Պսիքեի լոգանքը
 | |
|---|---|
 | |
| տեսակ | գեղանկար |
| նկարիչ | Ֆրեդերիկ Լեյթոն[1] |
| տարի | 1889 |
| բարձրություն | 189 ± 0 սանտիմետր |
| լայնություն | 62 ± 1 սանտիմետր |
| ուղղություն | Պրեռաֆայելիտներ |
| ժանր | նյու |
| նյութ | յուղաներկ և կտավ |
| գտնվում է | Թեյթ Բրիտանիա[1] |
| հավաքածու | Թեյթ Բրիտանիա և Լոնդոնի ազգային պատկերասրահ |
պատկերված են
| |
| կայք | |
Ծանոթագրություններ | |
 The Bath of Psyche Վիքիպահեստում | |
«Պսիքեի լոգանքը» (անգլ.՝ The Bath of Psyche), բրիտանացի ակադեմիստ նկարիչ Ֆրեդերիկ Լեյթոնի նկարը՝ ստեղծված կտավի վրա յուղաներկով։ Առաջին անգամ ցուցադրվել է 1890 թվականին։ Այժմ կտավը պահպանվում է Լոնդոնի Թեյթ բրիտանական պատկերասրահում։
Նկարի բնորդուհին եղել է Դորոթի Դինը[2][3]։ Ժամանակակիցները նշել են նկարի բացառիկ զգացմունքայնությունը, բնորդուհու իդեալական ձևերը և նրա մաշկի «մարգարտե գույնը»[4]։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Նկարում պատկերված է լոգանքի համար հանվող Պսիքեն, որը պատրաստվում է Ամուրի գալստին։ Նա ամբողջովին կլանված է ինքն իր մասին հաճելի մտածության մեջ, ուստի նրա նարցիսիզմը ընդգծվում է ջրի անշարժ մակերևույթի մեջ նրա արտացոլմամբ[5][6]։
Լողացողի թեման և կատարյալ նկարը վկայում են աշխատանքի վրա Էնգրի ստեղծագործության ազդեցության մասին, հատկապես նրա այնպիսի աշխատանքներից, ինչպիսիք է «Աղբյուրը»։ Պսիքեի կեցվածքը՝ բարձրացված ձեռքերով, մարմինը մերկացնող, ոգեշնչված է Վեներա Կալլիպիգիայի հունահռոմեական արձանից, որը Լեյթոնը տեսել է հիացել Նեապոլի Կապոդիմոնտե թանգարանում[5]։
Սյուժե[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ամուրի և Պսիքեի մասին առասպելը տարածված սյուժե է եղել 19-րդ դարի երկրորդ կեսի գրողների և նկարիչների շրջանում։ Այն առաջին անգամ շարադրվել է Ապուլեոսի «Կերպարանափոխություններ» գործում (առավել հայտնի որպես «Ոսկե էշը)[5]։
Պսիքեն ապրում էր Ամուրի (Կուպիդոն, Էրոս)՝ սիրո աստծու ոսկե պալատում, որն ամեն գիշեր այցելում էր նրա ննջարան, որպեսզի ընկողմանի նրա հետ գիշերվա խավարում՝ չբացահայտելով իր աստվածային էությունը։ Լեյթոնը նկարում անմահացրել է այն պահը, երբ Պսիքեն հանվում է, որպեսզի լոգանք ընդունի Ամուրի գալուց առաջ, և դիտում է իր արտացոլումը[5]։
Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մեծանկար (պաննո, 1887)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
«Պսիքեի լոգանքը», քննադատ Մարիոն Սփիլմանի խոսքերով, ոգեշնչված էր «թղթի դանակով» նկարից, ինչպես անվանել է այն հենց Լեյթոնը։ Նա ստեղծել է կտավը Լոուրենս Ալմա-Թադեմայի պատի առաջակալի համար[7]։
Լեյթոնը մեկն էր մոտ 45 նկարիչներից բաղկացած խմբից, որոնց հրավիրել էր Ալմա-Թադեման՝ օգնելու զարդարել իր տան գավիթը Գրով Էնդ Ռոուդում՝ Լոնդոնի Սենտ Ջոնս Վուդ թաղամասում։ Յուրաքանչյուր նկարչի հանձնարարվել էր զարդարել Վահանակների սրահը (անգլ.՝ The Hall of Panels) 32 դյույմ բարձրությամբ և 2,5-ից 8 դյույմ լայնությամբ նեղ վահանակի վրա իր աշխատանքով[5]։
Նեղ վահանակի վրա պատկերելու թեմա գտնելու դժվարությունը հումորով խաղարկել է հենց Լեյթոնը այն բանից հետո, երբ Ալմա-Թադեման նրան ուղարկել է դրա չափերը։ Դրանից մի քանի օր անց նրանք հանդիպել են ընթրիքին՝ ընդհանուր ընկերոջ տանը։ Նրանք նստած են եղել ուղիղ իրենց ընկերոջ դիմաց, և Լեյթոնը, վերցնելով աղանդերի՝ նեղ շեղբով երկար դանակը, շրջվել է դեպի իր նկարիչ գործընկերը և հարցրել. ««Իմ սիրելի Թադեմա, ինչպիսի՞ առարկա ես ակնկալում ինձնից, որ պատկերված լինի սրա վրա»[8]։
Կտավ (1890)[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ալմա-Թադեմայի տան վահանակի վրա տեղի բացակայությունը բացատրում է «Պսիքեի լոգանքի» բնօրինակ հորինվածքի յուրօրինակ բնույթը։ Այնուամենայնիվ, երբ Լեյթոնը որոշել է այն տեղափոխել կտավին, նա հեռացրել է ջրի մակերեսի մեծ մասը, որտեղ պատկերված էր Պսիքեի արտացոլանքը, և ավելացրել է մի շարք մարմարե սյուներ՝ տարածությունն ընդլայնելու համար[9][10]։ Նկարը գրեթե երկու անգամ ավելի լայն է ստացվել, քան սկզբնական պաննոն[5]։
1890 թվականին «Պսիքեի լոգանքը» ցուցադրվել է Լոնդոնի Գեղարվեստի թագավորական ակադեմիայում։ The Spectator հանդեսի քննադատը դրական կարծիք է հայտնել նկարի մասին.
