Հիպերլիպիդեմիա
| Հիպերլիպիդեմիա | |
|---|---|
 4 մլ հիպերլիպիդեմիկ արյուն սրվակում։ 4 ժամ հետո առանց ցենտրիֆուգելու տեղի է ունեցել լիպիդների առանձնացում դեպի սրվակի վերին հատվածներ | |
| Տեսակ | հիվանդության կարգ |
| Բժշկական մասնագիտություն | էնդոկրինոլոգիա |
| ՀՄԴ-9 | 272.0 և 272.4 |
| ՀՄԴ-10 | E78 |
 Hyperlipidemias Վիքիպահեստում | |
Հիպերլիպիդեմիա (անգլ.՝ hyperlipidemia), լիպիդների և լիպոպրոտեիդների չափից շատ բարձրացում է մարդու արյան մեջ[1]։
Լիպիդների և լիպոպրոտեինների փոխանակության խանգարումը մարդկային պոպուլյացիայում հանդիպում է շատ հաճախ։
Հիպերլիպիդեմիան բաժանվում է առաջնային և երկրորդային ենթատեսակնների։ Առաջնային հիպերլիպդեմիայի հիմնական պատճառը գենետիկ խանգարումներն են (ինչպես ընկալչային պրոտեինի մուտացիան), իսկ երկրորդայինի հիմնականում առաջանում է այլ պատճառներից, օրինակ դիաբետ։ Հիպերլիպիդեմիան հանդիսանում է սիրտ-անոթային համակագի ախտահարման գլխավոր ռիսկի գործոններից մեկը, հիմնականում աթերոսկլեռոզի զարգացման մեջ մեծ դեր խաղալու միջոցով[2]։ Այն նաև կարող է բերել սուր պանկրեատիտի զարգացման։
Սիրտ-անոթային համակարգի վրա ունեցած ազդեցություն
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հիպերլիպիդեմիան մարդուն նախատրամադրում է աթերոսկլերոզի զարգացման։ Աթերոսկլերոզը լիպիդների, խոլեսթերինի, կալցիումի կոտակումն է զարկերակների ֆիբրոզ վահանիկներում[3]։ Այս կուտակումը նեղացնում է արյունատար անոթները և իջեցնում արյունամատակարարումը նրացնցով[2]։ Զարկերակի լրիվ խցանումը հետևանք է դառնում այնպիսի հիվանդությունների զարգացման ինչպիսին է սրտամկանի ինֆարկտը, որը հայտնի է նաև ինչպես սրտային գրոհ։
Դասակարգում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հիպերլիպիդեմիան կարող է դասկակարգվել որպես Ընտանեկան(առաջնային)[4], որի հիմնակնան պատճառը գենետիկ անոմալիաներն են և ձեռք բերովի(երկրորդային)[4], որի պատճառը այլ խանգարումներն են, որոնք բերում են լիպիդների և լիպոպրոտեինների նյութափոխանակության այլ խանգարումների արյան պլազմայում։ Նաև կարող է հիպերլիպիդեմիան լինել իդեոպատիկ, այսինքն լինել առանց որևէ հայտնի պատճառի։ Հիպերլիպիդեմիան նաև դասակարգվում է ըստ լիպիդի կոնկրետ տեսակի, որի բարձրացումն ունենք արյան մեջ։ Դրանք են հիպերխոլեստերինեմիա, հիպերտրիգլիցերիդեմիա կամ կոմբինացված, երբ ունենք երկուսի բարձրացում։ Լիպոպրոտեին Ա(Lp(a)) բարձրացումը նույպես կարելի է դասակարգել, որպես հիպերլիպիդեմիա։
Ընտանեկան հիպերլիպիդեմիա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ընտանեկան հիպերլիպիդեմիան դասկարգվում է ըստ Ֆրեդրիկսոնի դասակարգման, որը հիմնված է լիպոպրոտեինների էլեկտրոֆորեզի և ուլտացենտրիֆուգայի նկարների վրա[5]։ Հետագայում այն ընդեունվեց նաև Առողջապահության Համաշխարհային Կազմակերպության կողմից։ Այն չունի ուղիղ կապ բարձր խտության լիպոպրետեինի հետ և չի տարբերում տարբեր գեները, որոնք կարող են պատճառ լինել տվյալ վիճակների։
| Հիպերպրոտեինեմիա | OMIM | Հոմանիշ | Էթիոլոգիա | Փոփոխություններ | Բուժում |
|---|---|---|---|---|---|
