Մասնակից:Shush.hovsepyan/Ավազարկղ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից

Կաղապար:Infobox medical condition (new) Նեյրոբլաստոմա, նյարդային հյուսվածքից առաջացող ուռուցք[1]։ Առավել հաճախ առաջանում է մակերիկամներից, բայց կարող է զարգանալ նաև պարանոցից, կրծքավանդակից,որովայնից կամ ողնաշարից[1]։ Ախտանիշներն են՝ ոսկրային ցավ, որովայնում, պարանոցի վրա, կրծքավանդակում գոյացության առկայություն կամ անցավ, կապտավուն ենթամաշկային հանգույց[1]։

Սովորաբար նեյրոբլաստոման ձևավորվում է վաղ զարգացման շրջանում առաջացած գենետիկ մուտացիաների արդյունքում[2]։ Հազվադեպ, հիվանդությունը ժառանգվում է ծնողներից.[1]։ Միջավայրի գործոնները ուռուցքի զարգացման մեջ նշանակալի ազդեցություն չունեն[3]։ Ախտորոշումը հիմնված է հյուսվածաբանական քննության վրա[1]։ Ոչ հազվադեպ, նեյրոբլաստոման հայտնաբերվում է հղիության ժամանակ, ուլտրաձայնային հետազոտության արդյունքում [1]։ Ախտորոշման պահին ուռուցքը սովորաբար լինում է տարածված[1]։ Տարբերում ենք ուռուցքների ցածր, միջին և բարձր ռիսկի խմբեր, բացի այդ կատարվում է ուռուցքի փուլավորում [1]։

Բուժումը և կանխատեսումը կախված է ռիսկի խմբից[1][2]։ Բուժումը կատարվում է մի քանի եղանակով՝ դինամիկ հսկողություն, վիրահատություն, ճառագայթային բուժում, քիմիոթերապիա կամ ցողունային բջիջների փոխպատվաստում [1]։ Ցածր ռիսկի խմբի հիվանդները ունեն բավականին լավ կանխատեսում վիրահատության կամ միայն դինամիկ հսկման պարագայում[2]։ Բարձր ռիսկի հիվանդության դեպքում, չնայած, ագրեսիվ բուժմանը 40% ից քիչ է[2]։

Նեյրոբլաստոման նորածինների ամենահաճախ հանդիպող ուռուցքն է և երրորդ ամենահաճած հանդիպող հիվանդությունն է երեխաների մոտ լեյկեմիաներից և գլխուղեղի ուռուցքներից հետո[2]։ Ամեն 7000 երեխայից մեկը ունի նեյրոբլաստոմա[3] ։ Դեպքերի 90% նեյրոբլաստոման ախտահարում է մինչև 5 տարեկան երեխաների մոտ և հազվադեպ մեծահասակների.[3][4]։ Երեխաների ուռուցքների մահացության մեջ նեյրոբլաստոման կազմում է 15% [4]։ Հիվանդությունը առաջին անգամ նկարագվել է 1800-ական թվականներին[5]։

Նշաններ և ախտանշաններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նեյրոբլաստոմայի առաջին ախտանիշները բավականին անորոշ են․ որը դժվարացնում է ախտորոշումը։ Հաճախ հանդիպում է հոգնածություն, ախորժակի կորուստ, տենդ և հոդացավեր։ Ախտանիշները կախված են առաջնային ուռուցքի և մետաստազների տեղակայումից, եթե դրանք առկա են[6]։

  • Որովայնում ուռուցքի տեղակայման դեպում առաջանում է մեծացած որովայն և փորկապություն
  • Կրծքավանդակում տեղակայման դեպքում առաջանում են շնչառության խանգարումներ
  • Ողնուղեղի ճնշման համախտանիշ առաջացնող նեյրոբլաստոման առաջացնում է թուլություն, կանգնելու, քայլվածքի խանգարում
  • Ոսկրային ախտահարումներն արտահայտվում են ցավով և վերջույթի վրա գոյացության առկայությամբ
  • Ակնակապճի ոսկրերի ուռուցքաային ախտահարում, որը առաջացնում է կարմրություն, այտուց
  • Ոսկրածուծի ախտահարումը դրսևորվում է գունատությամբ, որը պայմանավորված է անեմիայով

Նեյրոբլաստոման հաճախ տարածվում է մարմնի տարբեր հատվածներում նախքան որևէ ախտանիշների ի հայտ գալը և նեյրոբլաստոմաների 50-60% դեպքերում դրսևորվում է մետաստազներով[7]։

Նեյրոբլաստոմայի ամենահաճախ հանդիպող տեղակայումը մակերիկամներն են։ Այս տեղակայումը հանդիպում է լոկալիզացված ուռուցքների 40% և տարածված նեյրոբլաստոմայի 60% դեպքերում։ Նեյրոբլաստոման առաջանում է նաև սիմպաթիկ նյարդային համակարգի երկայնքով՝ պարանոցից կոնք։ Հանդիպման հաճախականությունը կազմում է՝ պարանոց (1%), կրծքավանդակ (19%), որովայն (30% մակերիկամներից դուրս), կամ կոնք (1%)։ Հազվադեպ, ոչ մի առաջնային ուռուցք չի հայտնաբերվում[8]։

Հազվադեպ նեյրոբլաստոման դրսևորվում է տրանսվերս միելոպաթիայով (ուռուցքով ողնուղեղի ճնշում մոտ 5 % դեպքերում), բուժմանը կայուն փորլուծություն (վազոակտիվ ինտեստինալ պեպտիդի սեկրեցիա մոտ 4% դեպքերում), Հորների համախտանիշ (պարանոցային տեղակայման նեյրոբլաստոմա մոտ 2.4% դեպքերում) , օպսոկլոնուս-միոկլոնուս համախտանիշ[9] և ատաքսիա (հավանաբար պարանեոպլաստիկ պատճառով մոտ 1.3% դեպքերում) և զարկերակային ճնշման բարձրացում (կատեխոլամենների սեկրեցիա կամ երիկամային զարկերակի ճնշում ուռուցքով, մոտ 1.3% դեպքերում)[10]։

Պատճառներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նեյրոբլաստոմայի պատճառը լավ բացահայտված չէ։Դեպքերի մեծ մասը սպորադիկ են և ոչ ընտանեկան։ Դեպքերի մոտ 1–2% հանդիպում է ընտանիքների մոտ և կապված են սպեցիֆիկ գենային մուտացիայի հետ։ Ընտանեկան նեյրոբլաստոմաները որոշ դեպքերում առաջանում են հազվադեպ հանդիպող մուտացիաների պատճառով՝ անապլաստիկ լիմֆոմա կինազա գենի մուտացիայով (ԱԼԿ)[11]։ Բացի այդ, ընտանեկան նեյրոբլաստոմաների հիմքում նկարագրված են նաև PHOX2B կամ KIF1B գեները։ Նեյրոբլաստոման նաև նեյրոֆիբրոմատոզ տիպ 1-ի և Բեկվիտ-Վիդեմանի համախտանիշի դրսևորումներից։

