Յաան Կապլինսկի

Յաան Կապլինսկի Jaan Kaplinski
Ծնվել է	հունվարի 22, 1941(1941-01-22)
Ծննդավայր	Տարտու, Էստոնական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Վախճանվել է	օգոստոսի 8, 2021(2021-08-08) (80 տարեկան)
Մասնագիտություն	բանաստեղծ, փիլիսոփա, գրող, համալսարանի դասախոս, լրագրող, մանկագիր, քաղաքական գործիչ, թարգմանիչ, գիտաֆանտաստիկ գրող, արձակագիր և ակնարկագիր
Լեզու	էստոներեն, ռուսերեն, վիրուերեն և անգլերեն
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ և  Էստոնիա
Կրթություն	Հյուգո Տրեֆների գիմնազիա և Տարտուի համալսարան
Ուշագրավ աշխատանքներ	Seesama jõgi?, Q12365705?, Q16412810?, Q12377047?, Q12377901?, Q12378106? և Q12379420?
Կուսակցություն	Էստոնիայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցություն
Աշխատավայր	Տարտուի համալսարան
Պարգևներ	Վիլենիցայի մրցանակ Eino Leino Prize? Մաքս Ժակոբի մրցանակ Յուհան Լիիվի անվան բանաստեղծական մրցանակ European Prize for Literature? Literary award of Viru county? և Տարտուի պատվավոր քաղաքացի
Ամուսին	Tiia Toomet?
Զավակներ	Märt-Matis Lill?, Lauris Kaplinski?, Elo-Mall Toomet? և Lemmit Kaplinski?
Կայք	jaan.kaplinski.com/index.html
Jaan Kaplinski Վիքիպահեստում

Յաան Կապլինսկի (էստ․՝ Jaan Kaplinski, 22 հունվարի 1941, Տարտու, Էստոնիայի ԽՍՀ), էստոնացի բանաստեղծ, էսսեիստ, թարգմանիչ։

Կենսագրություն

Յաան Կապլինսկու մայրըն էստոնացի է, հայրը՝ լեհ։ Վերջինս ձերբակալվել է Էստոնիայի՝ ԽՍՀՄ-ին միացնելու առաջին տարում՝ 1940 թ. և մահացել է կալանավայրում։ Յաանը մեծացել է Տարտուում։ Ավարտել է Տարտուի համալսարանը (1966). ուսումնասիրել է ռոմանական լեզվաբանություն։ Նրա հայացքների ձևավորման վրա մեծ ազդեցություն են ունեցել արևելյան փիլիսոփայությունը և հատկապես բուդդիզմը։

1990-1992 թվականներին մասնակցել է Էստոնիայի կոնգրեսի աշխատանքներին։ 1992—1995 թվականներին եղել է Էստոնիայի խորհրդարանի պատգամավոր։ 2004 թվականին դարձել է Էստոնիայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության անդամ։

Ստեղծագործությունը

Յաան Կապլինսկին Վիլենիցի (2001) ու Մակս Ժակոբի (2003) մրցանակների դափնեկիր է։ Կապլինսկու չորս բանաստեղծությունների համար երաժշտություն է գրել Հարրիսոն Բեռդուիստլը (1998)։

Յաան Կապլինսկին թարգմանություններ է կատարել չինարենից (Դաո Դե Ցզին), անգլերենից, ֆրանսերենից, իսպաներենից, շվեդերենից։

Կապլինսկու բանաստեղծություններն ու էսսեները թարգմանվել են անգլերեն, ֆրանսերեն, հոլանդերեն, շվեդերեն, նորվեգերեն, ֆիններերեն, իսլանդերեն, հունգարերեն, լատվիերեն, լիտվերեն, չեխերեն, ճապոներեն, և այլ լեզուներով։

Ստեղծագործություններ

ԲԱնաստեղծություններ

• Jäljed allikal (1965)
• Kalad punuvad pesi (1966)
• Tolmust ja värvidest (1967)
• Valge joon Võrumaa kohale (1972)
• Ma vaatasin päikese aknasse (1976)
• Uute kivide kasvamine (1977)
• Raske on kergeks saada (1982)
• Tule tagasi helmemänd (1984)
• Õhtu toob tagasi kõik (1985; «Երեկոն վերադարձնում է ամեն ինչ. բանաստեղծություններ»)
• Käoraamat. Luulet 1956—1980 (1986)
• Hinge tagasitulek (1990)
• Tükk elatud elu. Tekste 1986—1989 (1991)
• Mitu suve ja kevadet (1995)
• Öölinnud. Öömõtted. Luuletusi 1995—1997 (1998)
• Sõnad sõnatusse (2005, էստոներեն և ռուսերեն)
• Vaikus saab värvideks (2005)
• Teiselpool järve (2008)

Արձակ

• Kust tuli öö (1990; «Որտեղից եկավ գիշերը»)
• Teekond Ayia Triadasse (1993)
• Jää ja Titanic (1995; «Սառույցն ու տիտանիկը»)
• See ja teine (1996; «Սա և ուրիշը»)
• Võimaluste võimalikkus (1997)
• Usk on uskmatus (1998)
• Silm / Hektor (2000)
• Kevad kahel rannikul ehk Tundeline teekond Ameerikasse (2000; «Գարուն երկու ափերն կամ սենտիմենտալ ճանապարհորդություն դեպի Ամերիկա»)
• Kajakas võltsmunal (2000)
• Isale (2003; «Հորս»)
• Kõik on ime (2004)
• Seesama jõgi (2007, ինքնակենսագրական վեպ)

Արտաքին հղումներ

• Jaan Kaplinski in the Estonian Literature Information Centre Արխիվացված 2014-10-29 Wayback Machine (անգլ.)
• Յաան Կապլինսկին «Ֆիննո-ուգրական ժողովուրդների արձակի ու չափածոյի անթոլոգիա» Արխիվացված 2008-06-02 Wayback Machine(ռուս.)
• Յաան Կապլինսկի(ռուս.)
• «Պոեզիայի արվեստի մասին» բանաստեղծությունը(ռուս.)
• Ռուսերեն բանաստեղծություններ Արխիվացված 2013-01-20 Wayback Machine

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Յաան Կապլինսկի» հոդվածին։