Jump to content

Պալեխ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Բնակավայր
Պալեխ
Դրոշ Զինանշան

ԵրկիրՌուսաստան Ռուսաստան
ՀամայնքQ4342576?[1]
Մակերես5,8 կմ²
Բնակչություն▲4633 մարդ (2021)[2]
Ժամային գոտիUTC+3
Հեռախոսային կոդ49334
Փոստային դասիչ155620
Պալեխ (Ռուսաստան)##
Պալեխ (Ռուսաստան)

Պալեխ (ռուս.՝ Па́лех ), քաղաք Ռուսաստանի Դաշնության եվրոպական մասի հյուսիսարևելյան հատվածում՝ Իվանովոյի մարզում, երկրի մայրաքաղաք Մոսկվայից մոտավորապես 350 կմ դեպի հյուսիս-արևելք, Պալեշկա գետի ափին։ Նույնանուն շրջանի և համայնքի վարչական կենտրոնն է։ Զբաղեցնում է 5,8 քառակուսի կիլոմետր տարածք։ 2017 թվականի տվյալներով բնակչության թվաքանակը եղել է 4821։ Պալեխը արվեստների և արհեստների ավանդական կենտրոն է և պատմական այլ քաղաքների պես երբեմն ներառվում է Ռուսաստանի ոսկե օղակ անվանումով հայտնի զբոսաշրջային երթուղում։

Տասնչորսերորդ և տասնհինգերորդ դարերում Պալեխը եղել է գավառային իշխանությունների կենտրոն, հետագայում պատկանել է Բուտուռլինների ազնվականական տոհմին։ 1762–1774 թվականներին բնակավայրում կառուցվել է Տիրոջ Համբարձման ուղղափառ եկեղեցին, որը բարոկկո ոճի ճարտարապետության գեղեցիկ նմուշ է։ 18-րդ դարից գյուղը համբավվել է նաև որպես սրբապատկերների ստեղծման կենտրոն[3]։ Բոլշևիկների իշխանության գալուց հետո տեղի արվեստագետները ստիպված են եղել կենտրոնանալ աշխարհիկ թեմաների վրա, ստեղծել են գունավոր լաքապատ պապիե-մաշե տուփերի նոր, ինքնատիպ ժանր։ 1947 թվականին Պալեխն ստացել է քաղաքատիպ ավանի կարգավիճակ[4] (մինչ այդ՝ խորհրդային առաջին տարիներին նրան տրվել էր բանավանի՝ բանվորական ավանի կարգավիճակ[5]): Խորհրդային Միության փլուզումից հետո այստեղ տեքստիլ և սննդի արդյունաբերությունը գրեթե վերացել է, ուստի քաղաքն ապրում է հիմնականում զբոսաշրջության, հուշանվերների արտադրության հաշվին։

Պալեխում է ծնվել նշանավոր նկարիչ Պավել Կորինը, ում տունը վերածվել է թանգարանի[6]։ Քաղաքում գործում է նաև լաքապատ մանրանկարչության թանգարան։

Ժողովրդագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Բնակչության թվաքանակը
1859[7]1897[8]1905[9]1939[10]1959[11]1970[12]1979[13]
1280↗1419↘642↗2583↗3363↗4678↗5273
1989[13]2002[14]2009[15]2010[13]2012[16]2013[17]2014[18]
↗6192↘5814↘5503↘5337↘5240↘5083↘4964
2015[19]2016[20]2017[21]2018[22]2019[23]2020[24]2021[25]
↘4929↘4880↘4821↘4801↘4710↘4620↗4633

Պատկերասրահ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Պատմական կենտրոնի տեսքը թռչնաթռիչքի բարձրությունից
    Պատմական կենտրոնի տեսքը թռչնաթռիչքի բարձրությունից
  • Պալեխյան արվեստի պետական թանգարանը
    Պալեխյան արվեստի պետական թանգարանը
  • Մշակույթի պալատը
    Մշակույթի պալատը
  • Մեծ հայրենականում զոհված պալեխցիների հիշատակին նվիրված հուշակոթողը
    Մեծ հայրենականում զոհված պալեխցիների հիշատակին նվիրված հուշակոթողը
  • Հրշեջ մասի շենքը
    Հրշեջ մասի շենքը
  • Սրբապատկեր սուրբ Գևորգի և օձի թեմայով. XVIII դարի կեսեր
    Սրբապատկեր սուրբ Գևորգի և օձի թեմայով. XVIII դարի կեսեր
  • Никола Отвратный. XX դարի սկիզբ
    Никола Отвратный. XX դարի սկիզբ
  • Հազարան բլբուլ. հեղինակ՝ Վիկտոր Ժեգալով, 1928
    Հազարան բլբուլ. հեղինակ՝ Վիկտոր Ժեգալով, 1928
  • Երեք գեղեցկուհիներ պատուհանի տակ. Պավել Բաժենով, 1931
    Երեք գեղեցկուհիներ պատուհանի տակ. Պավել Բաժենով, 1931
  • Եկեղեցիներից մեկի առաստաղի ձևավորումը
    Եկեղեցիներից մեկի առաստաղի ձևավորումը

