Jump to content

Ֆեմիցիդ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կանանց հուշարձանը մոմերով, Չիլիում կանանց սպանության հետևանքով զոհվածների համար, 2007

Ֆեմիցիդ (անգլ.՝ femicide), կամ ֆեմինիցիդ (իսպ.՝ feminicidio), անվանվում են սեռի և գենդերի հատկանիշներով ատելության հողի վրա կատարված հանցագործությունները, որը լայնորեն սահմանվում է, որպես «կանանց(կամ աղջիկների) դիտավորյալ սպանություն, քանի որ նրանք կանայք են», չնայած որ բացատրությունները տարբերվում են մշակութային համատեքստից[1]։

Ֆեմիցիդի ուսումնասիրության միակ ռուսական ռեսուրսը՝ femicid.net-ը, ֆեմիցիդը սահմանում է որպես "կանանց սպանություն՝ կանանց հանդեպ ատելության հիմքով, որը կատարվում է տղամարդկանց կողմից կամ հայրենասիրական շահերից ելնելով՝ պետության թույլտվությամբ": Ֆեմինիստ Դիանա Է. Հ․ Ռասելը առաջինն էր, ով նախասահմանեց և տարածեց այս տերմինը 1976 թվականին։ Նա այդ տերմինը ձևակերպել է որպես "կանանց սպանություն տղամարդկանց կողմից, քանի որ նրանք կանայք են": Որոշ ֆեմինիստներ շեշտադրում են անում կանանց մտադրությունների կամ գործողության նպատակների վրա, կանանց ուղղված հենց այն պատճառով, որ նրանք կանայք են, մյուսները ներառում են կանանց սպանությունը կանանց կողմից[2]։

Ֆեմինիստները պնդում են, որ սպանության դրդապատճառները զգալիորեն տարբերվում են մարդասպանության դրդապատճառներից, մասնավորապես, տղամարդիկ սովորաբար փողոցային վեճերի զոհ են դառնում, իսկ կանայք՝ ընտանեկան բռնության։

Աշխարհի համար խնդրի արդիականությունը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆեմիցիդի դեմ պայքարի համաեվրոպական կոալիցիան աշխատում է ավելի քան 20 պետությունների ֆեմիցիդի վիճակագրության հետ[3]։ 2023 թվականին թողարկվել է ֆեմիցիդի մասին միջազգային ուղեցույցը "The Routledge International Handbook on Femicide and Feminicide" (Myrna Dawson-ի, Saide Mobayed Vega-ի հեղինակները, գլուխները գրվել են հակաֆեմիցիդ խմբերի բազմաթիվ ակտիվիստների կողմից ամբողջ աշխարհից)[1], մի քանի գլուխներում օգտագործվել են ֆեմիցիդի դեմ ռուսական Femicid.net նախագծի տվյալները[2]։

Լատինական Ամերիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իսպանալեզու հակաֆեմիցիդ ակտիվիստները օգտագործում են «Ոչ մի կին պակաս, ոչ մի մահ(իսպ.՝ Ni una mujer menos, ni una muerte más)» կարգախոսը և այն կրճատում են «Ոչ մի կին պակաս(իսպ.՝ Ni una mujer menos)»: Միտքը վերագրվում է 2011 թվականին սպանված մեքսիկացի բանաստեղծ և ֆեմինիստ Սուսաննա Չավեսին։ Այս կարգախոսը հայտնի դարձավ այն բանից հետո, երբ միջազգային հանրության ուշադրությունը գրավեց Սյուդադ Խուարեսում տեղի ունեցած ֆեմիցիդը[4]։