... Մենք կարող ենք հիանալ նրա գեղեցիկ, նրբին գծերով և վարագույրի ու երկնքի, ոսկու և պղնձի հիասքանչ մաքուր գույնով, և վճռական ձեռքով, որը նկարել է այդ մարմինը այդքան պարզ և այդքան նուրբ[11]։
«Պսիքեի լոգանքը» Լեյթոնին ազգային հռչակ է բերել, և հավանաբար կյանքի ընթացքում վերարտադրվել է ավելի շատ, քան նրա ցանկացած ուրիշ նկար։ Այն ձեռք է բերվել «Չանթրիի կտակի» պայմաններով և ներառվել է Թեյթ բրիտանական պատկերասրահի հավաքածուում[12][5]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 https://artuk.org/discover/artworks/the-bath-of-psyche-200495
- ↑ Fowle F. (2000 թ․ դեկտեմբեր). «Frederic, Lord Leighton. The Bath of Psyche, exhibited 1890» (անգլերեն). Tate art museum. Վերցված է 2019 թ․ նոյեմբերի 24-ին.
{{cite web}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) CS1 սպաս․ թվային անուններ: authors list (link) - ↑ Martin, 2014, էջ 80
- ↑ Ash, 1998, էջ Plate XXX и комментарий
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 «The Bath of Psyche». Tate. 2022.
- ↑ «Study for The Bath of Psyche». Christie’s. 2005.
- ↑ Rhys 1900, pp. 48-49
- ↑ Cordova Dec. 1902, p. 617.
- ↑ Cordova Feb 1902, p. 203.
- ↑ Cordova Dec. 1902, p. 618.
- ↑ The Spectator 17-05-1890, p. 694.
- ↑ Rhys 1900, p. 48.
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Ash, Russell (1995). Lord Leighton. London: Pavilion Books Limited. p. 75 [Plate 30].
- Cordova, Rudolph de (February 1902). "The Chantrey Bequest". The Strand Magazine. Vol. xxiii. No. 134. pp. 199–207.
- Cordova, Rudolph de (December 1902). "The Panels in Sir Lawrence Alma-Tadema's Hall". The Strand Magazine. Vol. xxiv. No. 144. pp. 615–630.
- Gaunt, William (1975). Victorian Olympus. London: Sphere Books Ltd. pp. 105, 151.
- Jones, Stephen, et al. (1996). Frederic Leighton, 1830–1896. Royal Academy of Arts, London: Harry N. Abrams, Inc. pp. 19, 29, 82, 146, 194, 214–215.
- Landow, George P. (5 September 2017). "Bath of Psyche, by Frederic Lord Leighton". The Victorian Web
- Portugeis, Chloe. "Leighton, Bath of Psyche". Khan Academy
- Rhys, Ernest (1900). Frederic Lord Leighton: An Illustrated Record of his Life and Work. London: George Bell & Sons. pp. 48–49, 59.
- Staley, Edgcumbe (1906). Lord Leighton of Stretton. London: The Walter Scott Publishing Co., Ltd.; New York: Charles Scribner's Sons. pp. 140–141, 214, 225.
- "Art. The Royal Academy. [Second Notice.]". The Spectator. Vol. 64. No. 3,229. 17 May 1890. pp. 693–695.
- "Study for The Bath of Psyche". Christie's. 16 июня 2005
- "'The Bath of Psyche', Frederic, Lord Leighton, exhibited 1890". Tate
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Պսիքեի լոգանքը» հոդվածին։ |