Վագներ խմբի ապստամբություն

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Վագներ խմբի ապստամբություն
Թվականհունիսի 23-24 2023
Մասն էՌուսաստանի ներխուժում Ուկրաինա
ՎայրՌուսաստան Ռուսաստան
Կոչվել է
(անունով)		Վագներ խմբավորում
Հակառակորդներ
Վագների խումբ Ռուսաստանի նախագահ
ՌՌԴ ՊՆ
 • ՌԴ զինված ուժեր
Հրամանատարներ
Եվգենի ՊրիգոժինՎլադիմիր Պուտին
Սերգեյ Շոյգու
Կողմերի ուժեր
Ռազմական կորուստներ
Ընդհանուր կորուստներ

Վագներ խմբի ապստամբություն կամ Եվգենի Պրիգոժինի ապստամբություն, Ուկրաինա ռուսական ներխուժմանը «Վագներ» մասնավոր ռազմական ընկերության ապստամբություն, որը սկսվել է 2023 թվականի հունիսի 23- ին Եվգենի Պրիգոժինի ղեկավարած հայտարարություններով, ուղղված է Ռուսաստանի Դաշնության պաշտպանության նախարարության դեմ, ինչը ռուսական իշխանությունները որակել են որպես զինված ապստամբության փորձ[1][2]։ Ապստամբությունն ավարտվել է հունիսի 24-ին[3]։

2023 թվականի հունիսի 23-ին Պրիգոժինը հայտարարել է, որ ռուս զինվորականները հրթիռային հարձակում են իրականացրել Վագներ ՄՌԿ-ի թիկունքային ճամբարների վրա։ Պաշտպանության նախարարությունը հայտարարել է, որ հարվածի մասին հաղորդագրությունները չեն համապատասխանում իրականությանը և «տեղեկատվական սադրանք» են։ Նույն օրը երեկոյան Պրիգոժինը հայտարարել է, որ փաստորեն պատրաստվում է ռազմական հեղաշրջում իրականացնել՝ այն անվանելով «արդարության երթ»։ Դրանից հետո նրա դեմ քրեական գործ է հարուցվել ՌԴ ՔՕ 279 հոդվածով («Զինված ապստամբություն»)։

Մոսկվայում և Դոնի Ռոստովում ռազմական տեխնիկա է հայտնվել փողոցներում։ Հունիսի 24-ի առավոտյան Դոնի Ռոստովը գտնվում էր Վագներ խմբի զինյալների հսկողության տակ։

Նախադրյալներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վագներ խմբի առաջնորդ Եվգենի Պրիգոժինիը

2022 թվականին Ուկրաինա ռուսական ներխուժման ֆոնին Եվգենի Պրիգոժինի և Վագներ ՄՌԿ-ի ազդեցության կտրուկ աճ է գրանցվել։ Եթե 2017-2018 թվականներին այս ՊՄԿ-ի թիվը գնահատվում էր մի քանի հազար զինյալ, ապա 2023 թվականի հունվարին, ըստ արևմտյան հետախուզության, այն հասել էր 50 հազար զինվորի[4]։

Ըստ «Մեդուզա» հեռուստատեսության, Ուկրաինայի հետ լայնամասշտաբ պատերազմի նախօրեին Պրիգոժինը լարված հարաբերություններ է զարգացրել Ռուսաստանի ղեկավարության հետ. նա քննադատել է Սերգեյ Շոյգուին Սիրիայում ռազմական գործողության ժամանակ «հնացած մեթոդներ» օգտագործելու համար, իր հերթին Շոյգուին դուր չի եկել Պրիգոժինի ընկերությունների կողմից ռուսական բանակի համար սննդի մատակարարումը[5]։

ՄՌԿ «Վագների» ազդեցության աճը պայմանավորված էր Ուկրաինային արագ ջախջախելու ռուսական ղեկավարության սկզբնական պլանների ձախողմամբ։ Ուկրաինայի հետ լայնամասշտաբ պատերազմի առաջին ամիսներին ռուսական բանակը զգալի կորուստներ է ունեցել, մինչդեռ ՌԴ նախագահ Վլադիմիր Պուտինը չէր շտապում զորահավաք հայտարարել։ Նման պայմաններում ռուսական իշխանությունները սկսել են ակտիվորեն հավաքագրել վարձկաններ՝ Ուկրաինայում ռազմական գործողություններին մասնակցելու համար։ Պրիգոժինը ստացել է զգալի ռեսուրսներ, այդ թվում՝ սեփական ավիացիա, և իրավունք՝ հավաքագրել ռուսաստանցի բանտարկյալներին Վագների ՄՌԿ-ում։ Վերջինս փաստացի վերածվել է Եվգենի Պրիգոժինի մասնավոր բանակի, որը գործում էր ռուսական օրենսդրությունից դուրս և Ռուսաստանի Դաշնության ռազմական հիերարխիայից դուրս։ Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարությունը և Ռուսաստանի գլխավոր շտաբը դժգոհել են այս իրավիճակից և սկսել են փորձել սահմանափակել Պրիգոժինի աճող ազդեցությունը[4]։ Պրիգոժինը սկսել է հրապարակայնորեն քննադատել Ռուսաստանի Դաշնության պաշտպանության նախարարությանը կոշտ արտահայտություններով[6]։

