Հիպերլիպիդեմիա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Հիպերլիպիդեմիա
Hyperlipidaemia - lipid in EDTA tube.jpg
4 մլ հիպերլիպիդեմիկ արյուն սրվակում։ 4 ժամ հետո առանց ցենտրիֆուգելու տեղի է ունեցել լիպիդների առանձնացում դեպի սրվակի վերին հատվածներ
Տեսակհիվանդություն և հիվանդության կարգ
Բժշկական մասնագիտությունէնդոկրինոլոգիա
ՀՄԴ-9272.0 և 272.4
ՀՄԴ-10E78
Commons-logo.svg Hyperlipidemias Վիքիպահեստում

Հիպերլիպիդեմիա (անգլ.՝ Hyperlipidemia), լիպիդների և լիպոպրոտեիդների չափից շատ բարձրացում է մարդու արյան մեջ[1]։

Լիպիդների և լիպոպրոտեինների փոխանակության խանգարումը մարդկային պոպուլյացիայում հանդիպում է շատ հաճախ։

Հիպերլիպիդեմիան բաժանվում է առաջնային և երկրորդային ենթատեսակնների։ Առաջնային հիպերլիպդեմիայի հիմնական պատճառը գենետիկ խանգարումներն են (ինչպես ընկալչային պրոտեինի մուտացիան), իսկ երկրորդայինի հիմնականում առաջանում է այլ պատճառներից, օրինակ դիաբետ։ Հիպերլիպիդեմիան հանդիսանում է սիրտ-անոթային համակագի ախտահարման գլխավոր ռիսկի գործոններից մեկը, հիմնականում աթերոսկլեռոզի զարգացման մեջ մեծ դեր խաղալու միջոցով[2]։ Այն նաև կարող է բերել սուր պանկրեատիտի զարգացման։

Սիրտ-անոթային համակարգի վրա ունեցած ազդեցություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիպերլիպիդեմիան մարդուն նախատրամադրում է աթերոսկլերոզի զարգացման։ Աթերոսկլերոզը լիպիդների, խոլեսթերինի, կալցիումի կոտակումն է զարկերակների ֆիբրոզ վահանիկներում[3]։ Այս կուտակումը նեղացնում է արյունատար անոթները և իջեցնում արյունամատակարարումը նրացնցով[2]։ Զարկերակի լրիվ խցանումը հետևանք է դառնում այնպիսի հիվանդությունների զարգացման ինչպիսին է սրտամկանի ինֆարկտը, որը հայտնի է նաև ինչպես սրտային գրոհ։

Դասակարգում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիպերլիպիդեմիան կարող է դասկակարգվել որպես Ընտանեկան(առաջնային)[4], որի հիմնակնան պատճառը գենետիկ անոմալիաներն են և ձեռք բերովի(երկրորդային)[4], որի պատճառը այլ խանգարումներն են, որոնք բերում են լիպիդների և լիպոպրոտեինների նյութափոխանակության այլ խանգարումների արյան պլազմայում։ Նաև կարող է հիպերլիպիդեմիան լինել իդեոպատիկ, այսինքն լինել առանց որևէ հայտնի պատճառի։ Հիպերլիպիդեմիան նաև դասակարգվում է ըստ լիպիդի կոնկրետ տեսակի, որի բարձրացումն ունենք արյան մեջ։ Դրանք են հիպերխոլեստերինեմիա, հիպերտրիգլիցերիդեմիա կամ կոմբինացված, երբ ունենք երկուսի բարձրացում։ Լիպոպրոտեին Ա(Lp(a)) բարձրացումը նույպես կարելի է դասակարգել, որպես հիպերլիպիդեմիա։

Ընտանեկան հիպերլիպիդեմիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ընտանեկան հիպերլիպիդեմիան դասկարգվում է ըստ Ֆրեդրիկսոնի դասակարգման, որը հիմնված է լիպոպրոտեինների էլեկտրոֆորեզի և ուլտացենտրիֆուգայի նկարների վրա[5]։ Հետագայում այն ընդեունվեց նաև Առողջապահության Համաշխարհային Կազմակերպության կողմից։ Այն չունի ուղիղ կապ բարձր խտության լիպոպրետեինի հետ և չի տարբերում տարբեր գեները, որոնք կարող են պատճառ լինել տվյալ վիճակների։

