Ճամպրուկ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Rollboard՝անիվներով ճամպրուկի տեսակ, որը պատրաստվել է գերմանական RIMOWA ուղեբեռային ընկերության կողմից
Ժամանակակից ճամպրուկի պատկեր

Ճամպրուկ, ուղեբեռի տեսակ։ Բռնակով ուղղանկյուն բեռնարկղ է, որը սովորաբար օգտագործվում է ճանապարհորդելիս՝ հագուստ և այլ իրեր տեղափոխելու համար[1]։ Առաջին ճամպրուկները հայտնվել են 19-րդ դարի վերջին՝ այդ ժամանակ զանգվածային զբոսաշրջության աճող ժողովրդականության պատճառով և նախատեսված էին հանդիսավոր կոստյումներ պահելու համար։ Դրանք ի սկզբանե պատրաստվել են ավելի ծանր նյութերից, ինչպիսիք են կաշին կամ պողպատը, բայց 1930-ական թվականներից սկսած՝ դրանք պատրաստվել են ավելի թեթև նյութերից, ինչպիսիք են պլաստմասսան և ստվարաթուղթը։

Մինչև 1970-ական թվականները զբոսաշրջության արդյունաբերությունը խուսափում էր ուղեբեռն անիվներով տեղափոխելու գաղափարից՝ այն համարելով պակաս առնական, քան ավանդական ուղեբեռը։ Ամերիկացի ձեռնարկատեր Բերնարդ Սադոուն անիվներով ճամպրուկի իր տարբերակը, որի համար արտոնագիր է ստացել 1972 թվականին, ներկայացրել է տարբեր հանրախանութների, նախքան այն ձեռք կբերվեր և կվաճառվեր Macy's խանութներում՝ սկսած 1970 թվականից։ Մի քանի տարի է պահանջվել, որպեսզի այն դառնա ճամպրուկի գլխավոր տեսակը, և շուտով Սադոուի տարբերակը փոխարինվել է Rollaboard-ով` անիվավոր ճամպրուկի մի տեսակով, որն ուղղահայաց էր, այլ ոչ թե հարթ, ինչպես Սադոուի մոդելը, և հորինվել է 1987 թվականին ամերիկացի օդաչու Ռոբերտ Պլատայի կողմից։ Այդ ժամանակից ի վեր ճամպրուկին անիվների ավելացումը ճանաչվել է ճանապարհորդության ամենանշանակալի նորամուծություններից մեկը։

Խելացի ճամպրուկները, որոնք ունեն ժամանակակից առանձնահատկություններ, ինչպիսիք են GPS-ի վերահսկումը և սարքերի լիցքավորումը, մասսայականացվեցին 2010-ական թվականներին, չնայած բեռների խցիկներում դրանց լիթիում-իոնային մարտկոցների պայթյունները պատճառ են դարձել այն բանի, որ 2010-ական թվականների վերջին շատ խոշոր ավիաընկերություններ արգելեն անցկացնել դրանց ստուգումները։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

12-րդ դարից 19-րդ դարի վերջ. ուղեբեռը ճամպրուկից առաջ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1153 թվականին խաչակրաց արշավանքների ժամանակ մշակվել են ուղեբեռի առաջին մոդելները՝ անիվներով բեռնարկղերը, որոնք օգտագործվում էին զենք տեղափոխելու համար[2]։ Անգլերեն luggage` «ուղեբեռ» բառը, որը բխում է lug՝ «քաշել» բայից, Օքսֆորդի անգլերեն բառարանին է ավելացվել 1596 թվականին՝ նշանակում է «անհարմար ծանր ուղեբեռ»[3]։ Ճամպրուկի գյուտից առաջ ուղեբեռը հիմնականում բաղկացած էր երկաթե հիմքով փայտե և կաշվե սնդուկներից, որոնք անջրանցիկ էին քաթանի կամ ծառի խեժի օգտագործման միջոցով։ Ծառաները հաճախ ստիպված էին կրել այս սունդուկները իրենց տերերի համար, օրինակ՝ եվրոպական էլիտայի համար 18-րդ դարի Մեծ շրջագայության ժամանակ, քանի որ ճանապարհորդությունը հիմնականում հարուստների արտոնությունն էր[4]։

