Jump to content

Ալեքսանդրա Բելցովա

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ալեքսանդրա Բելցովա
լատիշ․՝ Aleksandra Beļcova
Ծնվել էմարտի 17, 1892(1892-03-17)[1][2]
ԾննդավայրՍուրաժ, Չեռնիգովի նահանգ, Ռուսական կայսրություն
Վախճանվել էփետրվարի 1, 1981(1981-02-01)[3][2] (88 տարեկան)
Մահվան վայրՌիգա, Լատվիական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ[4]
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն,  Լատվիա և  ԽՍՀՄ
Մասնագիտություննկարչուհի և գծանկարիչ
Ոճմոդեռնիզմ
Ժանրդիմանկար, նատյուրմորտ
Թեմաներգեղանկարչություն
ԱմուսինՌոման Սուտա
ԶավակներTatjana Suta?

Ալեքսանդր Բելցովա (լատիշ․՝ Aleksandra Beļcova, 17 մարտի, 1892, Սուրաժ, Չեռնիգովի նահանգ, Ռուսական կայսրություն - 1 փետրվարի, 1981, Ռիգա, Լատվիական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ), լատվիացի խորհրդային նկարչուհի, «Ռիգայի նկարիչների խումբ» և «Կանաչ ագռավ» միությունների անդամ, ճենապակե իրերի նկարազարդման «Բալտարս» արվեստանոցի նկարիչ։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ալեքսանդրա Միտրոֆանովնա Բելցովան ծնվել է 1892 թվականի մարտի 17-ին Չեռնիգովի նահանգի Սուրաժ ոչ մե քաղաքում։ Հայրը՝ Միտրոֆան Բելցովի, իր ծառայությունների համար արժանացել էր ազնվականի տիտղոսի։ Բելցովան հաճախել է Նովոզիբկովի իգական գիմնազիա, որն ավարտել է 1912 թվականին։

1912-1917 թվականներին Ալեքսանդրա Բելցովան սովորել է Պենզայի գեղարվեստի դպրոցում, իսկ 1918-1919 թվականներին Պետրոգրադում լրացուցիչ պարապմունքների է հաճախել նկարիչ Նատան Իսաևիչ Ալտմանի արվեստանոցում։ Պետրոգրադում 1919 թվականին տեղի է ունենում Բելցովայի առաջին անհատական ցուցահանդեսը, որից հետո՝ նույն 1919 թվականին, նա իր ապագա ամուսնու՝ Ռոման Սուտայի հրավերով մեկնել է Լատվիա (նրա հետ Բելցովան ծանոթացել էր Պենզայում սովորելու տարիներին)։

Ալեքսանդրա Բելցովան ու Ռոման Սուտան ամուսնացել են 1922 թվականին Ռիգայում և ամուսնությունից հետո միասին այցելել են Փարիզ, Բեռլին և Դրեզդեն։ 1923 թվականին Ռիգայում ծնվել է նրանց դուստրը՝ Տատյանան։

Ալեքսանդրա Բելցովան 1920-1924 թվականներին եղել է «Ռիգայի նկարիչների խմբի» անդամ։ 1920 թվականից մասնակցել է տարբեր ցուցահանդեսների, այդ թվում նաև «Կանաչ ագռավ» միության խմբակային ցուցահանդեսներին (1927-1931)։ Նրա անհատական ցուցահանդեսները կազմակերպվել են Ռիգայում (1928, Ռոման Սուտայի հետ միասին, 1962, 1972), Տուկումսում (1963), Լենինգրադում (1972, 1973), Լիեպայում (1974), Յուրմալայում (1977)։

Նկարիչների միության անդամ է 1945 թվականից։ Նկարել է յուղաներկով, պաստելով, ջրաներկով՝ ստեղծելով մեծ մասամբ դիմանկարներ ու նատյուրմորտներ։ Ամուսնու՝ Ռոման Սուտայի հետ միասին մասնակցել է ճենապակու նկարազարդման «Բալտարս» արվեստանոցի աշխատանքներին (1924-1929)[5]։

Առավել հայտնի են Ալեքսանդրա Բելցովայի «Սև և սպիտակ» (1925, Լատվիայի գեղարվեստի ազգային թանգարան), «Աուստրա Օզալինա-Կրաուզեի դիմանկարը» (1927), «Թենիսիստուհին» (1928) նկարները։

Ալեքսանդրա Բելցովան մահացել է 1981 թվականի փետրվարի 1-ին Ռիգայում։ Թաղված է Անտառային գերեզմանատանը։

Բելցովայի հիշատակին նվիրված ցուցահանդեսներ են անցկացվել Ռիգայում (1984), Լիեպայում ու Մադոնայում (1985), Վալմիերայում (1986)։ 2008 թվականին Ռիգայում բացվել է Ալեքսանդրա Բելցովայի ու Ռոման Սուտայի արվեստին նվիրված թանգարան։

Ալեքսանդրա Բելցովայի ու Ռոման Սուտայի դուստրը՝ Տատյանա Սուտան, արվեստագետ է, իսկ նրանց թոռը՝ Ինգա Սուտան՝ երաժիշտ։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. Delarge J. Le Delarge (ֆր.)Paris: Gründ, Jean-Pierre Delarge, 2001. — ISBN 978-2-7000-3055-6
  2. 2,0 2,1 Կերպարվեստի արխիվ — 2003.
  3. Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  4. Deutsche Nationalbibliothek Record #126030596 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.
  5. Māksla un arhitektūra biogrāfijās / [atb. red. Andris Vilsons, Anita Vanaga; zin. red.: Velta Holcmane … [u.c.]; fotogr.: Aivars Lode, Mārtiņš Salna]. 1. sēj. A-Kal. — Rīga : Latvijas enciklopēdija, 1995 : (Latvijas karte). — 255 lpp. : il. ; 24 cm. — (Latvija un latvieši). ISBN 5-89960-058-6 Grāmata Skata formas Eksemplāri (լատիշերեն)

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  • Latviešu tēlotāja māksla: 1860—1940. Rīga, 1986
  • Siliņš J. Latvijas māksla: 1915—1940 I. Stokholma, 1988
  • Unerwartete Begegnung: lettische Avantgarde: 1910—1935. Köln,1990.
  • Бужинска Ирена. Две женщины-художницы в Латвии. Александра Митрофановна Бельцова и Маргарита Лиепине-Скулме // «Амазонки авангарда» / Ответственный редактор Г. Ф. Коваленко; Государственный институт искусствознания Министерства культуры Российской Федерации. — М.: Наука, 2004. — С. 264—275. — ISBN 5-02-010251-2.
  • Бужинска Ирена. Бельцова Александра Митрофановна // Энциклопедия русского авангарда: Изобразительное искусство. Архитектура / Авторы-составители В. И. Ракитин, А. Д. Сарабьянов; Научный редактор А. Д. Сарабьянов. — М.: RA, Global Expert & Service Team, 2013. — Т. I: Биографии. А—К. — С. 65. — ISBN 978-5-902801-10-8.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]