Հունիսի 23-ի ցերեկը Եվգենի Պրիգոժինը հրապարակել է երկար հարցազրույց՝ կոշտ մեղադրանքներով Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարության ղեկավարության հասցեին, որում նա հայտարարել է, որ ՌԴ Պաշտպանության նախարարությունը միտումնավոր խաբել է ռուս հանրությանը և Վլադիմիր Պուտինին՝ Ուկրաինայի զինված ուժերի ՆԱՏՕ-ի աջակցությամբ 2022 թվականի պատրաստվող հարձակման մասին մինչև 2022 թվականի փետրվարի 24-ին Ուկրաինա Ռուսաստանի լայնամասշտաբ ներխուժման մեկնարկը։ Պրիգոժինը ենթադրել է, որ Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին պատրաստ է բանակցություններ վարել Կրեմլի հետ, սակայն Ռուսաստանի ղեկավարությունը մերժել է նրանց՝ «մաքսիմալիստական դիրքորոշումների» պատճառով։ Վագները մեղադրել է օլիգարխներին և ռուսական ռազմական ղեկավարությանը լայնամասշտաբ ներխուժում սկսելու համար՝ օկուպացված ուկրաինական տարածքներից ակտիվներ, բարձրագույն զինվորական կոչումներ, ռազմական պարգևներ և «ինքնագովազդ» ստանալու նպատակով[7]։

Իրադարձությունների ընթացք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հունիսի 23[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տակտիկական նշան, երևում է, ենթադրաբար, Վագների խմբի տեխնիկայի վրա։

Վագների խմբի հետ կապված Տելեգրամ ալիքները տարածել են տեսանյութ, որն արվել է, ըստ Եվգենի Պրիգոժինի, վարձկանների ճամբարի վրա հրթիռային հարձակման վայրում[8]։ Նույն օրը երեկոյան Եվգենի Պրիգոժինը հայտարարել է Պաշտպանության նախարարության հետ զինված հակամարտություն սկսելու մասին։ Հաղորդագրությունը հայտնվել է նրա մամուլի ծառայության Տելեգրամ ալիքում։ Պրիգոժինը լսարանին հորդորել է միանալ Պաշտպանության նախարարության դեմ հակամարտությանը, Շոյգուին մեղադրել է Վագներ խմբիի դիրքերին հարվածելու համար հրետանու և ուղղաթիռների օգտագործման մեջ և որից հետո իբր «երեկոյան Դոնի Ռոստովից վախկոտի նման փախել է»[9]։ Ռուսաստանի պաշտպանության նախարարությունը հերքել է Վագների խմբիի թիկունքային ճամբարների վրա հարձակվելու մեղադրանքները[10][11]։ Դրանից հետո ՌԴ գլխավոր դատախազությունը հայտնել է, որ Պրիգոժինի դեմ գործ է հարուցվել ՌԴ ՔՕ 279 հոդվածով (զինված ապստամբություն)[2]։

Եվգենի Պրիգոժինի խոսքով, հունիսի 23-ի կեսօրին նա հայտարարություն է գրել Քննչական կոմիտեին Սերգեյ Շոյգուի և Վալերի Գերասիմովի դեմ՝ նրանց «ռուս ժողովրդի ցեղասպանության համար» պատասխանատու հայտարարել[12]։ 2023 թվականի հունիսի 23-ի երեկոյան Եվգենի Պրիգոժինը մեղադրել էՌԴ Պաշտպանության նախարարությանը Վագներ ՊՄԿ վարձկանների սպանության մեջ, Ռուսաստանի Դաշնության պաշտպանության նախարար Սերգեյ Շոյգուին անվանել է «անասուն» (ռուս.՝ тварь)[13] և ասել. «Մենք 25 հազար ենք, և մենք պարզելու ենք, թե ինչու է երկրում քաոս տեղի ունենում»[1], իրադարձությունը բնութագրելով «արդարության երթ» մեղմասությամբ[14]։ Եվգենի Պրիգոժինի խոսքով՝ իր զինյալներին հարվածը հասցվել է թիկունքից[12]։