Հիպերպրոտեինեմիա OMIM Հոմանիշ Էթիոլոգիա Փոփոխություններ Բուժում
Տիպ I Առաջնային հիպլիպոպրոտեինեմիա, Ժառանգական հիպերքիլոմիկրենեմիա Լիպոպրոտեինլիպազայի իջեցում լիպոպրոտեինլիպազայի ակտիվատորի բացակայություն Քիլոմիկրոնների շատացում Դիետա
Տիպ IIա 143890 Բազմագենային հիպերխոլեստերինեմիա, ժառանգական հիպերխոլեստերինեմիա ՑԽԼ-ընկալիչի անբավարարություն ՑԽԼ բարձրացում Ստատիններ, նիկոտինաթթու
Տիպ IIբ 144250 Կոմբինացված հիպերլիպիդեմիա ՑԽԼ-ընկալիչի քչացում և ապոլիպոպրետեին Բ-ի շատացում ՑԽԼ, ՇՑԽԼ և տրիգլիցերդների քանակի ծատացում Ստատիններ, նիկոտինաթթու և հեմֆիբրոզին
Տիպ III 107741 Ժառանգական դիսբետալիպոպրոտեինեմաիա Ապոլիպոպրետեին Ե դեֆեկտ (Հոմզիգոտ Ապոլիպոպրետեին Ե 2/2) Միջին խտության լիպոպրոտեինների քանակի շատացում Ավելի արդյունավետ է հեմֆիբրոզինը
Տիպ IV 144600 Էնդոգենային հիպերլիպեմիա ՇՑԽԼ-ների առաջացման շատացում և նրանց քայքայման նվազում ՇՑԽԼ- քանակի բարձրացում Ավելի արդյունավետ է նիկոտինաթթուն
Տիպ V 144650 Ժառանգական հիպերտրիգլիցերիդեմիա ՇՑԽԼ-ների առաջացման շատացում և լիպոպրոտեինլիպազայի քչացում ՇՑԽԼ և քիլոմիկրոնների քանակի շատացում Նիկոտինաթթու և հեմֆիբրոզին
Հարաբերական տարածվածությունը ընտանեկան հիպերլիպիդեմիայի ձևերի[6]

Տիպ I[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գոյություն ունի Հիպերլիպիդեմիայի I տիպի մի քանի տարբերակ ° Լիպոպրոտեինիլիպազայի դեֆիցիտ(Տիպ Iա)- լիպոպրոտեինլիպազայի դեֆիցիտի կամ ալոլիպօպրոտեին C2ի ձևափոխոթյան հետեվանքով շատանում են քիլոմիկրոնների քանակը, որոնք տեղափոխում են ճարպաթթուները աղեստավոքսային համակարգից դեպի լյարդ °Ընտանեկան ապոպոտեին C2 դեֆիցիտ(տիպ Iբ)[7][8][9], որի պատճառը լիպոպրոտեինլիպազայի ակտիվատորի բացակայությունն է ° ՔԻլոմիկրոնեմիա, որի պատճառը շրջանառվող լիպոպրոտեիլին լիպազայի արգելակիչների մեջ է Այս տիպը հիմնականում դրսևորվում է երեխաների շրջանում էռուպտիվ քսանտոմաների կամ որովայնային խիթի ձևով։ Բարդություններն են ցացաթաղանթի երակների օկլյուզիա, սուր պանկրեատիտ, ստեատօզ, օրգանոմեգալիա և ռետինալ լիպեմիա։

Տիպ II[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիպերլիպիդեմիայի II տիպը բավականին տարածված է և այն բաժանվում է 2 ենթատիպի, կախված տրիգլիցերիդների շատ բարձր քանակների առկայության կամ բացակայության։

Տիպ IIա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս տիպը կարող է հետևանք ոչ ճիշտ սննդակարգի, բազմագենային կամ լինելել մուտացիայի հետևանքով ՑԽԼ-ընկալիչների գենում 19-րդ քրոմոսոմ(0,2% ժառանգական) կամ ապոլիպոպրոտեին B գենում(0,2%)։ Այս տիպի դեպքում կարող են զարգանալ քսանտոմաներ, քսանտեմազներ կամ վաղ սիրտ-անոթային հիվանդություններ։ Հիվադացությունը կազմում է մեկը 500 հետերոզիգոտների և մեկը 1000000 հոմոզիգոտների դեպքում։ Լաբորատոր տվյալները տվյալ հիվադների մետ դրսևորվում են 2-3 անգամ ընդհանուն խոլեստերինի բարձացմամբ, նաև ՑԽԼ բարձրացմամբ, միևնույ ժամանակ ՇՑԽԼ և տրիգլիցերիդների քանակը արյան մեջ նորմալ է։