MYCN օնկոգենի ամպլիֆիկացիան բավականին հաճախ է հանդիպում նեյրոբլաստոմաների դեպքում։ Այս գենի մուտացիան ասոցացվում է վատ կանխատեսման հետ[12]։

LMO1 գենի դուպլիկացիան նեյրոբլաստոմայով ուռուցքային բջիջների մեջ ուռուցքի ագրեսիվ տեսակի ցուցանիշ է[13]։

Նեյրոբլաստոման կապված է նաև NBPF10 , Neuroblastoma has been linked to copy-number variation within the NBPF10 gene, which results in the 1q21.1 deletion syndrome or 1q21.1 duplication syndrome.[14]

Մի քանի ռիսկի գործոնները կան նկարագրված և այժմ հետազոտման առարկա են։ Due to characteristic early onset, many studies have focused on parental factors around conception and during gestation. Factors investigated have included occupation (i.e. exposure to chemicals in specific industries), smoking, alcohol consumption, use of medicinal drugs during pregnancy, and birth factors; however, results have been inconclusive.[15]

Որոշ հետազոտություններ գնահատել են ատոպիայի և կյանքի վաղ փուլերում ինֆեկցիայի ազդեցությունը,[16] հորմոնների և վերարտադորղականության դեղերի ,[17]և մազերի and maternal use of hair dye.[18][19]

Ախտորոշում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օրբիտալ և գանգի ոսկրերի մետաստազների ՄՌՏ պատկեր 2 տարեկան նեյրոբլաստոմայով հիվանդի մոտ

Ախտորոշումը սովորաբար հաստատվում է հյուսվածաբանի կողմից, հաշվի առնելով կլինիկական նշանները, ուռուցքի միկրոսկոպիկ պատկերը և այլ լաբորատոր թեստեր։ Ուռուցքը ծագում է սիմպաթիկ նյարդային համակարգի նյարդային կատարի բաղադրիչներից։

Էսթեզիոնեյրոբլաստոման, որը այլ կեպ կոչվում է նաև հոտառական նեյրոբլաստոմա, ծագում է հոտառական էպիթելից։ Այնուամենայնից, այն սիմպատիկ նյարդային համակարգի չարորակ հիվանդություն չէ և համարվում է առանձին նոզոլոգիական միավոր, այն չպետք է շփոթել նեյրոբլաստոմաների հետ[20][21]։

Կենսաքիմիական ցուցանիշներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նեյրոբլաստոմայով հիվանդների մեզի և արյան մեջ դեպքերի 90% հայտնաբերվում է կատեխոլամինների և դրանց մետաբոլիտների քանակի բարձրացում։ Կատեխոլամինները և դրանց մետաբոլիտներն են՝ դոֆամին, հոմովանիլաթթու և/կամ վանիլիննշաթթու[22]։

Գործիքային հետազոտություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նեյրոբլաստոման հայտնաբերելու մեկ այլ եղանակ է մետա-յոդոբենզիլգուանիդինով սկանավորումը, որը կատարվում է նեյրոբլաստոմաների մոտ 90-95% դեպքերում[23]։ Հետազոտության մեխանիզմը նյութի կլանումն է սիմպատիկ նեյրոնների կողմից։

Ախտորոշման և բուժման արդյունավետությունը գնահատելու համար օգտագործվում է ռադիոակտիվ յոդացված I-131 կամ I-123 ռադիոակտիվ իզոտոպները։ I-123 իզոտոպի կիսատրոհման պարբերությունը 13 ժամ էi, դրա համար եէլ այն նախընտրելի է։ I-131 կիսատրոհման պարբերությունը 8 օր է և բարջր դեղաչափերով բավականին արդյունավետ թիրախային ճառագայթում է կայուն և ախտադարձվող նեյրոբլաստոմաների համար։[24] ։ Քանի որ այս ռադիոակտիվ պրեպարատը միշտ չէ, որ կլանվում է ուռուցքային բջիջների կողմից, օգտագորշվում է նաև պոզիտրոն-էմիսիոն տոմոգրաֆիա "Ֆ-ՖԴԳ-ՊԵՏ"[25] ։ Այնուամենայնիվ, որոշակի հետազոտություններ են անհրաժեշտ այս գործիքային քննության արդյունավետությունը գնահատելու համար[25]։

Հյուսվածաբանական քննություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Հենքով հարուստ գանգլիոնեյրոբլաստոմայի միկրոսկոպիկ պատկեր։

Մանրադիտակային հետազոտությամբ ուռուցքային բջիջները սովորաբար նկարագրվում են որպես փոքր, կլոր, կապույտ բջիջներ և վարդակի պատկեր (Հոմեր Վրայթի կեղծ վարդակներ) կարող է հանդիպել։ Հոմեր Վրայթի կեղծ վարդակները նեյրոֆիլների շուրջ առկա ուռուցքային բջիջներ են և չպետք է շփոթել իրական վարդակների հետ, որոնք անոթի լուսանցքի շուրջ առկա ուռուցքային բջիջներ են[26]։ Դրանք տարբերվում են նաև էպենդիմոմաների կեղծ վարդակներից, որոնք բաղկացած են ուռուցքային բջիջներից՝ գլիալ ֆիբրիլյար թթվային սպիտակուցներով[27]։ Բացմաթիվ իմունոհիստոքիմիական ցուցանիշներ կան, որոնք օգտագորշվում են հյուսվածաբանի կողմից հյուսվածաբանորեն նման ուռուցքներից տարբերելու նպատակով՝ ռաբդոմիոսարկոմա, Յուինգի սարկոմա, լիմֆոմա և Վիլսմի ուռուցք.[28]։

Նեյրոբլաստոման ծայրամասային նեյրոբլաստիկ ուռուցքներից մեկն է, որոնք ունեն նման ծագում և ներառում են բարորակ գանգլիոնեյրոբլաստոմա, հենքով հարուստ գանգլիոնեյրոբլաստոմա՝ նեյրոբլաստային բջիջներով խառը և հանգուցային տարբերակ, մինչև բարձր չարորակության նեյրոբլաստոմա։ Այս տարբերակումը շատ կարևոր կանխատեսական նշանակություն ունի, տարիքի և միտոզ-կարիոռեքսիս ինդեքսի հարաբերությամբ։ Այս հյուսվածաբանական դասակարգումը նկարագրում է ցանկալի և անցանկալի կանխատեսում ուռուցքները, որը ներդրվել է 1999 թվականին և վերամշակվել է 2003 թվականին[29]։

Փուլավորում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նեյրոբլաստոմայի միջազգային փուլավորման համակարգը ներդրվել է 1986 թվականին և վերամշակվել է 1988 թվականին[30][31][32]

