Փենզանս

Փենզանս
Բնակավայր
	Փենզանս
	անգլ.՝ Penzance
Երկիր	Միացյալ Թագավորություն
Առաջին հիշատակում	1318
Մակերես	12,92 կմ²
ԲԾՄ	10 մետր
Բնակչություն	21 168 մարդ (2001)
Ժամային գոտի	UTC+0
Հեռախոսային կոդ	01736
Փոստային դասիչ	TR18
Պաշտոնական կայք	penzance.co.uk
	Փենզանս (Միացյալ Թագավորություն)
	Փենզանս (Միացյալ Թագավորություն)
	Փենզանս Վիքիպահեստում

Փենզանս (անգլ.՝ Penzance [pɛnˈzæns], կորն.՝ Pennsans^[1]), նավահանգստային քաղաք Անգլիայի Կոռնուոլ կոմսության Փենվիթ շրջանում։ Ունի քաղաքացիական ծխի կարգավիճակ^[2]։ Կոռնուոլի ծայր արևմտյան քաղաքն է^[3]։ Սկսած 1512 թվականից՝ թագավորական խարտիաներով տարբեր կարգավիճակներ է ստացել։ Քաղաքի կարգավիճակ ստացել է 1614 թվականի մայիսի 9-ին^[4]^[5]։ Զբաղեցնում է 12,92 քառակուսի կիլոմետր տարածք։ 2001 թվականին անցկացված մարդահամարի տվյալներով բնակչության թվաքանակը եղել է 21.168^[6] (ըստ այլ աղբյուրների՝ 20 255^[7]), 2011 թվականի մարդահամարի տվյալներով՝ 21.200^[8]^[9].^[10] ·^[11] (ըստ այլ աղբյուրնրի՝ 21 045^[12]): Բնակիչների մեծ մասը դավանանքով մեթոդիստներ են։

Փենզանսի նախկին գլխավոր փողոցի՝Chapel Street-ի վրա մի շարք նշանավոր կառույցներ կան, որոնց թվում են Եգիպտական տունը (Egyptian House), ծովակալ Բենբոուի հանրային տունը (Admiral Benbow public house, որը 1800-ական թվականներին եղել է մաքսանենգների որջ և, ենթադրաբար, հանդես է բերվել Ռոբերտ Լուիս Սթիվենսոնի «Գանձերի կղզին» վեպում "Admiral Benbow Inn" անվամբ)^[13], Union հյուրանոցը, Գևորգյան ժամանակների կառույց հանդիսացող թատրոնի շենքը, Branwell House-ը, որտեղ որոշ ժամանակ ապրել են նշանավոր Բրոնտե քույրերի մայրն ու մորաքույրը։

Անվանումը[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Penzance—Pennsans-ը կոռնուոլցիների լեզվից թարգմանած՝ նշանակում է "սրբազան հրվանդան"^[14]^[15]. այդ անվանումն սկզբնապես վերաբերել է Էնթոնի Մեծի մատուռին, որն ըստ ավադազրույցի՝ ավելի քան հազար տարի առաջ կանգնած է եղել Փենզանսի ներկայիս նավահանգստի ծայր արևմտյան մասում։

Աշխարհագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փենզանսն ընկած է Կոռնուոլի թերակղզու հարավարևմտյան ծայրակետի մոտ Մաունթս Բեյ (Mount's Bay) ծոցի արևմտյան ափին, Պլիմուտ քաղաքից մոտավորապես 125, Լոնդոնից՝ 415 կիլոմետր հեռավորության վրա^[16]^[17]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քաղաքի ներկայիս տարածքում ու շրջակայքում մարդիկ բնակություն են հաստատել դեռևս բրոնզեդարյան ժամանակներում. դրա պահպանված վկայությունն է Հսկայի սկավառակ անվանումով հայտնի դոլմենը, որն ունի 13 մետր տրամագիծ։

Պատմական փաստաթղթերում Փենզանսն առաջին անգամ հիշատակվել է 1322 թվականին։ Ծովափնյա բնակավայրը միջին դարերում բազմիցս ենթարկվել է բերբեր ծովահենների ասպատակություններին, ինչպես նաև թշնամական նավատորմերի հարձակումներին^[18]^[19]։ Չնայած դրան՝ բնակավայրի կշիռն անընդհատ աճել է. Հենրի IV-ը շնորհել է շուկա ունենալու իրավունք, Հենրի VIII-ը՝ նավահանգիստ ունենալու արտոնություն, Հակոբ I-ն էլ՝ բորոյի կարգավիճակ։