Սրան ի պատասխան Եվգենի Պրիգոժինի դեմ քրեական գործ է հարուցվել Ռուսաստանում զինված ապստամբության կոչ անելու համար[15]։

Դմիտրի Պեսկովը նշել է, որ «Կրեմլը տեղյակ է Պրիգոժինի շուրջ ստեղծված իրավիճակին» և «ձեռնարկվում են բոլոր անհրաժեշտ միջոցները»[16]։

«Ռոսիա 24» հեռուստաալիքն ընդհատել է հեռարձակումը` կարդալով պաշտպանության նախարարության մեկնաբանությունը այն մասին, որ Պրիգոժինի խոսքերը «չեն համապատասխանում իրականությանը»[17]։

Մոսկվայում ուժեղացվել են անվտանգության միջոցառումները. Տագնապով բարձրացվել են ՕՄՕՆ և ՍՕԲՌ ստորաբաժանումները։ Գիշերը Մոսկվայում և Ռոստովում նկատվել են ռազմական տեխնիկա և ավտոմատավորներ[17]։ Դոնի Ռոստովի կենտրոնում որոշ փողոցներ արգելափակվել են[18]։ 161.ru կայքը, վկայակոչելով ականատեսներին, հայտնում է, որ զինվորականները սկսել են փակել դաշնային մայրուղիներից քաղաքի մուտքերը։ Մասնավորապես, արգելափակվել են հյուսիսային և արևմտյան մուտքերը[19]։

Հունիսի 24[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

«Ռազմական թղթակից» Անդրեյ Ռուդենկոյի Տելեգրամ ալիքում հրապարակվել են գեներալներ Սերգեյ Սուրովիկինի և Վլադիմիր Ալեքսեևի կոչերը։ Սուրովիկինը հորդորել է «դադարեցնել» և չմասնակցել ապստամբությանը։ Ալեքսեևը հայտարարել է, որ վարձկանների գործողությունները պետական հեղաշրջում են և դա անվանել է «դանակի հարված երկրի և նախագահի թիկունքին»[20]։

Մոսկվայի ժամանակով ժամը 01:30-ին Առաջին ալիքը հեռարձակել է մի քանի րոպե տևողությամբ արտակարգ լրատվական հաղորդում։ Հաղորդավար Եկատերինա Անդրեևան կարդացել է Պաշտպանության նախարարության և Անվտանգության դաշնային ծառայության պաշտոնական հաշվետվությունները, որոնցում Պրիգոժինի հրամաններն անվանվել են «հանցավոր և դավաճանական»[21]։

Սոցիալական ցանցերում Պրիգոժինի հաղորդագրություններով գրառումները սկսել են արգելափակել[22]։ Ռուս պրովայդերները, հավանաբար, սկսել են արգելափակել Google News-ի «Կարևոր պատմությունները»։ Օգտատերերի միայն 25%-ն ունի մուտք դեպի ռեսուրս։ Ինչպես գրել է ՏՏ փորձագետ Միխայիլ Կլիմարյովը, արգելափակումը հաստատվել է Մոսկվա, Մոսկվայի և Ռոստովի մարզերի համար[23]։

Ըստ բրիտանական ռազմական հետախուզության՝ Վագների խմբի զինյալները հատել են սահմանը Ռուսաստանի կողմից օկուպացված Ուկրաինայի տարածքներից առնվազն երկու տեղով[24]։ Հունիսի 24-ի գիշերը Եվգենի Պրիգոժինը հայտարարել է, որ իր ստորաբաժանումները մտնում են Դոնի Ռոստով։ Նա պնդել է, որ ՌԴ ԶՈւ ժամկետային զինծառայողները, որոնք պետք է խոչընդոտեին Վագներ ՊՄԿ զորքերի առաջխաղացմանը, «մի կողմ են քաշվել»։ Այնուհետ Պրիգոժինը Շոյգուին մեղադրել է «երեխաների սպանության» մեջ՝ չվարժված զինվորներին, այդ թվում՝ ժամկետային զինծառայողներին պատերազմ ուղարկելով։ Միաժամանակ Պրիգոժինն ասել է, որ եթե ինչ-որ մեկը կանգնի իր ճանապարհին, ապա «բոլորին կկործանենք»[25]։

