Մասնակից:Սվետլանա1/Ավազարկղ46
Օմեգա-6 ճարպաթթուներ, նաև կոչվում են ω-6 ճարպաթթուներ կամ n-6 ճարպաթթուներ, պատկանում են պոլիչհագեցած ճարպաթթուների ընտանիքին, որոնք ունեն ընդհանուր ածխածին-ածխածին վերջնական կրկնակի կապ n -6 դիրքում, այսինքն վեցերորդ կապը՝ հաշվելով մեթիլ ծայրից[1]։
Առողջության վրա հետևանքները
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Ամերիկյան սրտի ասոցիացիան «աջակցում է օմեգա-6 պոլիչհագեցած ճարպաթթուների ընդունումը առողջ կենսակերպի և սննդակարգի առաջարկությունների համատեքստում: Ըստ ասոցիացիայի Օմեգա-6 պոլիչհագեցած ճարպաթթուների ընդունումը ներկայիս մակարդակից նվազեցնելու դեպքում ավելի հավանական է, որ կավելանա քան թե կնվազի սրտի իշեմիկ հիվանդության ռիսկը»[2]:
2018 թվականի վերանայումը ցույց է տվել, որ օմեգա-6 ճարպաթթուների ավելացված ընդունումը նվազեցնում է ընդհանուր շիճուկի խոլեստերինը և կարող է նվազեցնել սրտամկանի ինֆարկտը (սրտի կաթվածը), սակայն ցածր խտության լիպոպրոտեինների և տրիգլիցերիդների զգալի փոփոխություն չի հայտնաբերվել[3]: 2021 թվականի վերանայումը պարզել է, որ օմեգա-6 հավելումները չեն ազդում սիրտ-անոթային հիվանդացության և մահացության ռիսկի վրա[4]:
2023 թվականի վերանայումը պարզել է, որ օմեգա-6 պոլիչհագեցած ճարպաթթուները կապված են արյան բարձր ճնշման ավելի ցածր ռիսկի հետ[5]: Օմեգա-6 ճարպաթթուները կապված չեն նախասրտերի ֆիբրիլյացիայի հետ[6]:
Դիետիկ աղբյուրներ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Օմեգա-6 ճարպաթթուների սննդային աղբյուրները ներառում են [7]՝
- թռչնամիս
- ձու
- ընկույզ
- կեղևավորված քնջութի սերմեր
- հացահատիկային բույսեր
- ցորեն
- ամբողջական հացահատիկ
- դդմի սերմեր
- կանեփի սերմեր
Բուսական յուղեր
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]Բուսական յուղերը օմեգա-6 լինոլաթթվի հիմնական աղբյուրն են: Աշխարհում տարեկան ավելի քան 100 միլիոն տոննա բուսական յուղ է արդյունահանվում արմավենու մրգերից, սոյայի սերմերից, խաղողի սերմերից և արևածաղկի սերմերից ՝ ապահովելով ավելի քան 32 միլիոն տոննա օմեգա-6 լինոլաթթու և 4 միլիոն տոննա օմեգա-3 ալֆա-լինոլենաթթու[8][9]:
Օմեգա-6 ճարպաթթուների ցանկ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
| Common name | Lipid name | Chemical name |
|---|---|---|
| Լինոլեինաթթու (LA) | 18:2 (n−6) | all-cis-9,12-octadecadienoic acid |
| Գամմա-լինոլենաթթու (GLA) | 18:3 (n−6) | all-cis-6,9,12-octadecatrienoic acid |
| Կալենդիկ թթու | 18:3 (n−6) | 8E,10E,12Z-octadecatrienoic acid |
| Էյկոզադիենաթթու | 20:2 (n−6) | all-cis-11,14-eicosadienoic acid |
| Դիհոմո-գամմա-լինոլենաթթու (DGLA) | 20:3 (n−6) | all-cis-8,11,14-eicosatrienoic acid |
| Արախիդոնաթթու (AA, ARA) | 20:4 (n−6) | all-cis-5,8,11,14-eicosatetraenoic acid |
| Դոկոզադիենոիկ թթու | 22:2 (n−6) | all-cis-13,16-docosadienoic acid |
| Ադրենաթթու | 22:4 (n−6) | all-cis-7,10,13,16-docosatetraenoic acid |
| Օսբոնդի թթու | 22:5 (n−6) | all-cis-4,7,10,13,16-docosapentaenoic acid |
| Tetracosatetraenoic թթու | 24:4 (n−6) | all-cis-9,12,15,18-tetracosatetraenoic acid |
| Tetracosapentaenoic թթու | 24:5 (n−6) | all-cis-6,9,12,15,18-tetracosapentaenoic acid |
Ճարպաթթուների հալման ջերմաստիճանը մեծանում է շղթայում ածխածինների քանակի ավելացման հետ[10]։
Ծանոթագրություններ
[խմբագրել | խմբագրել կոդը]- ↑ Chow, Ching Kuang (2001). Fatty Acids in Foods and Their Health Implications. New York: Routledge Publishing. OCLC 25508943.[Հղում աղբյուրներին]
- ↑ Harris, WS; Mozaffarian, D; Rimm, E; Kris-Etherton, P; Rudel, LL; Appel, LJ; Engler, MM; Engler, MB; Sacks, F (2009). «Omega-6 fatty acids and risk for cardiovascular disease: a science advisory from the American Heart Association Nutrition Subcommittee of the Council on Nutrition, Physical Activity, and Metabolism; Council on Cardiovascular Nursing; and Council on Epidemiology and Prevention». Circulation. 119 (6): 902–7. doi:10.1161/CIRCULATIONAHA.108.191627. PMID 19171857.
