Ռոբերտ Փաթնամ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Ռոբերտ Փաթնամ
անգլ.՝ Robert D. Putnam
Դիմանկար
Ծնվել էհունվարի 9, 1941(1941-01-09)[1] (83 տարեկան)
ԾննդավայրՌոչեստեր, Նյու Յորք, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն ԱՄՆ
ԿրթությունԵյլի համալսարան և Սուորթմոր քոլեջ
Գիտական աստիճանփիլիսոփայության դոկտոր
Մասնագիտությունքաղաքագետ, սոցիոլոգ և համալսարանի դասախոս
ԱշխատավայրՀարվարդի համալսարան, Մանչեսթերի համալսարան և Միչիգանի համալսարան
Զբաղեցրած պաշտոններնախագահ
Պարգևներ և
մրցանակներ
ԱնդամությունԱՄՆ-ի Գիտությունների ազգային ակադեմիա, Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիա և Phi Beta Kappa
 Robert D. Putnam Վիքիպահեստում

Ռոբերտ Փաթնամ հունվարի 9, 1941(1941-01-09)[1], Ռոչեստեր, Նյու Յորք, ԱՄՆ ամերիկացի քաղաքագետ, Հարվարդի համալսարանի Ջոն Քենեդու անվան կառավարման դպրոցի պրոֆեսոր։ Մի շարք համալսարանների (Ստոկհոլմի, Անտվերպենի, Օհայոյի պետական ​​համալսարանի և այլն) պատվավոր դոկտոր, Արտաքին հարաբերությունների խորհրդի անդամ, Գիտությունների և արվեստի ազգային ակադեմիայի ակադեմիկոս, փոխնախագահ 1997-1998 թվականներին և ամերիկյան նախագահ, 2001-2002 թվականներին ԱՄՆ մի շարք նախագահական վարչակազմերի խորհրդատու։

Փաթնամը երկաստիճան խաղերի տեսության քաղաքական մոդելի ստեղծողն է և սոցիալական կապիտալի սեփական հայեցակարգի մշակողը։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռոբերտ Փութնամը մեծացել է Ռոչեսթերում, Նյու Յորք՝, մեթոդիստների ընտանիքում[6]։ 1963 թվականին նա ստացել է բակալավրի կոչում Սվարթմոր քոլեջից և արվեստի մագիստրոսի կոչում Օքսֆորդի համալսարանի Բալիոլ քոլեջից։ 1970 թվականին նա ստացել է իր թեկնածուի աստիճանը Եյլի համալսարանում։

Մինչ 1979 թվականին Հարվարդի համալսարանին միանալը, Ռ. Փաթնամը մի քանի տարի աշխատել է Ազգային անվտանգության խորհրդի աշխատակազմում, ինչպես նաև դասավանդել է Միչիգանի համալսարանում։

Նա ներկայումս Հարվարդի պրոֆեսոր է։ Ռոբերտ Փութնամը դասավանդում է քաղաքագիտության դասընթացներ՝ հիմնված ամերիկյան քաղաքականության, միջազգային հարաբերությունների և համեմատական ​​ուսումնասիրությունների վրա։ Հարվարդի համալսարանում (առանձին ֆակուլտետներում, ինստիտուտներում և այլն) զբաղեցրել է մի շարք խոշոր կրթական և գիտական ​​կառույցների ղեկավարի պաշտոններ։

1963 թվականին Փաթնամն ամուսնացավ Ռոզմարիի հետ՝ միջնակարգ ուսուցիչ և շչակ նվագող[7]։ Ամուսնությունից հետո նա ընդունել է հուդայականությունը, որը դավանում է նրա կինը[8]։

Գործունեություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռոբերտ Փութնամը ազգային ճանաչում ունեցող, երկարատև «Saguaro» սեմինարի հիմնադիրն ու տնօրենն է «Քաղաքացիական պատասխանատվությունն Ամերիկայում» թեմայով։ Ռ. Փութնամի մտահղացմամբ՝ այս ֆորումը կոչված է համախմբելու մտավորականներին և հասարակական ակտիվիստներին՝ քննարկումների և երկրում քաղաքացիական հասարակության պաշտպանության և զարգացման արդի գաղափարների որոնման մեջ։