Ռոստովի մարզի իշխանությունները բնակիչներին խնդրել են դուրս չգալ իրենց տներից՝ չասելով, թե ինչ զինվորական համազգեստով մարդիկ են շրջում փողոցներով[23]։ Նաև Վորոնեժի շրջանի իշխանությունները հայտարարել են, որ շրջանի ուժային կառույցները ձեռնարկում են բոլոր անհրաժեշտ միջոցները և տեղեկացրել են տեխնիկայի շարժման մասին M-4 «Դոն» դաշնային մայրուղով դեպի Վորոնեժ[26]։

Առավոտյան Մոսկվայի քաղաքապետ Սոբյանինը և Մոսկվայի մարզի նահանգապետ Անդրեյ Վորոբյովը հայտարարել են, որ քաղաքում և տարածաշրջանում հակաահաբեկչական միջոցառումներ են իրականացվում[27][28]։ Ավելի ուշ Ազգային հակաահաբեկչական կոմիտեն հայտարարել է Մոսկվայում, Մոսկվայի մարզում և Վորոնեժի մարզում հակաահաբեկչական գործողության ռեժիմի իրականացման մասին[29]։

Բրիտանական հետախուզությունն իր ամենօրյա հրապարակման մեջ նշել է, որ վագներականները «գրեթե անկասկած» գրավել են Դոնի Ռոստովում գտնվող անվտանգության առանցքային կայանքները, այդ թվում՝ Ռուսաստանի զինված ուժերի Հարավային ռազմական օկրուգի շտաբը, որը ղեկավարում է ռուսական ռազմական գործողությունները Ուկրաինայում[24] . Հարավային ռազմական օկրուգի շտաբում Եվգենի Պրիգոժինը Դոնի Ռոստովում հանդիպել է պաշտպանության փոխնախարար Յունուս-Բեկ Եվկուրովի և Գլխավոր շտաբի պետի տեղակալ Վլադիմիր Ալեքսեևի հետ։ Զրույցում Պրիգոժինն ասել է, որ մինչև «չստանա» Գլխավոր շտաբի պետ Վալերի Գերասիմովին և պաշտպանության նախարար Սերգեյ Շոյգուին, նրա զինվորները «կշրջափակեն Ռոստով քաղաքը» և «գնան Մոսկվա»[30]։ Պրիգոժինը հայտարարել է Ռոստովի ռազմական օբյեկտների նկատմամբ վերահսկողության մասին, և որ Վագների խմբի գործողությունները չեն խանգարում Ռուսաստանի և Ուկրաինայի միջև պատերազմի շարունակմանը[31]։

Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինն անդրադարձել է ապստամբությանը

ՕՄՕՆ-ը և Ազգային գվարդիան մտել են Սանկտ Պետերբուրգում Վագների խմբի կենտրոնի շենք[32]։

Առավոտյան ժամը 9-ին ՌԴ Պաշտպանության նախարարությունը հրապարակել է Վագների խմբի վարձկաններին ուղղված «խոհեմության» կոչ։ Դիմումում ասվել է, որ մարտիկներին խաբելով են ներգրավել զինված ապստամբության, և որ շատերն արդեն «հասկացել են իրենց սխալը»[33]։

Բրիտանական հետախուզության տվյալներով՝ Ռոստովի գրավումից հետո Վագների ստորաբաժանումները սկսել են շարժվել դեպի հյուսիս՝ Վորոնեժի շրջան՝ «գրեթե վստահաբար փորձելով հասնել Մոսկվա»[24]։ Վորոնեժի մարզում M4 Դոն մայրուղին կմ 464 կմ-ից մինչև 777 կմ փակվել է[34]։

Մոտ ժամը 10-ին Վլադիմիր Պուտինը պետական հեռուստաալիքներով ելույթի ժամանակ ապստամբությունն անվանել է «դավաճանություն», ինչպես նաև «հարված թիկունքին»՝ իրավիճակը համեմատելով 1917 թվականի հոկտեմբերի հետ և խոստացել, որ բոլորը, ովքեր ապստամբության ուղին են բռնել՝ «անխուսափելի պատիժ են կրելու» Պուտինը Վագների խմբի վարձկաններին բաժանել է ճակատում կռվող «հերոսների» և ապստամբների, որոնք «դավաճանել են և կազմակերպել են ապստամբությունը»։ Պուտինը Եվգենի Պրիգոժինի անունը չի տվել[35][36][37]։ Պետդումայի պատգամավորները և շրջանների ղեկավարները Վլադիմիր Պուտինի կոչից հետո սկսել են նույն տիպի գրառումներ հրապարակել իրենց սոցիալական ցանցերում՝ ի պաշտպանություն նրա[38]։ Եվգենի Պրիգոժինը մեկնաբանել է Վլադիմիր Պուտինի ուղերձը. «Նախագահը խորապես սխալվում է հայրենիքի դավաճանության հարցում . . Եվ ոչ ոք չի պատրաստվում հանձնվել նախագահի, Անվտանգության դաշնային ծառայության կամ որևէ մեկի պահանջով»[39]։

