Մաթևոս Դարբինյան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Մաթևոս Դարբինյան
Ծնվել էհուլիսի 14, 1889(1889-07-14)[1][2]
ԾննդավայրՏավուշ, Հայաստան[1][2]
Վախճանվել էսեպտեմբերի 19, 1937(1937-09-19)[2] (48 տարեկան)
Մասնագիտությունգրող և խմբագիր
Ազգությունհայ
Քաղաքացիություն Ռուսական կայսրություն և  ԽՍՀՄ
ԿրթությունՆերսիսյան դպրոց (1908)[1]
ԱնդամակցությունԽՍՀՄ Գրողների միություն
ԿուսակցությունԽՄԿԿ[1]
Մաթևոս Դարբինյան Վիքիդարանում

Մաթևոս Կարապետի Դարբինյան (հուլիսի 14, 1889(1889-07-14)[1][2], Տավուշ, Հայաստան[1][2] - սեպտեմբերի 19, 1937(1937-09-19)[2]), հայ արձակագիր, դրամատուրգ, ԽՍՀՄ գրողների միության անդամ 1934 թվականից։

Կենսագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծնվել է Թովուզ գյուղում (այժմ՝ Տավուշի մարզ Տավուշ գյուղ)։ 1908 թվականին ավարտել է Թիֆլիսի Ներսիսյան դպրոցը, ապա զբաղվել ուսուցչությամբ։ Մինչև 1914 թ. ուսուցչություն է արել հայկական զանազան դպրոցներում։ 1918 թ. ընդունվել է Անդրկովկասյան համալսարանի պատմալեզվաբանական ֆակուլտետը, սակայն չի ավարտել համալսարանը փակվելու պատճառով։ Առաջին անգամ գրել է 1908 թ. մանկական պատմվածքներ «Հասկեր» ամսագրում և երգիծաբանական պատմվածքներ «Խաթաբալա»-ում։

1915 թվականից աշխատակցել է սոցիալ-դեմոկրատական հայ թերթերին, իսկ 1921 թ. «Կարմիր աստղ»-ին, «Մարտակոչ»-ին և «Կարմիր ծիլեր»-ին։

Գրել է գլխավորապես պատմվածքներ գյուղական կյանքից, առակներ, ֆելիտոններ, մանկական պատմվածքներ, հեքիաթներ և պիեսներ[3]։

1921 թվականին, Թիֆլիսում, հրատարակել է «Կարմիր աքլոր» երգիծական շաբաթօրյա հանդեսը։ Նրա առաջին պատմվածքը՝ «Արամի տնակն ու Հայկանուշի տիկնիկը» լույս է տեսել «Հասկեր»-ում, 1907 թվականին։ Մի որոշ ժամանակ եղել է Վրաստանի հայ պատանի հանդիսատեսի թատրոնի տնօրենը։

Թիֆլիսում բեմադրվել է նրա «Մինիստրներ» կատակերգությունը։ Բեմադրվել է նաև նրա «Ջաղացպան», «Ոճիր», «Գիքոր» (ըստ Հովհաննես Թումանյանի պատմվածքի), «Լայլի և Մաջնուն» պիեսները։

Նրա «Գլուխ պահող Կիկոսը» վիպակի հիման վրա «Հայֆիլմը» 1932 թվականին նկարահանել է «Կիկոս» կինոնկարը։ ԽՄԿԿ անդամ 1910 թվականից։

Մահացել է 1937 թվականին[4]։

Երկեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Մինիստրներ (կոմեդիա), Թիֆլիս, 1924, 32 էջ։
  • Վլաստը, կոմդեզը, քոթոթը, Թիֆլիս, 1925, 30 էջ։
  • Ցարն ու մուրճը, Թիֆլիս, 1925, 27 էջ։
  • Շահ-Զադեի աբասին (արևելյան լեգենդ), Թիֆլիս, 1927, 16 էջ։
  • Ճուտիկներ, Թիֆլիս, 1928, 7 էջ։
  • Կիկոսը (վիպակ), Երևան, Պետհրատ, 1929, 107 էջ։
  • «Նորը» (պատմվածք), Թիֆլիս, 1929, 32 էջ։
  • Կոմսոմոլ (հակակրոնական կոմեդիա), Թիֆլիս, 1930, 32 էջ։
  • Ջրաղացպան Անտոնը (վիպակ), Երևան, Պետհրատ, 1930, 131 էջ։
  • Զարթնող գյուղը, Երևան, Պետհրատ, 1930, 126 էջ։
  • Փարսադան, Թիֆլիս, «Սախելգամի», 1930, 44 էջ։
  • Ճլկուտը, Երևան, Պետհրատ, 1931, 40 էջ։
  • Կոլխոզային, Թիֆլիս, «Սախելգամի», 1931, 102 էջ։
  • Ոսկե թելեր, Թիֆլիս, 1932, 52 էջ։
  • Վերջինը (վեպ), Թիֆլիս, «Սախելգամի», 1934, 224 էջ։
  • Փոքրիկ հերոսներ, Թիֆլիս, «Սախելգամի», 1934, 104 էջ։
  • Խալիչա, Թիֆլիս, հրատարակչություն «Պրոլետար» թերթի, 1936, 56 էջ։
  • Սոիլդին ու Բուլդին, Երևան, Պետհրատ, 1936, 27 էջ։
  • Ծավիկն ու հատիկը, Երևան, Պետհրատ, 1937, 38 էջ։
  • Երկեր, Երևան, Հայպետհրատ, 1959, 436 էջ։
  • Սուլդին ու Բուլդին, Երևան, «Հայաստան», 1965, 26 էջ։
  • Ծավիկն ու հատիկը, Երևան, «Սովետական գրող», 1976, 203 էջ։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 Հայկական սովետական հանրագիտարան (հայ.) / Վ. Համբարձումյան, Կ. ԽուդավերդյանՀայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1974.
  2. 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 2,7 Հայկական համառոտ հանրագիտարան (հայ.)Հայկական հանրագիտարան հրատարակչություն, 1990. — հատոր 2.
  3. Սուրխաթյան "Հայ Գրականություն" 2 հատոր
  4. Հայկ Խաչատրյան (1986). Գրական տեղեկատու. Երևան: «Սովետական գրող». էջ էջ 147.
Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբնական կամ ներկայիս տարբերակը վերցված է Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) ազատ թույլատրագրով թողարկված Հայկական սովետական հանրագիտարանից  (հ․ 3, էջ 313