Բանգլադեշի բանկ
 հինդի՝ बांग्लादेश बैंक | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | կենտրոնական բանկ և financial regulatory agency? |
| Երկիր |  Բանգլադեշ |
| Հիմնադրված է | դեկտեմբերի 16, 1971 |
 | |
 | |
| Պաշտոնական կայք | |
Բանգլադեշի բանկ (բենգալերեն՝ বাংলাদেশ ব্যাংক), Բանգլադեշի կենտրոնական բանկ, Ասիական քլիրինգային միության անդամ։ Բանկն ամբողջությամբ պատկանում է Բանգլադեշի կառավարությանը։
Բանկը ակտիվորեն զարգացնում է կանաչ բանկինգը[1] և ֆինանսական ներառման քաղաքականությունը, հանդիսանում է Ֆինանսական ներառման դաշինքի կարևոր անդամ[2]։ Բանգլադեշի Ֆինանսական հետախուզության բաժինը (BFIU)՝ Բանգլադեշի բանկի ստորաբաժանումը, Ֆինանսական հետախուզության ստորաբաժանումների Egmont Group-ի անդամ է։
Բանգլադեշի բանկն առաջին կենտրոնական բանկն է աշխարհում, որը ներկայացրել է հատուկ թեժ գիծ (16236), որպեսզի մարդիկ ահազանգեն բանկային համակարգի հետ կապված ցանկացած խնդրով[3]։ Ավելին, կազմակերպությունն առաջին կենտրոնական բանկն է աշխարհում, որը թողարկել է «Կանաչ բանկային քաղաքականություն»։ Այս ներդրումը գնահատելու համար նահանգապետ դոկտոր Աթիուր Ռահմանին տրվեց «Կանաչ նահանգապետ» տիտղոսը 2012 թվականին ՄԱԿ-ի Կլիմայի փոփոխության կոնֆերանսում, որը տեղի ունեցավ Դոհայում՝ Կատարի ազգային կոնվենցիայի կենտրոնում։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
1972 թվականի ապրիլի 7-ին Բանգլադեշի ազատագրական պատերազմից և Բանգլադեշի վերջնական անկախացումից հետո Բանգլադեշի կառավարությունը ընդունեց Բանգլադեշի բանկի հրամանը (1972 թվական, թիվ 127)՝ վերակազմավորելով Պակիստանի Պետական բանկի Դաքքայի մասնաճյուղը որպես Բանգլադեշի բանկ, որը երկրի կենտրոնական բանկն է և երկրի դրամավարկային և ֆինանսական համակարգի բարձրագույն կարգավորող մարմինը[4]։
1972 թվականի Մուջիբի կառավարությունը հետապնդում էր սոցիալիստամետ օրակարգ։ 1972 թվականին կառավարությունը որոշեց ազգայնացնել բոլոր բանկերը՝ միջոցները պետական հատվածին ուղղելու համար և առաջնահերթություն տալ այն ոլորտներին, որոնք փորձում էին վերականգնել պատերազմից տուժած երկիրը՝ հիմնականում արդյունաբերությունն ու գյուղատնտեսությունը[5]։ Այնուամենայնիվ, ոչ ճիշտ ոլորտների նկատմամբ պետական վերահսկողությունը խանգարեց այս բանկերին լավ գործել։ Դրան գումարվում էր այն փաստը, որ վարկերը տրամադրվում էին պետական հատվածին առանց կոմերցիոն նկատառումների. բանկերն ունեին վատ կապիտալ վարձակալություն, հաճախորդների վատ սպասարկում և չունեին շուկայական բոլոր դրամավարկային գործիքները։ Վարկերը տրամադրվում էին առանց առևտրային նկատառումների, ուստի նախկին դատական համակարգի միջոցով վերականգնումն այնքան թանկ էր, որ վարկի փոխհատուցումը դառնում էր անհնար։ Թեև կառավարությունն ամենուր միջամտելու նպատակ է դրել, սակայն չի ստեղծել համապատասխան կարգավորող համակարգ՝ նման խնդիրները վեր հանելու և դրանք շտկելու համար։ Հետևաբար, բանկային հասկացությունները, ինչպիսիք են շահութաբերությունը և իրացվելիությունը, խորթ էին բանկերի կառավարիչների համար, և կապիտալի համարժեքությունը հետին պլանում մղվեց[5][6]։
