Սերգեյ Վարդանյան

Վիքիպեդիայում կան հոդվածներ Վարդանյան ազգանունով այլ մարդկանց մասին։

Սերգեյ Վարդանյան
Ծնվել է	նոյեմբերի 9, 1952(1952-11-09) (71 տարեկան)
Ծննդավայր	Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ և  Հայաստան
Կրթություն	Հայկական պետական մանկավարժական համալսարան (1974)
Մասնագիտություն	հրապարակախոս, բանասեր, արձակագիր, բանահավաք և խմբագիր
Աշխատավայր	Պիոներ կանչ, Խորհրդային արվեստ, Ճարտարապետության ազգային թանգարան-ինստիտուտ և Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ
Պարգևներ և մրցանակներ	Հայաստանի մշակույթի նախարարության ոսկե մեդալ
Անդամություն	ՀԳՄ և Հայաստանի ժուռնալիստների միություն
Sergey Vardanyan Վիքիպահեստում

Սերգեյ Գագիկի Վարդանյան (նոյեմբերի 9, 1952(1952-11-09), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), արձակագիր, ազգագրագետ, բանահավաք, բանագետ, հրապարակախոս, ՀԳՄ անդամ 1991 թ.:

Կենսագրություն

Ծնվել է 1952 թ. նոյեմբերի 9-ին Երևանում։ 1969 թվականին ավարտել է Երևանի Հակոբ Պարոնյանի անվան թիվ 59 դպրոցը, 1974 թվականին՝ Խաչատուր Աբովյանի անվան հայկական պետական մանկավարժական համալսարանի բանասիրական ֆակուլտետը։ Աշխատել է նույն համալսարանի հոգեբանության ամբիոնում, այնուհետև՝ «Պիոներ կանչ» («Կանչ») թերթի, «Պիոներ» («Աղբյուր»), «Սովետական արվեստ», «Մշակույթ» ամսագրերի խմբագրություններում, Հայ ճարտարապետության թանգարան-ինստիտուտում, ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտում, 1991-2002 թվականներին եղել է ՀՀ կառավարությանն առընթեր կրոնի գործերի պետական խորհրդի փոխնախագահը։ 1992 թ.-ից Հայաստանի «Համշեն» հայրենակցական-բարեգործական ՀԿ նախագահի տեղակալն է, 2004-2018 թթ. հասարակական հիմունքներով աշխատել է նույն ՀԿ «Ձայն համշենական» պաշտոնաթերթի գլխավոր խմբագիր։ Ամսաթերթի 1000 օրինակ տպաքանակը անվճար բաժանվում էր հայրենիքում և սփյուռքում։

2009 թ.-ից գիտաշխատող է ՀՀ ԳԱԱ Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտում։ 1978 թ. մամուլի միջոցով նախաձեռնել է պատանեկան բանահավաքչական շարժում, որին մասնակցել են Հայաստանի, Վրաստանի, Ադրբեջանի, Լեռնային Ղարաբաղի, Նախիջևանի, Աբխազիայի և Ռուսաստանի Կրասնոդարի երկրամասի հայկական դպրոցների աշակերտները։ Նրանց հավաքած բանահյուսական նյութերով լույս է ընծայել «Հրեղեն ձին» (1981) և «Թագավորի երազները» (2003) ժողովածուները, որոնցից ընտրված հեքիաթները «Փրկված հեքիաթներ» վերնագրով լույս են տեսել Երևանում անգլերեն («The salvaged tales», 2007) և գերմաներեն («Gerettete Marchen», 2009)։ Նրա «Հայոց մայրաքաղաքները» գիրքը (1985) նոր նյութերով հարստացված «Հայաստանի մայրաքաղաքները» վերնագրով վերահրատարակվել է 1995 թվականին և արժանացել «Թեքեյան» մշակութային միության «Հայկաշեն Ուզունյան» մրցանակին։

Մանկական պատմվածքների «Արևածաղիկը» գիրքը 1989 թվականին տպագրվել է Երևանում, իսկ 1994 թվականին արևմտահայերենով՝ Ստամբուլում։ Նրա պատմվածքները ընդգրկված են «Մայրենիի» 4-րդ (2009-ից) և 5-րդ (2011-ից) դասարանների դասագրքերում, բեմադրվել են սփյուռքի հայկական թատրոններում։ Նրա հոդվածները թարգմանվել են անգլերեն, ֆրանսերեն, իսպաներեն, ռուսերեն, սլովակերեն, թուրքերեն և գերմաներեն։

Դեռևս 1970-ական թթ.-ից զբաղվում է ԽՍՀՄ-ում սփռված հայության ազգապահպանության հարցերով։ Բազմիցս շրջագայել է Աբխազիայի, Ռուսաստանի Կրասնոդարի ու Ստավրոպոլի երկրամասերի, Ուկրաինայի, Ղրիմի հայաբնակ վայրերով։ ԽՍՀՄ-ի հայության, այդ թվում՝ համշենահայության, մասին նա բազմաթիվ հոդվածների հեղինակ է։