  • Փուլ 1: Լոկալիզացված ուռուցք
  • Փուլ 2A: Միակողմանի ուռուցք ոչ ամբողջական վիրաբուժական հեռացումով և նույն կողմի և հակառակ կողմի բացասական ավշային հանգույցներով
  • Փուլ 2B: Միակողմանի ուռուցք ամբողջական կամ ոչ ամբողջական վիրահատական հեռացումով, նույն կողմի դրական և հակառակ կողմի բացասական ավշային հանգույցներով
  • Փուլ 3: Tumor infiltrating across midline with or without regional lymph node involvement; or unilateral tumor with contralateral lymph node involvement; or midline tumor with bilateral lymph node involvement.
  • Փուլ 4: Ուռուցքի տարածում հեռակա ավշային հանգույցներ, ոսկրածուծ, ոսկրեր, լյարդ կամ այլ օրգաններ, բացի 4S-ից
  • Փուլ 4S: <1 տարեկան երեխաների մոտ առաջնային լոկալիզացված ուռուցք, ինչպես փուլ 1 կամ 2՝ տարածումով դեպի լյարդ, մաշկ կամ ոսկրածուծ

Չնայած օգտագործվում է նաև փուլավորման միջազգային համաձայնության դասակարգումը, անհրաժեշտություն կա նաև միջազգային կոնսենսուսի որը կգնահատի հիվանդության ռիսկը և կհամեմատի նման կոհորտները։2005 թվականից սկսած մանկական ուռուցքաբանության համագործակցող մի քանի խմբեր գնահատել են 8800 նեյրոբլաստոմայով հիվանդների, ովքեր բուժվել են Եվրոպայում, Ճապոնիայում, ԱՄՆ-ում, Կանադայում և Ավստրալիայում 1990-2002 թվականներին։ Այս համագործակցության արդյունքում ձևավորվել է Նեյրոբլաստոմաների միջազգային ռիսկի խմբի դասակարգման համակարգը։ Ռետրոսպեկտիվ հետազոտությունները ցույց են տվել, որ 12-18 ամսեկան երեխաների խումբ, ովքեր ունեն բարձր ապրելիություն, նախկինում դասակարգվել են, որպես բարձր ռիսկի խումբ Retrospective studies revealed the high survival rate of 12–18 month old age group, previously categorized as high-risk, and prompted the decision to reclassify 12–18 month old children without N-myc (also commonly referred to as MYCN) amplification to intermediate risk category.[33]-

Նոր դասակարգումով գնահատում է նեյրոբլաստոման ախտորոշոման պահին

  • Փուլ L1: Լոկալիզացված հիվանդություն առանց գործիքային հետազոտությամբ հայտնաբերված ռիսկի գործոնների
  • Փուլ L2: Լոկալիզացված հիվանդություն՝ գործիքային հետազոտությամբ հայտնաբերված ռիսկի գործոններով
  • Փուլ M: Մետաստատիկ հիվանդություն
  • Փուլ Տ MS: Մետաստատիկ հիվանդություն, որտեղ MS-ը համարժեք է 4S փուլին

Ռիսկի գնահատումը հիմնված է նեյրոբլաստոմայի ռիսկի խմբի փուլավորման միջազգային համակարգի, տարիքի, ուռուցքի փուլի, N-myc ամպլիֆիկացիան, 11-րդ քրոմոսոմի մեծ թևի չբալանսավորված աբերացիան և քրոմոսոմային համակարգի պլոիդիան բոլոր ռիսկի խմբերում[2][34]։

Սկրինինգ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առանց ախտանիշ նեյրոբլաստոմայով հիվանդների մոտ կատեխոլամինների մակարդակը մեզում կարող է լինել բարձր։ 1980-ական թվականներից սկսած Ճապոնիայում, Կանադայում, Ավստրիայում և Գերմանիայում կատարվել է երեք շաբաթական, վեց ամսական և մեկ տարեկան անախտանիշ երեխաների սկրինինգ[35][36]։ 1984 թվականին Ճապոնիան սկսել է վեց ամսական երեխաների սկրինինգ հետազոտություն հոմովանիլինաթթվի և վանիլիննշաթթվի մակարդակները որոշելով։ Սկրինինգ հետազոտությունը 2004 թվականին ընդհատվեց, քանի որ Կանադայում և Գերմանիայում կատարված հետազոտություններով նեյրոբլաստոմայով հիվանդների մահացությունը չի պակասել, ավելին մեծացել է այն դեպքերի հայտնաբերումը, որոնք վերանում են առանց բուժման՝ դինամիկ հսկման պարագայում[37][38][39]։

Բուժում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Երբ հիվանդությունը լոկալիզացված է, այն սովորաբար բուժելի է։ Այնուամենայնիվ, 18 ամսական և ավելի մեծ երեխաների մոտ երկարատև ապրելիությունը տարածված հիվանդության դեպքում ունի վատ կանխատեսում, չնայած ագրեսիվ բազմաբաղադրիչ բուժմանը (ինտենսիվ քիմիոթերապիա, վիրահատություն, ճառագայթային բուժում, ցողունային բջիջների փոխպատվաստում, 13-ցիս-ռետինոյաթթու և հաճախ իմունոթերապիա հակա-GD2 մոնոկլոնալ հակամարմնով[40]։

Biologic and genetic characteristics have been identified, which, when added to classic clinical staging, has allowed assignment to risk groups for planning treatment intensity.[41] These criteria include the age of the person, extent of disease spread, microscopic appearance, and genetic features including DNA ploidy and N-myc oncogene amplification (N-myc regulates microRNAs[42]), into low, intermediate, and high risk disease. A recent biology study (COG ANBL00B1) analyzed 2687 people with neuroblastoma and the spectrum of risk assignment was determined: 37% of neuroblastoma cases are low risk, 18% are intermediate risk, and 45% are high risk.[43] (There is some evidence that the high- and low-risk types are caused by different mechanisms, and are not merely two different degrees of expression of the same mechanism.)[44]

Տարբեր ռիսկի խմբերի համար բուժման եղանակները տարբեր են՝

  • Ցածր ռիսկի նեյրոբլաստոման հաճախ անհետանում է դինամիկ հսկման կամ միայն վիրահատության դեպքում[45]
  • Միջին ռիսկի նեյրոբլաստոման պահանջում է վիրահատություն և քիմիոթերապիա[46]
  • Բարձր ռիսկի խմբի նեյրոբլաստոման բուժվում է ինտենսիվ քիմիոթերապիայի, վիրահատության, ճառագայթային բուժման, ոսկրածուծի տրանսպլանտացիայի[47],13-ցիս ռետինոյաթթվի[48] և հակամարմիններով՝ գաղութ-խթանող գործոններով և ինտերլեյկին-2ով[49]: Մետաանալիզով հայտնաբերվել է, որ բարձր ռիսկի նեյրոբլաստոմայով հիվանդների մոտ միելոաբլացիան ի տարբերություն քիմիոթերապիայի բարելավում է հիվանդությունից ազատ ապրելիությունը, բայց կարող է բարձրացնել կողմնակի ազդեցությունների ռիսկը, մասնավորապես, երիկամային խնդրիները[50]։

