Ուռուցքի մեռուկացման գործոն

Ուռուցքի մեռուկացման գործոն
PDB rendering based on 1TNF.
Հայտնի կառուցվածքներ PDB Ortholog` PDBe, RCSB PDB id կոդեր 1A8M, 1TNF, 2AZ5, 2E7A, 2TUN, 2ZJC, 2ZPX, 3ALQ, 3IT8, 3L9J, 3WD5, 4G3Y, 4TSV, 4TWT, 5TSW
Բնորոշիչներ
Սիմվոլներ	TNF ; DIF; TNF-alpha; TNFA; TNFSF2
Արտաքին IDներ	OMIM` 191160 , MGI` 104798 , HomoloGene` 496 , ChEMBL` 1825, GeneCards` TNF Գեն
Գենի օնտոլոգիա Մոլեկուլային ֆունկցիա • protease binding • cytokine activity • tumor necrosis factor receptor binding • protein binding • identical protein binding • transcription regulatory region DNA binding Բջջային բաղադրիչ • phagocytic cup • extracellular region • extracellular space • plasma membrane • integral component of plasma membrane • external side of plasma membrane • cell surface • membrane raft • recycling endosome Կենսաբանական գործընթաց • protein import into nucleus, translocation • negative regulation of transcription from RNA polymerase II promoter • MAPK cascade • activation of MAPKKK activity • activation of MAPK activity • positive regulation of cytokine production • positive regulation of protein phosphorylation • chronic inflammatory response to antigenic stimulus • negative regulation of cytokine secretion involved in immune response • positive regulation of chronic inflammatory response to antigenic stimulus • positive regulation of humoral immune response mediated by circulating immunoglobulin • glucose metabolic process • activation of cysteine-type endopeptidase activity involved in apoptotic process • transformed cell apoptotic process • inflammatory response • humoral immune response • cell surface receptor signaling pathway • JNK cascade • extrinsic apoptotic signaling pathway via death domain receptors • intrinsic apoptotic signaling pathway in response to DNA damage • response to virus • response to salt stress • positive regulation of gene expression • negative regulation of gene expression • negative regulation of alkaline phosphatase activity • negative regulation of lipid storage • extracellular matrix organization • osteoclast differentiation • sequestering of triglyceride • positive regulation of protein complex assembly • positive regulation of fever generation • lipopolysaccharide-mediated signaling pathway • negative regulation of interleukin-6 production • positive regulation of chemokine production • positive regulation of interferon-gamma production • positive regulation of interleukin-6 production • positive regulation of interleukin-8 production • receptor biosynthetic process • positive regulation of peptidyl-serine phosphorylation • tumor necrosis factor-mediated signaling pathway • positive regulation of heterotypic cell-cell adhesion • positive regulation of NF-kappaB import into nucleus • positive regulation of apoptotic process • positive regulation of programmed cell death • regulation of I-kappaB kinase/NF-kappaB signaling • positive regulation of I-kappaB kinase/NF-kappaB signaling • negative regulation of protein complex disassembly • positive regulation of protein complex disassembly • positive regulation of cysteine-type endopeptidase activity involved in apoptotic process • positive regulation of MAP kinase activity • protein kinase B signaling • positive regulation of JUN kinase activity • negative regulation of growth of symbiont in host • negative regulation of viral genome replication • positive regulation of chemokine biosynthetic process • positive regulation of interleukin-8 biosynthetic process • positive regulation of nitric oxide biosynthetic process • negative regulation of fat cell differentiation • negative regulation of myoblast differentiation • negative regulation of osteoblast differentiation • positive regulation of osteoclast differentiation • positive regulation of cell adhesion • positive regulation of protein kinase activity • negative regulation of transcription, DNA-templated • positive regulation of transcription, DNA-templated • positive regulation of transcription from RNA polymerase II promoter • positive regulation of translational initiation by iron • negative regulation of glucose import • embryonic digestive tract development • positive regulation of smooth muscle cell proliferation • positive regulation of cytokine secretion • positive regulation of phagocytosis • regulation of insulin secretion • defense response to Gram-positive bacterium • leukocyte tethering or rolling • negative regulation of lipid catabolic process • regulation of immunoglobulin secretion • positive regulation of membrane protein ectodomain proteolysis • positive regulation of sequence-specific DNA binding transcription factor activity • positive regulation of NF-kappaB transcription factor activity • positive regulation of protein transport • response to glucocorticoid • positive regulation of NFAT protein import into nucleus • positive regulation of hair follicle development • positive regulation of protein kinase B signaling • positive regulation of vitamin D biosynthetic process • positive regulation of calcidiol 1-monooxygenase activity • epithelial cell proliferation involved in salivary gland morphogenesis • regulation of branching involved in salivary gland morphogenesis • negative regulation of branching involved in lung morphogenesis • positive regulation of ERK1 and ERK2 cascade • cellular response to amino acid stimulus • cellular response to nicotine • cellular response to organic cyclic compound • death-inducing signaling complex assembly • positive regulation of mononuclear cell migration • positive regulation of podosome assembly • extrinsic apoptotic signaling pathway • necroptotic signaling pathway • positive regulation of protein localization to cell surface • positive regulation of chemokine (C-X-C motif) ligand 2 production • negative regulation of extrinsic apoptotic signaling pathway in absence of ligand Աղբյուրներ` Amigo / QuickGO
ՌՆԹ էքսպրեսիայի նմուշ
Էքսպրեսիայի մանրամասն տեղեկություն
Օրտոլոգներ
Տեսակներ	Մարդ	Մուկ
Entrez	7124	21926
Ensembl	ENSG00000204490	ENSMUSG00000024401
UniProt	P01375	P06804
RefSeq (մՌՆԹ)	NM_000594	NM_001278601
RefSeq (սպիտակուց)	NP_000585	NP_001265530
Լոկուս (UCSC)	Քրոմ. 6: 31.58 – 31.58 Mb	Քրոմ. 17: 35.2 – 35.2 Mb
PubMed որոնում	[1]	[2]