Փենզանսը նշանավոր քիմիկոս Դևիների՝ էլեկտրական լամպի գյուտարար Հեմֆրիի և նրա երկվորյակ եղբայր Էդմունդի ծննդավայրն է։

1812 թվականին Փենզանսում Գևորգ Չորրորդի հովանու ներքո հիմնվել է Կոռնուոլի թագավորական երկրաբանական ընկերությունը:։ 1852 թվականին շարք է մտել երկաթուղային կայարանը։

Ներկայումս Փենզասի տնտեսության հիմնական ճյուղը առողջարանային գործն է և զբոսաշրջությունը։ Քաղաքում հաճախ են կազմակերպվում ցուցահանդեսներ, երաժշտական ու թատերական փառատոներ։

Քույր քաղաքներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Փենզանսի քույր քաղաքներն են^[20]՝

Ֆրանսիա, Կոնկառնո, Բրետան, 1982 թվականից^[10] ·^[11]
Ավստրալիա, Բենդիգո, Վիկտորիա
ԱՄՆ, Նևադա քաղաք, Կալիֆոռնիա
Գերմանիա, Կուքսհավեն

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ Official Maga Placenames list, Novembro de 2012; p. 520 Արխիվացված 2013-05-15 Wayback Machine
↑ «Penzance» (անգլերեն). Ordnance Survey linked data. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 2-ին.
↑ Ordnance Survey: Landranger map sheet 203 Land's End 978-0-319-23148-7
↑ Penzance Charter of Incorporation datado de 9 de maio de 1614, realizada pelo Penzance Town Council
↑ Millett, G.B. (1876). The Official Guide to Penzance (անգլերեն). Penzance: Beare and Son. էջեր 2–3. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 1-ին.
↑ Citar web |url=http://www.neighbourhood.statistics.gov.uk/dissemination/viewFullDataset.do?instanceSelection=03070&productId=779&$ph=60_61&datasetInstanceId=3070&startColumn=1&numberOfColumns=8&containerAreaId=790342 Արխիվացված 2012-08-29 Wayback Machine |título=Office for National Statistics : Census 2001 : Parish Headcounts : Penwith |acessodata=27 de novembro de 2013 |autor= |coautores= |data= |ano= |mes= |formato= |obra= |publicado=Neighborhood.statistics.gov.uk |páginas= |língua= |língua2=en |língua3= |lang= |citação=
↑ «KS01 Usual resident population: Census 2001, Key Statistics for urban areas» (անգլերեն). Office for National Statistics. Արխիվացված է օրիգինալից 2004 թ․ հուլիսի 23-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 2-ին.
↑ "Town populations: Data from the 2011 Census (Office for National Statistics) built from Lower Layer Super Output Areas Արխիվացված 2013-12-03 Wayback Machine". Cornwall Council. Retrieved 13 February 2013.
↑ «Town populations». cornwall.gov.uk. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունիսի 26-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 21-ին..
↑ ^10,0 ^10,1 Annuaire Mairie.
↑ ^11,0 ^11,1 (անգլերեն)Complete France.
↑ «Արխիվացված պատճենը» (անգլերեն). Neighbourhood Statistics (ONS). Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 2-ին. {{cite web}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն); More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (օգնություն); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (օգնություն)
↑ Gainey, Tom (2017 թ․ դեկտեմբերի 10). «Cornwall's smuggling past - a look at six pubs at the heart of a 'golden age' of criminality». The Cornishman.
↑ Mills, Anthony David (1991). Dictionary of English Place-Names. Oxford University Press. էջ 257. ISBN 0192831313.
↑ Mills, Anthony David (2011 թ․ հոկտեմբերի 20). A Dictionary of British Place Names. էջ 366. ISBN 9780199609086. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 14-ին – via Google Books.
↑ Расстояние между населёнными пунктами приводится по данным сервиса Яндекс.Карты.
↑ «Distance from PENZANCE [SW460300]» (անգլերեն). GENUKI. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 2-ին.
↑ Trelease, G. M. A History of the Church in Paul Parish
↑ «West Penwith Resources - The Spanish Attack - 1595». West-penwith.org.uk. 2003 թ․ մարտի 30. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հունվարի 18-ին. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.
↑ «Twinning Promoting international friendship and understanding». Penzance Town Council. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 30-ին.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Penzance Town Council Արխիվացված 2012-04-29 Wayback Machine
Cornwall Record Office Online Catalogue for Penzance
Офіційний сайт|http://www.golowan.org/%7Cміського(չաշխատող հղում) фестивалю Голоуен
Офіційний сайт|http://www.penzance-town-council.org.uk%7Cміської ради