19-րդ դարի վերջ-20-րդ դարի կեսեր. ստեղծում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շագանակագույն կաշվե ճամպրուկ Օքլենդի պատերազմի հուշահամալիրի թանգարանից, որն Առաջին համաշխարհային պատերազմի ժամանակ պատկանում էր QAIMNS բուժքույրական անձնակազմին

Քանի որ զանգվածային զբոսաշրջությունը մեծ ժողովրդականություն էր վայելում, և ճանապարհորդությունը հասանելի էր դառնում ոչ էլիտային մասսային երկաթուղիների և զբոսաշրջային նավերի շնորհիվ, ավելի պրակտիկ ուղեբեռի կարիքը մեծանում էր։ 19-րդ դարի վերջին հայտնվեց առաջին ուղեբեռը, որը հայտնի էր որպես «ճամպրուկ»․ այն նախատեսված էր հանդիսավոր կոստյումներ տեղափոխելու համար՝ առանց դրանք ճմրթելու[3]։ Ճամպրուկների ամենավաղ մոդելները հորինել են բրիտանացի գործարարները, որոնք դրանք օգտագործում էին ապրանքներ և հագուստ տեղափոխելու համար[5]։ Դրանք ստեղծվել են սնդուկների օրինակով և պատրաստվել են կաշվից, առաձգական գործվածքից կամ հյուսել են կոշտ հարթության շրջանակի վրա[6], եղել են փայտից կամ պողպատից, անկյուններում կաշվե կամ փողային ամրակներով և վերևից բռնակով՝ ի հակադրություն սնդուկներին, որոնք բռնակներ ունեին երկու փոքր կողմերում[7]։ Նրանք սովորաբար ներսում ունեին վերնաշապիկի խցիկ և գլխարկի տուփ[8]։ Ճամպրուկներն առաջին անգամ սկսել են արտադրվել կողային բեռնախցիկների հետ ուղեբեռային այնպիսի ընկերությունների կողմից, ինչպիսին է Shwayder Trunk Manufacturing կազմակերպությունը, որը հետագայում վերանվանվել է Samsonite[9]։ Դրանք ի սկզբանե համարվում էին ճամփորդական սնդուկների ավելի փոքր այլընտրանքներ, ինչի մասին վկայում են 20-րդ դարի սկզբի հյուսիսամերիկյան ճանապարհորդական կատալոգները, որոնք շատ ավելի հատկանշորեն էին գովազդում ճամփորդական սնդուկները, քան ճամպրուկները[4]։

Սկզբում թեթև ճամպրուկները վաճառվում էին հիմնականում կանանց։ 1938 թվականին Միացյալ Նահանգները սահմանել է ստուգված պայուսակների 40 ֆունտ քաշի սահմանափակում, ինչը հանգեցրել է ավելի ծանր կաշվե ճամպրուկների մոդելների փոխարինմանը ավելի թեթև պլաստիկ և ստվարաթղթե ճամպրուկներով 1930-ականների և 1940-ականների ընթացքում[4][10]։ Գերմանական RIMOWA ուղեբեռային ընկերությունը պատրաստել է առաջին ալյումինե ճամպրուկը, որը սկսել է վաճառվել 1950 թվականին՝ ակոսավոր դիզայնով, որը ոգեշնչված է Junkers Ju 52 ինքնաթիռից[9]։ Եվրոպայում բեռնակիրները տեղափոխում էին գնացքների ուղևորների ճամպրուկները մինչև 20-րդ դարի կեսերը, երբ նրանց քանակը պակասել էր[11]։

