Քերոլայն Բերտոզի

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Քերոլայն Բերտոզի
անգլ.՝ Carolyn Ruth Bertozzi
Դիմանկար
Ծնվել էհոկտեմբերի 10, 1966(1966-10-10)[1] (57 տարեկան)
ԾննդավայրԲոստոն, Մասաչուսեթս[2][3]
Քաղաքացիություն ԱՄՆ[4]
ԿրթությունLexington High School?, Հարվարդի համալսարան (1988)[5] և Կալիֆոռնիայի համալսարան, Բերքլի (1993)[5]
ԿոչումAnne T. and Robert M. Bass Professorship in the School of Humanities and Sciences?
Մասնագիտությունքիմիկոս, կենսաքիմիկոս, համալսարանի դասախոս և ակադեմիկոս
ԱշխատավայրAmerican Cancer Society?[5], Կալիֆոռնիայի համալսարան, Բերքլի[5], Կալիֆորնիայի համալսարան, Սան Ֆրանցիսկո[5], Lawrence Berkeley National Laboratory?[5] և Սթենֆորդի համալսարան[5]
Պարգևներ և
մրցանակներ

Վիլարդ Գիբսի պարգև

[6]

Ernst Schering Prize?

[7]

ACS Award in Pure Chemistry?

ՄակԱրթուրի կրթաթոշակ

Լեմելսոնի պարգև

Arthur C. Cope Award?

Ազգային գյուտարարների փառքի սրահ

[8]

Heinrich Wieland Prize?

Agnes Fay Morgan Research Award?

[9]

Ամերիկայի արվեստների և գիտությունների ակադեմիայի անդամ

Լոնդոնի թագավորական միության արտասահմանյան անդամ

[10]

Էռնեստ Օռլանդո Լոուրենսի մրցանակ

[11]

F. A. Cotton Medal?

[12]

ԱՄՆ նախագահի վաղ կարիերայի մրցանակ գիտնականների և ինժեներների համար

[13]

Քիմիայի Վոլֆ մրցանակ

[14]

Քիմիայի Նոբելյան մրցանակ

[15]

Ջոն Քարթիի մրցանակ

Ուիլյամ Նիկոլսի շքանշան

[16]

Glenn T. Seaborg Medal?

[17]

Welch Award in Chemistry?

[18]

Bijvoet Medal?

[19]

Դիքսոնի անվան բժշկագիտության մրցանակ

[20]

Clarivate Citation Laureate

[21]

Camille Dreyfus Teacher-Scholar Awards?

 և

ԳԱԱ-ի քիմիական գիտությունների պարգև

[22]
ԱնդամությունԼեոպոլդինա, ԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա[23], Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա, Լոնդոնի թագավորական ընկերություն և Լինչեի ազգային ակադեմիա
Կայքprofiles.stanford.edu/carolyn-bertozzi
 Carolyn Bertozzi Վիքիպահեստում

Քերոլայն Բերտոզի (անգլ.՝ Carolyn Ruth Bertozzi, հոկտեմբերի 10, 1966(1966-10-10)[1], Բոստոն, Մասաչուսեթս[2][3]), ամերիկացի քիմիկոս և Նոբելյան մրցանակակիր քիմիայում, հայտնի քիմիայում և կենսաբանությունում իր լայնածավալ աշխատանքով։ կենդանի համակարգերի հետ համատեղելի քիմիական ռեակցիաների համար, նա հորինել է «բիոօրթոգոնալ քիմիա» տերմինը[24]։ Նրա վերջին ուսումնասիրություններն են բջջի մակերեսի շաքարները, որոնք կոչվում են գլիկաններ, և ինչպես են դրանք ազդում այնպիսի հիվանդությունների վրա, ինչպիսիք են քաղցկեղը, բորբոքումները և վիրուսային վարակները, ինչպիսին են COVID-19-ն է[25]։ Նա Սթենֆորդի համալսարանի հումանիտար գիտությունների և գիտությունների անվանական պրոֆեսոր է[26]։ Բերտոզին նաև Հովարդ Հյուզի բժշկական ինստիտուտի հետազոտող է[27], նա նաև Լոուրենս Բերքլիի ազգային լաբորատորիայի նանոգիտության հետազոտական ​​կենտրոնի՝ Molecular Foundry-ի նախկին տնօրենն է[28]։

33 տարեկանում nա ստացել է ՄակԱրթուրի «հանճարեղը» մրցանակը[29]։ 2010 թվականին Նա առաջին կինն էր, ով 2010 թվականին ստացավ հեղինակավոր Lemelson–MIT Prize ֆակուլտետի մրցանակը։ Նա Գիտությունների ազգային ակադեմիայի (2005), Բժշկության ինստիտուտի (2011) և Գյուտարարների ազգային ակադեմիայի (2013) անդամ է։ 2014 թվականին հայտարարվեց, որ Բերտոզին կղեկավարի ACS Central Science-ը՝ Ամերիկյան քիմիական ընկերության առաջին գրախոսվող ազատ հասանելի ամսագիրը, որի ամբողջ բովանդակությունն անվճար հասանելի է հանրությանը[30]։ 2021 թվականից նա հանդիսանում է Accademia dei Lincei-ի անդամ[31]։