| Տիպ I | Առաջնային հիպլիպոպրոտեինեմիա, Ժառանգական հիպերքիլոմիկրենեմիա | Լիպոպրոտեինլիպազայի իջեցում լիպոպրոտեինլիպազայի ակտիվատորի բացակայություն | Քիլոմիկրոնների շատացում | Դիետա | |
| Տիպ IIա | 143890 | Բազմագենային հիպերխոլեստերինեմիա, ժառանգական հիպերխոլեստերինեմիա | ՑԽԼ-ընկալիչի անբավարարություն | ՑԽԼ բարձրացում | Ստատիններ, նիկոտինաթթու |
| Տիպ IIբ | 144250 | Կոմբինացված հիպերլիպիդեմիա | ՑԽԼ-ընկալիչի քչացում և ապոլիպոպրետեին Բ-ի շատացում | ՑԽԼ, ՇՑԽԼ և տրիգլիցերդների քանակի ծատացում | Ստատիններ, նիկոտինաթթու և հեմֆիբրոզին |
| Տիպ III | 107741 | Ժառանգական դիսբետալիպոպրոտեինեմաիա | Ապոլիպոպրետեին Ե դեֆեկտ (Հոմզիգոտ Ապոլիպոպրետեին Ե 2/2) | Միջին խտության լիպոպրոտեինների քանակի շատացում | Ավելի արդյունավետ է հեմֆիբրոզինը |
| Տիպ IV | 144600 | Էնդոգենային հիպերլիպեմիա | ՇՑԽԼ-ների առաջացման շատացում և նրանց քայքայման նվազում | ՇՑԽԼ- քանակի բարձրացում | Ավելի արդյունավետ է նիկոտինաթթուն |
| Տիպ V | 144650 | Ժառանգական հիպերտրիգլիցերիդեմիա | ՇՑԽԼ-ների առաջացման շատացում և լիպոպրոտեինլիպազայի քչացում | ՇՑԽԼ և քիլոմիկրոնների քանակի շատացում | Նիկոտինաթթու և հեմֆիբրոզին |
Տիպ I
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Գոյություն ունի Հիպերլիպիդեմիայի I տիպի մի քանի տարբերակ ° Լիպոպրոտեինիլիպազայի դեֆիցիտ(Տիպ Iա)- լիպոպրոտեինլիպազայի դեֆիցիտի կամ ալոլիպօպրոտեին C2ի ձևափոխոթյան հետեվանքով շատանում են քիլոմիկրոնների քանակը, որոնք տեղափոխում են ճարպաթթուները աղեստավոքսային համակարգից դեպի լյարդ °Ընտանեկան ապոպոտեին C2 դեֆիցիտ(տիպ Iբ)[7][8][9], որի պատճառը լիպոպրոտեինլիպազայի ակտիվատորի բացակայությունն է ° ՔԻլոմիկրոնեմիա, որի պատճառը շրջանառվող լիպոպրոտեիլին լիպազայի արգելակիչների մեջ է Այս տիպը հիմնականում դրսևորվում է երեխաների շրջանում էռուպտիվ քսանտոմաների կամ որովայնային խիթի ձևով։ Բարդություններն են ցացաթաղանթի երակների օկլյուզիա, սուր պանկրեատիտ, ստեատօզ, օրգանոմեգալիա և ռետինալ լիպեմիա։
Տիպ II
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հիպերլիպիդեմիայի II տիպը բավականին տարածված է և այն բաժանվում է 2 ենթատիպի, կախված տրիգլիցերիդների շատ բարձր քանակների առկայության կամ բացակայության։
Տիպ IIա
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Այս տիպը կարող է հետևանք ոչ ճիշտ սննդակարգի, բազմագենային կամ լինելել մուտացիայի հետևանքով ՑԽԼ-ընկալիչների գենում 19-րդ քրոմոսոմ(0,2% ժառանգական) կամ ապոլիպոպրոտեին B գենում(0,2%)։ Այս տիպի դեպքում կարող են զարգանալ քսանտոմաներ, քսանտեմազներ կամ վաղ սիրտ-անոթային հիվանդություններ։ Հիվադացությունը կազմում է մեկը 500 հետերոզիգոտների և մեկը 1000000 հոմոզիգոտների դեպքում։ Լաբորատոր տվյալները տվյալ հիվադների մետ դրսևորվում են 2-3 անգամ ընդհանուն խոլեստերինի բարձացմամբ, նաև ՑԽԼ բարձրացմամբ, միևնույ ժամանակ ՇՑԽԼ և տրիգլիցերիդների քանակը արյան մեջ նորմալ է։