1970-2000-ականներ. անիվներով ճամպրուկներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Անիվներով սնդուկի և անիվներով ճամպրուկի առաջին արտոնագրերը ձեռք են բերվել համապատասխանաբար 1887 և 1945 թվականներին, իսկ 1940-ական թվականներին բրիտանական թերթերում հրապարակվել է «շարժական բեռնակրի» գովազդը՝ անիվավոր սարք, որը կարող էր կցվել ճամպրուկին։ Այնուամենայնիվ, այս նախագծերից ոչ մեկը ի սկզբանե տարածում չի գտել[4]։ 1928 թվականին իր համաշխարհային երկրորդ շրջագայության ընթացքում ամերիկացի նկարչուհի Անիտա Ուիլեկ-Բեռնհեմը պատրաստել էր անիվների վրա առաջին ճամպրուկը, որին կցված էին մանկասայլակից երկու անիվ և տելեսկոպիկ փայտե բռնակ[12]։ Մինչև 1970-ական թվականները անիվներով ուղեբեռը զբոսաշրջության արդյունաբերության կողմից դիտվում էր որպես բացառապես կանանց համար նախատեսված հատուկ գյուտ[11]։

Նկարազարդում Բեռնարդ Դ. Սադոուի 1972 թվականի արտոնագրից՝ անիվների վրա ուղեբեռի համար

1970 թվականին Մասաչուսեթսի U.S.Luggage ուղեբեռային ընկերության փոխնախագահ Բեռնար Դ. Սադոուն Պուերտո Ռիկոյի օդանավակայանում երկու 27-դյույմանոց ծանր ճամպրուկներ էր բռնած տանում, երբ վերադառնում էր Արուբայում անցկացրած ընտանեկան արձակուրդից, նկատում է մի բանվորի, որը ծանր գործիքներ էր գլորում անիվներով  հարթակի վրա։ Կնոջն ասելուց հետո, որ մարդիկ անիվների կարիք ունեն իրենց ուղեբեռի համար, Սադոուն վերադառնում է Մասաչուսեթս նահանգի Ֆոլ Ռիվեր քաղաքում գտնվող իր գործարան և ճամպրուկն ամրացնում է անիվներին, որը թույլ էր տալիս այն քարշ տալ իր հետևից[13]։ Սադոուն ամիսներ էր անցկացրել՝ փորձելով վաճառել իր պտտվող ճամպրուկը Նյու Յորքի տարբեր հանրախանութներում, բայց դիմադրության էր առերեսվել[14]։ Հանրախանութների մեծ մասը, ըստ նրա, հրաժարվել է վաճառել նրա գյուտը «մաչոյի զգացողության» պատճառով, քանի որ տղամարդիկ իրենց ուղեբեռը գլորելը համարում էին ամոթալի և տղամարդուն ոչ վայել[9]։ Իսկ ճանապարհորդող կանանց կողքին պետք է լինեին իրենց ամուսինները, որոնք կօգնեին քշել նրանց ճամպրուկները[11]։

Այն բանից հետո, երբ Macy's հանրախանաութի գնորդ Ջեք Շվարցը մերժել էր նրան, ընկերության փոխնախագահ Ջերի Լևին կրկին կանչել էր Շեդոուին հանդիպման։ Նա հանձնարարել էր Շվարցին գնել Սադոուի ճամպրուկները, և 1970 թվականի հոկտեմբերին Macy's-ը սկսել էր դրանք վաճառել խանութներում՝ գովազդելով որպես «ուղեբեռ, որը սահում է» և ցուցադրելով դրանք մանեկենների վրա. կարճ ժամանակ անց ճամպրուկների ժողովրդականությունն արդեն մեծացել էր[13][14]։ Ասվում էր, որ ինքնաթիռների՝ գնացքներին որպես միջքաղաքային ճանապարհորդության հիմնական միջոց փոխարինելու պատճառով, «ուղեբեռի բեռնաթափումը, թերևս, ամենամեծ դժվարությունն է, որին բախվում է ավիափոխադրողը»[14]։ Սադոուի կողմից այն թողարկվելուց մոտ երկու տարի անց Macy's-ի մրցակիցները միավորվել էին արտոնագիրը չեղյալ հայտարարելու համար, ինչը նրանց թույլ էր տվել վաճառել իրենց սեփական անվավոր ուղեբեռը, թեպետ Սադոուի մոդելը հաճախ երերուն էր և դժվար էր պտտելը[15]։ Շադոուը մահացել է 2011 թվականին[16]։