Բերտոզին, Մորտեն Պ. Մելդալի և Կարլ Բարրի Շարփլեսի հետ համատեղ, արժանացել է «կտտոցների քիմիայի և բիոօրթոգոնալ քիմիայի զարգացման համար» 2022 թվականի Քիմիայի Նոբելյան մրցանակին։

Կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քերոլին Բերտոզին գերազանցությամբ ավարտել է Հարվարդի համալսարանի քիմիայի բնագավառի բակալավրիատը, որտեղ պրոֆեսոր Ջո Գրաբովսկու հետ նա աշխատել է ֆոտոակուստիկ կալորիմետրի նախագծման և կառուցման վրա[32]։ Գրաբովսկին տպավորված էր նրա աշխատանքով և Բերտոզիին պառաջարկեց նախագծի վերաբերյալ թեզ գրել և ներկայացնել։ Թեզի համար Բերտոզին արժանացավ Թոմաս Տ. Հուփսի բակալավրիատի ատենախոսության մրցանակին՝ մեծ դրամական մրցանակով։ Բակալավրիատի ընթացքում նա նվագել է տարբեր խմբերում, մասնավորապես Bored of Education-ի ապագա Rage Against the Machine-ի կիթառահար Թոմ Մորելլոյի հետ[33][34]։ 1988 թվականին Հարվարդն ավարտելուց հետո նա աշխատել է Bell Labs-ում Քրիս Չիդսիի հետ[35]։

Բերտոզին իր դոկտորական թեզը պաշտպանել է 1993 թվականին Բերկլիի համալսարանում՝ աշխատելով Մարկ Բեդնարսկու հետ, օլիգոսաքարիդների անալոգների քիմիական սինթեզի վրա[36][37]։ Բերկլիում գտնվելու ընթացքում նա հայտնաբերեց, որ վիրուսները կարող են կապնվել մարմնի շաքարի հետ[38]։ Այդ բացահայտումը նրան բերեց գլիկոկենսաբանությանը՝ նրա հետազոտության ոլորտին։ Բերտոզիի ասպիրանտուրայի երրորդ կուրսում Բեդնարսկու մոտ ախտորոշվել էր հաստ աղիքի քաղցկեղ, որի պատճառով նա արձակուրդ է վերցրել և փոխել կարիերան՝ ընդունվելով բժշկական դպրոց։ Բերտոզիին և լաբորատորիայի մնացած անդամներին իրենց Ph.D. ավարտել են, աշխատելով առանց անմիջական ղեկավարության[39][40]։

Կարիերա և հետազոտություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բերքլիում Ph.D.-ն պաշտպանելուց հետո Բերտոզին Սթիվեն Ռոզենի հետ եղել է Սան Ֆրանցիսկոյի Կալիֆորնիայի համալսարանի (UCSF) հետ դոկտորանտ, որտեղ նա ուսումնասիրել է էնդոթելային օլիգոսաքարիդների վարքգիծը բորբոքման հատվածներում բջիջների կպչունությունը խթանելում[41][42]։ Rosen-ի հետ աշխատելիս Բերտոզին կարողացավ մոդիֆիկացնել կենդանի բջիջների պատերի սպիտակուցը և շաքարի մոլեկուլները, որպեսզի բջիջները կարողանան ընդունել օտար նյութեր, ինչպիսիք են իմպլանտները[43]։

1996 թվականին Բերտոզին ընդունվեց UC Berkeley քոլեջի քիմիայի պրոֆեսորադասախոսական կազմում[44] և գիտաշխատող Լոուրենս Բերքլիի ազգային լաբորատորիայում, որտեղ նա Մոլեկուլյար ձուլարանի տնօրենն էր[41][45]։ 2000 թվականից նա ՀՀՄԻ-ի հետազոտող էր[28]։ 1999 թվականին նա հիմնեց բիոօրթոգոնալ քիմիայի ոլորտը և 2003 թվականին մտցրեց այդ տերմինը[46][47][48]։ Այս նոր ոլորտը և տեխնիկան հետազոտողներին հնարավորություն է տալիսլ առանց բջջիջների գործունեությունը ընդհատելու, կենդանի օրգանիզմների մոլեկուլները քիմիապես մոդիֆիկացնել[49]։ 2015 թվականին Բերտոզին տեղափոխվեց Սթենֆորդի համալսարան՝ միանալու ChEM-H ինստիտուտին[50]։

