Տրիեստի աստղադիտարան
| Տրիեստի աստղադիտարան | |
|---|---|
 | |
| Տեսակ | աստղագիտական աստղադիտարան |
| Աստղադիտարանի կոդ | 038 և A82 |
| Երկիր |  Իտալիա |
| Վայր | Տրիեստ |
| Հիմնադրվել է՝ | 1753[1] |
| Կայք | oats.inaf.it |
 Trieste Observatory Վիքիպահեստում | |
Տրիեստի աստղադիտարան ( իտալ.՝ Osservatorio Astronomico di Trieste կամ OAT ) աստղագիտական հետազոտությունների կենտրոն է, որը գտնվում է հյուսիսային Իտալիայի Տրիեստ քաղաքում[2]։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աստղադիտարանը ծագում է Ծովային դպրոցից, որը հիմնադրել է Տրիեստում Ավստրիայի կայսրուհի Մարիա Թերեզան 1753 թվականին։ Առաջին համաշխարհային պատերազմից հետո Ավստրո-Հունգարիայի լուծարումից և Իտալիայի Թագավորությանը Տրիեստի միացումից հետո՝ 1923 թվականին, աստղադիտարանը միացել է իտալական աստղագիտական աստղադիտարանների ցանկին։ Այսօր աստղադիտարանը Իտալիայի Աստղաֆիզիկայի ազգային ինստիտուտի (INAF) կազմում է, որը ներառում է 20 հետազոտական հաստատություններ ամբողջ երկրում։ Տրիեստի աստղադիտարանի գիտական արտադրությունը գերազանցում է տարեկան 130 աշխատությունը, որոնք հիմնականում տպագրվում են միջազգային գրախոսվող ամսագրերում։
Գիտահետազոտական աշխատանք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աստղադիտարանում կատարված հիմնական հետազոտական աշխատանքները վերաբերում են արտագալակտիկական աստղագիտությանը և տիեզերագիտությանը (տիեզերքի լայնածավալ կառուցվածքը, միջգալակտիկական միջավայրը), աստղերի ֆիզիկանյին, միջաստեղային միջավայրին և գալակտիկաններին, Արեգակի և Արեգակնային համակարգի ֆիզիկային (ռադիոաստղագիտություն, պսակային պլազմա, գիսաստղային և միջմոլորակային փոշին), բարձր էներգիայի աստղաֆիզիկային ( գերնոր աստղեր, գամմա-ճառագայթների պայթյուններ), աստղագիտական տեխնոլոգիաներին (տվյալների հավաքագրման և վերահսկման համակարգչային համակարգեր, ներառյալ հեռակառավարումը, պատկերների ձեռքբերումը, մշակումը և վերլուծությունը, գերհաշվարկները) և տիեզերական աստղագիտությանը (տիեզերքի զարգացում), տեխնոլոգիաների և տիեզերական դիտարկումների։ Առանձնահատուկ կարևոր է մասնակցությունը Եվրոպական հարավային աստղադիտարանի (ESO) նախագծերին. Չիլիում ESO-ի կողմից շահագործվող Շատ մեծ աստղադիտակի (VLT). Արիզոնայի Մեծ երկդիտակ աստղադիտակի (LBT), Եվրոպական տիեզերական գործակալության (ESA) կողմից 2009-ից 2013 թվականներին շահագործված Պլանկ տիեզերանավի և Եվրոպական ծայրահեղ մեծ աստղադիտակի (E-ELT) աշխատանքներին[3]։
Տրիեստի աստղադիտարանը ինտեգրված է Տրիեստի և շրջակայքի բոլոր հիմնական տեղական գիտական հաստատությունների հետ ( AREA Science Park, Միջազգային առաջադեմ հետազոտությունների դպրոց և Տրիեստի համալսարան ) և համագործակցում է խոշոր ազգային և միջազգային աստղագիտական հաստատությունների հետ, ինչպիսիք են իտալականը տիեզերական գործակալությունը (ASI) և Եվրոպական տիեզերական գործակալությունը (ESA)։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ ROR Data — v1.19 — 2023. — doi:10.5281/ZENODO.7644942
- ↑ «www.oats.inaf.it - Home». www.oats.inaf.it. Վերցված է 2021 թ․ սեպտեմբերի 19-ին.
- ↑ «Attività INAF-OATs per il pubblico e le scuole - HOME». scuole.oats.inaf.it. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Տրիեստի աստղադիտարան» հոդվածին։ |
|