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Փենզանս» հոդվածին։

[1] Official Maga Placenames list, Novembro de 2012; p. 520 Արխիվացված 2013-05-15 Wayback Machine

[2] «Penzance» (անգլերեն). Ordnance Survey linked data. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 2-ին.

[3] Ordnance Survey: Landranger map sheet 203 Land's End 978-0-319-23148-7

[4] Penzance Charter of Incorporation datado de 9 de maio de 1614, realizada pelo Penzance Town Council

[5] Millett, G.B. (1876). The Official Guide to Penzance (անգլերեն). Penzance: Beare and Son. էջեր 2–3. Վերցված է 2017 թ․ հուլիսի 1-ին.

[Neighborhood-6] Citar web |url=http://www.neighbourhood.statistics.gov.uk/dissemination/viewFullDataset.do?instanceSelection=03070&productId=779&$ph=60_61&datasetInstanceId=3070&startColumn=1&numberOfColumns=8&containerAreaId=790342 Արխիվացված 2012-08-29 Wayback Machine |título=Office for National Statistics : Census 2001 : Parish Headcounts : Penwith |acessodata=27 de novembro de 2013 |autor= |coautores= |data= |ano= |mes= |formato= |obra= |publicado=Neighborhood.statistics.gov.uk |páginas= |língua= |língua2=en |língua3= |lang= |citação=

[7] «KS01 Usual resident population: Census 2001, Key Statistics for urban areas» (անգլերեն). Office for National Statistics. Արխիվացված է օրիգինալից 2004 թ․ հուլիսի 23-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 2-ին.

[8] "Town populations: Data from the 2011 Census (Office for National Statistics) built from Lower Layer Super Output Areas Արխիվացված 2013-12-03 Wayback Machine". Cornwall Council. Retrieved 13 February 2013.

[9] «Town populations». cornwall.gov.uk. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունիսի 26-ին. Վերցված է 2023 թ․ հուլիսի 21-ին..

[Annuaire_Mairie-10] 10,0 ^10,1 Annuaire Mairie.

[Complete_France-11] 11,0 ^11,1 (անգլերեն)Complete France.

[12] «Արխիվացված պատճենը» (անգլերեն). Neighbourhood Statistics (ONS). Արխիվացված է օրիգինալից 2016 թ․ հոկտեմբերի 10-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 2-ին. {{cite web}}: More than one of |accessdate= and |access-date= specified (օգնություն); More than one of |archivedate= and |archive-date= specified (օգնություն); More than one of |archiveurl= and |archive-url= specified (օգնություն)

[Brandy_Men-13] Gainey, Tom (2017 թ․ դեկտեմբերի 10). «Cornwall's smuggling past - a look at six pubs at the heart of a 'golden age' of criminality». The Cornishman.

[14] Mills, Anthony David (1991). Dictionary of English Place-Names. Oxford University Press. էջ 257. ISBN 0192831313.

[15] Mills, Anthony David (2011 թ․ հոկտեմբերի 20). A Dictionary of British Place Names. էջ 366. ISBN 9780199609086. Վերցված է 2018 թ․ հոկտեմբերի 14-ին – via Google Books.

[:3-16] Расстояние между населёнными пунктами приводится по данным сервиса Яндекс.Карты.

[17] «Distance from PENZANCE [SW460300]» (անգլերեն). GENUKI. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 2-ին.

[18] Trelease, G. M. A History of the Church in Paul Parish

[19] «West Penwith Resources - The Spanish Attack - 1595». West-penwith.org.uk. 2003 թ․ մարտի 30. Արխիվացված օրիգինալից 2014 թ․ հունվարի 18-ին. Վերցված է 2013 թ․ սեպտեմբերի 21-ին.

[20] «Twinning Promoting international friendship and understanding». Penzance Town Council. Վերցված է 2021 թ․ հունիսի 30-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]

[19]

[20]