Բերտոզին ուսումնասիրում է այնպիսի հիվանդությունների գլիկոկենսաբանությունը, ինչպիսիք են քաղցկեղը, բորբոքային խանգարումները, ինչպիսիք են արթրիտը և վարակիչ հիվանդությունները, ինչպիսին տուբերկուլյոզն է։ Մասնավորապես, Բերտոզին բարելավել է բջիջների մակերևույթի օլիգոսաքարիդների իմացությունը, որոնք ներգրավված են բջիջների ճանաչողության և միջբջջային հաղորդակցության մեջ։ Բերտոզին բիոօրթոգոնալ քիմիայի մեթոդները կիրառել է գլիկոկալիքսը՝ շաքարները, որոնք շրջապատում են բջջային թաղանթը ուսումնասիրելու համար։ Նրա հայտնագործությունները առաջ են մղել կենսաթերապևտիկ ոլորտը[51]։ Նրա լաբորատորիան մշակել է նաև հետազոտության գործիքներ։ Այդպիսի զարգացումներից մեկը կենդանի համակարգերում գլիկանների ուսումնասիրման համար քիմիական գործիքների ստեղծումն է[28]։ Նրա լաբորատորիայի նանոտեխնոլոգիաների զարգացումը, որոնք հետազոտում են կենսաբանական համակարգերը, հանգեցրել է տուբերկուլյոզի արագ թեստի մշակմանը[52][53]։ 2017-ին, իր լաբորատորիայի կողմից քաղցկեղի բջիջների մակերեսին շաքարները կապելու և իմունային համակարգի պաշտպանությունից խուսափելու հայտնագործության համար, նա հրավիրվեց Սթենֆորդում TED ելույթ ունենալու, որտեղ նա հանդես եկավ «Ինչ է փորձում ձեզ ասել ձեր բջիջների վրայի շաքարային ծածկույթը»[54]։

Կենսատեխնոլոգիայի ստարտափներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2001 թվականին Բերտոզին և Սթիվ Ռոզենը Էմերվիլում, Կալիֆորնիա, հիմնեցին Thios Pharmaceuticals-ը առաջին ընկերությունը, որը զբաղվելու էր սուլֆատացման ուղիներով[55]։ 2005 թվականին այն լուծարվեց[56]։

2008 թվականին Բերտոզին հիմնեց իր սեփական ստարտափը՝ Redwood Bioscience-ը նաև Էմերվիլում, Կալիֆորնիա[57]։ Redwood Bioscience-ը բիոտեխնոլոգիական ընկերություն է, որն օգտագործում է SMARTag՝ սպիտակուցի մոդիֆիկացիայի տեխնոլոգիա, որը թույլ է տալիս փոքր հաբերին կպչել սպիտակուցի հատվածներին և կարող են օգտագործվել քաղցկեղի դեմ պայքարելու համար[38][58]։ 2014 թվականին Catalent Pharma Solutions-ը ձեռք բերեց Redwood Bioscience-ը։ Բերտոզին մնում է ընկերության կենսաբանական հատվածի խորհրդատվական խորհրդի անդամ[58]։

2014 թվականին Հարավային Սան Ֆրանցիսկոյում, Կալիֆորնիա, նա համահիմնել է Enable Biosciences-ը[46][59] Այն կենտրոնանում է տնային պայմաններում 1-ին տիպի շաքարախտի, ՄԻԱՎ-ի և այլ հիվանդությունների ախտորոշման կենսատեխնոլոգիաների վրա[46][60]։

Բերտոզին 2015 թվականին դարձավ Ուոլթեմի, Մասաչուսեթս նահանգ, Palleon Pharma-ի համահիմնադիրը[61]։ Palleon Pharma-ն մասնագիտանում է գլիկոիմունային կետերի ինհիբիտորների ուսումնասիրության վրա՝ որպես քաղցկեղի բուժման հնարավոր միջոց[62]։

2017 թվականին Բերտոզին օգնեց ստեղծել InterVenn Biosciences-ը, որը զանգվածային սպեկտրոմետրիան և արհեստական ​​ինտելեկտն օգտագործում է բարելավել գլիկոպրոտեոմիկան թիրախների և բիոմարկերների հայտնաբերման, ձվարանների քաղցկեղի ախտորոշման և կլինիկական փորձարկումների հաջողություններն ու ձախողումները կանխատեսումը[46][63]։

2018 թվականին նա համահիմնել է Grace Science Foundation-ը։ Հիմնադրամը մասնագիտանում է արդյունավետ և էժան թերապևտիկ միջոցներով NGLY1-ի անբավարարությունը բուժելու վրա։.[64]

2019 թվականին նա համահիմնել է OliLux Biosciences և Lycia Therapeutics կազմակերպությունները։ OliLux Biosciences-ը տուբերկուլյոզի հայտնաբերման նոր մեթոդներ է մշակում[46][65]։ Lycia Therapeutics-ի հիմնադրումը տեղի ունեցավ այն ժամանակ, երբ Բերտոզիի խումբը լիզոսոմներին ուղղված քիմերաներ (LYTACs) հայտնաբերեց։ Նոր մոլեկուլային դասը կարող է ունակ լինի քայքայելու սիրտ-անոթային հիվանդությունների և քաղցկեղի որոշ թիրախներ[66]։ Lycia Therapeutics-ը մասնագիտնանում է տեխնոլոգիայի զարգացման վրա՝ օգտագործելով լիզոսոմային թիրախային քիմերաներ[46]։

Բերտոզին նախկինում մասնակցել է նաև մի քանի դեղագործական ընկերությունների գիտահետազոտական խորհուրդներում, ներառյալ GlaxoSmithKline-ը և Eli Lilly-ն, մինչև 2021 թվականը[67]։

Հրապարակումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բերտոզին ունի ավելի քան 600 հրապարակում Web of Science կայքում, որոնցից ամենաշատ մեջբերվածներն են

  • Sletten, EM; Bertozzi, CR (2009). «Bioorthogonal Chemistry: Fishing for Selectivity in a Sea of Functionality». Angewandte Chemie International Edition in English. 48 (38): 6974–98. doi:10.1002/anie.200900942. PMC 2864149. PMID 19714693.
  • Bertozzi, Carolyn R.; Kiessling, Laura L. (2001). «Chemical Glycobiology». Science. 291 (5512): 2357–64. Bibcode:2001Sci...291.2357B. doi:10.1126/science.1059820. PMID 11269316. S2CID 9585674.
  • Saxon, Eliana; Bertozzi, Carolyn R. (2000). «Cell Surface Engineering by a Modified Staudinger Reaction». Science. 287 (5460): 2007–10. Bibcode:2000Sci...287.2007S. doi:10.1126/science.287.5460.2007. PMID 10720325. S2CID 19720277.
  • Agard, Nicholas J.; Prescher, Jennifer A.; Bertozzi, Carolyn R. (2005). «A Strain-Promoted [3 + 2] Azide−Alkyne Cycloaddition for Covalent Modification of Biomolecules in Living Systems». Journal of the American Chemical Society. 126 (46): 15046–15047. doi:10.1021/ja044996f. PMID 15547999.
  • Dube, DH; Bertozzi, CR (2005). «Glycans in cancer and inflammation—potential for therapeutics and diagnostics». Nature Reviews Drug Discovery. 4 (6): 477–88. doi:10.1038/nrd1751. PMID 15931257. S2CID 22525932.

Պարգևներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Carolyn Bertozzi, receiving the Emanuel Merck Lectureship in 2011

Անձնական կյանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Բերտոզին մեծացել է Լեքսինգթոնում, Մասաչուսեթս, հանգուցյալ Նորմա Գլորիայի (Բերինգեր) և Ուիլյամ Բերտոզիի դուստրը[110]։ Նրա հայրը ծագումով իտալացի էր[111]։ Նրա մորական տատիկն ու պապիկը Նոր Շոտլանդիայից էին, Կանադա[112]։ Նա ունի երկու քույր, որոնցից մեկը՝ Անդրեա Բերտոզին, Լոս Անջելեսի Կալիֆորնյան համալսարանի մաթեմատիկայի ֆակուլտետում է[113]։ Նրա հայրը Մասաչուսեթսի տեխնոլոգիական ինստիտուտի ֆիզիկայի պրոֆեսոր էր[41][114]։

Բերտոզին և նրա երկու քույրերը մեծացել են գիտության շրջապատում։ Քանի որ նրանց հայրը ֆիզիկայի պրոֆեսոր էր, Քերոլայնը և իր քույրերը այն հարցին, թե երբ մեծանան, ինչ են ուզում դառնալ, պատասխանը միակն էր՝ միջուկային ֆիզիկոս։ Երեք աղջիկները մասնակցում էին MIT-ի ճամբարներին, քանի որ նրանց հայրը «հպարտության և անվճար ուսման խոստման պատճառով» երազում էր, որ նրանք ընդունվեն MIT: Ի հիասթափություն Ուիլյամի, Քերոլայնը ընդունվում է Հարվարդ, քանի որ դպրոցը գիտությունից դուրս այլ ուժեղ կողմեր ուներ[41]։

