Մարիա Պավլիկովսկա-Յասնոժևսկա

Մարիա Պավլիկովսկա-Յասնոժևսկա; լեհ.՝ Maria Pawlikowska-Jasnorzewska
Ծնվել է	նոյեմբերի 24, 1891[…]
Ծննդավայր	Կրակով, Գալիցիայի և Լոդոմերիայի թագավորություն, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա
Վախճանվել է	հուլիսի 9, 1945[…] (53 տարեկան)
Վախճանի վայր	Մանչեսթեր, Մեծ Մանչեսթեր, Միացյալ Թագավորություն
Մասնագիտություն	բանաստեղծուհի, դրամատուրգ և գրող
Քաղաքացիություն	Ցիսլեյտանիա և Լեհաստանի Երկրորդ Հանրապետություն
Կրթություն	Կրակովի գեղարվեստի ակադեմիա
Ստեղծագործական շրջան	1922-1941
Ուշագրավ աշխատանքներ	Baba-Dziwo?
Պարգևներ	և
	Maria Pawlikowska-Jasnorzewska Վիքիպահեստում

Մարիա Պավլիկովսկա-Յասնոժևսկա (լեհ.՝ Maria Pawlikowska-Jasnorzewska, նոյեմբերի 24, 1891(1891-11-24)^[1]^[2]^[3]^[…], Կրակով, Գալիցիայի և Լոդոմերիայի թագավորություն, Ցիսլեյտանիա, Ավստրո-Հունգարիա - հուլիսի 9, 1945(1945-07-09)^[1]^[2]^[3]^[…], Մանչեսթեր, Մեծ Մանչեսթեր, Միացյալ Թագավորություն), լեհ բանաստեղծուհի։ Հայտնի է որպես լեհական Սապփո և Լեհաստանի միջպատերազմական ժամանակաշրջանի քնարական պոեզիայի թագուհի^[4]։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մարիա Պավլիկովսկա-Յասնոժևսկան ծնվել է 1983 թվականի նոյեմբերի 24-ին Կրակովում։ Նկարիչ Վոյցեխ Կոսակի դուստրն է։ Սովորել է Կրակովի Գեղարվեստի ակադեմիայում։ Երիտասարդության տարիներին զբաղվել է ինչպես գրականությամբ, այնպես էլ նկարչությամբ։ Վլադիսլավ Բզովսկու հետ ամուսնալուծությունից հետո ամուսնանում է Յան Պավլիկովսկու հետ։ Սակայն երկրորդ ամուսնությունը նույնպես երկար չի տևում։

Մարիա Պավլիկովսկա-Յասնոժևսկան՝ որպես դրամատուրգ, իր կարիերան սկսել է 1924 թվականին. նրա առաջին դրամատիկական ստեղծագործությունը՝ Szofer Archibald, հրատարակվել է Վարշավայում։ Մինչ 1939 թվականը նա գրել էր 15 դրամա։

1939 թվականին՝ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի նախօրեին, իր երրորդ ամուսնու՝ Ստեֆան Յասնոժևսկի հետ մեկնում է Ֆրանսիա, իսկ 1940 թվականի հունիսին՝ Անգլիա։ Այնտեղ նա հրատարակում է հայրենասիրական բանաստեղծությունների «Վարդն ու այրվող անտառները» (1940), «Զոհ աղավնին» (1941) ժողովածուները։

1944 թվականին նրա մոտ ախտորոշվում է քաղցկեղ։ Մահացել է 1945 թվականի հուլիսի 9-ին Մանչեսթերում։ Թաղված է Մանչեսթերի Հարավային գերեզմանատանը։

Ստեղծագործություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Քնարերգություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Niebieskie migdały, Kraków 1922
Różowa magia. Poezje, Kraków 1924 – z ilustracjami autorki
Pocałunki, Warszawa 1926
dancing. karnet balowy, Warszawa 1927
Wachlarz. Zbiór poezyj dawnych i nowych, Warszawa 1927
Cisza leśna, Warszawa 1928
Paryż, Warszawa 1929
Profil białej damy, Warszawa 1930
Surowy jedwab, Warszawa 1932
Śpiąca załoga, Warszawa 1933
Balet powojów, Warszawa 1935
Krystalizacje, Warszawa 1937
Szkicownik poetycki, Warszawa 1939
Róża i lasy płonące, Londyn 1940
Gołąb ofiarny. Zbiór wierszy, Glasgow 1941
Ostatnie utwory, zebrał i opracował Tymon Terlecki, Londyn 1956 – wydany pośmiertnie zbiór ostatnich utworów poetki
Etiudy wiosenne, Warszawa 1976 – niepublikowane juwenilia
Pocałunki, Warszawa – Rzeszów 2008
Moja siostra poetka, Warszawa 2010 – wybór poezji, także niepublikowanej, dokonany przez Magdalenę Samozwaniec wraz z płytą CD na której Samozwaniec deklamuje 8 wierszy siostry-poetki.
Wojnę szatan spłodził. Zapiski 1939-1945, Warszawa 2012 - dziennik wojenny poetki opracowany przez Rafała Podrazę.

Դրամատուրգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Szofer Archibald. Komedia w 3 aktach, 1924
Kochanek Sybilli Thompson. fantazja przyszłości w 3 aktach, 1926
Egipska pszenica. sztuka w 3 aktach, 1932
Powrót mamy. Komedia w 3 aktach, 1935
Mrówki (myrmeis). sztuka w 3 aktach, 1936
Rezerwat. Farsa w 3 aktach, 1968
Zalotnicy niebiescy. Sztuka w 3 aktach, 1933
Dowód osobisty. Komedia w 3 aktach, 1936
Nagroda literacka. Komedia w 4 aktach, 1937
Baba-Dziwo. Tragikomedia w 3 aktach, 1938
Dewaluacja Klary. Komedia w 3 aktach, 1939
Popielaty welon. Fantazja sceniczna w 9 obrazach, 1939
Biedna młodość, (słuchowisko radiowe) radio 1936
Pani zabija pana, (słuchowisko radiowe) radio 1936
Złowrogi portret, (słuchowisko radiowe) radio 1937

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Encyclopædia Britannica
↑ ^2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 FemBio database (գերմ.)
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Discogs — 2000.
↑ Maria Pawlikowska-Jasnorzewska: Biography and A Woman of Wonder Archived 2007-01-26 at the Wayback Machine., University of Toronto.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Sandauer A., Skłócona z historią, в кн.։ Poeci trzech pokoleń, 2 wyd., Warsz., 1962; «Poezja», Warsz., 1970, № 7, s. 9—41.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

[_12824e75a344d9a5-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Encyclopædia Britannica

[_043c28784929168a-2] 2,0 ^2,1 ^2,2 ^2,3 ^2,4 FemBio database (գերմ.)

[_ca47e033417b70f0-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 ^3,3 ^3,4 Discogs — 2000.

[Grossman-4] Maria Pawlikowska-Jasnorzewska: Biography and A Woman of Wonder Archived 2007-01-26 at the Wayback Machine., University of Toronto.

[1]

[2]

[3]

[4]