Jump to content

Արոն Տրայնին

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Արոն Տրայնին
Դիմանկար
Ծնվել էհուլիսի 8 (20), 1883 կամ հուլիսի 9, 1883(1883-07-09)
ԾննդավայրՎիտեբսկ, Ռուսական կայսրություն
Մահացել էփետրվարի 7, 1957(1957-02-07) (73 տարեկան) կամ 1957[1][2][3][…]
Մահվան վայրՄոսկվա, ԽՍՀՄ
ԳերեզմանՆովոդեվիչյան գերեզմանոց
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
ԿրթությունՄոսկվայի կայսերական համալսարանի իրավաբանական ֆակուլտետ
Գիտական աստիճանիրավաբանական գիտությունների դոկտոր
Մասնագիտությունիրավաբան և փաստաբան
ԱշխատավայրՄոսկվայի պետական համալսարան
Պարգևներ և
մրցանակներ
«Հայրենական պատերազմի» I աստիճանի շքանշան Աշխատանքային Կարմիր դրոշի շքանշան «1941-1945 թթ. Հայրենական մեծ պատերազմի ժամանակ անձնվեր աշխատանքի համար» մեդալ
և ՌԽՖՍՀ գիտության վաստակավոր գործիչ
ԱնդամությունԽՍՀՄ գիտությունների ակադեմիա
 Aron Naumovich Trainin Վիքիպահեստում

Արոն Նաումովիչ Տրայնին (նաև՝ Մովշա-Արոն Նոհիմովիչ Տրայնին, հուլիսի 8 (20), 1883 կամ հուլիսի 9, 1883(1883-07-09), Վիտեբսկ, Ռուսական կայսրություն - փետրվարի 7, 1957(1957-02-07) կամ 1957[1][2][3][…], Մոսկվա, ԽՍՀՄ), խորհրդային իրավաբան, քրեագետ և քրեական իրավունքի մասնագետ, իրավագիտության դոկտոր, պրոֆեսոր, ՀԽՍՀ ԳԱ թղթակից անդամ (1946), ՌՍՖՍՀ գիտությունների վաստակավոր գործիչ։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Վիտեբսկում 1883 թվականի հունիսի 26-ին (հուլիսի 8) հրեական ընտանիքում։ 1903 թվականին ոսկե մեդալով ավարտել է Կալուգայի գիմնազիան և նույն թվականին ընդունվել Մոսկվայի համալսարանի իրավագիտության ֆակուլտետում[4], որտեղ սովորել է մինչև 1908 թվականը։ Նրան թողեցին համալսարանում՝ քրեական իրավունքի ամբիոնում՝ պրոֆեսորի պաշտոնի պատրաստվելու համար (1909-1912 թվականներին), սակայն 1911 թվականին նա հրաժարական տվեց Կասոյի գործով։ 1912-1918 թվականներին դասավանդել է Ա.Լ.Շանյավսկու ժողովրդական համալսարանում և վարել մասնավոր պրակտիկա։ 1916-1917 թվականներին խմբագրել է «Նոր ուղի» թերթը հրեական մտավորականության համար։

1917 թվականի Հոկտեմբերյան հեղափոխությունից հետո աշխատել է Իրավական գիտությունների համամիութենական գիտահետազոտական ինստիտուտում (1925-1938) (նախկին քրեական հետազոտությունների ինստիտուտում)։ Դասավանդել է Մոսկվայի պետական համալսարանում (1920–1930, ապա 1943–1954 թվականներին)։

Արոն Տրայնինի գերեզմանը

1931 թվականին, Մոսկվայի պետական համալսարանի իրավագիտության ֆակուլտետի վերացման հետ կապված, աշխատանքի է անցել Համամիութենական իրավաբանական ակադեմիայում (1935-1940 թթվականներին), իսկ Համամիութենական իրավաբանական ակադեմիայի փակումից հետո՝ 1940 թվականին՝ մեկ տարի աշխատել է Մոսկվայի իրավաբանական ինստիտուտում։ Բացի այդ, նա զբաղվել է իրավաբանությամբ։ 1938 թվականի նոյեմբերի 17-ին Բարձրագույն ատեստավորման հանձնաժողովի որոշմամբ Ա.Ն. Թրեյնինը ստացել է իրավագիտության դոկտորի կոչում (առանց ատենախոսության պաշտպանության) և 1938 թվականի նոյեմբերից աշխատել է ԽՍՀՄ ԳԱ իրավագիտության ինստիտուտում (1938-1954 թվականներին)։

