18 1,19 Dixon, Dave L; Riche, Daniel M (2021 թ․ ապրիլի 21). «Dyslipidemia». Pharmacotherapy:A Pathophysiological Approach, 11e. Book authored by Joseph T. DiPiro, Gary C. Yee, L. Michael Posey, Stuart T. Haines, Thomas D. Nolin, Vicki Ellingrod. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 8-ին.
  2. 2,0 2,1 Rosenson, Robert S; Eckel, Robert H (2021 թ․ ապրիլի 9). «Hypertriglyceridemia». UpToDate. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 21-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  3. Wilson, Peter WF (2020 թ․ մարտի 29). «Cardiovascular disease risk assessment for primary prevention in adults: Our approach». UpToDate. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 22-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  4. 4,0 4,1 Rosenson, Robert S (2020 թ․ հունվարի 16). «Measurement of blood lipids and lipoproteins». UpToDate. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 21-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 Rosenson, Robert S (2020 թ․ օգոստոսի 3). «Lipoprotein classification, metabolism, and role in atherosclerosis». UpToDate. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 21-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 Rosenson, Robert S (2021 թ․ ապրիլի 6). «Secondary causes of dyslipidemia». UpToDate. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 22-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  7. Rosenson, Robert S; Durrington, Paul (2020 թ․ սեպտեմբերի 21). «Familial hypercholesterolemia in adults: Overview». UpToDate. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 22-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  8. Rosenson, Robert S; Durrington, Paul (2020 թ․ հուլիսի 1). «Inherited disorders of LDL-cholesterol metabolism other than familial hypercholesterolemia». UpToDate. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 22-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  9. Fredrickson DS, Lees RS. A system for phenotyping hyperlipoproteinemia. Circulation 1965;31:321-327.
  10. Vijan, Sandeep (2020 թ․ փետրվարի 28). «Screening for lipid disorders in adults». UpToDate. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 22-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link)
  11. 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 Pearson GJ, Thanassoulis G, Anderson TJ, Barry AR, Couture P, Dayan N, և այլք: (2021 թ․ օգոստոս). «2021 Canadian Cardiovascular Society Guidelines for the Management of Dyslipidemia for the Prevention of Cardiovascular Disease in Adults». Can J Cardiol. 37 (8): 1129–1150. doi:10.1016/j.cjca.2021.03.016. PMID 33781847.
  12. Arnett, Donna K.; Blumenthal, Roger S.; Albert, Michelle A.; Buroker, Andrew B.; Goldberger, Zachary D.; Hahn, Ellen J.; Himmelfarb, Cheryl Dennison; Khera, Amit; Lloyd-Jones, Donald; McEvoy, J. William; Michos, Erin D. (2019 թ․ սեպտեմբերի 10). «2019 ACC/AHA Guideline on the Primary Prevention of Cardiovascular Disease: Executive Summary: A Report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines». Circulation (անգլերեն). 140 (11): e563–e595. doi:10.1161/CIR.0000000000000677. ISSN 0009-7322. PMC 8351755. PMID 30879339.
  13. 13,0 13,1 Istvan, Eva S.; Deisenhofer, Johann (2001 թ․ մայիսի 11). «Structural Mechanism for Statin Inhibition of HMG-CoA Reductase». Science (անգլերեն). 292 (5519): 1160–1164. Bibcode:2001Sci...292.1160I. doi:10.1126/science.1059344. ISSN 0036-8075. PMID 11349148. S2CID 37686043.
  14. Arnett, Donna K.; Blumenthal, Roger S.; Albert, Michelle A.; Buroker, Andrew B.; Goldberger, Zachary D.; Hahn, Ellen J.; Himmelfarb, Cheryl Dennison; Khera, Amit; Lloyd-Jones, Donald; McEvoy, J. William; Michos, Erin D. (2019 թ․ սեպտեմբերի 10). «2019 ACC/AHA Guideline on the Primary Prevention of Cardiovascular Disease: Executive Summary: A Report of the American College of Cardiology/American Heart Association Task Force on Clinical Practice Guidelines». Circulation (անգլերեն). 140 (11): e563–e595. doi:10.1161/CIR.0000000000000677. ISSN 0009-7322. PMC 8351755. PMID 30879339.
  15. Cholesterol Treatment Trialists' (CTT) Collaboration (2010 թ․ նոյեմբեր). «Efficacy and safety of more intensive lowering of LDL cholesterol: a meta-analysis of data from 170 000 participants in 26 randomised trials». The Lancet (անգլերեն). 376 (9753): 1670–1681. doi:10.1016/S0140-6736(10)61350-5. PMC 2988224. PMID 21067804.
  16. Riaz, Sana; John, Savio (2022), «Cholestyramine Resin», StatPearls, Treasure Island (FL): StatPearls Publishing, PMID 30475562, Վերցված է 2022 թ․ ապրիլի 25-ին
  17. 17,0 17,1 «The Lipid Research Clinics Coronary Primary Prevention Trial Results: I. Reduction in Incidence of Coronary Heart Disease». JAMA (անգլերեն). 251 (3): 351–364. 1984 թ․ հունվարի 20. doi:10.1001/jama.1984.03340270029025. ISSN 0098-7484. PMID 6361299.
  18. Sabatine, Marc S. (2019 թ․ մարտ). «PCSK9 inhibitors: clinical evidence and implementation». Nature Reviews Cardiology (անգլերեն). 16 (3): 155–165. doi:10.1038/s41569-018-0107-8. ISSN 1759-5002. PMID 30420622. S2CID 53283529.
  19. Cannon, Christopher P.; Giugliano, Robert P.; Blazing, Michael A.; Harrington, Robert A.; Peterson, John L.; Sisk, Christine McCrary; Strony, John; Musliner, Thomas A.; McCabe, Carolyn H.; Veltri, Enrico; Braunwald, Eugene (2008 թ․ նոյեմբեր). «Rationale and design of IMPROVE-IT (IMProved Reduction of Outcomes: Vytorin Efficacy International Trial): Comparison of ezetimbe/simvastatin versus simvastatin monotherapy on cardiovascular outcomes in patients with acute coronary syndromes». American Heart Journal (անգլերեն). 156 (5): 826–832. doi:10.1016/j.ahj.2008.07.023. PMID 19061694.
  20. Lavie, Carl J (Chip); Fares, Hassan; O'Keefe, James; James DiNicolantonio, James; Milani, Richard (2014 թ․ հունիս). «Icosapent ethyl for the treatment of severe hypertriglyceridemia». Therapeutics and Clinical Risk Management (անգլերեն). 10: 485–492. doi:10.2147/TCRM.S36983. ISSN 1178-203X. PMC 4077874. PMID 25028554.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  21. Goulooze, Sebastiaan C.; Cohen, Adam F.; Rissmann, Robert (2015 թ․ օգոստոս). «Lomitapide: New drug mechanisms: lomitapide». British Journal of Clinical Pharmacology (անգլերեն). 80 (2): 179–181. doi:10.1111/bcp.12612. PMC 4541964. PMID 25702706.
Դասակարգում
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Դիսլիպիդեմիա» հոդվածին։