1984 և 1987 թթ. Ղազախստանում, Ուզբեկստանում, Ղրղզստանում և Ռուսաստանում հայտնաբերել է իսլամադավան համշենահայեր։ Քանիցս եղել է Թուրքիայի Արդվինի նահանգի Խոփայի և Բորչքայի գավառներում, գտել 20-ից ավելի հայախոս գյուղեր։ Ուսումնասիրություններ է կատարել նաև Ռիզեի և Էրզրումի նահանգների կրոնափոխ, թուրքախոս համշենցիների գյուղերում։

Թուրքիայի, Ռուսաստանի և Կենտրոնական Ասիայի կրոնափոխ համշենահայերի մասին նրա հետազոտությունները տպագրվել են հայրենի և արտերկրի մամուլում, 1989 թվականին իր կազմած «Ձայն համշենական» ժողովածուի երրորդ հատորում, 2009 թվականին ԵՊՀ հրատարակած «Կրոնափոխ համշենահայերի բարբառը, բանահյուսությունը և երգարվեստը (նյութեր և ուսումնասիրություններ)» և 2022թ. ՀՀ ԳԱԱ հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտի լույս ընծայած «Բանահյուսական պատումի միջավայրը (Կրոնափոխ համշենահայերի մի զվարճապատումի տարբերակները)» մենագրություններում։

Նրա «Окровавленные семена» (2015) գիրքը պատմում է Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին Ռուսաստանի Կրասնոդարի երկրամասի և Աբխազիայի հայության մղած պայքարի առաջամարտիկների մասին, որոնցից 13-ը արժանացել են Խորհրդային Միության հերոսի կոչման։ Ողջ տպաքանակն անվճար բաժանվել է Կրասնոդարի երկրամասում և Աբխազիայում։

Երկեր

• Բանահյուսական պատումի միջավայրը (Կրոնափոխ համշենահայերի մի զվարճապատումի տարբերակները), Եր., 2022:
• Окровавленные семена, Ер., 2015.
• Կրոնափոխ համշենահայերի բարբառը, բանահյուսությունը և երգարվեստը (նյութեր և ուսումնասիրություններ), Եր., 2009:
• Gerettete Märchen, Jerewan, 2009 (գերմ.).
• The salvaged tales, Yerevan, 2007 (անգլ.).
• Թագավորի երազները, Եր., 2003:
• Հայաստանի մայրաքաղաքները, Եր., 1995:
• Արեւածաղիկը (արևմտահայերեն), Ստամբուլ, 1994։
• Ձայն համշենական, հ. 3, Եր., 1989:
• Արևածաղիկը (մանկական պատմվածքների ժողովածու), Եր., 1989:
• Հայոց մայրաքաղաքները, Եր., 1985:
• Հրեղեն ձին, Եր., 1981:

Պարգևներ

• 2015 թ.՝ ՀԳՄ «Գրական վաստակի համար» մեդալ։
• 2013 թ.՝ Հովհաննես Թումանյանի թանգարանի մրցանակ։
• 2012 թ.՝ Երևանի քաղաքապետի Ոսկե մեդալ։
• 2012 թ.՝ ՀՀ սփյուռքի նախարարության «Վիլյամ Սարոյան» մեդալ։
• 2012 թ.՝ ՀՀ մշակույթի նախարարության Ոսկե մեդալ։
• 2012 թ.՝ Հայաստանի Ֆրիտյոֆ Նանսեն միջազգային հիմնադրամի «Ֆրիտյոֆ Նանսեն» Ոսկե հուշամեդալ։
• 2010 թ.՝ Ռուսաստանի հայերի միության հիմնադրման 10-ամյակին նվիրված մեդալ։
• 2009 թ. որպես խմբագիր՝ Համաշխարհային հայկական կոնգրեսի, Ռուսաստանի հայերի միության, ՀՀ սփյուռքի նախարարության և Հայաստանի ժուռնալիստների միության բարձրագույն մրցանակ։
• 2001 թ.՝ Հռոմի պապ Հովհաննես Պողոս Երկրորդի Հայաստան ուխտագնացության ժամանակ նրանից ստացել է այցի առթիվ պատրաստված հուշամեդալ։
• 1997 թ.՝ «Հայաստանի մայրաքաղաքները» (1995) գրքի համար՝ Թեքեյան մշակութային միության «Հայկաշեն Ուզունյան» մրցանակ։
• 1992 թ.՝ Հռոմի պապ Հովհաննես Պողոս Երկրորդից Վատիկանում ստացել է պապի անվամբ Արծաթե հուշամեդալ։
• 1980 թ.՝ Հայաստանի ժուռնալիստների միության տարվա մրցանակ։

Արտաքին հղումներ

• Սերգեյ Վարդանյան - Հնագիտության և ազգագրության ինստիտուտ
• «Հայկական համառոտ հանրագիտարան», հ. 4, Երևան, 2003, էջ 621։
• «Ով ով է, հայեր, կենսագրական հանրագիտարան», հ. 2, Երևան, 2007, էջ 544։
• «Հայ գրատպություն և գրքարվեստ, հանրագիտարան», Երևան, 2015, էջ 650, 1014։
• «Հանրագիտական բառարան», Երևան, 2018, էջ 923։

Վիքիդարանն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սերգեյ Վարդանյան» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Սերգեյ Վարդանյան» հոդվածին։