Յաան Կապլինսկի

Յաան Կապլինսկի էստ․՝ Jaan Kaplinski
Ծնվել է	հունվարի 22, 1941(1941-01-22)
Ծննդավայր	Տարտու, Էստոնական ԽՍՀ, ԽՍՀՄ
Վախճանվել է	օգոստոսի 8, 2021(2021-08-08) (80 տարեկան)
Մասնագիտություն	բանաստեղծ, փիլիսոփա, գրող, համալսարանի դասախոս, լրագրող, մանկագիր, քաղաքական գործիչ, թարգմանիչ, գիտաֆանտաստիկ գրող, արձակագիր և ակնարկագիր
Լեզու	էստոներեն, ռուսերեն, վիրուերեն և անգլերեն
Ազգություն	հրեա
Քաղաքացիություն	ԽՍՀՄ և  Էստոնիայի Հանրապետություն
Կրթություն	Հյուգո Տրեֆների գիմնազիա և Տարտուի համալսարան
Ուշագրավ աշխատանքներ	Seesama jõgi?, Q12365705?, Q16412810?, Q12377047?, Q12377901?, Q12378106? և Q12379420?
Կուսակցություն	Էստոնիայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցություն
Աշխատավայր	Տարտուի համալսարան
Պարգևներ	Երրորդ դասի Ազգային խորհրդանշանի շքանշան Վիլենիցայի մրցանակ Eino Leino Prize? Մաքս Ժակոբի մրցանակ Յուհան Լիիվի անվան բանաստեղծական մրցանակ Order of the National Coat of Arms, 4th Class? European Prize for Literature? Literary award of Viru county? և Պատվո լեգեոնի շքանշանի ասպետ
Ամուսին	Tiia Toomet?
Զավակներ	Märt-Matis Lill?, Lauris Kaplinski?, Elo-Mall Toomet? և Lemmit Kaplinski?
Կայք	jaan.kaplinski.com/index.html

Յաան Կապլինսկի (էստ․՝ Jaan Kaplinski, 22 հունվարի 1941, Տարտու, Էստոնիայի ԽՍՀ), էստոնացի բանաստեղծ, էսսեիստ, թարգմանիչ։

Կենսագրություն

Յաան Կապլինսկու մայրըն էստոնացի է, հայրը՝ լեհ։ Վերջինս ձերբակալվել է Էստոնիայի՝ ԽՍՀՄ-ին միացնելու առաջին տարում՝ 1940 թ. և մահացել է կալանավայրում։ Յաանը մեծացել է Տարտուում։ Ավարտել է Տարտուի համալսարանը (1966). ուսումնասիրել է ռոմանական լեզվաբանություն։ Նրա հայացքների ձևավորման վրա մեծ ազդեցություն են ունեցել արևելյան փիլիսոփայությունը և հատկապես բուդդիզմը։

1990-1992 թվականներին մասնակցել է Էստոնիայի կոնգրեսի աշխատանքներին։ 1992—1995 թվականներին եղել է Էստոնիայի խորհրդարանի պատգամավոր։ 2004 թվականին դարձել է Էստոնիայի սոցիալ-դեմոկրատական կուսակցության անդամ։

Ստեղծագործությունը

Յաան Կապլինսկին Վիլենիցի (2001) ու Մակս Ժակոբի (2003) մրցանակների դափնեկիր է։ Կապլինսկու չորս բանաստեղծությունների համար երաժշտություն է գրել Հարրիսոն Բեռդուիստլը (1998)։

Յաան Կապլինսկին թարգմանություններ է կատարել չինարենից (Դաո Դե Ցզին), անգլերենից, ֆրանսերենից, իսպաներենից, շվեդերենից։

Կապլինսկու բանաստեղծություններն ու էսսեները թարգմանվել են անգլերեն, ֆրանսերեն, հոլանդերեն, շվեդերեն, նորվեգերեն, ֆիններերեն, իսլանդերեն, հունգարերեն, լատվիերեն, լիտվերեն, չեխերեն, ճապոներեն, և այլ լեզուներով։

Ստեղծագործություններ

ԲԱնաստեղծություններ

• Jäljed allikal (1965)
• Kalad punuvad pesi (1966)
• Tolmust ja värvidest (1967)
• Valge joon Võrumaa kohale (1972)
• Ma vaatasin päikese aknasse (1976)
• Uute kivide kasvamine (1977)
• Raske on kergeks saada (1982)
• Tule tagasi helmemänd (1984)
• Õhtu toob tagasi kõik (1985; «Երեկոն վերադարձնում է ամեն ինչ. բանաստեղծություններ»)
• Käoraamat. Luulet 1956—1980 (1986)
• Hinge tagasitulek (1990)
• Tükk elatud elu. Tekste 1986—1989 (1991)
• Mitu suve ja kevadet (1995)
• Öölinnud. Öömõtted. Luuletusi 1995—1997 (1998)
• Sõnad sõnatusse (2005, էստոներեն և ռուսերեն)
• Vaikus saab värvideks (2005)
• Teiselpool järve (2008)

Արձակ

• Kust tuli öö (1990; «Որտեղից եկավ գիշերը»)
• Teekond Ayia Triadasse (1993)
• Jää ja Titanic (1995; «Սառույցն ու տիտանիկը»)
• See ja teine (1996; «Սա և ուրիշը»)
• Võimaluste võimalikkus (1997)
• Usk on uskmatus (1998)
• Silm / Hektor (2000)
• Kevad kahel rannikul ehk Tundeline teekond Ameerikasse (2000; «Գարուն երկու ափերն կամ սենտիմենտալ ճանապարհորդություն դեպի Ամերիկա»)
• Kajakas võltsmunal (2000)
• Isale (2003; «Հորս»)
• Kõik on ime (2004)
• Seesama jõgi (2007, ինքնակենսագրական վեպ)

Արտաքին հղումներ

• Jaan Kaplinski in the Estonian Literature Information Centre Archived 2014-10-29 at the Wayback Machine. (անգլ.)
• Յաան Կապլինսկին «Ֆիննո-ուգրական ժողովուրդների արձակի ու չափածոյի անթոլոգիա» Archived 2008-06-02 at the Wayback Machine.(ռուս.)
• Յաան Կապլինսկի(ռուս.)
• «Պոեզիայի արվեստի մասին» բանաստեղծությունը(ռուս.)
• Ռուսերեն բանաստեղծություններ