1982 թվականին սկսվեց բարեփոխումների առաջին ծրագիրը, որտեղ կառավարությունը ապապետականացրեց վեց ազգայնացված առևտրային բանկերից երկուսը և թույլատրեց մասնավոր տեղական բանկերին մրցակցել բանկային ոլորտում։ 1986 թվականին նշանակվեց փողի, բանկային և վարկի ազգային հանձնաժողով[6], որը պետք է զբաղվեր բանկային հատվածի խնդիրներով, և մի շարք քայլեր ձեռնարկվեցին ազգայնացված առևտրային բանկերի և զարգացման ֆինանսական հաստատությունների վերականգնման նպատակների համար։ Այնուամենայնիվ, բանկային հատվածի արդյունավետությունը չի բարելավվել[5]։
Ֆինանսական հատվածի ճշգրտման վարկը (FSAC) և Ֆինանսական հատվածի բարեփոխումների ծրագիրը (FSRP) ձևավորվել են 1990 թվականին Համաշխարհային բանկի հետ պայմանագրերով։ Այս ծրագրերը ձգտում էին վերացնել կառավարության խեղաթյուրումները և նվազեցնել ֆինանսական ճնշումը[6]։ Քաղաքականություններն օգտագործում էին McKinnon-Shaw վարկածը, որն ասում էր, որ աղավաղումների վերացումը մեծացնում է արդյունավետությունը վարկային շուկայում և մեծացնում մրցակցությունը[5]։ Դրանք առևտրային հիմունքներով վարկեր տրամադրող բանկերն են՝ բարելավելով բանկերի արդյունավետությունը և սահմանափակելով կառավարության վերահսկողությունը միայն դրամավարկային քաղաքականությամբ։ FSRP-ն ստիպեց բանկերին ունենալ կապիտալի նվազագույն համարժեքություն, համակարգված կերպով դասակարգել վարկերը և ներդնել ժամանակակից համակարգչային համակարգեր, ներառյալ հաշվապահական հաշվառումը։ Այն ստիպեց Կենտրոնական բանկին ազատել տոկոսադրույքները, վերանայել ֆինանսական օրենքները և մեծացնել վերահսկողությունը վարկային շուկայում։ Կառավարությունը զարգացրեց նաև |կապիտալի շուկան, որը նույնպես վատ էր աշխատում։
FSRP-ն չգործարկվեց 1996 թվականին։ Այնուհետև Բանգլադեշի կառավարությունը ձևավորեց Բանկային բարեփոխումների կոմիտե (BRC), որի առաջարկությունները հիմնականում անտեսվեցին այն ժամանակվա կառավարության կողմից։
Ներկայումս այն ունի տասը գրասենյակ, որոնք տեղակայված են Բանգլադեշի Մոթիջհելում, Սադարղաթում, Չիտագոնգում, Խուլնայում, Բոգրաում, Ռաջշահիում, Սիլհեթում, Բարիսալում, Ռանգպուրում և Միմենսինգում։ Ընդհանուր աշխատուժը կազմում է 5807 մարդ (պաշտոնյաներ՝ 3981, ենթակա անձնակազմ՝ 1826) 2015 թվականի մարտի 31-ի դրությամբ։
Մասնաճյուղեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գործառույթներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բանգլադեշի բանկը կատարում է բոլոր այն գործառույթները, որոնք ակնկալվում են ցանկացած երկրի կենտրոնական բանկից։ Նման գործառույթները ներառում են գների կայունության պահպանումը տնտեսական և դրամավարկային քաղաքականության միջոցներով, երկրի արժութային և ոսկու պահուստների կառավարում և երկրի բանկային հատվածի կարգավորում։ Բանգլադեշի բանկը, ինչպես մյուս կենտրոնական բանկերի մեծ մասը, մենաշնորհ է իրականացնում արժույթի և թղթադրամների թողարկման նկատմամբ (բացառությամբ մեկ, երկու և հինգ տակա թղթադրամների և մետաղադրամների, որոնք պատկանում են Բանգլադեշի կառավարության ֆինանսների նախարարությանը)։ Հիմնական ֆունկցիոնալ ոլորտները ներառում են.