Այժմյան բուժման եղանակներով ցածր և միջին ռիսկի հիվանդները ունեն բավականին լավ կանխատեսում՝ 90% լավացում ցածր ռիսկի հիվանդների և 70–90% լավացում միջին ռիսկի հիվանդների համար։ Իսկ բարձր ռիսկի նեյրոբլաստոմայով հիվանդների մոտ լավացումը կազմում է մոտ 30%[51]։ Հակամարմիններով բուժումը նշանակալիորեն բարձրացրել է բարձր ռիսկի նեյրոբլաստոմայով հիվանդների ապրելիությունը։ 2009 թվականին Երեխաների Ուռուցքաբանության Խումբը ուսումնասիրել է բարձր ռիսկի նեյրոբլաստոմայով 226 հիվանդների, և ցույց է տվել, որ ցողունային բջիջների փոխպատվաստումից երկու տարի անց նրանց 66%-ը ստացել է ch14.18 հակամարմին GM-CSF և IL-2 հետ միասին՝ ապրում են և հիվանդության կրկնություն չեն ունեցել ի համեմատ մնացած 46%-ի, ովքեր չեն ստացել հակամարմնային բուժում [52]։

Քիմիոթերապիայի պրեպարատների կոմբինացիան բավականին արդյունավետ է նեյրոբլաստոմայի դեմ։ Դրանք են՝ պլատինային պրեպարատները (ցիսպլատին, կարբոպլատին), ալկիլացնող պրեպարատները ( ցիկլոֆոսֆամիդ, իֆոսֆամիդ, մելֆալան), տոպոիզոմերազ II ինհիբիտոր (Էտոպոզիդ), անտրացիկլինային հակաբիոտիկներ (դոքսոռուբիցին) և վինկա ալկալոիդներ(վինկրիստին)։ Որոշ նոր ուղեցույցներ ներառում են նաև տոպոիզոմերազ I-ի ինհիբիտոր (տոպոտեկան և իրինոտեկան, որոնք արդյունավետ են եղել հիվանդության ախտադարձի դեպքում։

Կանխատեսում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նեյրոբլաստոմայի 5 տարվա ապրելիությունը Մեծ Բրիտանիայի տվյալներով կազմում է 67%[53]։ Բարձր ռիսկի հիվանդների 20%- 50% չեն պատասխանում սկզբնական բարձր դեղաչափի քիմիոթերապիային և սովորաբար պրոգրեսիվում են[54][55]։ Բուժման վերջնական ավարտից հետո ախտադարձ ևս բնութագրական է։ Հետագա բուժումը կատարվում է I և II ֆազայի կլինիկական հետազոտություններով, որոնք թեստավորում են նոր դեղորայքներ և դեղորայքների զուգակցումներ, բայց ելքը բավականին վատ է ախտադարձվող բարձր ռիսկի հիվանդության դեպքում[56]։

Ամենաերկար ապրելիությունը ունեն ցածր և միջին ռիսկի հիվանդները՝ միջին ծանրության քիմիոթերապևտիկ կուրսերի կիրառման դեպքում։ Միջին և բարձր ռիսկի հիվանդությունը հաղթահարածների մոտ սովորաբար հանդիպում է լսողության կորուստ, աճի դանդաղում, վահանաձև դեղձի գործառույքի խանգարում, մտավոր որոշակի շեղումներ և ունեն երկրորդային ուռուցքի զարգացման բարձր ռիսկ[57][58]։ Հիվանդությունը հաղթահարած երեք հիվանդից երկուսի մոտ առաջանում է որևէ քրոնիկ կամ երբեմն կյանքին վտանգ սպառնացող առողջական խնդիրներ 20-30 տարի հետո[59][60][61]։

Բջջագենետիկական պրոֆիլ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նեյրոբլաստոմայի 493 նյութերի հիման վրա նկարագրվել է, որ գենոտիպի գնահատումը կարևոր կանխատոսող գործոն է նեյրոբլաստոմայի ելքի համար[62]։

  • Tumors presenting exclusively with whole chromosome copy number changes were associated with excellent survival.
  • Tumors presenting with any kind of segmental chromosome copy number changes were associated with a high risk of relapse.
  • Within tumors showing segmental alterations, additional independent predictors of decreased overall survival were N-myc amplification, 1p and 11q deletions, and 1q gain.

Earlier publications categorized neuroblastomas into three major subtypes based on cytogenetic profiles:[63][64]

  • Subtype 1: favorable neuroblastoma with near triploidy and a predominance of numerical gains and losses, mostly representing non-metastatic NB stages 1, 2 and 4S.
  • Subtypes 2A and 2B: found in unfavorable widespread neuroblastoma, stages 3 and 4, with 11q loss and 17q gain without N-myc amplification (subtype 2A) or with N-myc amplification often together with 1p deletions and 17q gain (subtype 2B).

Virtual karyotyping can be performed on fresh or paraffin-embedded tumors to assess copy number at these loci. SNP array virtual karyotyping is preferred for tumor samples, including neuroblastomas, because they can detect copy neutral loss of heterozygosity (acquired uniparental disomy). Copy neutral LOH can be biologically equivalent to a deletion and has been detected at key loci in neuroblastoma.[65] ArrayCGH, FISH, or conventional cytogenetics cannot detect copy neutral LOH.

Համաճարակաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մակերիկամային ուռուցքների հանդիպման հաճախականությունը և կանխատեսումը[66] նյարդային ուռուցք աջից։

Նեյրոբլաստոման կազմում է մանկական ուռուցքների 6–10%-ը և մանկական ոււռուցքների մահացության 15%։ Տարեկան մահացությունը կազմում է 10 դեպք մեկ միլիոն երեխաներից 0-4 տարեկան խմբում և 4՝ մեկ միլիոն երեխաներից 4-9 տարեկան երեխաների մոտ[67]

Կյանքի առաջին տարում հիվանդությունը դսրևորվում է ամենահաճախը և որոշ դեպքերում բնածին է։ Տարիքային սպեկտրը բավականին լայն է և ներառում է մեծ երեխաներին և մեծահասակներին[68], բայց դեպքերի 10%-ը հանդիպում է 5 տարեկան և մեծ երեխաների մոտ[23]։ Եվրոպական մի մեծ հետազոտությունում նկարագրված է 4000 նեյրոբլաստոմայի դեպքից 2% ից քիչ դեպքերն են կազմում 18 տարեկան երեխաները[69]։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Rudolf Virchow: the first to describe an abdominal tumor in a child as a "glioma"

1864 թվականին գերմանացի բժիշկ Ռուդոլֆ Վիրխովն է առաջին անգամ նկարագրել որովայնային ուռուցքով երեխային, ով ուներ գլիոմա>>։ 1891 թվականին գերմանացի հյուսվածաբան Ֆելիքս Մարչանդի կողմից նկարագրվել է ուռուցքի կապը սիմպատիկ նյարդային համակարգի և մակերիկամների հետ[70][71]։ 1901 թվականին Վիլիամ Պեպերի կողմից նկարագրվել է նորածինների մոտ 4S նեյրոբլաստոմայի առկայությունը։ Ջեյմս Հոմեր Վրայթը 1910 թվականին հայտնաբերել է ուռուցքի ծագումը առաջնային նյարդային բջիջներից և անվանել է նեյրոբլաստոմա։ Նա նաև նկարագրել է ոսկրածուծի վարդակները, որոնք կոչվում են հենց իր անունով[72]։