Տիպ IIբ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բարձր քնանակները ՇՑԽԼ(Շատ բարձր խտության լիպոպրոտեին) պայմանավորված են չափից շատ նյութափոխանակության արգասիքների սինթեսզով, նեռայալ տրգրիլիցերիդների, ացետի-կոֆերմեն A և B-100-ի։ Կարող է նաև ՑԽԼ քլիրենսի քչացման հետևանքով զարգանալ։Պոպուլյացիայում հանդիպում է 10%։ °Ընտանեկան կոմբինացված հիպերլիպիդեմիա °Լիզոսոմային թթվային լիպազայի դեֆիցիտ °Երկրորդային կոմբինացված հիպերլիպիդեմիա(հիմնականում մետաբոլիկ սինդրոմի կազմում)
Տիպ III
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Այս ձևը առաջանում է բարձր քիլոմիկրոնների և միջին խտության լիպոպրեինների քանակների հետևանքով։ Նաև հայտնի է որպես լայն բետա հիվանդություն կամ դիսբետալիպոպրոտեինեմիա։ Ամենաընդունելի պատճառը այս տիպի ApOE E/E2 գենոտիպի առկայությունն է։ Դրա պատճառը խոլեստերոլ հարուստ ՇՑԽԼ(β-ՇՑԽԼ)։ Այս ձևը ասոսցացվում է հիպերխոլեստերոլեմիա (8-12մմոլ/լ), հիպերտրիգլիցերիդեմիա(5-20մմոլ/լ), նորմալ ApoB կոնցենտրացիա և 2 տեսակ մաշակային նշաններ(ափային քսանտոմաներ և տուբերոէրուպտիվ քսանտոմաներ անկագնդում և ծնկում)։ Այս տիպի հիպերլիպիդեմիային հատուկ է վաղ սիրտ-անոթային և պերիֆեիկ անոթային հիվանդությունների զարգացման։ Այս հիպերլիպիդեմիայի զարգացման հիմնական պատճառը ապոպրոտեին E ընկալիչների դիսֆունկցիան, որոնք հիմնականում պատասխանատու են քիլոմիկրոնների և միջին խտության լիպոպրեինների դուրս բերման համար արյունաշրջանառությունից։ Այս ամենը բերում է օրգանիզմում քիլոմիկրոնների և միջին խտության լիպոպրեինների քանակի բարձրացման։ Հանդիսանում է հիմնականում աուտոսոմ ռեցեսիվ մուտացիա կամ պոլիմորֆիզմ։
Տիպ IV
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ընտանեկան հիպերտրիգլիցերիդեմիան ժառանգվում է աուտոսոմ դոմինանտ ձևով, որը հայտնաբերվում է պոպուլյացիայի 1% մոտ[10]։
Այս տիպի պատճառը բարձր տրիգլիցերիդների քանակն է։ Այլ լիպոպրոտեիդների քանակը նորմալ է կամ շատ չնչին բարձրացած։
Բուժումը ներառում է դիետա, ֆիբրատներ և նիկոտինաթթու։ Ստատինների արդյունավետությունը տրիգլիցերդների քանակի իջեցման հարցում զիջում է ֆիբրատներին։
Տիպ V
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հիպելիպդեմիա Տիպ V, հայտնի է նաև որպես խառը հիպերլիպիդեմիա[10]։ Շատ նմանէ Տիպ I, բայց ՇՑԽԼ և քիլոմիկրոնների բարձրացմամբ։ Շատ հաճախ զուգակցվում է գյուկոզա անտանելիության և հիպերուրիկեմիայի հետ։ Բժշկության մեջ կոմբինացված հիպերլիպիդեմիան հանդիսանում է հաճախ հիպերխոլեստերինեմիայի ձևով, բբնութագրվում է ՑԽԼ և տրիգլիցերիդների քանակաի բարձրացումով և ԲԽԼ իջեցումով[11]։ Էլեկտրոֆորեզի ժամանակ(այս թեստի այժմ շատ հազվադեպ է կիրառվում) արձանագրվում է հիպերլիպիդեմիա տիպ IIԲ։ Սա ամենատարածված ժառանգական լիպոպրոպրոտեինների փոխանակության խանգարումն է։ Հանդում է պոպուլյացիայում 200 մարդուց մեկի մոտ։ Իրականում ամեն հինգերորդ հիվանդը ում մոտ զարգացել է սրտի իշեմիկ հիվանդություն մինչև 60 տարեկանը ունի այս խանգարումը։ Տրիգլիցերիդնների քանակի բարձրացումը(5մմոլ/լ-ից ավել) հիմնականում պայմանավորված է շատ ցածր խտության լիպոպրոտեինների բարձրացումով; Հենց ՇՑԽԼ-ով էլ պայմանավործ է հակվածությունը աթերոսկլերոզի զարգացմանը։
Տիպերը՝
- Ընտանեկան կոմբինացված հիպերլիպիդեմիա- Այս տիպի զարգացման հիմնական վարկածը ՑԽԼ(Ցածր խտության լիպոպրոտեին) ընկալիչների քանակի պակասեցման և ԱպոպրոտեինԲ ընկալիչների շատացմամբ