Ռուսաստան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռուսաստանում ֆեմիցիդի պաշտոնական վիճակագրություն չկա[5]։ Ոչ պաշտոնական վիճակագրությունը հավաքում է Մոսկվայի կանանց թանգարանը "Ոչ ֆեմիցիդին" նախագծի շրջանակներում[6]։ Նախագծի հեղինակները ենթադրում են, որ ֆեմիցիդի իրական դեպքերի թիվը 10 անգամ ավելի մեծ են[7]։ Femicid.net կայքը լրատվամիջոցներին ուղղորդում է, թե ինչպես է պետք գրել ֆեմիցիդի և ֆեմիցիդի չափանիշների մասին, օտարերկրյա հակաֆեմիցիդ փաստաթղթերի և հոդվածների թարգմանություններ։ 2020 թվականի մայիսի 31-ին ՄԱԿ-ի Մարդու իրավունքների կոմիտեին ներկայացված "Ոչ ֆեմիցիդին" նախագծի մեջ նշվում է, որ 2020 թվականին Ռուսաստանում գրանցվել է ֆեմիցիդի 1648 դեպք։ Այս դեպքերից 1447-ում սպանությունը կատարվել է զոհի մտերիմների կողմից, ներառյալ սեռական զուգընկերները։ "Ոչ ֆեմիցիդին" նախագծի մասնակիցների կարծիքով, ֆեմիցիդի ճշմարտանմանություն զգալիորեն ավելի բարձր է, քան ապացուցվել է հետազոտությամբ[8]։

2021 թվականի ապրիլի 26-ին femicid.net-ի նոր զեկույցը ուղարկվել է Դուբրավկա Շիմոնովիչին (ՄԱԿ-ի հատուկ զեկուցող կանանց նկատմամբ բռնության, դրա պատճառների և հետևանքների վերաբերյալ), որը այն հրապարակել է ՄԱԿ-ի կայքում[9]։

2021 թվականի հոկտեմբերի 16-ին ռուսական ֆեմիցիդի վերաբերյալ տվյալները ներկայացվել են Մեծ Բրիտանիայում կանանց իրավունքների պաշտպանության ամենամյա միջազգային FiLiA համաժողով գլխավոր բեմին և միջազգային հուշահամալիրի հրապարակում[10][11]։

2021 թվականի նոյեմբերի 25-ին մոսկովյան Բաց տարածքում թեմայի վերաբերյալ առաջին մոնոգրաֆիան ռուսերեն լեզվով՝ «Ֆեմիցիդ»-ն է (Լյուբավ Մալիշևի, Հրատարակչություն՝ Մոսկվայի կանանց թանգարան)։ Գիրքը պարունակում է ֆեմիցիդի սահմանում, դասակարգում, ֆեմիցիդի վրա մեդիայի ազդեցության մասին նյութեր, ռուսական վիճակագրություն, տարբեր երկրներում ֆեմիցիդի դեմ պայքարի մասին տեքստեր։ Էլեկտրոնային տարբերակը տեղադրված է թանգարանի կայքում՝ անվճար ներբեռնելու համար[10][12][13][14]։

Ֆեմիցիդի դեպքերի թվերը կարող եք տեսնել նախագծի կայքում։ 2022 թվականի հունվարի 2-ի դրությամբ՝ 2021 թվականին բաց աղբյուրներում հայտնաբերվել է առնվազն 1265, 2020 թվականին՝ առնվազն 1685, 2019 թվականին՝ առնվազն 1759 նորություններ Ռուսաստանի ԶԼՄ-ներում ֆեմիցիդի մասին[15]։ Ռուսաստանում իրավիճակի վերաբերյալ զեկույցի համաձայն, որը տեղադրվել է ՄԱԿ-ի կայքում 19.01.2022 թվականին[16], 2019 թվականին ամենավատ իրավիճակը Կամչատայի շրջանում է (ԿՆՁ 7,62), Հրեական ինքնավար մարզում (7,14), Ալթայի Հանրապետությունում (6,97)։ 2020 թվականին ֆեմիցիդի մասին նորությունների ամենամեծ քանակը եղել է Չուկոտկայի ինքնավար շրջանում (12,17), Կոմի Հանրապետությունում (5,54) և Բուրյաթիայի Հանրապետությունում(4,89)։ 2021 թվականի ոչ ամբողջական տվյալների համաձայն, երեք ամենաֆեմիցիդ տարածաշրջանները Տիվայի Հանրապետությունն է (5,87), Բուրյաթիայի Հանրապետությունը (4,85), Հրեական ինքնավար մարզն (4,82)։

Վերլուծելով ռուսական դատարանների 2000 դատավճիռները՝ կանանց ոչ կառավարական կազմակերպությունների կոնսորցիումը պնդում է, որ 2018 թվականին առնվազն 5000 ռուսաստանցի կին սպանվել է իրենց զուգընկերների կողմից։

Իսպանիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆեմիցիդի վիճակագրությունը Իսպանիայում հավաքում է ոչ առևտրային ֆեմինիստական ասոցիացիան «La Sur», որը աջակցում է Feminicidio.net կայքին[17]։ Նախաձեռնությունը աջակցվում է պետական մակարդակով։ 2008 թվականի ապրիլի 14-ից գործում է հավասարության հարցերի նախարարությունը, որի խնդիրներից մեկն է կանանց նկատմամբ բռնության բոլոր ձևերի կանխարգելման և վերացման կանոնների, գործողությունների և միջոցառումների մշակումը և ներդրումը։ Իսպանիայում տարեկան տեղի է ունենում մոտ 100 ֆեմիցիդ[18]։

Թուրքիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2021 թվականի նոյեմբերի 22-ին թուրքական We Will Stop Femicide կազմակերպությունը ստացել է International Gender Equality Prize 300 000 եվրո՝ ֆեմիցիդի դեմ պայքարի համար[19]։

Մեդիայի ազդեցությունը ֆեմիցիդի վրա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Իտալիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բոլոնիայի համալսարանի քաղաքական և սոցիալական գիտությունների բաժնի հակաֆեմիցիդային դիտակետը պարբերաբար հրապարակում է ֆեմիցիդի վրա մեդիայի ազդեցության վերաբերյալ գիտական աշխատանքների հատվածներ։ Համաձայն կայքի նյութերի, լրատվամիջոցները ստեղծում են դերային մոդելներ ինտիմ ֆեմիցիդի համար և ունեն իրավիճակը փոխելու ներուժ։ "Բռնության այբուբեն" հոդվածում C. Gamberi- ն նշում է, որ լրատվամիջոցները երբեք չեզոք չեն նկարագրում կանանց, այլ զոհաբերում, էրոտիկացնում, մեղադրում են զոհերին, ռոմանտիկացնում են մարդասպանների դրդապատճառները, գործում են կարծրատիպերով։ Պիեմոնտի բնակչուհիների սպանությունների մասին լուրերի վերլուծությունը (2005-2010) ցույց է տվել, որ զոհին չեն անրադառնում, նա պատմության երկրորդ պլան է տեղափոխվում, իսկ լրագրողական պատմությունը կառուցվում է մարդասպանի անձի շուրջ Ս. Բիանկոն և նրա գործընկերները կարծում են, որ զոհի վրա կենտրոնանալու գործընթացը փոխում է ավանդական դերային մոդելները և կարող է հանգեցնել իրավիճակի բարելավմանը։

Կանադա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կանադական կնասպանության դիտարկման կենտրոնը երկար տարիներ ուսումնասիրում է մեդիայի ազդեցությունը կանանց սպանության վրա։ Հետազոտությունները հաստատում են, որ ֆեմիցիդի և կանանց դեմ հանցագործությունների մասին լրատվամիջոցների լուսաբանումը ազդում է երևույթների ընկալման և գնահատման վրա (Anastasio & Costa, 2004; Roberts & Doob, 1990), քրեական արդարադատության քաղաքական օրակարգի վրա (Doyle, 2003)։ Կանադացի գիտնականները խորհուրդ են տալիս ուշադրություն դարձնել լրատվամիջոցների այն տեսակետին, որը ներկայացնում է իրադարձությունների բարդությունը և մեծարում սպանվածներին։ Կանադական լրատվամիջոցներում ֆեմիցիդի լուսաբանումը վերջին տասնամյակների ընթացքում փոխվել է դեպի լավը, բայց սեռական անհավասարությունը արմատախիլ անելու համար անհրաժեշտ է ավելի շատ փոփոխություններ (Fairbairn and Dawson, 2013):

Վերլուծելով 128 հոդվածներ անհետ կորած և սպանված կանանց մասին (2001-2006), Յասմին Ջիվանին և Մերի Լին Յանգը հայտնաբերել են, որ լրատվամիջոցները վերարտադրում և ամրապնդում են պատմականորեն արմատավորված կարծրատիպերը կանանց, բնիկների և սեքս-առևտրի մասին։