Հասարակություն և մշակույթ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Օրենսդրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

ԱՄՆ U.S. Representative Chet Edwards of Waco, Texas, successfully introduced legislation to earmark $150 million toward a cure for neuroblastoma and other cancers. The measure was signed into law in July 2008 by U.S. President George W. Bush. Edwards was inspired in the endeavor by the illness and subsequent death of Erin Channing Buenger (1997–2009) of Bryan, daughter of one of his constituents, Walter L. Buenger, head of the history department at Texas A&M University.[73]

Հետազոտություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Microscopic view of a NB cell line (SH-SY5Y) used in preclinical research for testing new agents

Նախակլինիկական մոդելներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նեյրոբլաստոմայով հիվանդներից ստացված քսենոգրաֆտները ստեղծվել են օրթոտոպիկ իմպլանտացիայի արդյունքում և ներմուծվել են իմունոդեֆիցիտ մկների օրգանիզմ[74] Լ PDX models have several advantages over conventional cancer cell lines (CCL)s.[75] Neuroblastoma PDXs retain the genetic hallmarks of their corresponding tumors and PDXs display infiltrative growth and metastasis to distant organs.[74] PDX models are more predictive of clinical outcome as compared to conventional cancer cell line xenografts.[76] Neuroblastoma PDXs might thus serve as clinically relevant models to identify effective compounds against neuroblastoma.[74]

Բուժում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Վերջին հետազոտություններով փորձ է կատարվում նվազեցնել ցածր և միջին ռիսկի նեյրոբլաստոմայով հիվանդների բուժման ինտենսիվությունը, ապրելիությունը պահպանելով մինչև 90%[77]։ 467 միջին ռիսկի հիվանդները ընդգրկվել են A3961 հետազոտական խմբում 1997-2005 թվականներին և ցույց է տրվել, որ բուժման ինտենսիվությունը նվազեցնելը արդյունավետ է այս ռիսկի խմբում։ Բարենպաստ կանխատեսում ունեցող հիվանդները ստացել են չորս կուրս քիմիոթերապիա, որի երեք տարվա ապրելիությունը և ընդհանուր ապրելիությունը կայուն մնացել է 90%։ Հետագա հետազոտությունների մեջ մտնում է 1p36 կամ 11q23 քրոմոսոմների աբերացիաներով հիվանդների բուժման ինտենսիֆիկացումը[78][79]։

By contrast, focus the past 20 years or more has been to intensify treatment for high-risk neuroblastoma. Chemotherapy induction variations, timing of surgery, stem cell transplant regimens, various delivery schemes for radiation, and use of monoclonal antibodies and retinoids to treat minimal residual disease continue to be examined. Recent phase III clinical trials with randomization have been carried out to answer these questions to improve survival of high-risk disease:

Ռեֆրակտոր և ախտադարձվող նեյրոբլաստոմա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Տոպոտեկանով և ցիկլոֆոսֆամիդով քիմիոթերապիան հաճախ կիրառվում է կայուն և ախտադարձվող նեյրոբլաստոմայի դեպքում[80]։

