Գիհի երկարատերև
| Գիհի երկարատերև | ||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | ||||||||||
| Գիտական դասակարգում | ||||||||||
|
||||||||||
| Լատիներեն անվանում | ||||||||||
| Juniperus oblonga Bieb | ||||||||||
|
|
Գիհի երկարատերև (լատին․՝ Juniperus oblonga Bieb), նոճազգիների ընտանիքին պատկանող 3-4 մ բարձրությամբ բազմամյա թուփ կամ փոքր ծառ։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Սա Գիհի ցածրաճ տեսակի ենթատեսակ է։ 10 մ բարձրությամբ մշտադալար երկտուն թուփ է, որն ապրում է 600 տարի։ Ասեղնաձև տերևներն աճում են հակադիր զույգերով կամ օղակներով։ Իգական առանձնյակների մոտ առաջացած փոքր սերմնային կանաչ կոները բեղմնավորումից հետո մեծանում են՝ վերափոխվելով գնդաձև, մսալի և հյութալի, սև, կապտավուն կամ մանուշակագույն երանգով «կոնահատապտուղների», որոնց միջուկում գտնվում են երեք սերմեր։ Գորշականաչավուն պտուղներն ունեն հաճելի և քաղցրավուն համ[1]։
Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հանդիպում է ծառանման գիհիների նոսրանտառներում, անտառներում (որպես ենթանտառ) կամ բացատներում։ Բնականորեն տարածված է Կովկասում, Արաքս գետի միջին հոսանքներում, Հյուսիսարևելյան Անատոլիայում և Հյուսիսային Իրանում։ Հայաստանում ունի լայն տարածում, հանդիպում է ստորին լեռնային գոտիների քարքարոտ ու ժայռոտ լեռնալանջերին՝ Վայքում, Զանգեզուրում, Սևանա լճի ավազանում[1], ինչպես նաև Տավուշի, Լոռու, Արագածոտնի, Արմավիրի, Գեղարքունիքի, Վայոց ձորի, Սյունիքի մարզերում և Երևանում[2]։
Նշանակություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բուժական նպատակներով օգտագործում են մեծ քանակությամբ շաքարներ, հաճելի հոտով եթերային յուղ, տերպենային միացություններ, պեկտիններ, ֆլավոնային գլիկոզիդ, խեժ, օրգանական թթուներ, միկրոտարրեր և ներկանյութեր պարունակող «կոնահատապտուղները»։ Բույսն ունի տոքսիկ հատկություններ, ինչի պատճառով այն օգտագործում են զգուշությամբ և սահմանափակ քանակություններով։ Պտուղներից պատրաստում են գարեջուր, գինի և միզամուղ թեյ[2]։