Ուռուցքի մեռուկացման գործոն (ՈւՆԳ, ուռուցքի մեռուկացման գործոն-ալֆա, տումոր-նեկրոտիկ գործոն (TNF), կախեքսին, կախեքտին, անգլ.՝ TNF, TNF-α) արտաբջջային սպիտակուց, բազմաֆունկցիոնալ պրոբորբոքային ցիտոկին, որը սինթեզվում է հիմնականում մոնոցիտների և մակրոֆագերի կողմից։ Այն ազդում է լիպիդային նյութափոխանակության, արյան մակարդման, ինսուլինային ռեզիստենտության, էնդոթելի աշխատանքի վրա, խթանում է IL-1, IL-6, IL-8, ինտերֆերոն-գամմայի արտադրությունը, ակտիվացնում է լեյկոցիտները՝ ներբջջային մակաբույծներից և վիրուսներից պաշտպանվելու կարևոր գործոններից մեկը։ Այն առաջին անգամ հայտնաբերվել է մկների արյան շիճուկում, որոնց ներարկվել է ԲՑԺ և էնդոտոքսին։ Այդ մկների շիճուկն ունեցել է ցիտոտոքսիկ և ցիտոստատիկ ազդեցություն որոշ փոխակերպված բջիջների վրա, ինչպես նաև առաջացրել է հեմոռագիկ նեկրոզ և ուռուցքային ակտիվության նվազում։ Ակտիվացնում է միջուկային տրանսկրիպցիոն գործոն NF-κB-ը։ TNF-ի ավելցուկային արտադրությունը առաջացնում է հեմոդինամիկ խանգարումներ (նվազեցնում է սրտամկանի կծկողականությունը, արյան րոպեական ծավալը, մեծացնում է մազանոթների թափանցելիությունը), ցիտոտոքսիկ ազդեցություն օրգանիզմի բջիջների վրա։ Մարդկանց մոտ TNF-ի հետ կապված խանգարումները կապված է տարբեր հիվանդությունների հետ, ինչպիսիք են Ալցհեյմերի հիվանդությունը, քաղցկեղը, կլինիկական դեպրեսիան, փսորիազը և աղիների բորբոքային հիվանդությունները (Կրոնի հիվանդություն, խոցային կոլիտ)։

