Jump to content

Գուրգեն Վանանդեցի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Գուրգեն Վանանդեցի
Գուրգեն Արշակի Փորսուղյան
Ծնվել է1898 հունիսի 10
ԾննդավայրԿարս, Կարսի մարզ, Կովկասյան երկրամաս, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել էնոյեմբերի 1, 1937(1937-11-01) (տարիքը 39)
Վախճանի վայրԵրևան
Մասնագիտությունգրականագետ
Լեզուհայերեն, ռուսերեն
Ազգությունհայ
ՔաղաքացիությունԽՍՀՄ
ԿրթությունԵրևանի պետական համալսարան
Ստեղծագործական շրջան1920-1937 թվականներ
Ուշագրավ աշխատանքներՐաֆֆու վեպերը, Երևան, 1928, Շիրվանզադեի ստեղծագործության հիմնական գծերը, Երևան, 1930։
ԱնդամակցությունԽՍՀՄ Գրողների միություն

Գուրգեն Վանանդեցի (Գուրգեն Արշակի Փորսուղյան, հունիսի 10, 1898(1898-06-10), Կարս, Կարսի մարզ, Կովկասյան երկրամաս, Ռուսական կայսրություն - նոյեմբերի 1, 1937(1937-11-01), Երևան, Հայկական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), հայ գրականագետ, քննադատ, ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1934 թվականից։

Գրական անվան ծագումը

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գուրգեն Վանանդեցու ծննդավայր Կարս քաղաքը հնում մտնում էր Մեծ Հայքի Այրարատ նահանգի Վանանդ գավառի մեջ։ Այդ գավառի անունով էլ նա ընդունել է Վանանդեցի գրական անունը։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Կարսում։ Սկզբնական կրթությունն ստացել է Կարսի ռեալական դպրոցում։ 1927 թվականին ավարտել է Երևանի պետական համալսարանի պատմագրական ֆակուլտետը։ Այնուհետև սովորել է համալսարանի ասպիրանտուրայում։ Գրականության և արվեստի սոցիոլոգիա է դասավանդել Երևանի տարբեր դպրոցներում ու տեխնիկումներում։ 1930 թվականից դասախոսել է Երևանի պետական համալսարանում։ Սկզբում հանդես է եկել որպես բանաստեղծ։ Գրել է մի պոեմ՝ «Արեգակը խաչափայտին» վերնագրով։ Հետո թողել է բանաստեղծությունը և զբաղվել գրականագիտությամբ։ Մահացել է Երևանի բանտում 1937 թվականին։

Գրական գործունեություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Լինելով Հայաստանի Պրոլետգրողների ասոցիացիայի անդամներից ու ղեկավարներից՝ Գուրգեն Վանանդեցին այդ խմբակցության սկզբունքներով գրել է տեխնիցիզմը փառաբանող, վերացական բանաստեղծություններ, հանդես եկել ընթացիկ գրական շարժումը վերլուծող հոդվածներով և առանձին գրքերի գրախոսություններով։ 1920-ական թվականների վերջին հաղթահարել է նեղ խմբակային մոտեցումը և ներկայացրել է ընթացիկ գրականությունը լայն հայացքով և միասնության մեջ քննելու պահանջ։ Գուրգեն Վանանդեցու գրականագիտական և արվեստաբանական ուսումնասիրությունները՝ նվիրված Խաչատուր Աբովյանին, Րաֆֆուն, Ալեքսանդր Շիրվանզադեին, Պերճ Պռոշյանին, Եղիշե Չարենցին, Մարտիրոս Սարյանին բնութագրվում են սոցիոլոգիական ուղղվածությամբ՝ երբեմն հասնելով արվեստի առանձնահատկությունները շրջանցող, մերկ գաղափարայնության, ինչը բնորոշ էր 1930-ական թվականների խորհրդահայ գրաքննադատության համար։ Գուրգեն Վանանդեցին մասնակցել է նաև «Հայ գրականության պատմություն (1933)» ութհատորյակի ստեղծման աշխատանքներին։

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 11, էջ 268