Ալեքսանդր Բոգդանով

Ալեքսանդր Բոգդանով; Александр Богданов
Ծնվել է	օգոստոսի 10 (22), 1873 կամ օգոստոսի 22, 1873; Սոկուլկա, Sokolsky Uyezd, Գրոդնոյի նահանգ, Վիլնայի գլխավոր նահանգապետարան, Ռուսական կայսրություն
Մահացել է	ապրիլի 7, 1928[…] (54 տարեկան); Մոսկվա, ԽՍՀՄ
Գերեզման	Նովոդեվիչյան գերեզմանոց
Քաղաքացիություն	Ռուսական կայսրություն և ԽՍՀՄ
Մասնագիտություն	փիլիսոփա, տնտեսագետ, բժիշկ, գրող, բանաստեղծ, սոցիոլոգ, լրագրող, գիտաֆանտաստիկ գրող, քաղաքական գործիչ և հեղափոխական
Հաստատություն(ներ)	Մոսկվայի պետական համալսարան
Գործունեության ոլորտ	բժշկություն, տնտեսագիտություն, փիլիսոփայություն, political activity? և Ստեղծագործական և մասնագիտական գրություն
Անդամակցություն	Պրոլետկուլտ, խմբակ «Վպերյոդ» և Բոլշևիկներ
Ալմա մատեր	Մոսկվայի պետական համալսարան և Q30889518?
Տիրապետում է լեզուներին	ռուսերեն
Կուսակցություն	Բոլշևիկներ
	Alexander Bogdanov Վիքիպահեստում

Ալեքսանդր Ալեքսանդրովիչ Բոգդանով (ռուս.՝ Александр Александрович Богданов, ծննդյան անունը բելառուս․՝ Аляксандр Аляксандравіч Маліноўскі, օգոստոսի 10 (22), 1873^[1]^[2] կամ օգոստոսի 22, 1873(1873-08-22)^[3], Սոկուլկա, Sokolsky Uyezd, Գրոդնոյի նահանգ, Վիլնայի գլխավոր նահանգապետարան, Ռուսական կայսրություն^[4] - ապրիլի 7, 1928(1928-04-07)^[5]^[1]^[6]^[…], Մոսկվա, ԽՍՀՄ^[5]), ռուս ֆիզիկոս, փիլիսոփա, գիտական գրականության գրող և հեղափոխական։ Եղել է Բոլշևիկյան շարժման վաղ պատմության առանցքային գործիչներից մեկը, Ռուսաստանի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության անդամ։ Նա համահիմնադիրներից էր և մրցակցելով Լենինի հետ 1909 թվականին արտաքսվել է։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է փախստականի՝ արմատներով վոլոգդացի ժողովրդական ուսուցիչ Ա․ Ա. Մալինովսկայի ընտանիքում, տան վեց երեխաներից երկրորդն է։ Տուլսկայի կլասիցիստական գիմնազիան ոսկե մեդալով ավարտելուց հետո՝ 1892 թվականին ինքնուրույն ընդունվել է Մոսկվայի պետական համալսարանի ֆիզիկո-մաթեմատիկայի բաժինը։ 1894 թվականի դեկտեմբերին մասնակցելով Հյուսիսային հողերի ժողովրդաազատագրական խորհրդի գործերին՝ ազատվել է համալսարանից։ Այնուհետև ձերբակալվել և տեղափոխվել Տուլա, որտեղ ծանոթացել է Իվան Սավելևի հետ, ում հետ և ներգրավվել էր աշխատավոր դասակարգում։ Այդ տարիներին գրել է իր հայտնի «Տնտեսագիտության կարճ դասընթաց» աշխատությունը 1897 թվական, որի մասին Լենինն ասել է. «Հիանալի նորարարություն է տնտեսագիտության գրականության մեջ»^[9]։

1895-1899 թթ․ սովորել է Խարկովի բժշկական համալսարանում։ 1899 թվականին ստացել է բժշկի որակավորում և գրել իր առաջին փիլիսոփայական գիրքը՝ «Բնությանը պատմական հայացքի հիմնական տարրերը»։ Այդ թվականին ձերբակալվել է և 6 ամիս անցկացրել Կալուգայի բանտում, այնուհետև տեղափոխվե նոր բանտ։ 3 տարի բանտում մնալուց հետո ազատվել է, և մեկնել է Վոլոգդա, որտեղ աշխատել է որպես հոգեբուժարանի բժիշկ։ Մի քանի տարի հետո ավարտելով աշխատանքը՝ Վոլոգդայից տեղափոխվել է Շվեյցարիա։

1913 թվականին վերադարձել է հայրենիք, որտեղ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ մասնակցել է որպես ռազմական բժիշկ^[10]։

1913 թվականին վերադարձել է հայրենիք, որտեղ Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ հանդես է եկել որպես ռազմական բժիշկ։

Հասարակական քաղաքական գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1896 թվականից՝ սոցիալ-դեմոկրատական շարժում։

1905-1907 թթ.՝ Ռուսաստանի սոցիալ-դեմոկրատական աշխատավոր զանգված կամ բոլշևիկների անդամ։

1907-1909 թթ.՝ Ռուսաստանի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության կենտրոնական կոմիտեի անդամ։

1909 թ. հունիս՝ ազատվել է պաշտոնից՝ առաջնորդության հատկանիշներ ցուցաբերելու համար։

1909-1911 թթ.՝ գլխավորել է «Առաջ» շարժումը, իսկ 1911 թվականից հեռացել շարժումից^[11]։

