Ձնծաղիկ

Ձնծաղիկ
Սպիտակ ձնծաղիկ
Գիտական դասակարգում
Թագավորություն Բույսեր Տիպ Ծածկասերմեր Դաս Երկշաքիլավորներ Ընտանիք Շքանարգիզազգիներ Ցեղ Խոտաբույսերի
Լատիներեն անվանում
Galanthus L., 1753
Հոմանիշներ
Acrocorion Adans., 1763 Galactanthus Lem., 1849 Nivaria Heist., 1748
Դասակարգումը Վիքիցեղերում Պատկերներ Վիքիպահեստում

Ձնծաղիկ (լատ.՝ Galanthus), գալանտուս, ձմեռնածաղիկ, սպիտակածաղիկ, արանգ-պարանգ, շքանարգիզազգիների ընտանիքի բազմամյա, սոխուկավոր խոտաբույսերի ցեղ։

Տարածում

Հանդիպում է Տավուշի մարզում (Իջևան, Աչաջուր գյուղ), աճում է ստորին լեռնային գոտում, կաղնու-բոխու անտառներում (1100 մ բարձրներում)։ Անդրկովկասյան բնաշխարհիկներ են։ Հայտնի է մոտ 20 տեսակ՝ տարածված Փոքր Ասիայում, Կենտրոնական և Հարավային Եվրոպայում, Կովկասում, 1 տեսակը՝ Լիբանանում: Աճում է հիմնականում նախալեռնային և լեռնային անտառներում կամ բարձրլեռնային մարգագետիններում։

Կենսաբանական նկարագիր

Galanthus elwesii

Galanthus nivalis 'Viridapice'

Տերևները մեծ մասամբ երկուսն են, գծաձև։ Ծաղիկները մեկական են, խոնարհված։ Ծաղկում է վաղ գարնանը։ Պտուղը տուփիկ է։ Որոշ (այդ թվում ՀՀ-ում աճող) տեսակներ դեղաբույսեր են, պարունակում են ալկալոիդներ։ Ալպիական ձնծաղիկ տարածված է ստորին լեռնային գոտու կաղնու – բոխու և հաճարենու անտառներում, կենու պուրակներում, նոսր թփուտներում և այլն, անդրկովկասյան ձնծաղիկի՝ ստորին և միջին լեռնային գոտիների կաղնու – բոխու և միայն բոխու անտառների փուխր բուսահողերում։ Այս տեսակները գրանցված են ՀՀ Կարմիր գրքում։

Տեսակներ

Հայտնի է մոտ 20, ՀՀ-ում՝ 3 տեսակ՝ ձնծաղիկ ալպիական (G. alpinus), ձնծաղիկ անդրկովկասյան (G. transcaucasicus), ձնծաղիկ Արտյուշենկոյի (Տ. artjuschenkoae)։

• Galanthus alpinus Sosn.
  • Galanthus alpinus Sosn. var. alpinus = [syn. Galanthus caucasicus (Baker) W.T.Mill.]
• Galanthus angustifolius Koss
• Galanthus cilicicus Baker
• Galanthus elwesii Hook.f.
• Galanthus fosteri Baker
• Galanthus gracilis Čelak.
• Galanthus ikariae Baker
• Galanthus koenenianus Lobin et al.
• Galanthus lagodechianus Kem.-Nath.
• Galanthus nivalis L.
• Galanthus peshmenii A.P.Davis & C.D.Brickell
• Galanthus platyphyllus Traub & Moldenke
  • [syn. Galanthus latifolius Rupr.]
• Galanthus plicatus M.Bieb.
• Galanthus reginae-olgae Orph.
• Galanthus rizehensis Stern
• Galanthus transcaucasicus Fomin
• Galanthus trojanus A.P.Davis & Özhatay
• Galanthus woronowii Losinsk.,
• Galanthus × allenii Baker
• Galanthus × valentinei Baker

Պատկերասրահ

• 

  Ձնծաղիկները քարերում

• 
• 
• 
• 

Գրականություն

• Артюшенко З. Т.. Критический обзор рода Galanthus L. // Ботанический журнал. М.-Л.։ 1966, 51։1443.
• Артюшенко З. Т. Амариллисовые СССР. — Л.: Наука, 1970. — С. 41—83. — 179 с.
• Головкин Б. Н. и др. Декоративные растения СССР. — М.: Мысль, 1986. — 320 с.
• Диев М. М. Галянтусы. — М.: КМК, 2014. — 168 с. — 1000 экз. — ISBN 978-5-87317-936-7

Ծանոթագրություններ

Այս հոդվածի կամ նրա բաժնի որոշակի հատվածի սկզբանական տարբերակը վերցված է Հայաստանի բնաշխարհ հանրագիտարանից, որի նյութերը թողարկված են Քրիեյթիվ Քոմմոնս Նշում–Համանման տարածում 3.0 (Creative Commons BY-SA 3.0) թույլատրագրի ներքո։

Վիքիբառարան

Ընթերցե՛ք «ձնծաղիկ» բառի բացատրությունը Հայերեն Վիքիբառարանում։