Հեղինակ և համահեղինակ է 10 գրքերի, ինչպես նաև ավելի քան 30 հայտնի ստեղծագործությունների՝ թարգմանված բազմաթիվ լեզուներով։ Վերջին գիրքը. «Recluse: The Fall and Rise of American Society» (2000 թվականին), Բիլ Քլինթոնի Սպիտակ տան մամուլի կողմից ճանաչվել է «անհրաժեշտ ընթերցանություն»։

Ըստ պրոֆեսոր Էդվարդ Մյուրի Փաթնամի մասին. «...Նա այն հետաքրքիր տղաներից է, ովքեր ճիշտ հարցեր են տալիս, բայց ես չեմ կարծում, որ նա ճիշտ պատասխաններ ունի»[9]։

Գիտական ուսումնասիրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Դեմոկրատիան աշխատեցնելը. քաղաքացիական ավանդույթները ժամանակակից Իտալիայում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռոբերտ Փութնամի հիմնական գիտական ​​աշխատանքը համարվում է «Դեմոկրատիան աշխատեցնելը. քաղաքացիական ավանդույթները ժամանակակից Իտալիայում» գիրքը։ Գիրքը գրվել է Ռոբերտ Լեոնարդիի և Ռաֆայելլա Նանետիի հետ 1993 թվականին։ Օգտագործելով իտալական օրինակը՝ Փութնամը և նրա գործընկերները մանրակրկիտ ուսումնասիրեցին հորիզոնական հարաբերությունների ցանցը և ստացան անմիջական կապ քաղաքացիական կազմակերպությունների թվի (երգչախմբային ընկերություններից մինչև ֆուտբոլային ակումբներ) և տարածաշրջանային զարգացման որակի միջև։ Այսպիսով, Իտալիայի հյուսիսում քաղաքացիական ակտիվության մակարդակը մի կարգով ավելի բարձր է, քան հարավում։

Իտալիայում հեղինակի հետազոտական ​​նախագծի հիմնական հարցը հետևյալն էր. որո՞նք են այն պայմանները, որոնք ապահովում են ներկայացուցչական կառավարման ուժեղ, պատասխանատու և արդյունավետ ինստիտուտների ստեղծումը։ Ռոբերտ Փութնամը ցույց է տվել, որ հենց Իտալիայի այն շրջաններում է, որտեղ մեկ դար առաջ իտալացիներն առավել ակտիվորեն ներգրավված էին սոցիալական համերաշխության և սոցիալական գործողությունների նոր ձևերի մեջ, նրանց ժառանգներն ամենաքաղաքացիներն են քաղաքական և սոցիալական կյանքում։ Եվ այս նույն շրջաններում հասարակական կյանքը հստակորեն քաղաքացիական բնույթ ուներ արդեն հազար տարի առաջ, երբ ծաղկում էին համայնքները, բոլոր տեսակի հասարակությունները, գիլդիաները և թաղային միությունները։