- Ընտանեկան կոմբինացված հիպերլիպիդեմիան հանդիպում է հիմնականում այն մարդկանց մոտ ովքեր տառապում են հիվանդություններով կապված մետաբոլիկ սինդրոմի հետ(Սինդրոմ X, շաքարային դիաբետ 2րդ տիպ, հիպերտենզիա, կենտրոնական ճարպակալում)։ Չափից շատ ազատ ճարպաթթուների արտադրությունը հանգեցնում է ՇՑԽԼ արտադրությանը լյարդի կողմից։ Հետագայում ՇՑԽԼ վերափոխվում է ՑԽԼ, մինչև այս մեխանիզմի սպառումը, որից հետո տեղի է ունենում ՇՑԽԼ քանի բարձրացում
Չդասակարգված ընտանեկան ձևեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- Հիպերալֆահիպերպրոտեինեմիա
- Բազմագեն հիպեխոլեստերինեմիա
Ձեռքբերովի (երկրորդային)
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ձեռքբերովի հիպերլիպիդեմիան նման է առաջնային հիպերլիպիդեմիային և կարող է բերել նմանատիպ հետևանքների[4]։ Այն կարող է բերել վաղաժամ աթերոսկլերոզի զարգացման, իսկ հիպերտրիգլիցերիդեմիան կարող է բերել պանկրեատիտի զարգացման և այլ բարդությունների քիլոմիկրենեմիայի սինդրոմի։ Ամենաշատ տարածված պատճառները, որոնք բերում են երկրորդայնի հիպերլիպիդեմիայի զարգացման՝
- Շաքարային դիաբետ
- Այնպիսի դեղամիջոցների օգտագործում ինչպիսիք են թիազազիդային միզամուղներ, բետա պաշարիչներ կամ էստրոգեններ։
Այլ վիճակներ որոնք կբերեն երկրորդային հիպերլիպիդեմիայի զարգացման՝
- Հիպոթիրեոզ[4]
- Երիկամային անբավարարություն[4]
- Նեֆրոտիկ համախտանիշ[4]
- Ալկոհոլի չարաշահում[4]
- Մի քանի հազվադեպ էնդոկրին հիվանդություններ և նյութափոխանակության խանգարումներ[4]։
Բուժումը հիմանակն պատճառի վերացումն է կամ դեղորայքի ընդումնամ դադարեցումն է։
Սկրինինգ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]ՇԻճուկային խոլեստերինի, ՑԽԼ, ԲԽԼ, տրիգլիցերիդների քանանկաը հիմնականում որոշվում է առաջնային բժշկական կազմակերպություններում լիպիդային պանելի օգնությամբ։ Լիպոպրոտեինների և տրիգլիցերիդնների քանակները ունեն մեծ ներդրում սիրտ-անոթայնին ռիսկի գնահատման մեջ ըստ Ֆարինգհեմի և աթերոսկլերոտիկ հիվանդությունների ռիսկի գնահատման մեջ ըստ Ռեյնոլդսի։ Այս ռիսկի գնահատման համակարգերը օգնում են, որպեսզի պարզվի թե ինչ տեսակի միջամտություններ են պետք կատարել ռիսկի իջեցման համար[12]։
Ընդհանուր խոլեստերին
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ցույց է տալիս ՑԽԼ և ԲԽԼ ընդհանուր քանակը։ 240մգ/դլ բարձրացումը համարվում է ոչ նորմալ և անհրաժեշտություն կա իջեցնելու քանակները[13]։
Ցածր խտության լիպոպրոտեին
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]ՑԽԼ հայտնի է նաև որպես«վատ խոլեստերին», կապված որ բարձրացնում է սիրտ անոթային հիվանդությունների զարգացման ռիսկը[14][15]։ Այն կապված է նաև դիաբետի, հիպերտենզիայի, հիպերտրիգլիցերիդեմիայի և աթերոսկլերոզի հետ։ 160մգ/դլ-ից բարձր համարվում է ախտաբանական[12][13] ։
Բարձր խտության լիպոպրոտեին