Տիպ IIբ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բարձր քնանակները ՇՑԽԼ(Շատ բարձր խտության լիպոպրոտեին) պայմանավորված են չափից շատ նյութափոխանակության արգասիքների սինթեսզով, նեռայալ տրգրիլիցերիդների, ացետի-կոֆերմեն A և B-100-ի։ Կարող է նաև ՑԽԼ քլիրենսի քչացման հետևանքով զարգանալ։Պոպուլյացիայում հանդիպում է 10%։ °Ընտանեկան կոմբինացված հիպերլիպիդեմիա °Լիզոսոմային թթվային լիպազայի դեֆիցիտ °Երկրորդային կոմբինացված հիպերլիպիդեմիա(հիմնականում մետաբոլիկ սինդրոմի կազմում)

Տիպ III[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Այս ձևը առաջանում է բարձր քիլոմիկրոնների և միջին խտության լիպոպրեինների քանակների հետևանքով։ Նաև հայտնի է որպես լայն բետա հիվանդություն կամ դիսբետալիպոպրոտեինեմիա։ Ամենաընդունելի պատճառը այս տիպի ApOE E/E2 գենոտիպի առկայությունն է։ Դրա պատճառը խոլեստերոլ հարուստ ՇՑԽԼ(β-ՇՑԽԼ)։ Այս ձևը ասոսցացվում է հիպերխոլեստերոլեմիա (8-12մմոլ/լ), հիպերտրիգլիցերիդեմիա(5-20մմոլ/լ), նորմալ ApoB կոնցենտրացիա և 2 տեսակ մաշակային նշաններ(ափային քսանտոմաներ և տուբերոէրուպտիվ քսանտոմաներ անկագնդում և ծնկում)։ Այս տիպի հիպերլիպիդեմիային հատուկ է վաղ սիրտ-անոթային և պերիֆեիկ անոթային հիվանդությունների զարգացման։ Այս հիպերլիպիդեմիայի զարգացման հիմնական պատճառը ապոպրոտեին E ընկալիչների դիսֆունկցիան, որոնք հիմնականում պատասխանատու են քիլոմիկրոնների և միջին խտության լիպոպրեինների դուրս բերման համար արյունաշրջանառությունից։ Այս ամենը բերում է օրգանիզմում քիլոմիկրոնների և միջին խտության լիպոպրեինների քանակի բարձրացման։ Հանդիսանում է հիմնականում աուտոսոմ ռեցեսիվ մուտացիա կամ պոլիմորֆիզմ։

Տիպ IV[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ընտանեկան հիպերտրիգլիցերիդեմիան ժառանգվում է աուտոսոմ դոմինանտ ձևով, որը հայտնաբերվում է պոպուլյացիայի 1% մոտ[10]։

Այս տիպի պատճառը բարձր տրիգլիցերիդների քանակն է։ Այլ լիպոպրոտեիդների քանակը նորմալ է կամ շատ չնչին բարձրացած։

Բուժումը ներառում է դիետա, ֆիբրատներ և նիկոտինաթթու։ Ստատինների արդյունավետությունը տրիգլիցերդների քանակի իջեցման հարցում զիջում է ֆիբրատներին։

Տիպ V[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիպելիպդեմիա Տիպ V, հայտնի է նաև որպես խառը հիպերլիպիդեմիա[10]։ Շատ նմանէ Տիպ I, բայց ՇՑԽԼ և քիլոմիկրոնների բարձրացմամբ։ Շատ հաճախ զուգակցվում է գյուկոզա անտանելիության և հիպերուրիկեմիայի հետ։ Բժշկության մեջ կոմբինացված հիպերլիպիդեմիան հանդիսանում է հաճախ հիպերխոլեստերինեմիայի ձևով, բբնութագրվում է ՑԽԼ և տրիգլիցերիդների քանակաի բարձրացումով և ԲԽԼ իջեցումով[11]։ Էլեկտրոֆորեզի ժամանակ(այս թեստի այժմ շատ հազվադեպ է կիրառվում) արձանագրվում է հիպերլիպիդեմիա տիպ IIԲ։ Սա ամենատարածված ժառանգական լիպոպրոպրոտեինների փոխանակության խանգարումն է։ Հանդում է պոպուլյացիայում 200 մարդուց մեկի մոտ։ Իրականում ամեն հինգերորդ հիվանդը ում մոտ զարգացել է սրտի իշեմիկ հիվանդություն մինչև 60 տարեկանը ունի այս խանգարումը։ Տրիգլիցերիդնների քանակի բարձրացումը(5մմոլ/լ-ից ավել) հիմնականում պայմանավորված է շատ ցածր խտության լիպոպրոտեինների բարձրացումով; Հենց ՇՑԽԼ-ով էլ պայմանավործ է հակվածությունը աթերոսկլերոզի զարգացմանը։