- Դրամավարկային և վարկային քաղաքականության ձևավորում և իրականացում
- Բանկերի և ոչ բանկային ֆինանսական հաստատությունների կարգավորում և վերահսկողություն, ներքին ֆինանսական շուկաների խթանում և զարգացում
- Երկրի միջազգային պահուստների կառավարում
- Արտարժույթի թղթադրամների թողարկում
- Վճարային համակարգի կարգավորում և վերահսկողություն
- Փողերի լվացման կանխարգելում
- Վարկային տեղեկատվության հավաքագրում և տրամադրում
- Արտարժույթի կարգավորման մասին օրենքի կիրարկում
- Ավանդների ապահովագրման սխեմայի կառավարում
Կառավարում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բանկի ամենաբարձր պաշտոնյան կառավարիչն է։ Նրա նստավայրը Դաքքայի Մոթիջհել քաղաքում է։ Տնօրենների խորհուրդը նախագահում է կառավարիչը։ Գործադիր աշխատակազմը, որը նույնպես ղեկավարում է կառավարիչը, պատասխանատու է բանկի առօրյա գործերի համար։
Բանգլադեշի բանկն ունի նաև իր ենթակայության տակ գտնվող մի շարք ստորաբաժանումներ, մասնավորապես՝ պարտքի կառավարում, իրավունք և այլն, որոնցից յուրաքանչյուրը ղեկավարվում է մեկ կամ մի քանի գլխավոր մենեջերների կողմից[7]։ Բանկն ունի 10 ֆիզիկական մասնաճյուղ, յուրաքանչյուրը ղեկավարվում է գործադիր տնօրենի կողմից։ Գլխամասային գրասենյակը գտնվում է Բանգլադեշի բանկի Մոթիջելի շենքում, որն ունի երկու գլխավոր մենեջեր։
Հիերարխիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գործադիր աշխատակազմը պատասխանատու է առօրյա գործունեության համար, կառավարչից և չորս փոխկառավարիչներից բացի կան նաև գործադիր տնօրեններ և տնտեսական խորհրդատու[8]։
Գերատեսչությունների գլխավոր մենեջերները գործադիր տնօրենների ենթակայության տակ են և չեն մտնում գործադիր կազմի մեջ[8]։
Տնօրենների խորհուրդ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տնօրենների խորհուրդը բաղկացած է բանկի կառավարիչից և ևս ութ անդամից։ Նրանք պատասխանատու են բանկի կողմից իրականացվող քաղաքականության համար։
Հրապարակումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բանգլադեշի բանկը ներկայացնում է մի շարք պարբերական հրապարակումներ, հետազոտական աշխատանքներ և հաշվետվություններ, որոնք պարունակում են դրամավարկային և բանկային զարգացումներ, տնտեսական ակնարկներ և տարբեր այլ վիճակագրական տվյալներ։ Դրանք ներառում են.
- Տարեկան հաշվետվություն
- Բանգլադեշի բանկի եռամսյակային հրատարակություն
- Դրամավարկային քաղաքականության տեսություն
- ԿՍՊ նախաձեռնություններ բանկերում
- BBTA Journal. մտքեր բանկային գործի և ֆինանսների մասին
- «Կանաչ» բանկային գործունեության տարեկան հաշվետվություն
- Ներմուծման վճարներ
- Ֆինանսական կայունության գնահատման հաշվետվություն
Կառավարիչներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հիմնադրման օրվանից Բանգլադեշի բանկն ունեցել է 12 կառավարիչ[9]
| Հերթականություն | Լուսանկար | Անուն | Ստանձնել է |
|---|---|---|---|
| 1 | Ա․Ն․Մ Համիդուլլահ | 18 հունվարի 1972 – 18 նոյեմբերի 1974 | |
| 2 | Ա.Կ. Նազիրուդդին Ահմեդ | 19 նոյեմբերի 1974 – 13 հուլիսի 1976 | |
| 3 | Մոհամմադ Նուրուլ Իսլամ | 13 հուլիսի 1976 – 12 ապրիլի 1987 | |
| 4 | Շեգուֆթա Բակհտ Չաուդհուրի | 12 ապրիլի 1987 – 19 դեկտեմբերի 1992 | |
| 5 | Խորշեդ Ալամ | 20 դեկտեմբերի 1992 – 21 նոյեմբերի 1996 | |
| 6 | Լութֆար Ռահման Սարքար | 21 նոյեմբերի 1996 – 21 նոյեմբերի 1998 | |
| 7 | Մոհամմեդ Ֆարաշուդին | 24 նոյեմբերի 1998 – 22 նոյեմբերի 2001 | |
