Ջրկոտեմ դեղատու

Ջրկոտեմ
Ջրկոտեմ
Դասակարգում
Թագավորություն	Բույսեր (Plantae)
Տիպ/Բաժին	Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta)
Ենթատիպ	Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes)
Կարգ	Կաղամբածաղկավորներ (Brassicales)
Ընտանիք	Կաղամբազգիներ (Brassicaceae)
Տրիբա	Cardamineae
Ցեղ	Ջրկոտեմ (Nasturtium)
Տեսակ	Ջրկոտեմ (N. officinale)
Միջազգային անվանում
Nasturtium officinale R.Br.
Կարգավիճակ
Հատուկ պահպանության կարգավիճակ՝ Քիչ մտահոգող տեսակ

Ջրկոտեմ դեղատու (լատին․՝ Nasturitum officinale), խաչածաղկավորների ընտանիքին պատկանող դեղաբույս։

Նկարագրություն

Մինչև 60 սմ բարձրությամբ, հաստ սնամեջ ցողունով և արագ աճող հավելյալ արմատներով բազմամյա խոտաբույս է։ Կենտ-փետրաձև տերևները կազմված են 2-7 զույգ օվալաձև տերևիկներից։ Խոշոր և ձվաձև գագաթնային տերևիկը կոթունավոր է։ Կարճ ողկույզներում հավաքված են ծաղիկները, որոնք սպիտակ են և քառանդամ։ Պսակը բաժակից կրկնակի երկար է, իսկ առէջաթելերը մանուշակագույն են։ Սերմերը դասավորված են երկու շարքերով՝ կարճ, գծային փքված պատիճակներում։

Տարածվածություն

Մեղրատու բույս է, որն աճում է ստորին լեռնային գոտու խոնավ վայրերում, աղբյուրների մոտ, գետափերին, հաճախ նաև ջրում։ Հանդիպում է Տավուշի, Լուռու, Արմավիրի, Արարատի, Կոտայքի, Սյունիքի մարզերում, Երևանում։ Որպես բանջարեղենային բույս աճեցվում է որոշ եվրոպական երկրներում։

Նշանակություն

Գլիկոզիդներ, ալկալոիդներ, սապոնիններ, կալիումի, երկաթի, ֆոսֆորի աղեր պարունակող վիտամիններով հարուստ բույս է։ Սերմերից ստանում են մանանեխի փոխարեն օգտագործվող ճարպային և եթերային յուղ («մանանեխային յուղ»)։

Ծանոթագրություններ

Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջրկոտեմ դեղատու» հոդվածին։

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ջրկոտեմ դեղատու» հոդվածին։