Զեբր Գրևի
| Զեբր Գրևի | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||||||||
|
||||||||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||||||||
| Equus grevyi | ||||||||||||||
| Հատուկ պահպանություն | ||||||||||||||
| Արեալ | ||||||||||||||
 | ||||||||||||||
|
|
Զեբր Գրևիի[1] կամ անապատային զեբր (լատին․՝ Equus grevyi), ձիերի ընտանիքի կաթնասուն[2]։ Այս կաթնասունն իր անվանումը ստացել է Ֆրանսիայի նախագահ Ժյուլ Գրևիի պատվին, որին 1980-ական թվականներին Աբիսինիայի (այժմ՝ Եթովպիա) կառավարությունը նվիրել էր այս կենդանու մեկ տեսակ։
Նկարագիր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Չափահաս Գրևիի զեբրը կշռում է մոտ 350-ից 430 կգ, իսկ մարմնի երկարությունը մոտ 3 մետր։ Պոչը տատանվում է 45-50 սմ.։ Գրևին բավականին ծանրաքաշ զեբր է, չնայած որ չի կարելի նրան համարել Աֆրիկայի ամենածանրաքաշ զեբրը։ Սակայն նա հանդիսանում է տարածաշրջանի ամենածանրաքաշ զեբրերից։ Այս զեբրերը տարբերվում են մյուս աֆրիկյան զեբրերից և ֆիզիոլոգիապես, և մորֆոլոգիապես։
Հիմնական տարբերությունը կայանում է նրանով, որ գրևի զեբրի ոտքերը ավելի կարճ են, իսկ ամբակները ավելի խոշոր։ Բացի այդ նաև տարբերվում են գունավորումով։ Գրևի զեբրի մարմնի վրայի բծերը ավելի շատ ունեն մուգ կապույտ գույն, սակայն կան նաև սև բծեր։ Պոչը ավելի կարճ է հաստ։ Գրևիի զեբրը սպիտակ է, սակայն ավելի մեծահասակները ունեն բաց դեղնավուն երանգ։
Այս տեսակի զեբրերի գանգը և վերջույդները ավելի շատ նման են ձիերին, քան իր մյուս ազգական զեբրերին։ Հատկանշական է խոշոր, կլորացված ականջները, շագանակագույն մազերը։ Վերջին ժամանակներում այս կենդանինեերը ևս նվազել են։ Այժմ այս զեբրերը պահպանվել են միայն Արևելյան Աֆրիկայի մի քանի շրջաններում։
Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տարածված են միայն Արևելյան Աֆրիկայի[3] երեք հիմնական պետություններում՝ Քենիայում, Եթովպիայում և Սոմալիում, հատկապես՝ Օստուրկանա, Սամբուրու և Մերու սավաննաներում։
Վերարտադրողականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գրևիի զեբրերի հղիությունն ամենաերկարն է՝ ավելի քան 1 տարի է պահանջվում մեկ զեբրի քուռակ լույս աշխարհ բերելու համար։ Չորս ամիս անց նորածին քուռակը կարողանում է ոտքի կանգնել։ Երեք տարի անց ձագը դառնում է սեռահասուն և թողնում մորը։ Արուները սովորաբար սկսվում են զուգավորվել մինչև վեց տարեկանը։ Կյանքի առավելագույն տևողությունը 22 տարի է։
Սննդառություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Գրևիի զեբրը սնվում է հիմնականում խոտաբույսերով, երբեմն՝ ծառակեղևով, տերևներով, բողբոջներով ու արմատներով։ Արոտավայրերում արածելու ժամանակ այս զեբրերը ուտում են խոտի վերին մասը, զերծ մնալով խոտում առկա մակաբույծներից և որդերից։ Սննդառությունը տևում է 15 ժամ։ Սնվում են հիմնականում սառը բույսերով, որոնց ջերմաստիճանը համարժեք է սառնարանային ջերմաստիճանին։
Այս տեսակները նախընտրում են սնվել հատկապես անձրևից հետո, քանի որ այդ ժամանակ տերևներն ու թփերը դառնում են ավելի հյութալի։ Ջուրը կարևոր դեր է կատարում այս տեսակների սննդառության մեջ։ Գրևիի զեբրերն ապրում են մեծ երամակներով։ Սպառելով մի արոտավայրը, գրևիի զեբրերը երամակով տեղափոխվում են հարյուրավոր կիլոմետրեր հեռու, որտեղ կա համապատասխան սնունդ և չկա վտանգ։
Գոյության կռիվ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հին ժամանակներում այս զեբրերը տարածված են եղել Հյուսիսային Աֆրիկայում (Մարոկկո, Լիբիա, Թունիս, Չադ) և Եգիպտոսում։ Շատ տեղեկություններ չեն պահպանվել հնագույն ժամանակների «վագր ձիերի» մասին։ Զեբր Գրևիին առաջին անգամ մանրակրկիտ հետազոտել են 1882 թվականին ֆրանսիացի կենդանաբան Էմիլ Ուստալը և իր արշավախումբը։
Մինչ օրս շատ են զեբրերի որսագողերը։ 20-րդ դարի սկզբին Եթովպիայում և Սոմալիում կարողացան ընդունել օրենքներ, որի համաձայն արգելվում է Զեբր Գրևիի որսը։ Այդ օրենքները կանխեցին զեբրերի ոչնչացման վտանգը։ Սակայն Քենիան չկարողացավ իրականացնել արդյունավետ պաշտպանական միջոցներ և հենց այդ է պատճառը որ ամենաքիչ թվով Գրևի զեբրերը հենց Քենիայում են։ Այս տեսակները համարվում են վտանգված և գրանցված են Աֆրիկյան կենդանիների միջազգային կարմիր գրքում։ 1980 թվականից մինչ օրս կենդանիների թիը նվազել է 70 %-ով։
Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
.jpg)
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ Վլադիմիր Ֆլինտ, Հնգալեզու բառարան կենդանիների մասին. անգլերեն, ռուսերեն, լատիներեն, գերմաներեն, ֆրանսերեն (խմբ. հրատարակություն =), 1994, էջ 121, ISBN 5-200-00643-0.։
- ↑ Vilstrup, Julia T.; և այլք: (2013). «Mitochondrial Phylogenomics of Modern and Ancient Equids». PLoS ONE. 8 (2): e55950. doi:10.1371/journal.pone.0055950.
{{cite journal}}: Explicit use of et al. in:|author=(օգնություն)CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link) - ↑ Prothero D.R, Schoch R. M (2003). Horns, Tusks, and Flippers: The Evolution of Hoofed Mammals'. Johns Hopkins University Press. էջեր 216–18. ISBN 0-801-87135-2.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- «Equus grevyi — зебра Греви» (անգլերեն). Animal Diversity Web. Արխիվացված օրիգինալից 2012 թ․ փետրվարի 25-ին. Վերցված է 2011 թ․ մարտի 29-ին.
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Զեբր Գրևի» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Զեբր Գրևի» հոդվածին։ |
| ||||||||||
