Ղազախստանի Կուրմանգազի անվան ազգային կոնսերվատորիա

Ղազախստանի Կուրմանգազի անվան ազգային կոնսերվատորիա
Տեսակ	Կոնսերվատորիա
Հիմնադրված է	1944
Անվանված է	Կուրմանգազի Սաղիրբաև
Երկիր	Ղազախստան և ԽՍՀՄ
Տեղագրություն	Ալմաթի
Կայք	conservatoire.kz/english_vers/index.htm
	Ղազախստան, ԽՍՀՄ դեռ չունի տեղորոշման քարտեզներ.

Ղազախստանի Կուրմանգազի անվան ազգային կոնսերվատորիա (ղազ.՝ Құрманғазы атындағы Қазақ ұлттық консерваториясы), Ղազախստանի բարձրագույն երաժշտական հաստատություն, պատրաստում է կոմպոզիտորներ, երաժշտագետներ, երգչախմբի և ժողովրդական նվագախմբի դիրիժորներ, դաշնակահարներ, վոկալիստներ, արվեստագետ ղեկավարներ, սիմֆոնիկ նվագախմբի բոլոր գործիքների և ժողովրդական գործիքների կատարողներ։ Կոնսերվատորիայի շրջանավարտներով համալրվում են երկրի բազմաթիվ ստեղծագործական կոլեկտիվներ և կրթական հաստատություններ։ Կոնսերվատորիայի շրջանավարտները աշխատում են մերձավոր և հեռավոր արտասահմանի` Ռուսաստանի, Գերմանիայի, Հունաստանի, Նիդերլանդների, Իսրայելի, ԱՄՆ-ի, Ֆրանսիայի, Չեխիայի, Կանադայի, Կորեայի, Չինաստանի և այլ երկրների պրոֆեսիոնալ կոլեկտիվներում^[1]։

Ղազախստանի Կուրմանգազիի անվան ազգային կոնսերվատորիան համարվում է`

Եվրոպական կոնսերվատորիաների և բարձրագույն երաժշտական դպրոցների ասոցիացիայի անդամ (1998 թվականից)
Ասիական կոնսերվատորիաների ստեղծման նախաձեռնողն ու մասնակիցը (2000 թվականից)
Սիմետրոլոգների համաշխարհային ասոցիացիայի մասնակից
«Թուրքական ժողովուրդների երաժշտության» համաշխարհային ասոցիացիայի մասնակից
Ավանդական երաժշտության Միջազգային խորհրդի (ICTM), Էթնիկ երաժշտագիտության Եվրոպական սեմինարի (ESEM), Երաժշտության հոգեբանության և ընկալման Եվրոպական խորհրդի (ESCOM) մասնակից^[2]

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կուրմանգազի հուշարձանը տեղադրված է կոնսերվատորիայի նոր շենքի դիմաց (2012)։ Ղազախստանի Ժողովրդական կոմիսարների խորհրդի 1944 թվականի հուլիսի 24-ի որոշմամբ հոկտեմբերի 1-ից Ալմա Աթայում կազմակերպվեց Արվեստի պետական ինստիտուտը, որը հետագայում վերակազմավորվեց Ալմա Աթայի կոնսերվատորիայի, իսկ 1945 թվականին բուհը կոչվեց 19-րդ դարի ականավոր ժողովրդական երաժիշտ-դոմբրահար, կոմպոզիտոր Կուրմանգազի Սաղիրբաևի անունով։ 1938 թվականին կառուցված առաջին շենքում մինչև կոնսերվատորիան, տեղակայված էր երաժշտության և պարային կոմբինատը^[1].:

1960-ական թվականների սկզբին կառուցվեց ևս մեկ մասնաշենք, հանրակացարան 120 բնակելի սենյակներով, 42 լսարան, ընթերցասրահ, սպորտային դահլիճ և ընդարձակ սրահ^[1]։ 1981-1982 ուսումնական տարում կոնսերվատորիայում սովորում էին 1200-ից ավելի ուսանողներ, աշխատում 234 դասախոսներ, այդ թվում ավելի քան 20 պրոֆեսորներ և գիտության դոկտորներ, շուրջ 50 դոցենտներ և գիտության թեկնածուներ, 5 ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստներ, 7 Ղազախական ԽՍՀ ժողովրդական արտիստներ^[3]։ 2000 թվականի նոյեմբերին կոնսերվատորիային լրացուցիչ հատկացվեց ժամանակակից քառահարկ շենք^[1]։

Ֆակուլտետներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ուսումնական դասընթացն ապահովում են 4 ֆակուլտետներ`

Վոկալի և դիրիժորության ֆակուլտետ
Գործիքային կատարման ֆակուլտետ
Երաժշտագիտության և կառավարման ֆակուլտետ
Ժողովրդական երաժշտության ֆակուլտետ

Գործում են նաև մի շարք ընդհանուր համալսարանական ամբիոններ`

Նորարարական երաժշտության և մանկավարժական տեխնոլոգիաների ամբիոն
Սոցիալական և հումանիտար առարկաների ամբիոն
Արվեստի փորձարարական դպրոց-ստուդիա
Ֆիզիկական դաստիարակության և սպորտի բաժին
Ղազախական և օտար լեզուների բաժին

Ռեկտորներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1944-1945՝ Իվան Կրուգլիխին
1945-1951՝ Ախմետ Ժուբանով
1951-1957՝ Իվան Կրուգլիխին
1957-1967՝ Կուդդուս Կուժամյարով
1967-1975՝ Երկեգալի Ռախմադիև
1975-1987՝ Գազիզա Ժուբանովա
1987-1997՝ Դյուսեն Կասեինով
1997-2018՝ Ժանիա Աուբակիրովա
2018-ից՝ Արման Ժուդեբաև

Կոնսերվատորիայի շենք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շենքը կառուցվել է 1935-1937 թվականներին տիպային դպրոցի նախագծով, որը լրամշակվել է ճարտարապետ Ա. Ստրեմենովի կողմից։ Ուսումնական մասնաշենքը ընդգրկում է 2 ուսումնական մասնաշենքեր և համերգային դահլիճ^[4]։

Շենքը նախատեսված է եղել երաժշտության և պարային կոմբինատի համար (այժմ՝ Ալմա Աթայի Պ. Չայկովսկու անվան երաժշտական քոլեջ)։ Ղազախական ԽՍՀ Ժողկոմխորհը 1944 թվականի հուլիսի 24-ին որոշեց 1944 թվականի հոկտեմբերի 1-ից այս շենքում կազմակերպել կոնսերվատորիա։ 1954 թվականին կոնսերվատորիային շնորհվեց նշանավոր պատանի Կուրմանգազի Սագիրբաևի անունը։ 60-ական թվականներին շենքին կից կառուցվեց նոր մասնաշենք, իսկ 1970-ական թվականներին արևելյան կողմից կառուցվեց երգեհոնային դահլիճը^[4]։

Ճարտարապետություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Շենքը իրենից ներկայացնում է Ալմա Աթա քաղաքի 20-րդ դարի 30-ական թվականների ճարտարապետության «ազգային ոճի» օրինակ։ Կոնսերվատորիայի եռահարկ շենքը ներկայացվում է իրարից անջատ ուղղանկյան տեսքով։ Շինության գլխավոր ճակատում աչքի է ընկնում կորնթոսյան ոճի կողապաշտպան երկսյուն սյունազարդ նախասրահը, որն ավարտվում է եռանկյունաձև վերնաճակատով և տեղակայված է գլխավոր մուտքի մոտ։ Քառանկյուն հարթ որմասյան կորնթոսյան սյունակարգի չափավոր ռիթմը միջպատուհանային տարածությունը ուղղահայաց բաժանում է ճակատային մասը։ Պատուհանները բաղկացած են երեք մասից, ռիզալիտային գլխանիստային մասում երկփեղկ են։ Պատերը շարված են աղյուսից և սվաղված։ Շենքի հատակագծումը միջանցքային տիպի է նրանից դուրս եկող շինություններով^[4]։

Հուշարձանի կարգավիճակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

2010 թվականի նոյեմբերի 10-ին հաստատվեց Ալմա Աթա քաղաքի տեղական նշանակության մշակութային հուշարձանների նոր պետական ցանկը, միաժամանակ չեղյալ համարվեցին դրա հետ կապված նախորդ որոշումները^[5]։ Այս որոշմամբ պահպանվեց Ղազախստանի ազգային պատկերասրահի շենքի տեղական նշանակության հուշարձանի կարգավիճակը։ Պաշտպանական գոտու սահմանները հաստատվեցին 2014 թվականին^[4]։

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 КазНК. «От истоков» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 14-ին. Վերցված է 19 июля 2008-ին. {{cite web}}: Invalid |url-status=404 (օգնություն)
↑ КазНК. «Международное сотрудничество» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 22-ին. Վերցված է 19 июля 2008-ին. {{cite web}}: Invalid |url-status=404 (օգնություն)
↑ Алма-Ата. Энциклопедия / Гл. ред. М. К. Козыбаев. — Алма-Ата: Гл. ред. Казахской советской энциклопедии, 1983. — С. 312. — 608 с. — 60 000 экз.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 Энциклопедия Алматы. Казахская национальная консерватория им. Курмангазы
↑ Постановление Акимата города Алматы от 10 ноября 2010 года N 4/840 «Об утверждении Государственного списка памятников истории и культуры местного значения города Алматы»

Գրականություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Казахская национальная консерватория на страницах Национальной энциклопедии Казахстана Արխիվացված 2016-04-04 Wayback Machine

[istoki-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 КазНК. «От истоков» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 14-ին. Վերցված է 19 июля 2008-ին. {{cite web}}: Invalid |url-status=404 (օգնություն)

[2] КазНК. «Международное сотрудничество» (ռուսերեն). Արխիվացված է օրիգինալից 2007 թ․ սեպտեմբերի 22-ին. Վերցված է 19 июля 2008-ին. {{cite web}}: Invalid |url-status=404 (օգնություն)

[almaty-3] Алма-Ата. Энциклопедия / Гл. ред. М. К. Козыбаев. — Алма-Ата: Гл. ред. Казахской советской энциклопедии, 1983. — С. 312. — 608 с. — 60 000 экз.

[web.archive.org-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 ^4,3 Энциклопедия Алматы. Казахская национальная консерватория им. Курмангазы

[5] Постановление Акимата города Алматы от 10 ноября 2010 года N 4/840 «Об утверждении Государственного списка памятников истории и культуры местного значения города Алматы»

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]