Հապլոիդենտիկ ցողունային բջիջների տրանսպլանտացիան, որոնք ստացվում են ծնողների դոնորական բջիջներից, հետազոտվել են ռեֆրակտեր և կայուն նեյրոբլաստոմայի դեպքում , քանի որ ուտոտրանսպլանտները արդյունավետ չեն եղել[81]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 «Neuroblastoma Treatment». National Cancer Institute. 20 January 2016. Արխիվացված օրիգինալից 10 November 2016-ին. Վերցված է 9 November 2016-ին.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 Maris JM, Hogarty MD, Bagatell R, Cohn SL (June 2007). «Neuroblastoma». Lancet. 369 (9579): 2106–20. doi:10.1016/S0140-6736(07)60983-0. PMID 17586306. S2CID 208790138.
  3. 3,0 3,1 3,2 «Neuroblastoma Treatment». National Cancer Institute. 25 August 2016. Արխիվացված օրիգինալից 10 November 2016-ին. Վերցված է 10 November 2016-ին.
  4. 4,0 4,1 World Cancer Report 2014. World Health Organization. 2014. Chapter 5.16. ISBN 978-9283204299. Արխիվացված է օրիգինալից 2016-09-19-ին. Վերցված է 2016-11-10-ին.
  5. Olson, James Stuart (1989). The History of Cancer: An Annotated Bibliography (անգլերեն). ABC-CLIO. էջ 177. ISBN 9780313258893. Արխիվացված օրիգինալից 2017-09-10-ին.
  6. Wheeler, Kate (January 1, 2013). «Neuroblastoma in children». Macmillan. Արխիվացված օրիգինալից October 5, 2015-ին.
  7. «Neuroblastoma: Pediatric Cancers: Merck Manual Professional». Արխիվացված օրիգինալից 2007-12-18-ին. Վերցված է 2008-01-01-ին.
  8. Friedman GK, Castleberry RP (December 2007). «Changing trends of research and treatment in infant neuroblastoma». Pediatric Blood & Cancer. 49 (7 Suppl): 1060–5. doi:10.1002/pbc.21354. PMID 17943963.
  9. Rothenberg AB, Berdon WE, D'Angio GJ, Yamashiro DJ, Cowles RA (July 2009). «The association between neuroblastoma and opsoclonus-myoclonus syndrome: a historical review». Pediatric Radiology. 39 (7): 723–6. doi:10.1007/s00247-009-1282-x. PMID 19430769. S2CID 24523263.
  10. Cheung, Nai-Kong (2005). Neuroblastoma. Springer-Verlag. էջեր 66–7. ISBN 978-3-540-40841-3.
  11. Mossé YP, Laudenslager M, Longo L, Cole KA, Wood A, Attiyeh EF, և այլք: (October 2008). «Identification of ALK as a major familial neuroblastoma predisposition gene». Nature. 455 (7215): 930–5. Bibcode:2008Natur.455..930M. doi:10.1038/nature07261. PMC 2672043. PMID 18724359.
  12. Brodeur GM, Seeger RC, Schwab M, Varmus HE, Bishop JM (June 1984). «Amplification of N-myc in untreated human neuroblastomas correlates with advanced disease stage». Science. 224 (4653): 1121–4. Bibcode:1984Sci...224.1121B. doi:10.1126/science.6719137. PMID 6719137.
  13. Wang K, Diskin SJ, Zhang H, Attiyeh EF, Winter C, Hou C, և այլք: (January 2011). «Integrative genomics identifies LMO1 as a neuroblastoma oncogene». Nature. 469 (7329): 216–20. Bibcode:2011Natur.469..216W. doi:10.1038/nature09609. PMC 3320515. PMID 21124317. {{cite journal}}: Unknown parameter |lay-date= ignored (օգնություն); Unknown parameter |lay-source= ignored (օգնություն); Unknown parameter |lay-url= ignored (օգնություն)
  14. Diskin SJ, Hou C, Glessner JT, Attiyeh EF, Laudenslager M, Bosse K, և այլք: (June 2009). «Copy number variation at 1q21.1 associated with neuroblastoma». Nature. 459 (7249): 987–91. Bibcode:2009Natur.459..987D. doi:10.1038/nature08035. PMC 2755253. PMID 19536264.
  15. Olshan AF, Bunin GR (2000). «Epidemiology of Neuroblastoma». In Brodeur GM, Sawada T, Tsuchida Y, և այլք: (eds.). Neuroblastoma. Amsterdam: Elsevier. էջեր 33–9. ISBN 978-0-444-50222-3.
  16. Menegaux F, Olshan AF, Neglia JP, Pollock BH, Bondy ML (May 2004). «Day care, childhood infections, and risk of neuroblastoma». American Journal of Epidemiology. 159 (9): 843–51. doi:10.1093/aje/kwh111. PMC 2080646. PMID 15105177.
  17. Olshan AF, Smith J, Cook MN, Grufferman S, Pollock BH, Stram DO, և այլք: (November 1999). «Hormone and fertility drug use and the risk of neuroblastoma: a report from the Children's Cancer Group and the Pediatric Oncology Group». American Journal of Epidemiology. 150 (9): 930–8. doi:10.1093/oxfordjournals.aje.a010101. PMID 10547138.
  18. McCall EE, Olshan AF, Daniels JL (August 2005). «Maternal hair dye use and risk of neuroblastoma in offspring». Cancer Causes & Control. 16 (6): 743–8. doi:10.1007/s10552-005-1229-y. PMID 16049813. S2CID 24323871.
  19. Heck JE, Ritz B, Hung RJ, Hashibe M, Boffetta P (March 2009). «The epidemiology of neuroblastoma: a review». Paediatric and Perinatal Epidemiology. 23 (2): 125–43. doi:10.1111/j.1365-3016.2008.00983.x. PMID 19159399.
  20. 278047, բաժին Esthesioneuroblastoma(անգլ.) EMedicine կայքում
  21. Cheung, Nai-Kong (2005). Neuroblastoma. Springer-Verlag. էջ 73. ISBN 978-3-540-40841-3.
  22. Strenger V, Kerbl R, Dornbusch HJ, Ladenstein R, Ambros PF, Ambros IM, Urban C (May 2007). «Diagnostic and prognostic impact of urinary catecholamines in neuroblastoma patients». Pediatric Blood & Cancer. 48 (5): 504–9. doi:10.1002/pbc.20888. PMID 16732582.
  23. 23,0 23,1 Howman-Giles R, Shaw PJ, Uren RF, Chung DK (July 2007). «Neuroblastoma and other neuroendocrine tumors». Seminars in Nuclear Medicine. 37 (4): 286–302. doi:10.1053/j.semnuclmed.2007.02.009. PMID 17544628.
  24. Pashankar FD, O'Dorisio MS, Menda Y (January 2005). «MIBG and somatostatin receptor analogs in children: current concepts on diagnostic and therapeutic use». Journal of Nuclear Medicine. 46 Suppl 1 (Suppl 1): 55S–61S. PMID 15653652.
  25. 25,0 25,1 Bleeker G, Tytgat GA, Adam JA, Caron HN, Kremer LC, Hooft L, van Dalen EC (September 2015). «123I-MIBG scintigraphy and 18F-FDG-PET imaging for diagnosing neuroblastoma». The Cochrane Database of Systematic Reviews (9): CD009263. doi:10.1002/14651858.cd009263.pub2. PMC 4621955. PMID 26417712.
  26. Robbins and Cotran pathologic basis of disease (9 ed.). Elsevier. 2015. ISBN 978-1455726134.
  27. 277621, բաժին Ependymoma(անգլ.) EMedicine կայքում
  28. Carter RL, al-Sams SZ, Corbett RP, Clinton S (May 1990). «A comparative study of immunohistochemical staining for neuron-specific enolase, protein gene product 9.5 and S-100 protein in neuroblastoma, Ewing's sarcoma and other round cell tumours in children». Histopathology. 16 (5): 461–7. doi:10.1111/j.1365-2559.1990.tb01545.x. PMID 2163356.
  29. Peuchmaur M, d'Amore ES, Joshi VV, Hata J, Roald B, Dehner LP, և այլք: (November 2003). «Revision of the International Neuroblastoma Pathology Classification: confirmation of favorable and unfavorable prognostic subsets in ganglioneuroblastoma, nodular». Cancer. 98 (10): 2274–81. doi:10.1002/cncr.11773. PMID 14601099. S2CID 27081822.
  30. «Neuroblastoma Treatment—National Cancer Institute». 1980-01-01. Արխիվացված օրիգինալից 2008-10-02-ին. Վերցված է 2008-07-30-ին.