1918-1921 թթ.՝ Մոսկվայի պետական համալսարանի տնտեսագիտական գիտությունների թեկնածու։

1918-1822 թթ.՝ Կոմունիզմի համալսարանի պրեզիդիումի անդամ։

1926-1928 թթ.՝ Արյան փոխներարկման ինստիտուտի գլխավոր տնօրեն։

Մահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բոգդանովը պրոպագանդում էր նոր տեսություն արյան փոխներարկման հարցում՝ առաջարկելով արյան երիտասարդացման տեսությունը։ Ըստ այդ տեսության երբ երիտասարդ դոնորի արյունը ներարկում են տարեց ռեցիպիենտին այդ դեպքում առաջանում է երիտասարդացում, և տարեց օրգանիզմը սկսում է արթնանալ, պատճառը այն է որ երիտասարդ օրգանիզմում կան այն ֆերմենտները որոնք բացակայում են տարեցների մոտ, որը և առաջացնում է ծերությունը^[12]։

Ընտանիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առաջին կինը՝ Նատալյա Բոգդանովնա (1865—1945), երեխաներ չեն ունեցել։
Երկրորդ կինը՝ Ա. Սիմիրնովա, Ալեքսանդրի հետ ունեցել են երկու երեխա^[13]։
Նիկոլայ Ալեքսանդրովիչ՝ բժիշկ, սովորել է Սարատովի բժշկական համալսարանում։
Սերգեյ Ալեքսանդրովիչ։
Մարիա Ալեքսանդրովնա Զանդեր՝ բժշկուհի;
Աննա Ալեքսանդրովնա Լունաչարսկայա (1884—1959)՝ գրող^[14] և թարգմանիչ։
Օլգա Ալեքսանդրովնա (1885—1943)՝ ապրել է Օրենբուրգում։

Բոգդանովի անվան համալսարան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1999 թվականին Եկատերինբուրգում բացվեց Ալեքսանդր Բոգդանովի անվան միջազգային համալսարանը^[15]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.
↑ ^2,0 ^2,1 Internet Philosophy Ontology project
↑ ^3,0 ^3,1 Русская литература XX века. Прозаики, поэты, драматурги (ռուս.) / под ред. Н. Н. Скатов — 2005. — С. 242—245. — ISBN 5-94848-245-6
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118637894 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 Богданов Александр Александрович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^7,00 ^7,01 ^7,02 ^7,03 ^7,04 ^7,05 ^7,06 ^7,07 ^7,08 ^7,09 ^7,10 ^7,11 ^7,12 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ
↑ Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ Վ. Ի. Լենին [1] // «Աստծո աշխարհ». — 1898. — № 4.
↑ Լև Կոլոդնի Կյանքը և ճակատագիրը // Մոսկովյան կոմսոմոլեց — 2012. — 18 оհոկտեմբերի
↑ Պ.Ա. Պլյուտո Միություն և արխիվ // Սոցիոլոգիական հետազոտություններ — 1993. — № 6. — էջ 143—154.
↑ М. Спивак. Մայակովսկին Ուղեղի համալսարանում
↑ http://www.terrahumana.ru/arhiv/10_03/10_03_07.pdf
↑ Ալեքսանդրովնա Լունաչարսկայա
↑ «Ա. Բոգդանովի միջազգային համալսարանի բացումը». Ա. Բոգդանովի միջազգային համալսարան. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ մայիսի 17-ին.

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ալեքսանդր Բոգդանով» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից (հ․ 2, էջ 499)։

[_0d2038c024542bf0-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Internet Speculative Fiction Database — 1995.

[_0e58f4c30cc31e70-2] 2,0 ^2,1 Internet Philosophy Ontology project

[_be4c463c16933067-3] 3,0 ^3,1 Русская литература XX века. Прозаики, поэты, драматурги (ռուս.) / под ред. Н. Н. Скатов — 2005. — С. 242—245. — ISBN 5-94848-245-6

[_8c7e51f95ce2f7b7-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118637894 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[_1e4ab081d915a136-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 ^5,4 ^5,5 Богданов Александр Александрович // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохоров — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_ec2a51a64a085af1-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_baaddf1adf18d411-7] 7,00 ^7,01 ^7,02 ^7,03 ^7,04 ^7,05 ^7,06 ^7,07 ^7,08 ^7,09 ^7,10 ^7,11 ^7,12 Չեխիայի ազգային գրադարանի կատալոգ

[_90f5ce49d5b220aa-8] Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[9] Վ. Ի. Լենին [1] // «Աստծո աշխարհ». — 1898. — № 4.

[МК-10] Լև Կոլոդնի Կյանքը և ճակատագիրը // Մոսկովյան կոմսոմոլեց — 2012. — 18 оհոկտեմբերի

[11] Պ.Ա. Պլյուտո Միություն և արխիվ // Սոցիոլոգիական հետազոտություններ — 1993. — № 6. — էջ 143—154.

[12] М. Спивак. Մայակովսկին Ուղեղի համալսարանում

[13] ttp://www.terrahumana.ru/arhiv/10_03/10_03_07.pdf

[14] Ալեքսանդրովնա Լունաչարսկայա

[15] «Ա. Բոգդանովի միջազգային համալսարանի բացումը». Ա. Բոգդանովի միջազգային համալսարան. Արխիվացված օրիգինալից 2011 թ․ օգոստոսի 23-ին. Վերցված է 2009 թ․ մայիսի 17-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]