Բերտոզին կարճ մտածեց երաժշտական կարիերայի մասին։ Ավագ դպրոցում նա մի քանի մրցանակների է արժանացել երաժշտական ​​ստեղծագործությունների և երաժշտական ​​ձեռքբերումների համար։ Նրա տաղանդը ստեղնաշարի գործիքների վրա, նրան համալսարանական մի քանի ռոք խմբերից առաջարկներ բերեց, սակայն նա զգում էր, որ «միշտ կենտրոնացած է գիտությունների վրա»[41]։ Bertozzi is a lesbian and has been out since the late 1980s.[115]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ 1,0 1,1 http://www.invent.org/honor/inductees/inductee-detail/?IID=535
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 Bertozzi C. R. Chemical approaches to the investigation of cellular systems // Bioorganic & Medicinal Chemistry — Elsevier BV, 2002. — Vol. 10, Iss. 4. — P. 829—840. — ISSN 0968-0896; 1464-3391 — doi:10.1016/S0968-0896(01)00376-5 — PMID:11836089
  3. ↑ 3,0 3,1 3,2 http://magounbiggins.tributes.com/show/Veronica-A.-Bertozzi-93931659
  4. ↑ Bertozzi C. Profile of Carolyn Bertozzi. Interview by Tinsley Davis // Proc. Natl. Acad. Sci. U.S.A. / M. R. Berenbaum — [Washington, etc.], USA: National Academy of Sciences [etc.], 2010. — Vol. 107, Iss. 7. — P. 2737—2739. — 3 p. — ISSN 0027-8424; 1091-6490 — doi:10.1073/PNAS.0914469107 — PMID:20160128
  5. ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 https://www.lincei.it/sites/default/files/documenti/Soci/3039_CV.pdf
  6. ↑ https://chicagoacs.org/Willard_Gibbs_Award
  7. ↑ https://scheringstiftung.de/en/programm/lebenswissenschaften/ernst-schering-preis/ernst-schering-preis-2007/
  8. ↑ https://www.invent.org/inductees/carolyn-bertozzi
  9. ↑ https://www.iotasigmapi.org/past-award-winners
  10. ↑ https://royalsociety.org/news/2018/05/distinguished-scientists-elected-fellows-royal-society-2018/
  11. ↑ https://science.osti.gov/lawrence/Award-Laureates/2010s/Bertozzi
  12. ↑ https://www.chem.tamu.edu/medals+lectureships/cotton-medal/Cotton-Medal.php
  13. ↑ https://clintonwhitehouse4.archives.gov/WH/EOP/OSTP/html/00413_2.html
  14. ↑ https://wolffund.org.il/2022/02/08/carolyn-r-bertozzi/
  15. ↑ https://www.nobelprize.org/prizes/chemistry/2022/bertozzi/facts/
  16. ↑ http://newyorkacs.online/nichols_medal/
  17. ↑ https://www.seaborg.ucla.edu/
  18. ↑ https://welch1.org/awards/welch-award-in-chemistry
  19. ↑ https://www.uu.nl/en/research/bijvoet-centre-for-biomolecular-research/about-us/bijvoet-medal
  20. ↑ http://www.dicksonprize.pitt.edu/recipients/2022-bertozzi.php
  21. ↑ https://clarivate.com/citation-laureates
  22. ↑ https://www.nasonline.org/programs/awards/chemical-sciences.html
  23. ↑ http://www.nasonline.org/member-directory/members/3005299.html
  24. ↑ «Carolyn R. Bertozzi». HHMI.org (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 5-ին.
  25. ↑ «Carolyn Bertozzi | Department of Chemistry». chemistry.stanford.edu. Վերցված է 2022 թ․ մարտի 16-ին.
  26. ↑ Adams, Amy. «Stanford chemist explains excitement of chemistry to students, the public». Stanford News. Վերցված է 2015 թ․ հուլիսի 19-ին.
  27. ↑ «Carolyn Bertozzi honored by GLBT organization». UC Berkeley News. 2007 թ․ փետրվարի 27. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 8-ին.
  28. ↑ 28,0 28,1 28,2 «Carolyn Bertozzi». HHMI. Արխիվացված է օրիգինալից 2013 թ․ մայիսի 16-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 8-ին.
  29. ↑ «Carolyn Bertozzi, Organic Chemist». MacArthur Foundation. Վերցված է 2015 թ․ փետրվարի 3-ին.
  30. ↑ Wang, Linda. «Carolyn Bertozzi To Lead ACS Central Science | Chemical & Engineering News». cen.acs.org. Վերցված է 2015 թ․ օգոստոսի 19-ին.
  31. ↑ «Alla lincea Carolyn Bertozzi uno dei Nobel per la Chimica 2022» [Carolyn Bertozzi one of the 2022 Nobel Prize winners in Chemistry]. www.lincei.it (իտալերեն). Accademia Nazionale dei Lincei. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 7-ին.
  32. ↑ Grabowski, Joseph J.; Bertozzi, Carolyn R.; Jacobsen, John R.; Jain, Ahamindra; Marzluff, Elaine M.; Suh, Annie Y. (1992). «Fluorescence probes in biochemistry: An examination of the non-fluorescent behavior of dansylamide by photoacoustic calorimetry». Analytical Biochemistry. 207 (2): 214–26. doi:10.1016/0003-2697(92)90003-P. PMID 1481973.
  33. ↑ «Meet Carolyn Bertozzi». NIGMS. Արխիվացված է օրիգինալից 2017 թ․ հոկտեմբերի 5-ին. Վերցված է 2013 թ․ փետրվարի 8-ին.
  34. ↑ Houlton, Sarah (2018 թ․ հունվարի 12). «Carolyn Bertozzi». Chemistry World. Royal Society of Chemistry. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 7-ին.