Տիպերը՝

  1. Ընտանեկան կոմբինացված հիպերլիպիդեմիա- Այս տիպի զարգացման հիմնական վարկածը ՑԽԼ(Ցածր խտության լիպոպրոտեին) ընկալիչների քանակի պակասեցման և ԱպոպրոտեինԲ ընկալիչների շատացմամբ
  2. Ընտանեկան կոմբինացված հիպերլիպիդեմիան հանդիպում է հիմնականում այն մարդկանց մոտ ովքեր տառապում են հիվանդություններով կապված մետաբոլիկ սինդրոմի հետ(Սինդրոմ X, շաքարային դիաբետ 2րդ տիպ, հիպերտենզիա, կենտրոնական ճարպակալում)։ Չափից շատ ազատ ճարպաթթուների արտադրությունը հանգեցնում է ՇՑԽԼ արտադրությանը լյարդի կողմից։ Հետագայում ՇՑԽԼ վերափոխվում է ՑԽԼ, մինչև այս մեխանիզմի սպառումը, որից հետո տեղի է ունենում ՇՑԽԼ քանի բարձրացում

Չդասակարգված ընտանեկան ձևեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Հիպերալֆահիպերպրոտեինեմիա
  • Բազմագեն հիպեխոլեստերինեմիա

Ձեռքբերովի (երկրորդային)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ձեռքբերովի հիպերլիպիդեմիան նման է առաջնային հիպերլիպիդեմիային և կարող է բերել նմանատիպ հետևանքների[4]։ Այն կարող է բերել վաղաժամ աթերոսկլերոզի զարգացման, իսկ հիպերտրիգլիցերիդեմիան կարող է բերել պանկրեատիտի զարգացման և այլ բարդությունների քիլոմիկրենեմիայի սինդրոմի։ Ամենաշատ տարածված պատճառները, որոնք բերում են երկրորդայնի հիպերլիպիդեմիայի զարգացման՝

  • Շաքարային դիաբետ
  • Այնպիսի դեղամիջոցների օգտագործում ինչպիսիք են թիազազիդային միզամուղներ, բետա պաշարիչներ կամ էստրոգեններ։

Այլ վիճակներ որոնք կբերեն երկրորդային հիպերլիպիդեմիայի զարգացման՝

Բուժումը հիմանակն պատճառի վերացումն է կամ դեղորայքի ընդումնամ դադարեցումն է։

Սկրինինգ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ՇԻճուկային խոլեստերինի, ՑԽԼ, ԲԽԼ, տրիգլիցերիդների քանանկաը հիմնականում որոշվում է առաջնային բժշկական կազմակերպություններում լիպիդային պանելի օգնությամբ։ Լիպոպրոտեինների և տրիգլիցերիդնների քանակները ունեն մեծ ներդրում սիրտ-անոթայնին ռիսկի գնահատման մեջ ըստ Ֆարինգհեմի և աթերոսկլերոտիկ հիվանդությունների ռիսկի գնահատման մեջ ըստ Ռեյնոլդսի։ Այս ռիսկի գնահատման համակարգերը օգնում են, որպեսզի պարզվի թե ինչ տեսակի միջամտություններ են պետք կատարել ռիսկի իջեցման համար[12]։

Ընդհանուր խոլեստերին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ցույց է տալիս ՑԽԼ և ԲԽԼ ընդհանուր քանակը։ 240մգ/դլ բարձրացումը համարվում է ոչ նորմալ և անհրաժեշտություն կա իջեցնելու քանակները[13]։

