Մարդկային օրգանների առևտուր Կոսովոյում

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Կոսովոյում և Ալբանիայում մարդկային օրգանների առևտրի հետ կապված միջադեպերի շարքը սկսվել է 1999 թվականին։ Տուժածների ընդհանուր թիվը տարբեր գնահատականներով՝ մինչև 50, 24-ից մինչև 100, շուրջ 300[1][2][3]։ Այս միջադեպերը վերաբերում են ինչպես 1999 թվականին Կոսովոյի ազատագրման բանակի մարտիկների կողմից առևանգված մարդկանցից օրգանների առգրավմանը, այնպես էլ 2000 թվականների երկրորդ կեսին Կոսովոյի կլինիկաներում ապօրինի փոխպատվաստմանը։

2008 թվականին Հաագայի տրիբունալի նախկին դատախազ Կառլա դել Պոնտեն հրատարակել է «Որս։ Ես և ռազմական հանցագործները» գիրքը, որտեղ մանրամասն պատմել է 1999 թվականի ալբանացիների կողմից 300 սերբերի, գնչուների և Հաշիմ Տաչիի ոչ օրինապահ ալբանացիների առևանգման մասին։ Դել Պոնտեի տվյալներով՝ առևանգվածներից խլել են երիկամներն ու սիրտը։ Օրգանները տեղափոխել են Եվրոպա, Իսրայել և Թուրքիա։ Ընդ որում, մեկ երիկամով մնացած գերիները ստիպված են եղել սպասել իրենց երկրորդ երիկամը գնող հաճախորդին։ Շրջակայքում Ալբանիայի Բուրել քաղաքի մոտակայքում, դել Պոնտեն գտել է մի տուն, որտեղ իրականացվել են օրգանների առգրավման գործողությունները։ Այնտեղ մնացել էին արյան հետքեր, դեղորայքի և վիրակապման միջոցների մնացորդներ։ Սակայն Նախկին Հարավսլավիայի միջազգային տրիբունալը հետաքննություններ չի սկսել։ Դել Պոնտեի խոսքով՝ Կոսովոյում ժամանակավոր վարչակազմի գործերով ՄԱԿ-ի առաքելության պաշտոնյաները, որը գլխավորում էր Ֆրանսիայի ապագա արտգործնախարար Բեռնար Քուշները, խանգարել են ավարտել Կոսովոյի ալբանացիների հանցագործությունների հետաքննությունը։ ՌԳԱ սլավյանագիտության ինստիտուտի Բալկանյան ճգնաժամի ուսումնասիրման կենտրոնի տնօրեն Ելենա Գուսկովան նշել է[4].

Կային մեծ թվով անհայտ կորածներ՝ սերբեր ալբանացիներ, բայց հիմնականում սերբեր, նրանց սպանել էին հենց օրգանների համար։ Եվ, հավանաբար, այդ գումարով էին կռվում ալբանացիները ։

2008 թվականին մի քանի մարդ ձերբակալվել է, ևս երկուսը հետախուզման մեջ են հայտնվել՝ Պրիշտինայի «Մեդիկուս» կլինիկայում երիկամի ապօրինի փոխպատվաստման կասկածանքով։ Քննիչները պարզել են, որ այդ կլինիկայում իրականացվել է Թուրքիայի 23-ամյա քաղաքացու կողմից Իսրայելի 70-ամյա քաղաքացու օրգանի ապօրինի փոխպատվաստում։ Կլինիկան գումար էր վաստակում փոխպատվաստումների ժամանակ՝ չունենալով համապատասխան լիցենզիա։ Առողջապահության նախարարության քարտուղար Իլիր Ռեցայը նրան անօրինական թույլտվություն է տվել[5]։ Այդ դեպքից հետո կլինիկան փակվել է[6]։

2010 թվականի դեկտեմբերի 12-ին Դիկ Մարտին Ստրասբուրգում Եվրոպայի Խորհրդի իրավական հարցերի և մարդու իրավունքների հանձնաժողովի նիստում ներկայացրել է զեկույց, որում Հաշիմ Տաչիին մեղադրել է մարդկային օրգանների առևտրի մեջ։ Զեկույցի համաձայն՝ այդ առևտրում գլխավոր դեր է խաղացել Կոսովոյի Ազատագրության Բանակի ահաբեկչական կազմակերպության բժշկական ծառայության ղեկավար Շարիփ Մուջան, ԿԱԲ-ի պարագլխի և Կոսովոյի Հանրապետության վարչապետ Հաշիմ Տաչիի քաղաքական խորհրդականը։ Ընդ որում, հատուկ պահեստում Հաշիմ Տաչիի անունը 27 անգամ հիշատակվել է 27 էջերում[7]։ Նա և «Դրենիցական խմբի» մյուս անդամները մշտապես կոչվում են Կոսովոյի կազմակերպված հանցավորության կառույցների մասին հետախուզական զեկույցներում գլխավոր դերակատարներ։ «Դրենիցական խմբավորում»-ը Արևելյան Եվրոպայի տարածքում զբաղվել է պատվիրված սպանություններով, զենքի, թմրանյութերի և մարդկային օրգանների մաքսանենգությամբ։ Իսկ դոնորներն էին սերբ ռազմագերիները[4]։ Դրանից հետո Եվրոմիությունը և նրա քաղաքացիական առաքելությունը Կոսովոյում սկսել են ապացույցներ հավաքել[8]։

