Հաառլեմ

Համայնք
Հարլեմ
Haarlem
Դրոշ Զինանշան
Երկիր	Նիդերլանդներ
Մարզ	Հյուսիսային ՀոլանդիաՀյուսիսային Հոլանդիա
Համայնք	Հյուսիսային Հոլանդիա
Հիմնադրված է	1185 թ.
Առաջին հիշատակում	10-րդ դար
Մակերես	29,32 կմ²
ԲԾՄ	2 մետր
Բնակչություն	▼162 543 մարդ (հունվարի 1, 2021)
Խտություն	5039,5 մարդ/կմ²
Ժամային գոտի	Կենտրոնական եվրոպական ժամանակ
Հեռախոսային կոդ	023
Փոստային դասիչ	2000–2037 և 2063
Պաշտոնական կայք	haarlem.nl​(նիդեր.)
Մեկ շնչի տար. միջ. եկամուտ	€ 14.200
Հաառլեմ (Նիդեռլանդներ)
Հաառլեմ Վիքիպահեստում

Հարլեմ (հոլ.՝ Haarlem ( արտասանություն)), քաղաք և համայնք Նիդերլանդների արևմուտքում, Հյուսիսային Հոլանդիա նահանգի մայրաքաղաքը և Ռանդստադ քաղաքային ագլոմելարացիայի մասը։ Նավահանգիստ Սպարնե գետի ափին, տեղակայված է Ամստերդամից 20 կմ դեպի արևմուտք։ Բնակչությունը՝ ▼162 543 մարդ (հունվարի 1, 2021)։

Աշխարհագրություն

Տարածքի մակերեսը կազմում է 32 կմ² (դրանցից 2,6 կմ²-ին զբաղեցնում են ջրային տարածությունները)։

Պատմություն

Միջնադար

Հաառլամ քաղաքի մասին առաջին հիշատակումները վերաբերում են X դարին։ Քաղաքի անվանումը ծագում է Haaro-heim կամ Harulahem բառերից, որոնք թարգմանաբար նշանակում են «բարձրադիր վայր ավազի վրա, ծածկված ծառերով»։ Սկզբում այն ոչ մեծ բնակավայր էր, սակայն բարենպաստ դիրքի շնորհիվ (Սպարնե գետի ափին, ինչպես նաև հյուսիսը և հարավը իրար կապող ճանապարհի վրա գտնվելը), XII դարում բնակավայրը վերածվել է հզոր քաղաքի, որը Հոլանդական կոմսերը XII դարում դարձրել են իրենց նստավայրը։

Տեսարժան վայրեր

• Գրոտե Մարկտ կենտրոնական առևտրային հրապարակը (հոլ.՝ Grote Markt)
• Ֆրանս Հալսի թանգարան (հոլ.՝ Frans Hals Museum), որտեղ հավաքված են XVII դարի հաառլեմյան գեղանկարչության դպրոցի նկարները
• Նիդերլանդներում ամենահին Թեյլորի թանգարանը և Թեյլորի այգին
• Դարպասներ (հոլ.՝ Amsterdamse Poort), XIV դարի կեսեր
• Նոր եկեղեցի կամ Սուրբ Աննայի եկեղեցի (հոլ.՝ Nieuwe Kerk), XII դար
• Վելգելեգենի վիլլա (հոլ.՝ Paviljoen Welgelegen)
• Ադրիանի ջրաղաց (հոլ.՝ De Adriaan)
• Քաղաքային հանրային գրադարան (հոլ.՝ Stadsbibliotheek Haarlem)
• Սուրբ Բավոնի կաթոլիկ տաճար (հոլ.՝ Kathedrale Basiliek Sint Bavo), 1895-1930 թվականներ
• Երկաթուղային կայարան (հոլ.՝ Station Haarlem Hoofdgebouw)
• Հաառլեմերհաութ (հոլ.՝ Haarlemmerhout), Նիդերլանդների հնագույն զբոսայգին
• Կորրի տեն Բոոմ տուն-թանգարան

Քույր-քաղաքներ

Հաառլեմ քաղաքն ունի 4 քույր-քաղաքներ.

• Օսնաբրյուկ, Գերմանիա, 1961 թվականից
• Անժե, Ֆրանսիա, 1964 թվականից
• Մուտարե, Զիմբաբվե, 1992 թվականից
• Էմիրդաղ, Թուրքիա, 1995 թվականից

Ծանոթագրություններ

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Հաառլեմ» հոդվածին։

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 6, էջ 244)։