Ռուսաստանի մի քանի շրջաններում բոլոր հանրային միջոցառումները չեղյալ են հայտարարվել[40]։

Վորոնեժի նահանգապետ Ալեքսանդր Գուսևը հայտարարել է, որ տարածաշրջանում «օպերատիվ և մարտական միջոցառումներ» են իրականացվում։ Միևնույն ժամանակ Տելեգրամ ալիքները հրապարակել են Վորոնեժի մարզում Վագներ խմբիի և ՊՆ-ի միջև մարտերի մասին տեղեկություններ[41]։

2023 թվականի հունիսի 24-ին, Միացյալ Թագավորության ռազմական հետախուզությունն իր ամենօրյա ամփոփագրում նշել է, որ «վագներականների և ռուսական անվտանգության ուժերի միջև կռիվների մասին սահմանափակ ապացույցներ կան, հավանաբար ոմանք լռելյայն համաձայնել են Վագների հետ»[24]։

Ապստամբության ավարտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հունիսի 24-ի երեկոյան Ալեքսանդր Լուկաշենկոյի մամուլի ծառայությունը հայտարարել է, որ Պրիգոժինն ընդունել է Լուկաշենկոյի առաջարկը՝ դադարեցնել Ռուսաստանում Վագների ապստամբությունը և հետագա քայլեր ձեռնարկել լարվածությունը թուլացնելու համար։ Նշվել է, որ այս պահին կա Վագների խմբի հետ կապված իրավիճակի ընդունելի լուծման նախագիծ՝ նրա մարտիկների անվտանգության երաշխիքներով։ Դրան հանգեցրել են Լուկաշենկոյի և Պրիգոժինի բանակցությունները, որոնք ընթացել են Պուտինի հետ համաձայնությամբ[42]։

Պրիգոժինըլ հայտարարել է նահանջի մասին՝ «Ուզում էին ցրել Վագների խումբը։ 200 կիլոմետր էր մնում, որ հասնեինք Մոսկվա։ Այս ընթացքում մեր մարտիկների արյունից ոչ մի կաթիլ չի թափվել։ Հիմա հասել է այն պահը,, երբ կարող է արյուն թափվել։ Ուստի, գիտակցելով ողջ պատասխանատվությունը այն բանի , որ որևէ կողմից կարող է ռուսական արյուն թափվել, մենք հետ ենք շրջում մեր շարասյուները դեպի դաշտային ճամբարներ՝ ըստ պլանի»[3]։

Ռուսաստանի արձագանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ըստ BBC-ի ռուսական ծառայության, եթե նախկինում ռուսական իշխանությունները դժկամությամբ էին արձագանքում Վագների խմբի և ՊՆ-ի միջև հասարակական հակամարտություններին, ապա ապստամբության հետ կապված իրավիճակը հանգեցրել է նրանց «աննախադեպ արձագանքի»[43]։ Հունիսի 24-ին Չեչնիայի ղեկավար Ռամզան Կադիրովը ապստամբությունն անվանել է «զզվելի դավաճանություն» և նաև ասել, որ «Չեչնիայի Հանրապետության պաշտպանության նախարարության և Ռուսաստանի գվարդիայի մարտիկներն արդեն մեկնել են լարվածության գոտիներ»[44]։

Միջազգային արձագանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հունիսի 23-ին ԱՄՆ Ազգային անվտանգության խորհրդի խոսնակ Ադամ Հոջը հայտարարեց, որ ԱՄՆ-ը հետևում է Ռուսաստանում տեղի ունեցող զարգացումներին և «այդ զարգացումների շուրջ խորհրդակցելու է դաշնակիցների և գործընկերների հետ»[45]։ Ֆլորիդայից ամերիկացի սենատոր Մարկո Ռուբիոն Թվիթթերում գրել է, որ ապստամբությունը «կունենա նշանակալի և պոտենցիալ պատմական հետևանքներ», ինչպես նաև նշել է, որ ով վերահսկում է Դոնի Ռոստովը, վերահսկում է Ուկրաինայում ռուսական զորքերի մատակարարումների մեծ մասը[46]։