ԵԱՀԿ փորձագետների հետաքննության առարկա դարձած Պրիշտինյան «Մեդիկուս» կլինիկայում «սև փոխպատվաստման» տասնմեկ դեպքերում ռուսները հանդես են եկել որպես դոնորներ։ Ընդհանուր առմամբ, այս բժշկական կենտրոնի միջոցով անցել է առնվազն քսանչորս մարդ, որոնց թվում են յոթ երկրների քաղաքացիներ, այդ թվում՝ ռուսներ, ուկրաինացիներ և բելառուսներ։ Քննիչները պարզել են, որ Կոսովոյից օրգանների առևտրով զբաղվողների զոհ են դարձել նաև Մոլդովայի, Ղազախստանի և Թուրքիայի քաղաքացիները։ Դոնորներին խոստացել են առնվազն քսան հազար դոլարի չափով պարգևատրում, որը հետո չի վճարվել։ Օրգանների պատվիրատուները 5 անգամ ավելի գումար են վճարել։ «Սև տրանսպլանտոլոգների ավազակախմբի» կազմում եղել է մոտ քսան մարդ[4], ինտերպոլի կողմից միջազգային հետախուզում է հայտարարվել[9]։

2011 թվականի մարտի 4-ին սկսվել է պաշտոնական հետաքննություն։ ԵՄ-ը ներկայացնող դատախազ Ջոնաթան Ռեյթելը դատարանին պատմել է, որ օրգանները անօրինական կերպով առգրավվել են զոհերից և փոխպատվաստվել Կանադայից, Գերմանիայից, Լեհաստանից և Իսրայելից հարուստ հիվանդներին[7][9]։

2012 թվականի սեպտեմբերի 10-ին սերբական դատախազությունը ռազմական հանցագործությունների գծով հրապարակել է Կոսովոյի ազատագրման բանակի նախկին մարտիկներից մեկի ցուցմունքները։ Նա պատմել է, որ մասնակցել է վիրաբուժական վիրահատության, որի ժամանակ դուրս են բերել սերբ գերու սիրտը։ Վկան չի մանրամասնել, գերին ողջ է եղել, թե մահացել է գործողության մեկնարկի պահին։ Վկան նաև նկարագրել է օրգանի տեղափոխումը Տիրանայի մերձակա Ռինաս օդանավակայան՝ Ալբանիայի մայրաքաղաք։ Նրա խոսքով՝ սիրտը վաճառվել է սև շուկայում։ Բացի այդ, ալբանացին պատմել է, որ Կոսովոյի ազատագրման բանակի մարտիկները հատուկ պատրաստություն են անցել մարդկային մարմիններից օրգաններ դուրս բերելու համար[10]։

2013 թվականի ապրիլի 29-ին 5 մարդ դատապարտվել է Պրիշտինի «Մեդիկուս» կլինիկայում օրգաններ վերցնելու գործով[11]։ Դատարանի դատավճռի համաձայն՝ կլինիկայում կատարվել է երիկամի փոխպատվաստման շուրջ 30 ապօրինի վիրահատություն։ Դոնոր են դարձել անապահով քաղաքացիներ Ռուսաստանից, Մոլդովայից, Ղազախստանից և Թուրքիայից, որոնց խոստացել են մոտ 15 հազար եվրո։ Դոնորական օրգաններ ստանալու ցանկություն ունեցողները վիրահատության համար վճարել են մինչև 100 հազար եվրո[6][12]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Flottau, Renate (2008 թ․ սեպտեմբերի 22). «Albania's House at the End of the World: Family Denies Organ Harvesting Allegations». Der Spiegel. Վերցված է 2012 թ․ օգոստոսի 4-ին.
  2. ↑ «United Nations Document» (PDF). France24.com. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013 թ․ հունվարի 1-ին. Վերցված է 2012 թ․ սեպտեմբերի 29-ին.
  3. ↑ Chuck Sudetic, Carla Del Ponte, La caccia: Io e i criminali di guerra, Feltrinelli, Milano, (2008), ISBN 88-07-17144-9
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 «Бизнес по-косовски» (ռուսերեն). Expert.ru. Արխիվացված է օրիգինալից 2015 թ․ հունվարի 9-ին. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 3-ին.
  5. ↑ «Россия мешает следствию о торговле органами в Косове» (ռուսերեն). InoSMI. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 3-ին.
  6. ↑ 6,0 6,1 «Пять человек осуждены по делу о нелегальной пересадке органов в Косово» (ռուսերեն). RIA. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 3-ին.
  7. ↑ 7,0 7,1 «Лидеры Косово, замешанные в торговле органами и наркотиками, хотят дружить с Россией» (ռուսերեն). NewsRu.com. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 3-ին.
  8. ↑ «Organhandel-Vorwurf gegen Thaci: EU fordert Beweise» (գերմաներեն). Die Presse. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 3-ին.
  9. ↑ 9,0 9,1 «В Косово у 11 россиян незаконно изъяли органы» (ռուսերեն). RG.ru. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 3-ին.
  10. ↑ «Сербия нашла свидетеля торговли органами в Косово» (ռուսերեն). Lenta.ru. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 3-ին.
  11. ↑ «Косово: пятеро признаны виновными в торговле органами» (ռուսերեն). BBC. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 3-ին.
  12. ↑ «Россия мешает следствию о торговле органами в Косове» (ռուսերեն). InoSMI. Վերցված է 2015 թ․ հունվարի 3-ին.

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Карла дель Понте Охота. Я и военные преступники. — Москва: Эксмо, 2008. — 640 с. — ISBN 978-5-699-31644-1

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Մարդկային_օրգանների_առևտուր_Կոսովոյում&oldid=9433754» էջից