Միլանի համալսարանի Մարկո Մարաֆֆիի նման քննադատները պնդում են, որ սա խոստումնալից և հավակնոտ գիրք է, որը նախատեսված է ամենահակասական կարծիքներ առաջացնելու համար։ Դասերը, որոնք Պուտնամը քաղում է իր ուսումնասիրությունից, դուրս են գալիս Իտալիայի սահմաններից և կարևոր կիրառություն ունեն ամբողջ աշխարհում ժողովրդավարության զարգացման համար։ Սա ոչ միայն գիրք է Իտալիան ուսումնասիրող մասնագետների համար, այլև արժանի է լայն ընթերցման և քննարկման թե՛ սոցիոլոգների, թե՛ քաղաքագետների շրջանում։ Ընդհանուր և հեռուն գնացող եզրակացությունը, որ Փաթնամը հանգում է իր էմպիրիկ հետազոտությունից, այն է, որ սոցիալական վստահությունը, փոխգործակցության նորմերը, քաղաքացիական ներգրավվածության ցանցերը և հաջող համագործակցությունը, ինչը նա անվանում է «սոցիալական կապիտալ», առանցքային են աշխատող ժողովրդավարություն ստեղծելու համար (և նաև խթանում են տնտեսական բարգավաճում)։ Այս գրքում օգտագործված փաստարկը չափազանց բարդ է և բարդ է թե՛ տեսական, թե՛ էմպիրիկ տեսանկյունից։ Գիրքը հստակ և էլեգանտ կերպով նշում է մի քանի կարևոր կետ։ Այն զգալի առաջընթաց է ներկայացնում «մշակույթի» և հասարակական և քաղաքական կյանքի «կառուցվածքի» փոխհարաբերությունների փշոտ խնդրի մեր ըմբռնման հարցում։ Հեղինակները պատրաստակամորեն ընդունում են, որ իրենց աշխատանքը չի կարելի ավարտված համարել, բայց նրանք շատ լուրջ աշխատանք են կատարել իրենց նպատակին հասնելու համար[10]։

Ձեռքբերումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռոբերտ Փութնամն ընտրվել է Արվեստների և գիտությունների ամերիկյան ակադեմիայի[11] (1980), Արտաքին հարաբերությունների խորհրդի (1981), ԱՄՆ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի (2001) և Ամերիկյան փիլիսոփայական ընկերության անդամ (2005)[12]։ Նա 1997-1998 թվականներին եղել է փոխնախագահ, իսկ 2001-2002 թվականներին՝ Ամերիկյան Քաղաքական գիտությունների ասոցիացիայի նախագահը։

Նրան շնորհվել են Ստոկհոլմի համալսարանի, Օհայոյի պետական ​​համալսարանի, Անտվերպենի համալսարանի և Էդինբուրգի համալսարանի պատվավոր կոչումներ։ Պարգևատրվել է Wilbur Cross մեդալով (անգլերեն) ռուս. Արվեստի և գիտությունների ավագ դպրոց (անգլերեն) ռուսերեն Յեյլի համալսարանի գերազանցության մրցանակ (2003)։ 2006 թվականին Ռոբերտ Պուտնամը ստացավ Յոհան Շուտեի մրցանակը քաղաքագիտության մեջ ամենաթանկ ներդրման համար։

2012 թվականին պարգեւատրվել է ԱՄՆ Ազգային հումանիտար գիտությունների մեդալով։

Այցելություն Ռուսաստան[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2007 թվականի մայիսի 29-ին Սանկտ Պետերբուրգի Եվրոպական համալսարանում տեղի ունեցավ սեմինար պրոֆեսոր Ռոբերտ Փութնամի «Հանրապետությունը և սոցիալական կապիտալը» թեմայով։ Երկու դասախոսություններում Փութնամը վերլուծեց միջնադարյան իտալական հանրապետությունների պրակտիկայի և դրանց ազդեցությունը տեղական ինքնակառավարման բարեփոխումների վերաբերյալ իր ֆենոմենալ տարածված գրքի շուրջ բանավեճը (Making Democracy Work, 1993; ռուսերեն թարգմանություն - Making Democracy Work, 1997), և ներկայացրեց արդյունքները՝ նոր հետազոտություն ամերիկյան քաղաքների աճող էթնիկ և կրոնական բազմազանության ազդեցության վերաբերյալ Միացյալ Նահանգներում քաղաքացիական ներգրավվածության մակարդակի վրա[13]։