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]ԲԽԼ հայտնի է նաև որպես «լավ խոլեստերին», կապված սիրտանոթային հիվանդությունների զարգացման ռիսկի իջեցման հետ.[15].[12]։ Նրա քանակի վրա կարող են ազդել ձեռք բերովի և գենետիկ որոշ գործոններ, ինչպիսին են ծխելը, ճարպակալումը, նստակյաց կյանքը, հիպերտրիգլիցերիդեմիա, դիաբետ,որոշ դեղերի կողմնակաի երեևութներ (բետա բլոկատոր, թիազիդային միզամուղներ) և գենետիկ անոմալիաները։ Նրա իջեցումը 40մգ/դլ-ից համարվում է ոչ նորմալ[13][16]։
Տրիգլիցերիդններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Տրիգլիցերիդների քանակաը համարվում է անկախ գործոն սիրտանոթային հիվանդությունների զարգացման և մետաբոլիկ գործոնի զարգացման գործում[12]։ Քանակի վերին սահման է հանդիսանում 150-190մգ/դլ, բարձր քանակ է համարվում 200-499մգ/դլ, իսկ 500մգ/դլ-ից ավել համարվում է շատ բարձր,որը հատուկ է պանկրեատիտներին և բժշկական լուրջ միջամտության կարիք ունի[17] ։
Սկրինինգի տարիք
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Առողջապահական կազմակերպությունները չունեն մեկ կարծիք երբ սկսել հիպերլիպիդեմիայի սկրինինգը[12]։ Որոշնեը գտնում են 35տ տղամարդկանց 45տ կանանց, իսկ որոշներն էլ կարծում են 20տարեկանից բարձր բոլոր մարկանց պետք է ենթարկել սկրինինգի[18][19]։ Սակայն սկրինինգը հիմնականում պետք է կատարել այն մարդկանց մոտ, որքեր ունեն աորտոկորոնար հիվանդություններ և սիրտ անոթային հիվանդությունների զարգացման բարձր ռիսկ.[20]։ Մեծ մասամբ սկրինինգ պետք է անել 5 տարին մեկ։ Սակայն աորտոկորոնար հիվանդություններ և սիրտ անոթային հիվանդությունների զարգացման բարձր ռիսկ ունեցող մարդիկ կարող են կրճատել այդ ժամանակահատվածը[12]։
Բուժում
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Հիպերլիպիդեմիայի բուժումը ներառում է նորմալ մարմնի զանգնած, ֆիզիկական ակտոիվության բարձրացում և ռաֆինացված ածխաջրերի և շաքարի օգտագործման իջեցում[21]։ Դեղորայք հիմնականում նշանակակում են բարձր ռիսկ ունեցող անձանց, ինչպիսիք 190մգ/դլ բարձր ՑԽԼ ունեցող անձանց։ Հիմնական դեղորայքային խումբը դա ստատիններն են[21][22]։ Օգտագործվող դեղորայքային խմբերն են
- HMG-CoA ռեդուկտազայի ինհիբիտորներ(լովաստատին,ատորվաստատին,սիմվաստատին, ռոզուվաստատի և այլն)
- հեմֆիբրոզին
- նիկոտինաթթու
- և այլ դեղորայքներ
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ «Hyperlipidemia». The Free Dictionary. citing: Dorland's Medical Dictionary for Health Consumers. Saunders. 2007. and The American Heritage Medical Dictionary. Houghton Mifflin Company. 2007.
- ↑ 2,0 2,1 Lilly L. Pathophysiology of heart disease : a collaborative project of medical students and faculty. ISBN 1496308697. OCLC 1052840871.
- ↑ Linton MF, Yancey PG, Davies SS, Jerome WG, Linton EF, Song WL, Doran AC, Vickers KC (2000). Feingold KR, Anawalt B, Boyce A, Chrousos G (eds.). «The Role of Lipids and Lipoproteins in Atherosclerosis». Endotext. MDText.com, Inc. PMID 26844337. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 Chait A, Brunzell JD (1990 թ․ հունիս). «Acquired hyperlipidemia (secondary dyslipoproteinemias)». Endocrinology and Metabolism Clinics of North America. 19 (2): 259–78. doi:10.1016/S0889-8529(18)30324-4. PMID 2192873.