1980-ականներից մինչև 2000-ականներ, ճամպրուկներ և այլ նորարարություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Rollaboard-ը կամ roll-board-ը (կոչվում է նաև rollerboard) ուղղահայաց անիվավոր ճամպրուկ է, որի ներքևում երկու անիվ կա և տելեսկոպիկ բռնակ, որը հորինել է Northwest Airlines-ի 747 օդաչու Ռոբերտ Պլատը 1987 թվականին[14]։ Գաղափարը ծագել էր նրա մտքում, երբ նա Սկանդինավյան կանգառի ժամանակ գտնվում էր հյուրանոցում և տեսնում էր, թե ինչպես են ուղևորները դժվարությամբ դուրս հանում իրենց պայուսակները, որոնք պինդ պարաններով ամրացված էին ուղեբեռային ձեռնասայլակերին։ Նա անիվներով ճամպրուկի նախատիպը նախագծում է իր ավտոտնակում՝ կոշտ պատյանով պայուսակը պտտելով ուղեբեռի սայլակի վրա և սկսում է գաղափարներ գեներացնել թիմի մյուս անդամներից[17][18]։ Սա հատկանշել է անցումը Սադոուի մոդելից, որը պտտվում էր չորս անիվների վրա[19]։ Սկզբում Պլաթը Rollboard-ը վաճառում էր միայն օդաչու և բորտուղեկցորդուհի գործընկերներին՝ 1989 թվականի դեկտեմբերին պատրաստելով և վաճառելով 100 նման պայուսակներ նաև անձնակազմի տարբեր անդամների համար[17]։

1991 թվականին Պլաթը հեռանում է Northwest Airlines-ից՝ հիմնելու Travelpro ուղեբեռային ընկերությունը Deerfield Beach-ում՝ Ֆլորիդայում, որն ի սկզբանե ապրանքը վաճառում էր միայն այլ թռիչքային անձնակազմներին[20]։ 1992 թ.-ին նա վարձում է վաճառքի մասնգետների թիմ, իսկ 1990-ականների կեսերին Travelpro-ն սկսում է մանրածախ խանութներում Rollaboard-ների առևտրային վաճառք՝ այն դարձնելով Samsonite-ի՝ այն ժամանակ ԱՄՆ-ի ամենամեծ ուղեբեռային արտադրողի մրցակիցը[17]։ Պլաթը վաճառել է Travelpro-ն 1999 թվականին[21]։ Մոտավորապես 1993 թվականից ի վեր այլ ուղեբեռային ընկերություններ լայնորեն ընդօրինակում էին Rollaboard-ին[18], ինչի արդյունքում Shadows-ի դիզայնը  գրեթե ամբողջությամբ արագ փոխարինվեց[14][19]։ Ֆլաշինից՝ Քուինս բնակավայրից դիզայներ Դոնկուն հորինել և արտոնագրել է քաշովի բռնակով ճամպրուկը 1993 թվականին[22][23]։ 2004 թվականին Samsonite-ը սկսել էր վաճառել առաջին «սպիններ ոճի» ճամպրուկը, որն ուներ չորս անիվ և կարող էր շարժվել և պտտվել ցանկացած ուղղությամբ։ Մոտավորապես այս ժամանակ ճամպրուկների ամրության փորձարկումները նույնպես ավելի խիստ էին դարձել, քանի որ դրանց քաշն ավելի թեթև էր դարձել[8]։