ԱՄՆ Ազգային անվտանգության խորհրդի խոսնակ Ադամ Հոջը, ՆԱՏՕ-ի խոսնակ Օանա Լունգեսկուն, Գերմանիայի դաշնային կառավարությունը, Ռումինիայի նախագահ Կլաուս Յոհանիսը և Ելիսեյան պալատը ասել են, որ հետևում են զարգացումներին, նշելով Ուկրաինային աջակցելու առաջնային ուշադրությունը[24] :

Եվրոպական խորհրդի նախագահ Շառլ Միշելը հայտարարել է, որ ինքը «ուշադրությամբ» հետևում է Ռուսաստանում տիրող իրավիճակին և կապի մեջ է Եվրամիության այլ առաջնորդների և G7-ի գործընկերների հետ։ Նա նշել է, որ «դա ակնհայտորեն ներքին ռուսական խնդիր է» և հավելել, որ ԵՄ-ի աջակցությունն Ուկրաինային և նախագահ Վլադիմիր Զելենսկուն մնում է «անդրդվելի»[24]։

Մեծ Բրիտանիայի վարչապետ Ռիշի Սունակն ասել է, որ ուշադիր հետևում է Ռուսաստանում տիրող իրավիճակին և կապ է պահպանում դաշնակիցների հետ, քանի որ Մոսկվան բախվել է տասնամյակների ընթացքում առաջին զինված ապստամբությանը։ Լրագրողներին տված մեկնաբանությունում նա նշել է, որ իր հիմնական մտահոգությունը խաղաղ բնակիչների անվտանգությունն է, և բոլոր կողմերին կոչ է արել պատասխանատվությամբ գործել։ Մեծ Բրիտանիայի Արտաքին գործերի նախարարությունը նախազգուշացրել է Ռուսաստանում անկարգությունների վտանգի մասին՝ Ռուսաստանում Միացյալ Թագավորության քաղաքացիների համար նորացված խորհրդատվությամբ։ Միևնույն ժամանակ, այն մատնանշել է «Մեծ Բրիտանիա վերադառնալու համար մատչելի թռիչքների տարբերակների» պակասությունը[24]։

Լեհաստանի նախագահ Անջեյ Դուդան իրավիճակի շուրջ խորհրդակցություններ է անցկացրել վարչապետի, պաշտպանության նախարարության և դաշնակիցների հետ[24]։

Ուկրաինայի նախագահ Վլադիմիր Զելենսկին ասել է. «Ռուսաստանի թուլությունն ակնհայտ է»[24]։ Ուկրաինայի նախագահի աշխատակազմի ղեկավարի խորհրդական Միխայլո Պոդոլյակն իր Թվիթթերյան էջում գրել է, որ Ռուսաստանում ամեն ինչ նոր է սկսում[24]։

Էստոնիան ուժեղացրել է սահմանների անվտանգությունը և կոչ է արել մարդկանց չմեկնել հարևան Ռուսաստանի որևէ հատված[24]։

Կրեմլի խոսնակ Դմիտրի Պեսկովի զեկույցի համաձայն՝ ապստամբության ֆոնին Վլադիմիր Պուտինը հեռախոսազրույց է ունեցել Ղազախստանի, Ուզբեկստանի և Բելառուսի ղեկավարների հետ։ Ղազախստանի նախագահի մամուլի ծառայությունը, մեկնաբանելով այս հաղորդագրությունը, հայտարարել է. «Կասիմ-Ժոմարտ Տոկաևը նշել է, որ տեղի ունեցող իրադարձությունները Ռուսաստանի ներքին գործն են»[47][48]։

Reform.by հրատարակությունը, վկայակոչելով radarbox.com ծառայության տվյալները, նշել է, որ կառավարական EW-301PJ համարով, Canadair CL-600-2B19 Challenger 850 ինքնաթիռը, որն օգտագործում են Բելառուսի բարձրաստիճան պաշտոնյաները, կառավարության անդամները, ինչպես նաև Ալեքսանդր Լուկաշենկոյի ընտանիքի անդամները, հունիսի 24-ի առավոտյան ժամը 00.01-ին Մինսկից թռել է Թուրքիա[49]։