  35. ↑ Stewart, Eric (2017 թ․ մարտի 27). «Carolyn Bertozzi' s Winding Road to an Extraordinary Career». inChemistry. American Chemical Society. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 17-ին.
  36. ↑ Bertozzi, Carolyn Ruth. Synthesis and biological activity of carbon-linked glycosides (Ph.D. thesis). University of California, Berkeley. OCLC 30660316. ProQuest 304068526.
  37. ↑ «Bertozzi: Infectious In Her Enthusiasm». Chemical & Engineering News. 78 (5): 26–35. 2000 թ․ հունվարի 31.
  38. ↑ 38,0 38,1 «Carolyn Bertozzi | Lemelson–MIT Program». lemelson.mit.edu. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 10-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 5-ին.
  39. ↑ Azvolunsky, Anna (2016 թ․ մայիսի 31). «Carolyn Bertozzi: Glycan Chemist». The Scientist. Վերցված է 2020 թ․ հոկտեմբերի 7-ին.
  40. ↑ Baker, Mitzi (2006 թ․ մարտի 22). «Bednarski, pioneer of new cancer therapies, dies at 47». Stanford University (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
  41. ↑ 41,0 41,1 41,2 41,3 41,4 Davis, T. (2010 թ․ փետրվարի 16). «Profile of Carolyn Bertozzi». Proceedings of the National Academy of Sciences. 107 (7): 2737–2739. Bibcode:2010PNAS..107.2737D. doi:10.1073/pnas.0914469107. PMC 2840349. PMID 20160128.
  42. ↑ Gardiner, Mary Beth (Winter 2005). «The Right Chemistry» (PDF). HHMI Bulletin: 8–12. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
  43. ↑ «Carolyn Bertozzi». Chemical Heritage Foundation. Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հուլիսի 12-ին.
  44. ↑ Sanders, Robert (2022 թ․ հոկտեմբերի 5). «Chemistry Nobelist Carolyn Bertozzi's years at UC Berkeley». Berkeley News. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 15-ին.
  45. ↑ «Former Berkeley Lab Scientist Carolyn Bertozzi Wins 2022 Nobel Prize in Chemistry». Վերցված է 2022 թ․ սեպտեմբերի 7-ին.
  46. ↑ 46,0 46,1 46,2 46,3 46,4 46,5 «Carolyn Bertozzi's glycorevolution». Chemical & Engineering News (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 12-ին.
  47. ↑ «NIHF Inductee Carolyn Bertozzi Invented Bioorthogonal Chemistry». www.invent.org (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 5-ին.
  48. ↑ Sletten, Ellen M.; Bertozzi, Carolyn R. (2011 թ․ սեպտեմբերի 20). «From Mechanism to Mouse: A Tale of Two Bioorthogonal Reactions». Accounts of Chemical Research. 44 (9): 666–676. doi:10.1021/ar200148z. ISSN 0001-4842. PMC 3184615. PMID 21838330.
  49. ↑ Sletten, Ellen M.; Bertozzi, Carolyn R. (2009). «Bioorthogonal Chemistry: Fishing for Selectivity in a Sea of Functionality». Angewandte Chemie International Edition in English. 48 (38): 6974–6998. doi:10.1002/anie.200900942. ISSN 1433-7851. PMC 2864149. PMID 19714693.
  50. ↑ «Carolyn R. Bertozzi». bertozzigroup.stanford.edu. Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ օգոստոսի 6-ին. Վերցված է 2018 թ․ ապրիլի 13-ին.
  51. ↑ Xiao, Han; Woods, Elliot C.; Vukojicic, Petar; Bertozzi, Carolyn R. (2016 թ․ օգոստոսի 22). «Precision glycocalyx editing as a strategy for cancer immunotherapy». Proceedings of the National Academy of Sciences (անգլերեն). 113 (37): 10304–10309. Bibcode:2016PNAS..11310304X. doi:10.1073/pnas.1608069113. ISSN 0027-8424. PMC 5027407. PMID 27551071.
  52. ↑ «Carolyn Bertozzi 2010 Lemelson–MIT Prize». MIT. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 10-ին. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 13-ին.
  53. ↑ Kamariza, Mireille; Shieh, Peyton; Ealand, Christopher S.; Peters, Julian S.; Chu, Brian; Rodriguez-Rivera, Frances P.; Babu Sait, Mohammed R.; Treuren, William V.; Martinson, Neil; Kalscheuer, Rainer; Kana, Bavesh D. (2018). «Rapid detection of Mycobacterium tuberculosis in sputum with a solvatochromic trehalose probe». Science Translational Medicine. 10 (430): eaam6310. doi:10.1126/scitranslmed.aam6310. ISSN 1946-6242. PMC 5985656. PMID 29491187.
  54. ↑ Bertozzi, Carolyn. «Carolyn Bertozzi | Speaker | TED». www.ted.com (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 5-ին.
  55. ↑ McCarthy, Alice A. (2004 թ․ փետրվար). «Thios Pharmaceuticals Targeting Sulfation Pathways» (PDF). Chemistry & Biology. 11 (2): 147–148. doi:10.1016/j.chembiol.2004.02.008. PMID 15123271.
  56. ↑ «Thios Pharmaceuticals | www.inknowvation.com». www.inknowvation.com. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 27-ին.
  57. ↑ McCook, Alison (2013 թ․ մարտի 6). «Women in Biotechnology: Barred from the Boardroom». Scientific American. Վերցված է 2015 թ․ հոկտեմբերի 24-ին.