2010-ականներից մեր օրեր․ խելացի ճամպրուկներ

Bluesmart-ի ստեղծած խելացի ճամպրուկը, որի ճամպրուկները հագեցած էին GPS վերահսկողությամբ, ներքին կշեռքներով և այլ գործառույթներով: Ընկերությունը փակվել է 2018 թվականին, ինչի համար նա մեղադրել է բազմաթիվ խոշոր ավիաընկերությունների,քանի որ արգելքներ էին դրել  ոչ շարժական լիթիում-իոնային մարտկոցներով խելացի ճամպրուկների վրա[24]։

Խելացի ճամպրուկները ՝ ներկառուցված տեխնոլոգիական հատկություններով ճամպրուկները, հայտնի են դարձել դարձան 2010-ականներին[3][25]։ Այս առանձնահատկությունները ներառում են ներքին վերահսկողություն, աշխարհագրական տեղաբաշխում, մատնահետքերի սկաներներ, սարքերի լիցքավորում, կշեռքներ, GPS հնարավորություններ, հպման անջատիչներ, հեռակառավարվող արգելափակում և համակարգչային տեսողություն և այն[26]։ Ընկերությունները, ինչպիսիք են Away-ը, Arlo Skye-ն և Ovis-ը, հիմնականում վաճառում են խելացի ճամպրուկներ[19]։ Խելացի ճամպրուկների մեծ մասը սնուցվում է լիթիում-իոնային մարտկոցով[25]։

Այն բանից հետո, երբ խելացի ճամպրուկներում մի քանի լիթիում-իոնային մարտկոցներ պայթել էին և բռնկվել էին ինքնաթիռների բեռնախցիկներում, օդային տրանսպորտի միջազգային ասոցիացիան մարտկոցները դասակարգել էր որպես «վտանգավոր ապրանքներ»։ 2017-ի մայիսին ընկերությունը առաջարկություններ է հրապարակել իր 275 անդամներին, այդ թվում՝ United-ի, JetBlue-ի և Virgin Atlantic-ի համար՝ սահմանափակումներ մտցնելու ոչ շարժական մարտկոցներով խելացի ճամպրուկների վրա[27]։ Միացյալ Նահանգներում գործող ավիաընկերությունները, ներառյալ American-ը, Alaska-ն, Delta-ն և այլն, արգելել են ստուգել խելացի ուղեբեռը ոչ շարժական մարտկոցներով 2017-ի վերջերին և 2018-ի սկզբներին, մինչդեռ Միացյալ Թագավորության քաղաքացիական ավիացիայի վարչությունը առաջարկել է նմանատիպ արգելք սահմանել 2018-ին[25][28]։ Այս արգելքների արդյունքում խելացի ճամպրուկներ արտադրող ընկերությունները՝ ինչպիսին է Bluesmart-ը,փակվեցին[24]։

Այլ նյութեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առաջին պոլիկարբոնատային ճամպրուկները պատրաստվել են 2000 թվականին ուղեբեռ արտադրող գերմանական Rimowa կազմակերպության կողմից[29]։ Samsonite ընկերությունը քայլ է կատարել ճամպրուկներում այնպիսի նյութերի օգտագործման ուղղությամբ, ինչպիսիք են վուլկանացված մանրաթելն ու պոլիպրոպիլենը[3]։

Որպես խորհրդանիշ, դերը ժողովրդական մշակույթում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

A suitcase covered in luggage tags, which were placed on customers' suitcases by hotels from the 1900s to the 1960s as a promotional tactic.