- ↑ Hooper L, Al-Khudairy L, Abdelhamid AS, Rees K, Brainard JS, Brown TJ, Ajabnoor SM, O'Brien AT, Winstanley LE, Donaldson DH, Song F, Deane KH (2018). «Omega‐6 fats for the primary and secondary prevention of cardiovascular disease». Cochrane Database of Systematic Reviews. 11. CD011094. doi:10.1002/14651858.CD011094.pub4. PMC 6516799. PMID 30488422.
- ↑ Mazidi M, Shekoohi N, Katsiki N, Banach M (2021). «Omega-6 fatty acids and the risk of cardiovascular disease: insights from a systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials and a Mendelian randomization study». Archives of Medical Science. 18 (2): 466–479. doi:10.5114/aoms/136070. PMC 8924827. PMID 35316920.
- ↑ Hajihashemi P, Feizi A, Heidari Z, Haghighatdoost F. (2023). «Association of omega-6 polyunsaturated fatty acids with blood pressure: A systematic review and meta-analysis of observational studies». Critical Reviews in Food Science and Nutrition. 63 (14): 2247–2259. doi:10.1080/10408398.2021.1973364. PMID 36939291.
{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - ↑ Garg PK, Guan W, Nomura S, Weir NL, Tintle N, Virtanen JK, Hirakawa Y, Qian F, Sun Q, Rimm E, Lemaitre RN, Jensen PN, Heckbert SR, Imamura F, Steur M, Leander K, Laguzzi F, Voortman T, Ninomiya T, Mozaffarian D, Harris WS, Siscovick DS, Tsai MY (2023). «Fatty Acids and Outcomes Research Consortium (FORCE). n-6 fatty acid biomarkers and incident atrial fibrillation: an individual participant-level pooled analysis of 11 international prospective studies». The American Journal of Clinical Nutrition. 118 (5): 921–929. doi:10.1016/j.ajcnut.2023.09.008. PMID 37769813.
{{cite journal}}: CS1 սպաս․ բազմաթիվ անուններ: authors list (link) - ↑ «Food sources of total omega 6 fatty acids». Արխիվացված է օրիգինալից 2011-10-07-ին. Վերցված է 2011-09-04-ին.
- ↑ «Soybean Oil Prices Suddenly Diverge from Energy Market» (PDF) (January 2009). USDA. 2009-01-12. FOP 1-09. Արխիվացված է օրիգինալից (PDF) 2013-03-09-ին. Վերցված է 2019-08-09-ին.
{{cite journal}}: Cite journal requires|journal=(օգնություն), Table 03: Major Vegetable Oils: World Supply and Distribution at Oilseeds: World Markets and Trade Monthly Circular Արխիվացված 2010-10-18 Wayback Machine - ↑ Gunstone, Frank (December 2007). «Market update: Palm oil». International News on Fats, Oils and Related Materials. 18 (12): 835–36. Արխիվացված է օրիգինալից 2013-04-03-ին.
- ↑ «Biochemical Properties of Lipids». The Medical Biochemistry Page (ամերիկյան անգլերեն). 2020-04-30. Վերցված է 2022-05-11-ին.