  31. Brodeur GM, Seeger RC, Barrett A, Berthold F, Castleberry RP, D'Angio G, և այլք: (December 1988). «International criteria for diagnosis, staging, and response to treatment in patients with neuroblastoma» (PDF). Journal of Clinical Oncology. 6 (12): 1874–81. doi:10.1200/JCO.1988.6.12.1874. PMID 3199170.
  32. Brodeur GM, Pritchard J, Berthold F, Carlsen NL, Castel V, Castelberry RP, և այլք: (August 1993). «Revisions of the international criteria for neuroblastoma diagnosis, staging, and response to treatment». Journal of Clinical Oncology. 11 (8): 1466–77. doi:10.1200/JCO.1993.11.8.1466. PMID 8336186.
  33. Schmidt ML, Lal A, Seeger RC, Maris JM, Shimada H, O'Leary M, և այլք: (September 2005). «Favorable prognosis for patients 12 to 18 months of age with stage 4 nonamplified MYCN neuroblastoma: a Children's Cancer Group Study». Journal of Clinical Oncology. 23 (27): 6474–80. doi:10.1200/JCO.2005.05.183. PMID 16116154.
  34. Cohn SL, London WB, Monclair T, Matthay KK, Ambros PF, Pearson AD (2007). «Update on the development of the international neuroblastoma risk group (INRG) classification schema». Journal of Clinical Oncology. 25 (18 Suppl): 9503. doi:10.1200/jco.2007.25.18_suppl.9503. Արխիվացված է օրիգինալից 2016-01-10-ին.
  35. Woods WG, Gao RN, Shuster JJ, Robison LL, Bernstein M, Weitzman S, և այլք: (April 2002). «Screening of infants and mortality due to neuroblastoma». The New England Journal of Medicine. 346 (14): 1041–6. doi:10.1056/NEJMoa012387. PMID 11932470.
  36. Schilling FH, Spix C, Berthold F, Erttmann R, Sander J, Treuner J, Michaelis J (July 2003). «Children may not benefit from neuroblastoma screening at 1 year of age. Updated results of the population based controlled trial in Germany». Cancer Letters. 197 (1–2): 19–28. doi:10.1016/S0304-3835(03)00077-6. PMID 12880955.
  37. Tsubono Y, Hisamichi S (May 2004). «A halt to neuroblastoma screening in Japan». The New England Journal of Medicine. 350 (19): 2010–1. doi:10.1056/NEJM200405063501922. PMID 15128908.
  38. «Neuroblastoma Screening». National Cancer Institute. 1980-01-01. Արխիվացված օրիգինալից 2008-10-01-ին. Վերցված է 2008-07-30-ին.
  39. Darshak Sanghavi, "Screen Alert: How an Ounce of RX Prevention can Cause a Pound of Hurt" Արխիվացված 2006-12-01 Wayback Machine, Slate magazine, November 28, 2006
  40. Johnson E, Dean SM, Sondel PM (December 2007). «Antibody-based immunotherapy in high-risk neuroblastoma». Expert Reviews in Molecular Medicine. 9 (34): 1–21. doi:10.1017/S1462399407000518. PMID 18081947.
  41. Brodeur GM (March 2003). «Neuroblastoma: biological insights into a clinical enigma». Nature Reviews. Cancer. 3 (3): 203–16. doi:10.1038/nrc1014. PMID 12612655. S2CID 6447457.
  42. Schulte JH, Horn S, Otto T, Samans B, Heukamp LC, Eilers UC, և այլք: (February 2008). «MYCN regulates oncogenic MicroRNAs in neuroblastoma». International Journal of Cancer. 122 (3): 699–704. doi:10.1002/ijc.23153. PMID 17943719.
  43. «Translating Neuroblastoma Genomics to the Clinic—J. Maris presentation ASCO 2007». Արխիվացված է օրիգինալից 2009-01-02-ին. Վերցված է 2008-01-13-ին.
  44. Gisselsson D, Lundberg G, Ora I, Höglund M (September 2007). «Distinct evolutionary mechanisms for genomic imbalances in high-risk and low-risk neuroblastomas». Journal of Carcinogenesis. 6: 15. doi:10.1186/1477-3163-6-15. PMC 2042979. PMID 17897457.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  45. «Neuroblastoma Treatment». National Cancer Institute. 1980-01-01. Արխիվացված օրիգինալից 2008-05-03-ին. Վերցված է 2008-02-02-ին.
  46. Haase GM, Perez C, Atkinson JB (March 1999). «Current aspects of biology, risk assessment, and treatment of neuroblastoma». Seminars in Surgical Oncology. 16 (2): 91–104. doi:10.1002/(SICI)1098-2388(199903)16:2<91::AID-SSU3>3.0.CO;2-1. PMID 9988866.
  47. Fish JD, Grupp SA (January 2008). «Stem cell transplantation for neuroblastoma». Bone Marrow Transplantation. 41 (2): 159–65. doi:10.1038/sj.bmt.1705929. PMC 2892221. PMID 18037943.
  48. Matthay KK, Villablanca JG, Seeger RC, Stram DO, Harris RE, Ramsay NK, և այլք: (October 1999). «Treatment of high-risk neuroblastoma with intensive chemotherapy, radiotherapy, autologous bone marrow transplantation, and 13-cis-retinoic acid. Children's Cancer Group». The New England Journal of Medicine. 341 (16): 1165–73. doi:10.1056/NEJM199910143411601. PMID 10519894.
  49. Yu AL, Gilman AL, Ozkaynak MF, London WB, Kreissman SG, Chen HX, և այլք: (September 2010). «Anti-GD2 antibody with GM-CSF, interleukin-2, and isotretinoin for neuroblastoma». The New England Journal of Medicine. 363 (14): 1324–34. doi:10.1056/NEJMoa0911123. PMC 3086629. PMID 20879881.
  50. Yalçin B, Kremer LC, van Dalen EC (October 2015). «High-dose chemotherapy and autologous haematopoietic stem cell rescue for children with high-risk neuroblastoma». The Cochrane Database of Systematic Reviews (10): CD006301. doi:10.1002/14651858.cd006301.pub4. PMID 26436598.
  51. «Neuroblastoma Treatment». National Cancer Institute. 1980-01-01. Արխիվացված օրիգինալից 2008-10-02-ին. Վերցված է 2008-07-30-ին.
  52. Yu AL, Gilman MF, Ozkaynak WB, London S, Kreissman HX, Chen KK, Matthay SL, Cohn JM, Maris JM, Sondel PM (2009). «A phase III randomized trial of the chimeric anti-GD2 antibody ch14.18 with GM-CSF and IL2 as immunotherapy following dose intensive chemotherapy for high-risk neuroblastoma: Childrens Oncology Group (COG) study ANBL0032». Journal of Clinical Oncology. 27 (15 Suppl): 10067z. Արխիվացված է օրիգինալից 2016-01-10-ին. Վերցված է 2015-09-10-ին.
  53. «Neuroblastoma overview». Children with Cancer UK. Վերցված է 2020-07-01-ին.
  54. Kushner BH, Kramer K, LaQuaglia MP, Modak S, Yataghene K, Cheung NK (December 2004). «Reduction from seven to five cycles of intensive induction chemotherapy in children with high-risk neuroblastoma». Journal of Clinical Oncology. 22 (24): 4888–92. doi:10.1200/JCO.2004.02.101. PMID 15611504.
  55. Kreissman SG, Villablanca JG, Diller L, London WB, Maris JM, Park JR, Reynolds CP, von Allmen D, Cohn SL, Matthay KK (2007). «Response and toxicity to a dose-intensive multi-agent chemotherapy induction regimen for high risk neuroblastoma (HR-NB): A Children's Oncology Group (COG A3973) study». Journal of Clinical Oncology. 25 (18 Suppl): 9505. doi:10.1200/jco.2007.25.18_suppl.9505. Արխիվացված է օրիգինալից 2016-01-10-ին.
  56. Ceschel S, Casotto V, Valsecchi MG, Tamaro P, Jankovic M, Hanau G, և այլք: (October 2006). «Survival after relapse in children with solid tumors: a follow-up study from the Italian off-therapy registry». Pediatric Blood & Cancer. 47 (5): 560–6. doi:10.1002/pbc.20726. PMID 16395684.