- ↑ Fredrickson DS, Lees RS (1965 թ․ մարտ). «A system for phenotyping hyperlipoproteinemia» (PDF). Circulation. 31 (3): 321–7. doi:10.1161/01.CIR.31.3.321. PMID 14262568.
- ↑ «New Product Bulletin on Crestor® (rosuvastatin)». American Pharmacists Association. Արխիվացված է օրիգինալից 2011 թ․ սեպտեմբերի 27-ին.
- ↑ Մենդելյան ժառանգում (OMIM) Apolipoprotein C-II Deficency -207750
- ↑ Yamamura T, Sudo H, Ishikawa K, Yamamoto A (1979 թ․ սեպտեմբեր). «Familial type I hyperlipoproteinemia caused by apolipoprotein C-II deficiency». Atherosclerosis. 34 (1): 53–65. doi:10.1016/0021-9150(79)90106-0. hdl:11094/32883. PMID 227429.
- ↑ James WD, Berger TG, և այլք: (2006). Andrews' Diseases of the Skin: clinical Dermatology. Saunders Elsevier. ISBN 978-0-7216-2921-6.
- ↑ 10,0 10,1 «Medical Definition Search For 'Type 5 Hyperlipidemia». medilexicon. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 26-ին. Վերցված է 2013 թ․ նոյեմբերի 1-ին.
- ↑ «Hyperlipidemia». The Free Dictionary. Citing: Saunders Comprehensive Veterinary Dictionary (3rd ed.). Elsevier. 2007.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 12,3 12,4 12,5 Kopin L, Lowenstein C (2017 թ․ դեկտեմբեր). «Dyslipidemia». Annals of Internal Medicine. 167 (11): ITC81–ITC96. doi:10.7326/AITC201712050. PMID 29204622.
- ↑ 13,0 13,1 13,2 «ATP III Guidelines At-A-Glance Quick Desk Reference» (PDF). National Heart, Lungs, and Blood Institute. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ url-status (link) - ↑ Pirahanchi, Yasaman; Huecker, Martin R. (2019), «Biochemistry, LDL Cholesterol», StatPearls, StatPearls Publishing, PMID 30137845, Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 6-ին
{{citation}}: Unknown parameter|name-list-format=ignored (|name-list-style=suggested) (օգնություն) - ↑ 15,0 15,1 CDC (2017 թ․ հոկտեմբերի 31). «LDL and HDL Cholesterol: "Bad" and "Good" Cholesterol». Centers for Disease Control and Prevention (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
- ↑ Information, National Center for Biotechnology (2017 թ․ սեպտեմբերի 7). High cholesterol: Overview (անգլերեն). Institute for Quality and Efficiency in Health Care (IQWiG).
- ↑ Pejic RN, Lee DT (2006 թ․ մայիսի 1). «Hypertriglyceridemia». Journal of the American Board of Family Medicine. 19 (3): 310–6. doi:10.3122/jabfm.19.3.310. PMID 16672684.
- ↑ Bibbins-Domingo K, Grossman DC, Curry SJ, Davidson KW, Epling JW, García FA, և այլք: (2016 թ․ օգոստոս). «Screening for Lipid Disorders in Children and Adolescents: US Preventive Services Task Force Recommendation Statement». JAMA. 316 (6): 625–33. doi:10.1001/jama.2016.9852. PMID 27532917.
- ↑ «Final Update Summary: Lipid Disorders in Adults (Cholesterol, Dyslipidemia): Screening». US Preventive Services Task Force. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ սեպտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
- ↑ Grundy SM. «Then and Now: ATP III vs. IV». American College of Cardiology. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 7-ին.
- ↑ 21,0 21,1 Michos ED, McEvoy JW, Blumenthal RS (2019 թ․ հոկտեմբեր). Jarcho JA (ed.). «Lipid Management for the Prevention of Atherosclerotic Cardiovascular Disease». The New England Journal of Medicine. 381 (16): 1557–1567. doi:10.1056/NEJMra1806939. PMID 31618541.
- ↑ Harrison TR (1951). «Principles of Internal Medicine». Southern Medical Journal. 44 (1): 79. doi:10.1097/00007611-195101000-00027. ISSN 0038-4348.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հիպերլիպիդեմիա» հոդվածին։ |
| ||||||||||