1946 թվականի դեկտեմբերի 4-ին ընտրվել է ԽՍՀՄ ԳԱ թղթակից անդամ տնտեսագիտության եւ իրավունքի ամբիոնում՝ քրեական իրավունքի մասնագիտությամբ։ 1942 թվականին Մոսկվայի պետական համալսարանի իրավագիտության ֆակուլտետի կազմում վերականգնումից հետո նա դարձավ քրեական իրավունքի ամբիոնի վարիչ և այդ պաշտոնը զբաղեցրեց մինչև 1954 թվականը, այնուհետև դասավանդեց Մոսկվայի պետական համալսարանի քրեական իրավունքի ամբիոնում[5]։

Մահացել է 1957 թվականի փետրվարի 7-ին Մոսկվայում։ Թաղված է Նովոդևիչի գերեզմանոցի գլխավոր մուտքի մոտ, աջ կողմում (հատված 5), երկրորդ շարքում, գերեզմանը ճանաչվել է դաշնային նշանակության մշակութային ժառանգության օբյեկտ[6]։

Գիտական և հասարակական գործունեություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Տրայնինը ելույթ է ունենում պատերազմական հանցագործությունների գործադիր կոմիտեում

1905-1907 թվականներին ռուսական առաջին հեղափոխության ժամանակ Մոսկվայի համալսարանի բոլշևիկյան ուսանողական սոցիալ-դեմոկրատական կազմակերպության կազմում մասնակցել է կուսակցական աշխատանքներին։

Դեռևս վերջին կուրսի ուսանող լինելով ՝ Ա. Ն. Թրեյնինը հրատարակեց «Հանցագործության շարժումը Մոսկվայի նահանգում 1884-1897 թվականներին» գիտական աշխատությունը (1908)։ 1908 թվականին Մոսկվայի համալսարանն ավարտելուց հետո նա ներկայացրել է աշխատություն՝ «Դասակարգային պայքարը և պատիժը ռուսական իրավունքի պատմության մեջ» թեմայով։

Թրեյնինի առաջին հրապարակումներից են Ռուսական կայսրությունում հրեաների իրավական կարգավիճակի մասին հոդվածները (Հրեաները և զինվորական ծառայությունը, «Русские Ведомости» թերթ, 1909 թվական, Հրեաների դասակարգային տարբերակումը Ռուսաստանում, «Պրավո» ամսագիր, 1910 թվական, Հանցագործություն և պատիժ, «Անօրինության գործընթացը», «Ռուսական Վեդոմոստի» թերթը, 1912 թվական) և բազմաթիվ հրապարակումներ հրեական մտավորականության «Նոր ուղի» խմբագրված հրատարակության մեջ։

Որպես երդվյալ փաստաբան՝ նա հանդես է եկել որպես Մոսկվայի Քաղաքական Կարմիր Խաչի հասարակական կազմակերպության համահիմնադիրներից մեկը[7][8], որի անդամները 1924 թվականից հիմնականում մինչև 1931 թվականը, ի թիվս այլ իրավապաշտպան գործունեության, օգնել են աքսորյալներին. Սիոնիստական կուսակցություններին՝ Պարտադիր Պաղեստին մեկնելու տեղեկանքի փոխարինում իրականացնելու համար։

Թրեյնինը քրեական իրավունքի վերաբերյալ մենագրությունների հեղինակ էր (օրինակ՝ «ՌՍՖՍՀ քրեական իրավունք. Հատուկ մաս. Պետության և սոցիալական կարգի դեմ ուղղված հանցագործությունները», 1925 թվական), իրավագիտության առաջին խորհրդային դասագրքերից մեկը (օրինակ՝ «Քրեական իրավունք. Ընդհանուր մաս. Դասագիրք», 1938 թվական, համահեղինակներ՝ Գերցենսոն Ա. Ա., Դուրմանով Ն. Դ., Իսաև Մ. Մ., Մանկովսկի Բ., Մենշագին Վ. Դ., ՕշերովիչԲ.,) և բազմաթիվ հրապարակումներ միջազգային իրավունքի ոլորտում, օրինակ՝ «Նացիստների քրեական պատասխանատվությունը» (1944 թվական)[9]։ Հեղինակ է մեղսակցության վարդապետության առաջին ուսումնասիրության («Ուսուցում մեղսակցության մասին», 1941)։

Նրա կողմից մշակված որոշ դրույթներ հետագայում հիմք են հանդիսացել ՌՍՖՍՀ 1960 թվականին հաստատած Քրեական օրենսգիրքի համար։ Հայրենական մեծ պատերազմի ընթացքում նա մասնակցել է հակաֆաշիստական շարժմանը որպես հրեա մտավորականների միջազգային խմբի անդամ, մի շարք հասարակական գործիչների, ինչպիսիք են Սողոմոն Միխոլսը, Իլյա Էրենբուրգ, Ալբերտ Էյնշտեյն և այլոց հետ[10]։