Ծանոթագրություննե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 «Выступление Пригожина звучит как объявление о начале военного переворота (хотя, кажется, перевороты начинаются не с этого) Вот что он сказал. Полная расшифровка». Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունիսի 23-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 23-ին.
  2. ↑ 2,0 2,1 «Генпрокуратура РФ заявила, что ФСБ завела на Пригожина уголовное дело о призывах к вооружённому мятежу». Meduza (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունիսի 23-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 23-ին.
  3. ↑ 3,0 3,1 «Пригожин заявил об прекращении вооруженного мятежа ЧВК «Вагнер»» (ռուսերեն). 2023 թ․ հունիսի 24. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.
  4. ↑ 4,0 4,1 Глеб Нержин (2023 թ․ մայիսի 5). «Блеф или военный мятеж? Что означает ультиматум Евгения Пригожина». Belsat (ռուսերեն).
  5. ↑ «Грубо говоря, мы начали войну Как отправка ЧВК Вагнера на фронт помогла Пригожину наладить отношения с Путиным — и что такое «собянинский полк». Расследование «Медузы» о наёмниках на войне в Украине». Meduza. 2022 թ․ հուլիսի 13. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հուլիսի 20-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 23-ին.
  6. ↑ «ЧВК "Вагнер" задержал подполковника российской армии и заставил извиниться. Что происходит?». Русская служба Би-би-си. 2023 թ․ հունիսի 5. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունիսի 21-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 23-ին.
  7. ↑ «RUSSIAN OFFENSIVE CAMPAIGN ASSESSMENT, JUNE 23, 2023». Institute study of war (eng). 2023 թ․ հունիսի 23. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունիսի 24-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ չճանաչված լեզու (link)
  8. ↑ «Пригожин заявил, что Минобороны РФ ударило по позициям ЧВК Вагнера. «Эта тварь будет остановлена», — сказал Пригожин о Шойгу». Meduza (ռուսերեն). Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 23-ին.
  9. ↑ «Выступление Пригожина звучит как объявление о начале военного переворота (хотя, кажется, перевороты начинаются не с этого) Вот что он сказал. Полная расшифровка». Meduza (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունիսի 23-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 23-ին.
  10. ↑ «ФСБ возбудила против Евгения Пригожина дело о призывах к мятежу». Радио Свобода. 2023 թ․ հունիսի 23. Արխիվացված է օրիգինալից 2023 թ․ հունիսի 23-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 23-ին.
  11. ↑ «Пригожин заявил о начале вооружённого конфликта с Минобороны РФ. Главное». Важные истории (ռուսերեն). 2023 թ․ հունիսի 23. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 23-ին.
  12. ↑ 12,0 12,1 Глава ЧВК «Вагнер» Евгений Пригожин заявил, что минобороны России ударило по позициям вагнеровцев и объявил о «марше справедливости»
  13. ↑ Пригожин назвал Шойгу «тварью» и пообещал «восстановить справедливость» в России (а также призвал всех желающих присоединяться). Кажется, к такому не был готов никто Первые реакции. Материал обновляется
  14. ↑ ФСБ возбудила дело о призывах к мятежу после заявлений Пригожина о «марше справедливости»
  15. ↑ «Мятеж Пригожина. «ЧВК Вагнера» против Минобороны». Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունիսի 23-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 23-ին.
  16. ↑ «Евгений Пригожин взбунтовался против российской армии. Возбуждено уголовное дело». Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունիսի 24-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 23-ին.
  17. ↑ 17,0 17,1 «Мятеж Пригожина. «ЧВК Вагнера» против Минобороны». Медиазона (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունիսի 23-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.
  18. ↑ «В Москве подняли по тревоге ОМОН. На улицах — военная техника Фото и видео». Meduza (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունիսի 24-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 23-ին.
  19. ↑ «Военные начали перекрывать въезды в Ростов-на-Дону». Meduza (ռուսերեն). Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 23-ին.
  20. ↑ ««Пока не поздно, нужно остановить колонны и подчиниться воле президента». Генерал Суровикин призвал бойцов ЧВК Вагнера «решить вопросы мирным путём»». Meduza. 2023 թ․ հունիսի 24. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.
  21. ↑ «На Первом канале показали экстренный выпуск новостей о «мятеже» Евгения Пригожина. Екатерина Андреева процитировала ФСБ, которая назвала его приказы «преступными и предательскими»». Meduza (ռուսերեն). 2023 թ․ հունիսի 24. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունիսի 23-ին.
  22. ↑ «Мятеж Пригожина. «ЧВК Вагнера» против Минобороны». Медиазона (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունիսի 23-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.