Ցածր խտության լիպոպրոտեին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ՑԽԼ հայտնի է նաև որպես«վատ խոլեստերին», կապված որ բարձրացնում է սիրտ անոթային հիվանդությունների զարգացման ռիսկը[14][15]։ Այն կապված է նաև դիաբետի, հիպերտենզիայի, հիպերտրիգլիցերիդեմիայի և աթերոսկլերոզի հետ։ 160մգ/դլ-ից բարձր համարվում է ախտաբանական[12][13] ։

Բարձր խտության լիպոպրոտեին[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԲԽԼ հայտնի է նաև որպես «լավ խոլեստերին», կապված սիրտանոթային հիվանդությունների զարգացման ռիսկի իջեցման հետ.[15].[12]։ Նրա քանակի վրա կարող են ազդել ձեռք բերովի և գենետիկ որոշ գործոններ, ինչպիսին են ծխելը, ճարպակալումը, նստակյաց կյանքը, հիպերտրիգլիցերիդեմիա, դիաբետ,որոշ դեղերի կողմնակաի երեևութներ (բետա բլոկատոր, թիազիդային միզամուղներ) և գենետիկ անոմալիաները։ Նրա իջեցումը 40մգ/դլ-ից համարվում է ոչ նորմալ[13][16]։

Տրիգլիցերիդններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տրիգլիցերիդների քանակաը համարվում է անկախ գործոն սիրտանոթային հիվանդությունների զարգացման և մետաբոլիկ գործոնի զարգացման գործում[12]։ Քանակի վերին սահման է հանդիսանում 150-190մգ/դլ, բարձր քանակ է համարվում 200-499մգ/դլ, իսկ 500մգ/դլ-ից ավել համարվում է շատ բարձր,որը հատուկ է պանկրեատիտներին և բժշկական լուրջ միջամտության կարիք ունի[17] ։

Սկրինինգի տարիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առողջապահական կազմակերպությունները չունեն մեկ կարծիք երբ սկսել հիպերլիպիդեմիայի սկրինինգը[12]։ Որոշնեը գտնում են 35տ տղամարդկանց 45տ կանանց, իսկ որոշներն էլ կարծում են 20տարեկանից բարձր բոլոր մարկանց պետք է ենթարկել սկրինինգի[18][19]։ Սակայն սկրինինգը հիմնականում պետք է կատարել այն մարդկանց մոտ, որքեր ունեն աորտոկորոնար հիվանդություններ և սիրտ անոթային հիվանդությունների զարգացման բարձր ռիսկ.[20]։ Մեծ մասամբ սկրինինգ պետք է անել 5 տարին մեկ։ Սակայն աորտոկորոնար հիվանդություններ և սիրտ անոթային հիվանդությունների զարգացման բարձր ռիսկ ունեցող մարդիկ կարող են կրճատել այդ ժամանակահատվածը[12]։

Բուժում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հիպերլիպիդեմիայի բուժումը ներառում է նորմալ մարմնի զանգնած, ֆիզիկական ակտոիվության բարձրացում և ռաֆինացված ածխաջրերի և շաքարի օգտագործման իջեցում[21]։ Դեղորայք հիմնականում նշանակակում են բարձր ռիսկ ունեցող անձանց, ինչպիսիք 190մգ/դլ բարձր ՑԽԼ ունեցող անձանց։ Հիմնական դեղորայքային խումբը դա ստատիններն են[21][22]։ Օգտագործվող դեղորայքային խմբերն են

  • HMG-CoA ռեդուկտազայի ինհիբիտորներ(լովաստատին,ատորվաստատին,սիմվաստատին, ռոզուվաստատի և այլն)
  • հեմֆիբրոզին
  • նիկոտինաթթու
  • և այլ դեղորայքներ