Գիտական ​​աշխատություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • The Beliefs of Politicians: Ideology, Conflict, and Democracy in Britain and Italy New Haven: Yale University Press, (1973)
  • The Comparative Study of Political Elites Englewood Cliffs, N.J.: Prentice-Hall, (1976)
  • Bureaucrats and Politicians in Western Democracies (with Joel D. Aberbach and Bert A. Rockman, 1981)
  • Hanging Together: Cooperation and Conflict in the Seven-Power Summits (with Nicholas Bayne, 1984; revised 1987)
  • Diplomacy and Domestic Politics: The Logic of Two-Level Games. International Organization. 42 (Summer 1988): 427-460.
  • Bowling Alone: The Collapse and Revival of American Community (англ.)рус. (Simon & Schuster, 2000) ISBN 9780743203043
  • Democracies in Flux: The Evolution of Social Capital in Contemporary Society (Edited by Robert D. Putnam), Oxford University Press, (2002)
  • Better Together: Restoring the American Community (англ.)рус. (with Lewis M. Feldstein (англ.)рус., 2003) ISBN 9781439106884
  • E Pluribus Unum: Diversity and community in the twenty-first century (англ.) // Scandinavian Political Studies (англ.)рус. : journal. — Wiley-Blackwell, 2007. — June (vol. 30, no. 2). — P. 137—174. — doi:10.1111/j.1467-9477.2007.00176.x.
  • Age of Obama (co-written with Tom Clark and Edward Fieldhouse), Manchester University Press (2010)
  • w/ David E. Campbell (co-author). American Grace: How Religion Divides and Unites Us (англ.). — Simon and Schuster, 2012. — ISBN 978-1-4165-6673-1.
  • Our Kids: The American Dream in Crisis (неопр.). — Simon & Schuster, 2015. — ISBN 978-1-4767-6991-2.

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 Munro A. Encyclopædia Britannica
  2. Guggenheim Fellows-ի տվյալների բազա
  3. https://www.skytteprize.com/prize-laureates
  4. https://gsas.yale.edu/documents/wilbur-cross-medalists-1966-2023-year
  5. https://www.ipsa.org/page/awards-karl-deutsch-award
  6. «ROBERT D. PUTNAM Curriculum Vitae» (PDF) (անգլերեն). The Finnish Children and Youth Foundation. 2006-03. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2016 թ․ հոկտեմբերի 19-ին. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 22-ին.
  7. cite news|title=Lonely Bowlers, Unite: Mend the Social Fabric; A Political Scientist Renews His Alarm At the Erosion of Community Ties|url=https://www.nytimes.com/2000/05/06/arts/lonely-bowlers-unite-mend-social-fabric-political-scientist-renews-his-alarm.html%7Caccessdate=2012-08-22%7Cnewspaper=The New York Times|date=2000-05-06|author=|Учителли, Луис|Louis Uchitelle||Louis Uchitelle}}|format=Book review|archivedate=2018-08-21|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180821133734/https://www.nytimes.com/2000/05/06/arts/lonely-bowlers-unite-mend-social-fabric-political-scientist-renews-his-alarm.html}}
  8. The Forward, Robert Putnam Assays Religious Tolerance From a Unique Angle Արխիվացված 2012-02-02 Wayback Machine, Accessed 11-26-2010
  9. «Edward Muir: 'Why didn't the dog bark in Buia?' | earlymoderncommunities». Արխիվացված օրիգինալից 2023 թ․ հունվարի 8-ին. Վերցված է 2023 թ․ հունվարի 8-ին.
  10. Рецензия на книгу Патнэма, сделанную Марко Мараффи была опубликована в American Journal of Sociology, V. 99, No. 5, March 1994, p. 1348—1349. Полный перевод с английского Рецензия Արխիվացված 2008-02-29 Wayback Machine
  11. Robert D. Putnam Արխիվացված 2018-11-06 Wayback Machine (անգլ.)
  12. «APSA Presidents: 1903 to Present». Արխիվացված օրիգինալից 2015 թ․ ապրիլի 2-ին. Վերցված է 2017 թ․ հունվարի 19-ին.
  13. «Сайт Европейского университета в Санкт-Петербурге». Արխիվացված օրիգինալից 2017 թ․ փետրվարի 2-ին. Վերցված է 2022 թ․ հուլիսի 23-ին.