  58. ↑ 58,0 58,1 «Redwood Bioscience Inc. | IPIRA». ipira.berkeley.edu. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 5-ին.
  59. ↑ «Contact». Enable Biosciences. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 13-ին.
  60. ↑ «Enable Biosciences, Inc. | IPIRA». ipira.berkeley.edu. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 12-ին.
  61. ↑ «Palleon Pharma – Leadership». Արխիվացված է օրիգինալից 2019 թ․ հուլիսի 6-ին. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.
  62. ↑ «Palleon Pharma». MassBio (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ մայիսի 28-ին.
  63. ↑ «InterVenn Biosciences | AI-Driven Mass Spectrometry». intervenn.bio. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 12-ին.
  64. ↑ «Grace Science Foundation». rarediseases.info.nih.gov. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ հոկտեմբերի 22-ին. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 12-ին.
  65. ↑ Dinkele, Ryan; Gessner, Sophia; Koch, Anastasia S.; Morrow, Carl; Gqada, Melitta; Kamariza, Mireille; Bertozzi, Carolyn R.; Smith, Brian; McLoud, Courtney; Kamholz, Andrew; Bryden, Wayne (2019 թ․ դեկտեմբերի 27). «Capture and visualization of live Mycobacterium tuberculosis bacilli from tuberculosis bioaerosols». bioRxiv (անգլերեն): 2019.12.23.887729. doi:10.1101/2019.12.23.887729. S2CID 213539003.
  66. ↑ Banik, Steven; Pedram, Kayvon; Wisnovsky, Simon; Riley, Nicholas; Bertozzi, Carolyn (2019 թ․ նոյեմբերի 20). «Lysosome Targeting Chimeras (LYTACs) for the Degradation of Secreted and Membrane Proteins». Figshare (անգլերեն). doi:10.26434/chemrxiv.7927061.v2. S2CID 213002729.
  67. ↑ Company, Eli Lilly and. «Lilly Announces that Professor Carolyn Bertozzi has Resigned from its Board of Directors». www.prnewswire.com (Press release) (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ մարտի 16-ին.
  68. ↑ Chuang, Theodore D. (1987 թ․ դեկտեմբերի 7). «Harvard Phi Beta Kappa Inductees Announced | News | The Harvard Crimson». www.thecrimson.com. Արխիվացված օրիգինալից 2013 թ․ սեպտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 1-ին.
  69. ↑ 69,0 69,1 69,2 69,3 69,4 «Dr. Bertozzi to Speak at Drug Discovery Symposium». News Center (ամերիկյան անգլերեն). 2002 թ․ նոյեմբերի 4. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 1-ին.
  70. ↑ «Horace S. Isbell Award». ACS Carbohydrate (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 1-ին.
  71. ↑ «Carolyn R. Bertozzi». Arnold and Mabel Beckman Foundation. Արխիվացված է օրիգինալից 2018 թ․ օգոստոսի 2-ին. Վերցված է 2018 թ․ օգոստոսի 1-ին.
  72. ↑ «Arthur C. Cope Scholar Awards». American Chemical Society (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 1-ին.
  73. ↑ 73,0 73,1 73,2 73,3 «Major Awards & Honors | College of Chemistry». chemistry.berkeley.edu. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 1-ին.
  74. ↑ «President Honors Outstanding Young Scientists». clintonwhitehouse4.archives.gov. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 7-ին.
  75. ↑ 75,0 75,1 Korte, Andrea (2022 թ․ հոկտեմբերի 5). «AAAS Fellows Carolyn Bertozzi and K. Barry Sharpless Receive Nobel Prize in Chemistry | American Association for the Advancement of Science». American Association for the Advancement of Science (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  76. ↑ 76,0 76,1 «UC Berkeley chemist, biologist, entrepreneur awarded $500,000 Lemelson–MIT Prize | Research UC Berkeley». vcresearch.berkeley.edu. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 1-ին.
  77. ↑ «Book of Members, 1780–2010: Chapter B» (PDF). American Academy of Arts and Sciences. Վերցված է 2011 թ․ հունիսի 24-ին.
  78. ↑ «05.03.2005 – Three UC Berkeley faculty named to National Academy of Sciences». www.berkeley.edu. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 7-ին.
  79. ↑ «Ernst Schering Prize 2007 – Schering Stiftung» (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 1-ին.
  80. ↑ Cassell, Heather (2007 թ․ փետրվարի 22). «Two Bay Area gay scientists honored». Bay Area Reporter. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.
  81. ↑ «NOGLSTP to Honor Bertozzi, Gill, Mauzey, and Bannochie at 2007 Awards Ceremony in February». NOGLSTP. Վերցված է 2019 թ․ փետրվարի 19-ին.
  82. ↑ Kamerling, Johannis P. (2008 թ․ մարտի 1). «The Roy L. Whistler International Award in Carbohydrate Chemistry 2008». Glycobiology (անգլերեն). 18 (3): 209. doi:10.1093/glycob/cwn005. ISSN 0959-6658. PMID 18326004.