Տերմինաբանություն

Անվան ծագումը պայմանավորված է նրանով, որ in vitro TNF-ն առաջացնում է որոշ ուռուցքների նեկրոտիկ փոփոխություններ։ Ժամանակակից տերմինաբանության մեջ ուռուցքի նեկրոզի գործոնը վերաբերում է սպիտակուցին, որը նախկինում կոչվում էր «ուռուցքի նեկրոզ գործոն-ալֆա» (TNF-α): Այնուամենայնիվ, հին տերմինը TNF-α դեռ երբեմն օգտագործվում է, թեև TNF և TNF-α ունեն նույն նշանակությունը։ TNF-ը մի ամբողջ գերընտանիքի նախատիպն է, որը ներառում է 18 տարբեր սպիտակուցներ, որոնք ծառայում են որպես լիգանդներ 29 ընկալիչների համար։ Այս գերընտանիքի անդամներից մեկը՝ լիմֆոտոքսին-ալֆան, նախկինում կոչվում էր TNF-բետա (TNF-β):

Կառուցվածք

TNF-ը սինթեզվում է որպես թաղանթային սպիտակուց՝ 26 կԴա մոլեկուլային զանգվածով (233 ամինաթթուներ)։ Հատուկ մետաղապրոտեազի ազդեցությունից հետո, այսինքն TNF-փոխակերպող ֆերմենտի (ADAM17), թաղանթին կապող հատվածը կտրվում է և ձևավորվում է 17 կԴա մոլեկուլային զանգվածով լուծելի TNF (157 ամինաթթուներ)։ Սպիտակուցի ակտիվ ձևը հոմոտրիմեր է, որը կորցնում է ակտիվությունը ենթամիավորների տարանջատմամբ, քանի որ միայն տրիմերն է ի վիճակի կապվել ընկալիչին և օլիգոմերացնել այն, ինչը անհրաժեշտ է ազդանշանային ուղին գործարկելու համար։ Ցիտոկինի մոլեկուլը ունի բետա ծալքավոր կառուցվածք։

Գենետիկական տարբերակներ

Մարդու TNF-α գենը (TNF-α) կլոնավորվել է 1985 թվականին։ Գենը քարտեզագրված է 6p21.3 քրոմոսոմի վրա, ունի 2762 նուկլեոտիդ և պարունակում է 4 էկզոն։ Վերջին էկզոնը կոդավորում է սպիտակուցի ավելի քան 80%-ը։ Հայտնի են գենի ավելի քան 30 պոլիմորֆ տարբերակներ (միկրոսատելիտներ, SNP պոլիմորֆիզմներ), բայց դրանցից միայն կեսն է ազդում TNF-α-ի արտահայտման վրա in vitro։

Բուժական նշանակություն

TNF անտագոնիստները (մասնավորապես էտաներցեպտը, ինֆլիքսիմաբը, ադալիմումաբը) լայնորեն օգտագործվում են որպես ռևմատոիդ արթրիտի, Կրոնի հիվանդության, փսորիազի և մի շարք այլ աուտոիմուն հիվանդությունների բուժման մեջ։ Չնայած վարակների և չարորակ նորագոյացությունների զարգացման ռիսկին, որը պահանջում է բժշկի կողմից հնարավոր հետևանքների մանրակրկիտ գնահատում, TNF ներհակորդները, օրինակ, 2014 թվականին կազմում էին հակափսորիազային դեղամիջոցների համաշխարհային շուկայի կեսը։

Տես նաև

• Ինտերլեյկին 1

Գրականություն

• Verstrepen L., Bekaert T., Chau T.L., Tavernier J., Chariot A., Beyaert R. TLR-4, IL-1R and TNF-R signaling to NF-kappaB: variations on a common theme(անգլ.) // Cell. Mol. Life Sci. : journal. — 2008. —  — PMID 18535784.
• Bradley J.R. TNF-mediated inflammatory disease(անգլ.) // J. Pathol.^[en] : journal. — 2008. — Т. 214. — № 2. — С. 149—160. —  — PMID 18161752.