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ «Hyperlipidemia»։ The Free Dictionary  citing: Dorland's Medical Dictionary for Health Consumers։ Saunders։ 2007  and The American Heritage Medical Dictionary։ Houghton Mifflin Company։ 2007 
  2. ↑ 2,0 2,1 Lilly L։ Pathophysiology of heart disease : a collaborative project of medical students and faculty։ ISBN 1496308697։ OCLC 1052840871 
  3. ↑ Feingold KR, Anawalt B, Boyce A և այլք:, eds. (2000)։ «The Role of Lipids and Lipoproteins in Atherosclerosis»։ Endotext (MDText.com, Inc.)։ PMID 26844337։ Վերցված է 2019-11-07 
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 «Acquired hyperlipidemia (secondary dyslipoproteinemias)»։ Endocrinology and Metabolism Clinics of North America 19 (2): 259–78։ June 1990։ PMID 2192873։ doi:10.1016/S0889-8529(18)30324-4 
  5. ↑ «A system for phenotyping hyperlipoproteinemia» (PDF)։ Circulation 31 (3): 321–7։ March 1965։ PMID 14262568։ doi:10.1161/01.CIR.31.3.321 
  6. ↑ «New Product Bulletin on Crestor® (rosuvastatin)»։ American Pharmacists Association։ Արխիվացված է օրիգինալից 2011-09-27-ին 
  7. ↑ Մենդելյան ժառանգում (OMIM) Apolipoprotein C-II Deficency -207750
  8. ↑ «Familial type I hyperlipoproteinemia caused by apolipoprotein C-II deficiency»։ Atherosclerosis 34 (1): 53–65։ September 1979։ PMID 227429։ doi:10.1016/0021-9150(79)90106-0 
  9. ↑ James WD, Berger TG (2006)։ Andrews' Diseases of the Skin: clinical Dermatology։ Saunders Elsevier։ ISBN 978-0-7216-2921-6 
  10. ↑ 10,0 10,1 «Medical Definition Search For 'Type 5 Hyperlipidemia»։ medilexicon։ Արխիվացված է օրիգինալից 2016-03-26-ին։ Վերցված է նոյեմբերի 1, 2013 
  11. ↑ «Hyperlipidemia»։ The Free Dictionary  Citing: Saunders Comprehensive Veterinary Dictionary (3rd ed.)։ Elsevier։ 2007 
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 «Dyslipidemia»։ Annals of Internal Medicine 167 (11): ITC81–ITC96։ December 2017։ PMID 29204622։ doi:10.7326/AITC201712050 
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 «ATP III Guidelines At-A-Glance Quick Desk Reference»։ National Heart, Lungs, and Blood Institute։ Վերցված է նոյեմբերի 7, 2019 
  14. ↑ Pirahanchi, Yasaman; Huecker, Martin R. (2019), «Biochemistry, LDL Cholesterol», StatPearls (StatPearls Publishing), PMID 30137845, http://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK519561/, վերցված է 2019-11-06 
  15. ↑ 15,0 15,1 CDC (2017-10-31)։ «LDL and HDL Cholesterol: "Bad" and "Good" Cholesterol»։ Centers for Disease Control and Prevention (en-us)։ Վերցված է 2019-11-07 
  16. ↑ Information National Center for Biotechnology (2017-09-07)։ High cholesterol: Overview (անգլերեն)։ Institute for Quality and Efficiency in Health Care (IQWiG) 
  17. ↑ «Hypertriglyceridemia»։ Journal of the American Board of Family Medicine 19 (3): 310–6։ 2006-05-01։ PMID 16672684։ doi:10.3122/jabfm.19.3.310 
  18. ↑ «Screening for Lipid Disorders in Children and Adolescents: US Preventive Services Task Force Recommendation Statement»։ JAMA 316 (6): 625–33։ August 2016։ PMID 27532917։ doi:10.1001/jama.2016.9852 
  19. ↑ «Final Update Summary: Lipid Disorders in Adults (Cholesterol, Dyslipidemia): Screening»։ US Preventive Services Task Force։ Արխիվացված է օրիգինալից 2019-09-05-ին։ Վերցված է 2019-11-07 
  20. ↑ Grundy SM։ «Then and Now: ATP III vs. IV»։ American College of Cardiology։ Վերցված է 2019-11-07 
  21. ↑ 21,0 21,1 Jarcho John A., ed. (October 2019)։ «Lipid Management for the Prevention of Atherosclerotic Cardiovascular Disease»։ The New England Journal of Medicine 381 (16): 1557–1567։ PMID 31618541 ։ doi:10.1056/NEJMra1806939 
  22. ↑ Harrison TR (1951)։ «Principles of Internal Medicine»։ Southern Medical Journal 44 (1): 79։ ISSN 0038-4348։ doi:10.1097/00007611-195101000-00027 
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Չափորոշչային վերահսկողություն
BNF: 11967262w · LCCN: sh85063707 · LNB: 000117211 · Microsoft: 2779091943, 2909766230 · NKC: ph120996
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Հիպերլիպիդեմիա&oldid=8113323» էջից