  23. ↑ 23,0 23,1 «Пригожин заявил о фактическом начале вооружённого конфликта с военным руководством РФ. Возбуждено уголовное дело о призыве к мятежу. Обновляется». Новая газета Европа. 2023 թ․ հունիսի 23. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունիսի 24-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.
  24. ↑ 24,00 24,01 24,02 24,03 24,04 24,05 24,06 24,07 24,08 24,09 24,10 Основатель «Вагнера» вступил в открытое противостояние с Кремлем: международная реакция//Русская служба «Голоса Америки», 24 Июнь 2023
  25. ↑ «Пригожин заявил, что «мы входим в Ростов». Этому нет доказательств». 2023 թ․ հունիսի 24. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.
  26. ↑ «К Воронежу движется колонна военной техники». Meduza (ռուսերեն). 2023 թ․ հունիսի 24. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.
  27. ↑ «Собянин объявил об «антитеррористических мероприятиях» в Москве». Meduza (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունիսի 24-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.
  28. ↑ «В Подмосковье проводятся антитеррористические мероприятия». ТАСС. 2023 թ․ հունիսի 24. Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունիսի 24-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.
  29. ↑ «В Москве и Подмосковье введён режим «контртеррористической операции»». Meduza (ռուսերեն). 2023 թ․ հունիսի 24. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.
  30. ↑ «Пригожин объяснил высшим чинам российской армии, что с ним надо говорить на вы Презрительные переговоры основателя ЧВК с замминистра обороны Евкуровым и замначальника Генштаба Алексеевым. Расшифровка беседы». Meduza (ռուսերեն). Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.
  31. ↑ ««Под контролем военные объекты Ростова, в том числе аэродром». Пригожин записал видео в штабе Южного военного округа». Meduza (ռուսերեն). 2023 թ․ հունիսի 24. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.
  32. ↑ «В «ЧВК Вагнер Центр» в Петербурге вошли силовики». Фонтанка.ру (ռուսերեն). 2023 թ․ հունիսի 24. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.
  33. ↑ «Минобороны РФ обратилось к бойцам ЧВК Вагнера: «Вас обманом втянули в преступную авантюру Пригожина»». Meduza (ռուսերեն). Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.
  34. ↑ «Мятеж Пригожина. «ЧВК Вагнера» против Минобороны». Медиазона (ռուսերեն). Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.(չաշխատող հղում)
  35. ↑ «Путин назвал мятеж Пригожина «предательством» и «изменой»». Meduza (ռուսերեն). Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.
  36. ↑ «Важные истории». Telegram. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.
  37. ↑ «Обращение к гражданам России». Президент России (ռուսերեն). 2023 թ․ հունիսի 24. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.
  38. ↑ «Мятеж Пригожина. «ЧВК Вагнера» против Минобороны». Медиазона (ռուսերեն). Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.(չաշխատող հղում)
  39. ↑ ««Президент глубоко ошибся. Никто не собирается по его требованию прийти с повинной». Пригожин ответил на выступление Путина». Meduza (ռուսերեն). Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.
  40. ↑ «Мятеж Пригожина. «ЧВК Вагнера» против Минобороны». Медиазона (ռուսերեն). Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.
  41. ↑ «Мятеж Пригожина. «ЧВК Вагнера» против Минобороны». Медиазона (ռուսերեն). Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.
  42. ↑ «Президент Беларуси - Лукашенко - визиты - встречи - назначения - указы». www.belta.by. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.
  43. ↑ «Пригожин обвинил Шойгу в ударах по лагерям ЧВК «Вагнер» и пообещал устроить «марш справедливости». ФСБ завела дело о вооруженном мятеже. Главное». BBC News Русская служба (ռուսերեն). 2023 թ․ հունիսի 23. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.
  44. ↑ Жан Рофе (2023 թ․ հունիսի 24). «Зеленский прокомментировал мятеж Пригожина». Deutsche Welle (ռուսերեն). Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.
  45. ↑ Troianovski, Anton (2023 թ․ հունիսի 23). «Russia-Ukraine War: Russian Generals Accuse Mercenary Leader of Trying to Mount a Coup». The New York Times. 0362-4331. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.
  46. ↑ «UPDATE - Biden Briefed On Developments In Russia Concerning Wagner PMCs Prigozhin - White House». UrduPoint (անգլերեն). Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.
  47. ↑ Путин созвонился с лидерами Казахстана, Узбекистана и Беларуси//BBC, 24.06.2023
  48. ↑ «Это внутреннее дело России – Токаев о происходящем в РФ». Inbusiness.kz. 2023 թ․ հունիսի 24. Վերցված է 2023 թ․ հունիսի 24-ին.
  49. ↑ Правительственный бизнес-джет ночью улетел из Минска в Турцию. У него был необычный маршрут//«Зеркало», 24 июня 2023
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Վագներ_խմբի_ապստամբություն&oldid=9797437» էջից