Մասնակից:Սվետլանա1/Ավազարկղ18
Մեզի թեստ, որը ցանկացած բժշկական հետազոտություն է, որը կատարվում է մեզի նմուշի վրա: Մեզի վերլուծությունը արժեքավոր ախտորոշիչ գործիք է, քանի որ դրա բաղադրությունը արտացոլում է մարմնի բազմաթիվ համակարգերի, մասնավորապես՝ երիկամների և միզուղիների գործունեությունը, և նմուշները հեշտ է ձեռք բերել[1]: Ընդհանուր մեզի թեստերը ներառում են սովորական մեզի անալիզ, որն ուսումնասիրում է մեզի ֆիզիկական, քիմիական հատկությունները և մանրադիտակային պատկերը: Մեզի կազմում դեղերի սկրինինգ, և ըստ մեզի հղիության թեստ :
Նախապատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Դիագնոստիկ նպատակներով մեզի արժեքը ճանաչվել է հին ժամանակներից: Մեզի հետազոտությունը կիրառվել է Շումերում և Բաբելոնում մ.թ.ա. 4000 թվականին և նկարագրված է հին հունարեն և սանսկրիտ տեքստերում[2]: Ժամանակակից մեզի փորձարկումն օգտագործում է մի շարք մեթոդներ՝ մեզի ֆիզիկական և կենսաքիմիական հատկությունները ուսումնասիրելու համար: Օրինակ, սովորական մեզի անալիզի արդյունքները կարող են տեղեկատվություն տրամադրել երիկամների և միզուղիների համակարգի աշխատանքի մասին. առաջարկել միզուղիների վարակի առկայության վարկածը և ստուգել հնարավոր շաքարախտը կամ լյարդի հիվանդությունը, ի թիվս այլ պայմանների[3]: Կարող է իրականացվել մեզի բակտերաբանական անալիզ ՝ բացահայտելու միզուղիներում ներգրավված բակտերիաների տեսակները: Մեզի պարզ թեստերը կարող են հայտնաբերել հղիությունը ՝ բացահայտելով մեզի մեջ բետա խորիանային գոնադոտրոպինի առկայությունը և ցույց տալ ռեկրեացիոն դեղամիջոցների օգտագործումը՝ հայտնաբերելով արտազատվող դեղերը կամ դրանց մետաբոլիտները[4]: Մեզի աննորմալ բջիջների վերլուծությունը ( մեզի բջջաբանությունը ) կարող է օգնել որոշ քաղցկեղների ախտորոշմանը , իսկ մեզի մեջ օրգանական թթուների կամ ամինաթթուների թեստավորումը կարող է օգտագործվել որոշ գենետիկական խանգարումների հայտնաբերման համար:
Նմուշների հավաքածու[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մեզի նմուշները հավաքելու համար օգտագործվող տեխնիկան տարբերվում է՝ կախված ցանկալի թեստից: Պատահական մեզը, որը նշանակում է նմուշ, որը հավաքվում է ցանկացած ժամանակ, կարող է օգտագործվել բազմաթիվ թեստերի համար: Այնուամենայնիվ, առավոտյան առաջին միզման ժամանակ հավաքված նմուշը (առավոտյան առաջին նմուշը) նախընտրելի է թեստերի համար, ինչպիսիք են մեզի անալիզը և հղիության սքրինինգը, քանի որ այն սովորաբար ավելի կոնցետրացված է, ինչը թեստն ավելի զգայուն է դարձնում[5]: Քանի որ շատ նյութերի կոնցենտրացիան մեզի մեջ տատանվում է օրվա ընթացքում, որոշ թեստեր պահանջում են ժամանակին մեզի հավաքում, որի ժամանակ հիվանդը հավաքում է իր ամբողջ մեզը տարայի մեջ որոշակի ժամանակահատվածում (սովորաբար 24 ժամ): Այնուհետև նմուշի մի փոքր մասը հանվում է փորձարկման համար: Ժամկային հավաքածուները սովորաբար օգտագործվում են կրեատինինի, միզանյութի, մեզի սպիտակուցի, հորմոնների և էլեկտրոլիտների չափման համար[5][6]: Հետազոտությունները ցույց են տվել, որ շատ կանայք չգիտեն, թե ինչպես վերցնել միջին հոսքի նմուշը կամ ինչու է դա անհրաժեշտ:
Եթե մեզը անհրաժեշտ է մանրէաբանական կուլտուրայի համար, ապա կարևոր է, որ նմուշը աղտոտված չլինի: Այս դեպքում հավաքման ճիշտ ընթացակարգը ներառում է սեռական օրգանների մաքրում, սկսում է միզել զուգարան, այնուհետև լցնում է նմուշի տարայի մեջ մինչև զուգարան միզելը: Սա կոչվում է «միջին մաքուր հոսք» հավաքածու[1]:
Եթե սուբյեկտը չի կարողանում կամովին միզել, նմուշները կարելի է վերցնել միզուղիների կաթետերի միջոցով կամ [7]: Նորածինների և փոքր երեխաների մոտ մեզը կարող է հավաքվել սեռական օրգանին կցված պարկի մեջ, սակայն դա կապված է աղտոտման բարձր ռիսկի հետ[1]:
Տեսակները[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մեզի թեստերի որոշ օրինակներ ներառում են.
Քիմիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Մեզի անալիզ - մեզի տեսողական հատկությունների գնահատում, մեզի թեստային ժապավենների միջոցով քիմիական գնահատում և մանրադիտակային հետազոտություն [8]
- Մեզի կրեատինին, կրեատինինի քլիրենս— օգտագործվում է երիկամների ֆունկցիան գնահատելու համար [9]
- Ալբումին/կրեատինին հարաբերակցությունը – օգտագործվում է միկրոալբումինուրիայի ախտորոշման համար [10]
- Մեզի օսմոտիկություն - մեզի լուծված նյութի կոնցենտրացիայի չափում [11]
- Մեզի տեսակարար կշիռը ՝ մեզի կոնցենտրացիայի մեկ այլ չափանիշ [11]
- Մեզի էլեկտրոլիտի մակարդակներ — մեզի մեջ էլեկտրոլիտների չափում, ինչպիսիք են նատրիումը և կալիումը [12]
- Մեզի անիոնային կազմ– օգտագործվում է մետաբոլիկ ացիդոզ- ի որոշ պատճառներից տարբերելու համար [13]
Հորմոններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Մեզի հղիության թեստ – մեզի մեջ հայտնաբերում է մարդու խորիոնային գոնադոտրոպինը [14]
- Մեզի կորտիզոլ – օգտագործվում է մակերիկամային գեղձերի խանգարումները հետազոտելու համար [15]
- Մեզի մետանեֆրիններ – օգտագործվում են որոշ հազվագյուտ ուռուցքների ախտորոշման համար [16]
Մանրէաբանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Մեզի կուլտուրա — մեզի նմուշների մանրէաբանական կուլտուրա, որն օգտագործվում է միզուղիների վարակներ առաջացնող բակտերիաների հայտնաբերման համար [17]
Տարբեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- Մեզի դեղորայքի հայտնաբերում— հոգեմետ դեղերի օգտագործման ցուցադրություն [18]
- Մեզի բջջաբանություն - մեզի բջիջների ցիտոպաթոլոգիական հետազոտություն, որն օգտագործվում է քաղցկեղի հայտնաբերման համար [19]
- մեզի սպիտակուցի էլեկտրոֆորեզ - մեզի մեջ տարբեր սպիտակուցների դասակարգում և չափում; օգտագործվում է մոնոկլոնալ գամոպաթիաների ախտորոշման համար [20]
- Մեզի օրգանական թթուներ, մեզի ամինաթթուներ — օգտագործվում են նյութափոխանակության որոշ բնածին արատների ստուգման համար [21]
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 Brunzel, 2018, էջեր 19–22
- ↑ «Urinalysis in Western culture: a brief history». Kidney International. 71 (5): 384–387. March 2007. doi:10.1038/sj.ki.5002057. PMID 17191081.
- ↑ «Urinalysis». StatPearls. 8 May 2022. PMID 32491617. Արխիվացված է օրիգինալից 5 April 2022-ին. Վերցված է 13 July 2022-ին.
- ↑ «Clinical Interpretation of Urine Drug Tests: What Clinicians Need to Know About Urine Drug Screens». Mayo Clinic Proceedings. 92 (5): 774–796. May 2017. doi:10.1016/j.mayocp.2016.12.007. PMID 28325505.
- ↑ 5,0 5,1 Brunzel, 2018
- ↑ Mundt, Shanahan
- ↑ «Urinalysis». StatPearls. 8 May 2022. PMID 32491617. Արխիվացված է օրիգինալից 5 April 2022-ին. Վերցված է 13 July 2022-ին.
- ↑ McPherson, Pincus, էջեր 441–3
- ↑ McPherson, Pincus, էջեր 167–8
- ↑ Turgeon, 2016
- ↑ 11,0 11,1 Brunzel, 2018, էջեր 51–3
- ↑ «Urinalysis: a review of methods and procedures». Critical Care Nursing Clinics of North America. 22 (1): 121–128. March 2010. doi:10.1016/j.ccell.2009.10.012. PMID 20193886.
- ↑ Reddi, 2014, էջեր 13−4
- ↑ Turgeon, 2016, էջ 216
- ↑ McPherson, Pincus, էջ 391
- ↑ Rifai, Horvath, էջ 1421
- ↑ Turgeon, 2016, էջ 505
- ↑ «Clinical Interpretation of Urine Drug Tests: What Clinicians Need to Know About Urine Drug Screens». Mayo Clinic Proceedings. 92 (5): 774–796. May 2017. doi:10.1016/j.mayocp.2016.12.007. PMID 28325505.
- ↑ «Diagnostic Advances in Urine Cytology». Surgical Pathology Clinics. 11 (3): 601–610. September 2018. doi:10.1016/j.path.2018.06.001. PMID 30190143.
- ↑ McPherson, Pincus
- ↑ Rifai, Horvath