Հանցավոր ագրեսիա

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1945 թվականին Թրեյնինը ներկայացրել է Խորհրդային Միությունը Լոնդոնի քառակողմ կոնֆերանսում, որն աշխատել է Միջազգային ռազմական տրիբունալի կանոնադրության վրա Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի գլխավոր ռազմական հանցագործների Նյուրնբերգյան դատավարությունների համար, այնուհետև մասնակցել է գործընթացին որպես խորհրդատու` Խորհրդային դատախազությունում (1945 թվականի նոյեմբերի 20-ից մինչև 1946 թվականի հոկտեմբերի 1-ը Նյուրնբերգի միջազգային ռազմական տրիբունալում, Գերմանիա) [11]: Միջազգային իրավունքի մեջ մտցրեց Հանցավոր ագրեսիա հասկացությունը[12]։

Ամերիկացի իրավաբան Բեթ վան Շաքը այսպես է սահմանում Թրեյնիի ներդրումը միջազգային իրավունքում[12]։ Թրեյնինին վերագրվում է իր գիտական աշխատություններում պատերազմից հետո միջազգային դատարանի ստեղծման պնդելը և շատ ավելի վաղ, քան դաշնակիցների կողմից աջակցելու գաղափարը. նա առաջ քաշեց խաղաղության դեմ հանցագործությունների հայեցակարգը (կամ «ագրեսիայի հանցագործություններ» այսօրվա բառապաշարում) և հանդես եկավ ապագա պատերազմական հանցագործների համար մշտական միջազգային քրեական դատարանի ստեղծման օգտին
: Թրեյնինը ոգեշնչված էր անկեղծ համոզմունքով, որ միջազգային իրավունքը կարող է խաղաղության ուժ լինել, և որ Խորհրդային Միությունը կարող է առաջադեմ դեր խաղալ դրա զարգացման մեջ։

Թեև Խորհուրդները չմասնակցեցին ՄԱԿ-ի Պատերազմական հանցագործությունների հանձնաժողովի աշխատանքներին, որը մշակեց արդարադատության հետպատերազմյան ծրագիրը, Թրեյնինի շատ գաղափարներ ներկայացվեցին չեխ բանագնաց Բոհուսլավ Էչերի միջոցով, ով ծանոթ էր Թրեյնիի գիտական աշխատանքին։ Արդյունքում, Թրեյնինի շատ գաղափարներ ի վերջո ընդունվեցին դաշնակիցների արդարադատության հիմնական ճարտարապետների կողմից` հաճախ առանց հեղինակի նշելով։

Պարգևներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Трайнин Арон Наумович // Большая российская энциклопедия : [в 35 т.] / гл. ред. Ю. С. Осипов. — М. : Большая российская энциклопедия, 2004—2017.
  • Трайнин Арон Наумович // Большая советская энциклопедия : [в 30 т.] / гл. ред. А. М. Прохоров. — 3-е изд. — М. : Советская энциклопедия, 1969—1978.
  • Кузнецова, Нинель Фёдоровна А. Н. Трайнин // Известия высших учебных заведений. Правоведение. 1976. № 5.

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 Faceted Application of Subject Terminology
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 NUKAT — 2002.
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 CONOR.SR
  4. ↑ См. юношескую фотографию Трайнина периода окончания гимназии и его учёбы в университете на сайте Витебск. Фотографии из старых семейных альбомов Արխիվացված 2013-09-28 Wayback Machine
  5. ↑ Архив А. Н. Трайнина в АРАН
  6. ↑ «Могила Трайнина Арона Наумовича (1883-1957)». Портал открытых данных Правительства Москвы. Правительство Москвы. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ դեկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2017 թ․ դեկտեմբերի 3-ին.
  7. ↑ [https://web.archive.org/web/20120720035222/http://pkk.memo.ru/page%205/uchred.doc Կաղապար:АрхИ
  8. ↑ См. также Организации помощи политическим заключенным в России
  9. ↑ См. список основных публикаций А. Н. Трайнина
  10. ↑ Костырченко, Геннадий Васильевич Глава V. Антисемитская агония диктатора // Тайная политика Сталина. Власть и антисемитизм. — М.: Международные отношения, 2003.
  11. ↑ Лебедева Н. С. Дорога в Нюрнберг Արխիվացված 2014-08-14 Wayback Machine
  12. ↑ 12,0 12,1 SETTING THE RECORD STRAIGHT ON THE SOVIETS AT NUREMBERG
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Արոն Տրայնին» հոդվածին։
 ⛭ 
  Բառարաններ և հանրագիտարաններ
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Արոն_Տրայնին&oldid=9485668» էջից