  57. Gurney JG, Tersak JM, Ness KK, Landier W, Matthay KK, Schmidt ML (November 2007). «Hearing loss, quality of life, and academic problems in long-term neuroblastoma survivors: a report from the Children's Oncology Group». Pediatrics. 120 (5): e1229-36. doi:10.1542/peds.2007-0178. PMID 17974716. S2CID 10606999.
  58. Trahair TN, Vowels MR, Johnston K, Cohn RJ, Russell SJ, Neville KA, և այլք: (October 2007). «Long-term outcomes in children with high-risk neuroblastoma treated with autologous stem cell transplantation». Bone Marrow Transplantation. 40 (8): 741–6. doi:10.1038/sj.bmt.1705809. PMID 17724446.
  59. Mozes, Alan (February 21, 2007). «Childhood Cancer Survivors Face Increased Sarcoma Risk». HealthDay. Արխիվացված օրիգինալից September 8, 2015-ին.
  60. Oeffinger KC, Mertens AC, Sklar CA, Kawashima T, Hudson MM, Meadows AT, և այլք: (October 2006). «Chronic health conditions in adult survivors of childhood cancer». The New England Journal of Medicine. 355 (15): 1572–82. doi:10.1056/NEJMsa060185. PMID 17035650.
  61. Laverdière C, Liu Q, Yasui Y, Nathan PC, Gurney JG, Stovall M, և այլք: (August 2009). «Long-term outcomes in survivors of neuroblastoma: a report from the Childhood Cancer Survivor Study». Journal of the National Cancer Institute. 101 (16): 1131–40. doi:10.1093/jnci/djp230. PMC 2728747. PMID 19648511.
  62. Janoueix-Lerosey I, Schleiermacher G, Michels E, Mosseri V, Ribeiro A, Lequin D, և այլք: (March 2009). «Overall genomic pattern is a predictor of outcome in neuroblastoma» (PDF). Journal of Clinical Oncology. 27 (7): 1026–33. doi:10.1200/JCO.2008.16.0630. PMID 19171713.
  63. Vandesompele J, Baudis M, De Preter K, Van Roy N, Ambros P, Bown N, և այլք: (April 2005). «Unequivocal delineation of clinicogenetic subgroups and development of a new model for improved outcome prediction in neuroblastoma» (PDF). Journal of Clinical Oncology. 23 (10): 2280–99. doi:10.1200/JCO.2005.06.104. PMID 15800319.
  64. Michels E, Vandesompele J, Hoebeeck J, Menten B, De Preter K, Laureys G, և այլք: (2006). «Genome wide measurement of DNA copy number changes in neuroblastoma: dissecting amplicons and mapping losses, gains and breakpoints». Cytogenetic and Genome Research. 115 (3–4): 273–82. doi:10.1159/000095924. PMID 17124410. S2CID 14012430.
  65. Carén H, Erichsen J, Olsson L, Enerbäck C, Sjöberg RM, Abrahamsson J, և այլք: (July 2008). «High-resolution array copy number analyses for detection of deletion, gain, amplification and copy-neutral LOH in primary neuroblastoma tumors: four cases of homozygous deletions of the CDKN2A gene». BMC Genomics. 9: 353. doi:10.1186/1471-2164-9-353. PMC 2527340. PMID 18664255.{{cite journal}}: CS1 սպաս․ չպիտակված ազատ DOI (link)
  66. Data and references for pie chart are located at file description page in Wikimedia Commons.
  67. Brodeur GM, Hogarty MD, Mosse YP, Maris JM (1997). «Neuroblastoma». In Pizzo PA, Poplack DG (eds.). Principles and Practice of Pediatric Oncology (6th ed.). էջեր 886–922. ISBN 978-1-60547-682-7.
  68. Franks LM, Bollen A, Seeger RC, Stram DO, Matthay KK (May 1997). «Neuroblastoma in adults and adolescents: an indolent course with poor survival». Cancer. 79 (10): 2028–35. doi:10.1002/(SICI)1097-0142(19970515)79:10<2028::AID-CNCR26>3.0.CO;2-V. PMID 9149032.
  69. Ladenstein R, Pötschger U, Hartman O, Pearson AD, Klingebiel T, Castel V, և այլք: (June 2008). «28 years of high-dose therapy and SCT for neuroblastoma in Europe: lessons from more than 4000 procedures». Bone Marrow Transplantation. 41 Suppl 2 (Suppl 2): S118-27. doi:10.1038/bmt.2008.69. PMID 18545256.
  70. Berthold F, Simon T (2006). «Clinical Presentation». In Cheung NV, Cohn SL (eds.). Neuroblastoma. Springer. էջեր 63–85. ISBN 978-3-540-26616-7.
  71. Beckwith JB, Perrin EV (December 1963). «In Situ Neuroblastomas: A Contribution to the Natural History of Neural Crest Tumors». The American Journal of Pathology. 43: 1089–104. PMC 1949785. PMID 14099453.
  72. Rothenberg AB, Berdon WE, D'Angio GJ, Yamashiro DJ, Cowles RA (February 2009). «Neuroblastoma-remembering the three physicians who described it a century ago: James Homer Wright, William Pepper, and Robert Hutchison». Pediatric Radiology. 39 (2): 155–60. doi:10.1007/s00247-008-1062-z. PMID 19034443. S2CID 19611725.
  73. «Erin Buenger had a zest for living life fully». The Bryan College Station Eagle. April 12, 2009. Արխիվացված է օրիգինալից June 11, 2011-ին.
  74. 74,0 74,1 74,2 Braekeveldt N, Wigerup C, Gisselsson D, Mohlin S, Merselius M, Beckman S, և այլք: (March 2015). «Neuroblastoma patient-derived orthotopic xenografts retain metastatic patterns and geno- and phenotypes of patient tumours». International Journal of Cancer. 136 (5): E252-61. doi:10.1002/ijc.29217. PMC 4299502. PMID 25220031.
  75. Malaney P, Nicosia SV, Davé V (March 2014). «One mouse, one patient paradigm: New avatars of personalized cancer therapy». Cancer Letters. 344 (1): 1–12. doi:10.1016/j.canlet.2013.10.010. PMC 4092874. PMID 24157811.
  76. Tentler JJ, Tan AC, Weekes CD, Jimeno A, Leong S, Pitts TM, և այլք: (April 2012). «Patient-derived tumour xenografts as models for oncology drug development». Nature Reviews. Clinical Oncology. 9 (6): 338–50. doi:10.1038/nrclinonc.2012.61. PMC 3928688. PMID 22508028.
  77. «Neuroblastoma Committee—Current Focus of Research». Արխիվացված է օրիգինալից September 25, 2006-ին. Վերցված է 2008-01-13-ին.
  78. Baker DL, Schmidt ML, Cohn SL, Maris JM, London WB, Buxton A, և այլք: (September 2010). «Outcome after reduced chemotherapy for intermediate-risk neuroblastoma». The New England Journal of Medicine. 363 (14): 1313–23. doi:10.1056/NEJMoa1001527. PMC 2993160. PMID 20879880. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-01-13-ին.
  79. Baker DL, Schmidt ML, Cohn SL, Maris JM, London WB, Buxton A, և այլք: (September 2010). «Outcome after reduced chemotherapy for intermediate-risk neuroblastoma». The New England Journal of Medicine. 363 (14): 1313–23. doi:10.1056/NEJMoa1001527. PMC 2993160. PMID 20879880.
  80. Morgenstern DA, Baruchel S, Irwin MS (July 2013). «Current and future strategies for relapsed neuroblastoma: challenges on the road to precision therapy». Journal of Pediatric Hematology/Oncology. 35 (5): 337–47. doi:10.1097/MPH.0b013e318299d637. PMID 23703550. S2CID 5529288.
  81. Illhardt T, Toporski J, Feuchtinger T, Turkiewicz D, Teltschik HM, Ebinger M, և այլք: (May 2018). «Haploidentical Stem Cell Transplantation for Refractory/Relapsed Neuroblastoma». Biology of Blood and Marrow Transplantation. Elsevier BV. 24 (5): 1005–1012. doi:10.1016/j.bbmt.2017.12.805. PMID 29307718.

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կաղապար:Medical condition classification and resources Կաղապար:Nervous tissue tumors Կաղապար:Endocrine gland neoplasia

Կաղապար:Good article