| 8 | Ֆախրուդդին Ահմեդ | 29 նոյեմբերի 2001 – 30 ապրիլի 2005 | |
| 9 | Սալահուդդին Ահմեդ | 1 մայիսի 2005 – 30 ապրիլի 2009 | |
| 10 | Աթիուր Ռահման | 1 մայիսի 2009 – 15 մարտի 2016 | |
| 11 | Ֆազլե Քաբիր | 20 մարտի 2016 – 3 հուլիսի 2022 | |
| 12 | Աբդուր Ռուֆ Թալուկդեր | 4 հուլիսի 2022 – մինչ օրս |
Մրցանակներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բանգլադեշի բանկի մրցանակը ներդրվել է 2000 թվականին[10]։ Պարգևատրվել են․
- Ռեհման Սոբհան (2000)[11]
- Նուրուլ Իսլամ (2009)[11]
- Մոշարաֆ Հոսեյն (2011)[12]
- Մուզաֆար Ահմեդ և Սվադեշ Ռանջան Բոսե (2013)[10]
- Ազիզուր Ռահման Խանը և Մահբուբ Հոսեյնը (2017)[13]
- Վահիդուդդին Մահմուդ (2020)[14]
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Bangladesh Bank Facebook Page
- Banks Information BD All Banks information in Bangladesh
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Բանգլադեշի բանկ» հոդվածին։ |
| ||||||||
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ «Green Banking in Bangladesh» (PDF). Bangladesh Bank. 2012 թ․ նոյեմբեր. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2014 թ․ ապրիլի 16-ին.
- ↑ «AFI Member Institutions». Alliance for Financial Inclusion. Արխիվացված է օրիգինալից 2012 թ․ օգոստոսի 22-ին.
- ↑ «Complaints Form». cms.bb.org.bd. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հունվարի 17-ին. Վերցված է 2021 թ․ փետրվարի 24-ին.
- ↑ The Bangladesh Bank Order, 1972 (President's Order) ( PRESIDENT'S ORDER NO. 127 OF 1972 ) bdlaws.minlaw.gov.bd. Retrieved 11 September 2021
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 Bahar, Habibullah (2009 թ․ դեկտեմբերի 9). Financial Liberalization and Reforms in Bangladesh. National Workshop on "Strengthening the Response to the Global Financial Crisis in Bhutan: The Role of Monetary, Fiscal and External Debt Policies". Thimphu, Bhutan: UNESCAP/UNDP/Royal Monetary Authority of Bhutan.
- ↑ 6,0 6,1 6,2 Bhattacharya, Debopriyo; Toufic A Chowdhury (2003 թ․ ապրիլ). «Financial Sector Reforms in Bangladesh: The Next Round» (PDF). CPD Occasional Paper Series 22. Centre for Policy Dialogue.
- ↑ «General Managers». Bangladesh Bank. Վերցված է 2011 թ․ օգոստոսի 15-ին.
- ↑ 8,0 8,1 «BB Hierarchy». Bangladesh Bank. Վերցված է 2021 թ․ մարտի 14-ին.
- ↑ «Governors of BB». Bangladesh Bank. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ մայիսի 23-ին. Վերցված է 2012 թ․ հունիսի 7-ին.
- ↑ 10,0 10,1 «BB awards two economists posthumously». The Daily Star (անգլերեն). 2014 թ․ օգոստոսի 21. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 2-ին.
- ↑ 11,0 11,1 «Economist digs deep into rich-poor gap». The Daily Star (անգլերեն). 2010 թ․ ապրիլի 1. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 2-ին.
- ↑ «Muzaffer, Swadesh to get BB Award». Prothom Alo (անգլերեն). UNB. 2014 թ․ օգոստոսի 10. Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 2-ին.
- ↑ «Central Bank gives BB Award to Azizur Rahman, Mahbub Hossain». New Age (անգլերեն). Վերցված է 2018 թ․ հունիսի 2-ին.
- ↑ «Wahiduddin Mahmud gets Bangladesh Bank Award». New Age | The Most Popular Outspoken English Daily in Bangladesh (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ փետրվարի 20-ին.