Հետազոտողներ Ջորդան Ֆաիրբայրնը և Միրնա Դավսոնը (2013)« Կանադական լրատվամիջոցներում սեռական զուգընկերոջ սպանություն» հոդվածում լուսաբանում է ժամանակի ընթացքում փոփոխությունները։ Պարզվել է, որ վերջին տարիներին լրատվամիջոցներում ավելի հաճախ են նշվում զուգընկերոջ կողմից բռնության դեպքերը և ավելի քիչ են արդարացնում հանցագործի գործողությունները։ Այնուամենայնիվ, լրատվականները շարունակում էին մեղադրել զոհին և զուգընկերոջ սպանությունը ներկայացնել որպես եզակի իրադարձություն։

2020 թվականին սոցիոլոգիայի ամբիոնի դոցենտ Ջորդան Ֆեյրբերնը (Jordan Fairbairn) ստացել է դրամաշնորհ (191 096 կանադական դոլար) "Կանադայում ընթերցողական հանրությանը ինտիմ ֆեմիցիդի ներկայացում. 2010-2024 թվականներին գենդերային հիմքով կանանց եւ աղջիկների սպանությունները լուսաբանող լրատվամիջոցների ուսումնասիրություն" նախագծի համար։ 2020 թվականին Abhilash Kantamneni-ն ուսումնասիրել է ֆեմիցիդի լուսաբանումը Օնտարիոյի հիմնական լրատվամիջոցների կողմից 2019-2020 թվականներին (36 ֆեմիցիդ, 100 նորություն ամենատարածված ազգային թերթերում, տեղական թերթերում եւ հեռուստատեսային նորություններում)։ Նա բացահայտեց դրական ֆրեյմերի պակասը եւ բացասական ֆրեյմերի գերակշռությունը։ Դրական ֆրեյմերը. "մարդկայնացել" են զոհին, պիտակավորում ֆեմիցիդին, լրատվական ռեպորտաժում կնոջ դրական կամ չեզոք գնահատական տալիս, մտերիմների ձայնը, երեւույթի գլոբալիզացիան, զոհերին օգնության մասին տեղեկատվության առկայության մասին։ Բացասական վերաբերմունք, զոհին մեղադրանք, իշխանության խոսք, երեւույթի տեղայնացում, բռնության փաստագրված պատմության բացակայություն, ռասիզմ, սիրո եւ նախանձի մասին առասպելներ։

Քենիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆեմիցիդի վրա լրատվամիջոցների եւ բլոգերների ազդեցության մասին հոդվածում Գարնեթ Աչինգը (2019) պնդում է, որ լրատվամիջոցները հաճախ նկարագրում են ֆեմիցիդը՝ մեղադրելով զոհին, օգտագործելով վիրավորական արտահայտություններ («slay queen»): Նշվում է նաեւ անկախ բլոգերների դերը, որոնք ֆեմիցիդը ներկայացնում են ավելի սենսացիոն ոճով, կանանց մահերը օգտագործում են որպես թրենդ, քենացիներին ստիպում են ծաղրով նայել ֆեմիցիդին։

Մեկսիկա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2021 թվականի փետրվարին Մեքսիկայում սկանդալ է բռնկվել Ինգրիդ Էսկամիլիայի սպանության վայրից անբարոյական լուսանկարների հրապարակման հետեւանքով։ Բողոքի ցույցերը մեծ ուշադրություն են հրավիրել այն հարցի վրա, թե ինչն է թույլատրելի ֆեմիցիդների նկարագրություններում։ United Mexican Women Journalists (PUM) կազմակերպությունը դատապարտել է Էսկամիլյայի դիակի լուսանկարների հրապարակումը եւ մեղադրել լրատվամիջոցներին կանանց նկատմամբ ամենօրյա բռնությանն աջակցելու մեջ։

Ռուսաստան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2018 թվականին Նադեժդա Աժգիխինան (Եվրոպական լրագրողների ֆեդերացիայի փոխնախագահը 2013-2019 թվականներին) և Աննա Դել Ֆրեոն (Իտալիայի մամուլի ազգային ֆեդերացիայի փոխնախագահ, Լոմբարդիայի մամուլի ֆեդերացիայի փոխնախագահ) Եկատերինբուրգի համաժողովում ներկայացրել են "Էթիկական եւ պրոֆեսիոնալ ստանդարտներ. Ռուսաստանի և Եվրոպայի փորձը" (Ռուսաստանի / ԵՄ ժողովրդական դիվանագիտության նախագծի շրջանակներում) և այնուհետեւ հրապարակել են հավասար իրավունքների հանձնաժողովի ֆեդերացիայի շրջանակներում ստեղծված "Լրագրություններում" "Մանիֆեստը", որը պարունակում է գենդերային սյուժեների մասին հոդվածներ գրելու առաջարկություններ[20]։