Ճամպրուկները մշակութային նշանակություն են  ստացել մոտ 1920-ականներին, երբ դրանք հայտնվել են  այնպիսի գրքերում, ինչպիսիք են Hardy Boys շարքը և այնպիսի ֆիլմերում, ինչպիսին է The Woman in the Suitcase համր ֆիլմը։ Դանիել Ա. Գրոսը ժամանակին ճամպրուկները նկարագրել է որպես «շարժունակության և առեղծվածի գրական խորհրդանիշ, գուցե լցված ոսկով, լուսանկարներով կամ պարզապես անծանոթի իրերով»[4]։ 20-րդ դարի կեսերին ԱՄՆ-ում աշխատող մեքսիկացի աշխատողները հաճախ տուն էին վերադառնում ճամպրուկներով՝ որպես կարգավիճակի խորհրդանիշ՝ ապացուցելու համար, որ նրանք դարձել են «կոսմոպոլիտ»[3]։ 1900-ականներից մինչև 1960-ական թվականները հյուրանոցները ուղեբեռի պիտակներ էին դնում հաճախորդների ճամպրուկների վրա՝ իրենց գովազդելու համար, նկարազարդումներով, որոնք ոգեշնչված էին ժամանակի ճանապարհորդական պաստառներից[30]։

Ենթադրաբար, անիվներով ճամպրուկի կանացի բնույթը ծաղրվել է 1984 թվականին նկարահանված Romancing the Stone ֆիլմում, որտեղ Քեթլին Թըրների հերոսուհին՝ Ջոան Ուայլդերը, իր անիվներով ճամպրուկը բերում է ջունգլիներ, ինչը անհանգստացնում է Մայքլ Դուգլասի կերպարին ՝ Ջեք Քոլթոնին,որը փորձում է հետ մղել չարին[11]։National Geographic-ից Սու Յունը ներառել է ճամպրուկը՝ մասնավորապես դրան անիվներ ավելացնելը, իր գյուտերի ցանկում, որոնք ընդմիշտ փոխել են ճանապարհորդությունը, մինչդեռ Կառոլին Կոստելոն՝ Smarter travel-ից, անվանել է անիվավոր ճամպրուկը բոլոր ժամանակների ճանապարհորդական լավագույն գյուտերից մեկը[16][31]։ Խոսելով անիվներով ճամպրուկի մասին՝ Յան Ջեքը The Guardian-ի համար գրել է, որ «… բացի էժան թռիչքից, ոչ մի այլ ժամանակակից գյուտ ավելի հեշտ չի դարձրել ճանապարհորդությունը»[32]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. "suitcase". Cambridge English Dictionary. Retrieved December 2, 2022
  2. «From the Crusades to robotic cases, the surprisingly interesting 1,000-year history of luggage».
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 McHugh, Jess (2016 թ․ դեկտեմբերի 8). «A Brief History of the Modern Suitcase». Travel + Leisure (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 28-ին.
  4. 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 Magazine, Smithsonian; Gross, Daniel A. (2014 թ․ մայիսի 9). «The History of the Humble Suitcase». Smithsonian (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 25-ին.
  5. Murphy, Cullen (1986 թ․ հունիսի 1). «Luggage Through the Ages». The Atlantic (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 12-ին.
  6. «The Golden Age of Travel and the History of Luggage Tags».
  7. «Luggage Through the Ages».
  8. 8,0 8,1 «The History of the Humble Suitcase».
  9. 9,0 9,1 9,2 Bachelor, Blane (2015 թ․ մարտի 24). «The history of luggage». Fox News. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 28-ին.
  10. Elliott, Annabel Fenwick (2018 թ․ սեպտեմբերի 28). «From the Crusades to robotic cases, the surprisingly interesting 1,000-year history of luggage». The Telegraph. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
  11. 11,0 11,1 11,2 11,3 Marçal, Katrine (2021 թ․ հունիսի 24). «Mystery of the wheelie suitcase: how gender stereotypes held back the history of invention». The Guardian (անգլերեն). Վերցված է 2021 թ․ հուլիսի 23-ին.
  12. Diehl, Amy (2021 թ․ օգոստոսի 18). «How Gender Bias Inhibits Progress and What Leaders Can Do About It». Ms. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 28-ին.
  13. 13,0 13,1 Mayerowitz, Scott (2010 թ․ հոկտեմբերի 1). «The Suitcase With Wheels Turns 40». ABC News (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 28-ին.