  83. ↑ «List of Members». www.leopoldina.org. Վերցված է 2017 թ․ հոկտեմբերի 8-ին.
  84. ↑ «ACS May Gibbs Award Meeting». archive.chicagoacs.net. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.
  85. ↑ «Nichols Medal». newyorkacs.online (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 1-ին.
  86. ↑ «Carolyn Bertozzi Wins Harrison Howe Award | February 23, 2009, Issue – Vol. 87 Issue 8 | Chemical & Engineering News». cen.acs.org. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 7-ին.
  87. ↑ «Carolyn Bertozzi 2010 Lemelson–MIT Prize». MIT. Արխիվացված է օրիգինալից 2020 թ․ օգոստոսի 10-ին. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 13-ին.
  88. ↑ «Two UC Berkeley faculty named to Institute of Medicine». Berkeley News (ամերիկյան անգլերեն). 2001 թ․ նոյեմբերի 30. Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 10-ին.
  89. ↑ «Bioorganic & Medicinal Chemistry Letters | Tetrahedron Young Investigator Award 2011: Carolyn R. Bertozzi | ScienceDirect.com». www.sciencedirect.com (ամերիկյան անգլերեն). Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 7-ին.
  90. ↑ «EM Lectureship – Research | Merck KGaA, Darmstadt, Germany». www.emdgroup.com (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 1-ին.
  91. ↑ «Simmons among nine honorary degree recipients». Brown University. 2012 թ․ մայիսի 16. Վերցված է 2014 թ․ մայիսի 28-ին.
  92. ↑ «Heinrich Wieland Prize 2012 goes to Carolyn R. Bertozzi». Boehringer Ingelheim Foundation. 2012 թ․ հոկտեմբերի 18. Արխիվացված է օրիգինալից 2014 թ․ հուլիսի 2-ին. Վերցված է 2014 թ․ հունիսի 30-ին.
  93. ↑ «Carolyn Bertozzi and George Smoot Elected to National Academy of Inventors | Research UC Berkeley». vcresearch.berkeley.edu. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 7-ին.
  94. ↑ «Bloemendal Medal». www2.rimls.nl. Արխիվացված է օրիգինալից 2021 թ․ հունիսի 16-ին. Վերցված է 2019 թ․ սեպտեմբերի 7-ին.
  95. ↑ «Carolyn Bertozzi». Bertozzi Group. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.
  96. ↑ «Arthur C. Cope Awards». 2016 թ․ օգոստոսի 25.
  97. ↑ «Distinguished scientists elected as Fellows and Foreign Members of the Royal Society». The Royal Society. 2018 թ․ մայիսի 9. Վերցված է 2018 թ․ մայիսի 10-ին.
  98. ↑ «Carolyn Bertozzi». www.nasonline.org. Վերցված է 2020 թ․ հունվարի 22-ին.
  99. ↑ «Chemistry for the Future Solvay Prize – The 2020 Laureate». Solvay (անգլերեն). Վերցված է 2020 թ․ փետրվարի 5-ին.
  100. ↑ «F.A. Cotton Medal». chem.tamu.edu. Վերցված է 2020 թ․ հունիսի 9-ին.
  101. ↑ «Carolyn R. Bertozzi». 2022 թ․ փետրվարի 8. Արխիվացված է օրիգինալից 2022 թ․ մարտի 13-ին. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.
  102. ↑ «Winners of Heineken Prizes 2022 announced». Heineken. 2022 թ․ հունիսի 8. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 3-ին.
  103. ↑ Dickson Prize 2022
  104. ↑ «Welch Award in Chemistry». Welch. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 5-ին.
  105. ↑ «Bijvoet Medals awarded to Carolyn Bertozzi and Vishva Dixit». Utrecht University. 2022 թ․ հոկտեմբերի 3. Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 3-ին.
  106. ↑ Jilani, Zaid (2022 թ․ փետրվարի 10). «Carolyn R. Bertozzi Wins 2022 AAAS Lifetime Mentor Award | American Association for the Advancement of Science». American Association for the Advancement of Science (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ հոկտեմբերի 29-ին.
  107. ↑ «Press release: The Nobel Prize in Chemistry 2022» (Press release). The Nobel Prize. 2022 թ․ հոկտեմբերի 5.
  108. ↑ «Roger Adams Award». www.organicdivision.org. Վերցված է 2023 թ․ փետրվարի 28-ին.
  109. ↑ «Nobel Laureate Carolyn R. Bertozzi, PhD, to Receive 2023 AACR Award for Outstanding Achievement in Chemistry in Cancer Research». American Association for Cancer Research (AACR) (անգլերեն). Վերցված է 2024 թ․ հունվարի 6-ին.
  110. ↑ «NORMA GLORIA BERTOZZI Obituary (2021) Boston Globe». Legacy.com.
  111. ↑ «Italian American Scientist Carolyn Bertozzi Wins the Nobel Prize in Chemistry». 2022 թ․ հոկտեմբերի 5.
  112. ↑ «Oral history interview with Carolyn R. Bertozzi».
  113. ↑ «UCLA Math Department Faculty». Վերցված է 2012 թ․ հունիսի 4-ին.
  114. ↑ «MIT Physics Department Faculty». Վերցված է 2012 թ․ հունիսի 4-ին.
  115. ↑ Navals, Pauline (2022 թ․ ապրիլի 5). «ONE ON ONE WITH CAROLYN BERTOZZI». Chemical & Engineering News (անգլերեն).
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Քերոլայն_Բերտոզի&oldid=9511873» էջից