Մոսկվայի կանանց թանգարանը 2020 թվականին սկսել է նախագիծ ֆեմիցիդի վրա մեդիայի ազդեցության մասին, պատրաստել է հոդվածներ եւ դասախոսություններ այս թեմայով։ Femicid.net-ի կողմից հավաքված տվյալների վերլուծությունը բացահայտել է բացասական շրջանակների բացարձակ գերակշռությունը նորությունների նյութերում, որոնք առաջին անգամ հաղորդում են Ռուսաստանում կանանց սպանության նոր դեպքի մասին։ "Ֆեմիցիդ" նշանը երբեք չի հայտնվում այսպիսի նորություններում։

2021 թվականին Մոսկվայի կանանց թանգարանի երաժշտական նախագծի շրջանակներում ստեղծվել է օպերա "Լրագրողուհու"[21] ֆեմիցիդի վրա մեդիայի ազդեցության մասին։ Կրաուդֆանդինգ է ընթանում Պլանետայի կայքում։ Լիբերտոյի հեղինակը Լյուբավ Մալիշեւն է։ Երաժշտությունը գրել են 16 կին կոմպոզիտորներ տարբեր երկրներից՝ Ռուսաստանից, Բելառուսից, ԱՄՆ-ից և Ֆրանսիայից՝ Նատալիա Մեդվեդովսկա, Օլգա Հարիս, Եղիսաբեթ Սանիչեւա, Օլգա Եգորովա, Օլգա Վլասովա, Մարիա Նիկոլաևա, Մարիա Ռոմանովա, Նինա Սինյակովա, Ելենա Սեդելևա, Գալինա Ալթման, Լիզավետա Լոբան, Կարինա Պոպոլովա, Նատալիա Պրոկոպենկո, Աննա Վետլուգինա, Ժաննա Գաբովա (Ջեքսեմբեկովա) և Վալերիա Կուխտա։ Պրոդյուսերներ Լյուբով Ստենյակին եւ Լյուբավ Մալիշև։ Մոսկվայի պրեմիերան նախատեսված է 2022 թվականին։ Օպերան ստացել է "Ժամանակի մարտահրավերը" հատուկ դիպլոմը Իլհամ Ալիեւի անվան կոմպոզիտորների և արանժիրների միջազգային մրցույթում Ի․ Օ․ Դանուբյան[10][21]։

ԱՄՆ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆլորիդայում ֆեմիցիդի մասին 292 քրեական լուրերի բովանդակության վերլուծությունը (1995-2000) պարզել է, որ լրագրողները զոհին բացասական կերպով են նկարագրում, ընդգծում են "օգնություն չխնդրելը", վստահեցնում են, որ զոհի գործողությունները, հոգեկան կամ ֆիզիկական խնդիրները նպաստել են սպանությանը։ Գիտնականների կարծիքով՝ զոհի անուղղակի մեղադրանքը դրսեւորվում է հանցագործին համակողմնակալ նկարագրությամբ, մեղադրանքը երկու կողմերի վրա դնելով։

Ֆրանսիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ֆեմինիստական բողոքի մի քանի տարիներից հետո ֆրանսիացի իրավապաշտպաններին հաջողվել է հասարակության ուշադրությունը հրավիրել ֆեմիցիդի խնդրի վրա։ AFP-ն, որտեղից լրատվական գործակալությունների մեծ մասը իրենց բովանդակությունը ստանում է, ստանձնել է Féminicides par (ex) compagnons (ֆեմինիցիդի անհատականացում եւ փաստաթղթավորում) ստորաբաժանման աշխատանքը եւ հետագայում ուսումնասիրում է այս հարցը, որպեսզի ընթերցողներին ավելի շատ տեղեկատվություն տրամադրի։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 COST Action 1206 — Femicide Արխիվացված է Մայիս 9, 2019 Wayback Machine-ի միջոցով:(անգլ.)
  2. ↑ 2,0 2,1 Corradi, Consuelo; Marcuello-Servós, Chaime; Boira, Santiago; Weil, Shalva Theories of femicide and their significance for social research(անգլ.) // Կաղապար:Нп3 : journal. — 2016. — Т. 64. — № 7. — С. 975—995. — doi:10.1177/0011392115622256
  3. ↑ United Nations Office on Drugs and Crime (2019). «Global Study on Homicide. Gender-related killing of women and girls» (PDF) (անգլերեն). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2021 թ․ մայիսի 19-ին. Վերցված է 2021 թ․ մայիսի 3-ին.
  4. ↑ «Susana Chávez, un origen de #NiUnaMenos» (իսպաներեն). La Izquierda Diario — Red internacional. Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 12-ին.
  5. ↑ Любава Малышева (2019 թ․ մարտի 8). «Мужчины убивают женщин. Проблема фемицида в мире и России» (ռուսերեն). Радио Свобода. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ նոյեմբերի 13-ին. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.
  6. ↑ Лилит Мазикина (2019 թ․ հուլիսի 8). «Женщин России убивают, и это должно быть остановлено». Домашний очаг (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ սեպտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.
  7. ↑ «Фемицид» (ռուսերեն). Московский Женский Музей. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ սեպտեմբերի 1-ին. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.
  8. ↑ Information for the List of issues on Russian Federation (8th Periodic Report, CCPR/C/RUS/8). — For the UN Human Rights Committee session 129. — Femicid.net, 2020. — 4 с.
  9. ↑ Любава Малышева (2021 թ․ ապրիլի 26). «Статистика российского фемицида для ООН» (PDF). femicid.net (անգլերեն). Московский женский музей. Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 2-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 2-ին.
  10. ↑ 10,0 10,1 10,2 Анна Мухина (2021 թ․ դեկտեմբերի 21). «Почему женщин убивают?». Свободные (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 2-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 2-ին.
  11. ↑ admin. «WOMEN COUNT RUSSIA 2021». Московский Женский Музей (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 2-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 2-ին.
  12. ↑ «Страница Открытого пространства на фэйсбук». Facebook (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 2-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 2-ին.
  13. ↑ «Открытое пространство: Презентация книги "Фемицид" и карта фемицида в России». Московский Женский Музей (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 2-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 2-ին.
  14. ↑ «"Бил меня так, что я отлетала и падала". Сколько женщин убивают в России». Север.Реалии (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 13-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 13-ին.
  15. ↑ «#Фемицид в России». Google Docs (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 2-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 2-ին.
  16. ↑ «For the UN Human Rights Committee session 134» (PDF) (անգլերեն). Արխիվացված (PDF) օրիգինալից 2022 թ․ փետրվարի 8-ին. Վերցված է 2022 թ․ փետրվարի 8-ին.
  17. ↑ «Quiénes somos / contacto» (իսպաներեն). La Sur. Արխիվացված օրիգինալից 2019 թ․ սեպտեմբերի 21-ին. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.
  18. ↑ «Informes y cifras Archives». Feminicidio.net (իսպաներեն). Արխիվացված օրիգինալից 2020 թ․ նոյեմբերի 26-ին. Վերցված է 2020 թ․ դեկտեմբերի 8-ին.
  19. ↑ «Турецкой правозащитной организации, борющейся с насилием над женщинами, вручена в Финляндии международная премия». Это Финляндия (ռուսերեն). 2021 թ․ դեկտեմբերի 10. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 2-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 2-ին.
  20. ↑ Ажгихина Надежда (2018 թ․ օգոստոսի 10). «Разные, но равные!». Журнал «Журналист» (ռուսերեն). Արխիվացված օրիգինալից 2021 թ․ սեպտեմբերի 27-ին. Վերցված է 2021 թ․ հոկտեմբերի 7-ին.
  21. ↑ 21,0 21,1 «Журнал Театр. • В Москве появится опера о журналистской этике и насилии». Журнал Театр. (անգլերեն). 2021 թ․ դեկտեմբերի 3. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հունվարի 2-ին. Վերցված է 2022 թ․ հունվարի 2-ին.

Հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Ֆեմիցիդ&oldid=10022545» էջից