  14. 14,0 14,1 14,2 14,3 14,4 Sharkey, Joe (2010 թ․ հոկտեմբերի 4). «Reinventing the Suitcase by Adding the Wheel». New York Times. Վերցված է 2021 թ․ ապրիլի 11-ին.
  15. Hunter, Marnie (2010 թ․ հոկտեմբերի 4). «Happy anniversary, wheeled luggage!». CNN (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 28-ին.
  16. 16,0 16,1 Youn, Soo (2018 թ․ հոկտեմբերի 24). «7 brilliant inventions that changed travel». National Geographic (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 29-ին.
  17. 17,0 17,1 17,2 Altaner, David (1993 թ․ հոկտեմբերի 31). «Success in the Bag for Pilot-Entrepreneur». Sun-Sentinel. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 28-ին.
  18. 18,0 18,1 Clark, Jayne (2022 թ․ օգոստոսի 16). «Rollaboard luggage celebrates a wheelie big birthday». ABC News (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 12-ին.
  19. 19,0 19,1 19,2 Arikoglu, Lale (2017 թ․ սեպտեմբերի 22). «30 Years Ago, One Suitcase Changed Everything». Condé Nast Traveler. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
  20. Richardson, Brenda (1994 թ․ հուլիսի 18). «Rolling Luggage Takes a Load Off Travelers». Chicago Tribune. Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 12-ին.
  21. Banerjee, Sorboni (2016 թ․ նոյեմբերի 22). «Behind the scenes at Travelpro luggage lab». FOX 13. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
  22. «Luggage through the ages». The Washington Post. 2011 թ․ հունիսի 15. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
  23. Elliott, Annabel Fenwick (2018 թ․ սեպտեմբերի 28). «From the Crusades to robotic cases, the surprisingly interesting 1,000-year history of luggage». The Telegraph. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
  24. 24,0 24,1 O'Kane, Sean (2018 թ․ մայիսի 1). «Bluesmart shuts down after airlines ban smart luggage». The Verge. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
  25. 25,0 25,1 25,2 Wamsley, Laurel (2017 թ․ դեկտեմբերի 6). «Airlines Restrict 'Smart Luggage' Over Fire Hazards Posed By Batteries». NPR (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
  26. Biro, Ilona (2018 թ․ հունվարի 4). «Next-level luggage: Smart suitcases are here and we want every one». Canadian Broadcasting Corporation. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
  27. Sachs, Andrea (2018 թ․ հունվարի 23). «With 'smart' luggage, if you can't remove the lithium battery, consider it grounded». The Washington Post (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 27-ին – via The Philadelphia Inquirer.
  28. Hyde, Amanda (2022 թ․ սեպտեմբերի 16). «Why your 'smart' luggage could get you kicked off a plane». The Telegraph. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 27-ին.
  29. Joensson, Wolfgang (2018 թ․ նոյեմբերի 20). Iconix: Exceptional Product Design (անգլերեն). Simon and Schuster. ISBN 978-1-5107-3040-3.
  30. «The Golden Age of Travel and the History of Luggage Tags». Barnebys. 2021 թ․ դեկտեմբերի 20. Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 28-ին.
  31. Costello, Caroline (2012 թ․ մարտի 8). «10 best travel inventions of all time». SmarterTravel (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ նոյեմբերի 29-ին – via ABC News.
  32. Jack, Ian (2014 թ․ հուլիսի 19). «What was life like before luggage had wheels?». The Guardian (անգլերեն). Վերցված է 2022 թ․ դեկտեմբերի 12-ին.
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ճամպրուկ» հոդվածին։