Տես նաև

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ ОКТМО. 179/2016. Центральный ФО
  2. ↑ https://rosstat.gov.ru/storage/mediabank/tab-5_VPN-2020.xlsx (ռուս.)
  3. ↑ Rodon.cz
  4. ↑ «Поселки городского типа: описание, особенности. Чем отличается ПГТ от города :» (ռուսերեն). SYL.ru. Արխիվացված օրիգինալից 2018 թ․ հոկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 22-ին.
  5. ↑ «Административно-территориальное деление РСФСР - Российская Империя - история государства Российского» (ռուսերեն). www.rusempire.ru. Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ հունիսի 23-ին. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 22-ին.
  6. ↑ (ռուսերեն)Дом-музей П.Д. Корина на официальном сайте Государственного музея Палехского искусства.
  7. ↑ Списки населённых мест Российской империи. VI. Владимирская губерния. По сведениям 1859 года / Обработано ст. ред. М. Раевским. — Центральный статистический комитет министерства внутренних дел. — СПб., 1863. — 283 с.
  8. ↑ Населенные места Российской империи в 500 и более жителей с указанием всего наличного в них населения и числа жителей преобладающих вероисповеданий, по данным первой всеобщей переписи населения 1897 г.. — типография "Общественная польза". — Санкт-Петербург, 1905.
  9. ↑ Список населённых мест Владимирской губернии. — Центральный статистический комитет министерства внутренних дел. — Владимир, 1907.
  10. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1939 года. Численность сельского населения СССР по районам, крупным селам и сельским населённым пунктам - районным центрам» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2014-12-17-ին. Վերցված է 2014-01-02-ին.
  11. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1959 года. Численность городского населения РСФСР, её территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Демоскоп Weekly. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-05-28-ին. Վերցված է 2013-09-25-ին.
  12. ↑ «Всесоюзная перепись населения 1970 года Численность городского населения РСФСР, ее территориальных единиц, городских поселений и городских районов по полу» (ռուսերեն). Демоскоп Weekly. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-09-29-ին. Վերցված է 2013-09-25-ին.
  13. ↑ 13,0 13,1 13,2 «Итоги Всероссийской переписи населения 2010 года, том 1. Численность и размещение населения Ивановской области» (PDF) (ռուսերեն). Վերցված է 2021-03-30-ին.
  14. ↑ «Всероссийская перепись населения 2002 года. Том. 1, таблица 4. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, районов, городских поселений, сельских населённых пунктов - райцентров и сельских населённых пунктов с населением 3 тысячи и более» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2012-02-03-ին.
  15. ↑ «Численность постоянного населения Российской Федерации по городам, посёлкам городского типа и районам на 1 января 2009 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2015-05-18-ին. Վերցված է 2014-01-02-ին.
  16. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям. Таблица 35. Оценка численности постоянного населения на 1 января 2012 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2013-05-16-ին. Վերցված է 2014-05-31-ին.
  17. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2013 года» (ռուսերեն). М.: Федеральная служба государственной статистики Росстат. 2013. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-10-12-ին. Վերցված է 2013-11-16-ին.{{cite web}}: CS1 սպաս․ location (link)
  18. ↑ «Таблица 33. Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2014 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2014-08-10-ին. Վերցված է 2014-08-02-ին.
  19. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2015 года» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2015-09-23-ին. Վերցված է 2015-08-06-ին.
  20. ↑ Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2016 года
  21. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2017 года». 2017-07-31. Արխիվացված է օրիգինալից 2017-07-31-ին. Վերցված է 2017-07-31-ին.
  22. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2018 года». Արխիվացված է օրիգինալից 2018-07-26-ին. Վերցված է 2018-07-25-ին.
  23. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2019 года». Վերցված է 2019-07-31-ին.
  24. ↑ «Численность населения Российской Федерации по муниципальным образованиям на 1 января 2020 года» (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020-10-17-ին. Վերցված է 2020-10-17-ին.
  25. ↑ «Таблица 5. Численность населения России, федеральных округов, субъектов Российской Федерации, городских округов, муниципальных районов, муниципальных округов, городских и сельских поселений, городских населенных пунктов, сельских населенных пунктов с населением 3000 человек и более» (XLSX) (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022-09-01-ին. Վերցված է 2022-09-01-ին.

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Жидков Г. В. Пушкин в искусстве Палеха. — М.; Л.: Гос. изд-во изобр. иск-в, 1937. — 168 с. — 5000 экз.
  • Пильняк Б. А. Собрание сочинений в 6 томах. — М.: Терра, 2004. — Т. 6: Рассказы; Созревание плодов; Соляной амбар. — ISBN 5-275-01045-1
  • Колесова О. А. Палех: Путеводитель. — Иваново: Референт, 2016. — 116 с. — ISBN 978-5-902022-94-7
  • Котов В. Т. (Kotov V.) Палех. Государственный Музей Палехского искусства. (The State Museum of Palekh Art). Альбом. На русском и английском языках. — М.: Изобразительное искусство, 1975. — 370 с., илл.
  • Кривошеина Н. В. «Вятский Палех» в монументальной церковной живописи конца XIX века [Текст] : (монография). – Киров : Лобань, 2009. – 152 с., илл.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պալեխ» հոդվածին։
 ⛭ 
  Թեմատիկ կայքեր
Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Պալեխ&oldid=9796639» էջից