Jump to content

Հելմուտ Ռան

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Հելմուտ Ռան
գերմ.՝ Helmut Rahn
Դիմանկար
Ծնվել էօգոստոսի 16, 1929(1929-08-16)[1][2][3][…]
ԾննդավայրԷսսեն, Դյուսելդորֆ, Հռենոսի պրովինցիա, Պրուսիայի ազատ պետություն
Մահացել էօգոստոսի 14, 2003(2003-08-14)[1][2] (73 տարեկան)
Մահվան վայրԷսսեն, Դյուսելդորֆ, Հյուսիսային Հռենոս-Վեստֆալիա, Գերմանիա
Քաղաքացիություն Գերմանիա
Մասնագիտությունֆուտբոլիստ
Պարգևներ և
մրցանակներ
Արծաթե դափնետերև
 Helmut Rahn Վիքիպահեստում

Հելմուտ Ռան (գերմ.՝ Helmut Rahn, օգոստոսի 16, 1929(1929-08-16)[1][2][3][…], Էսսեն, Դյուսելդորֆ, Հռենոսի պրովինցիա, Պրուսիայի ազատ պետություն - օգոստոսի 14, 2003(2003-08-14)[1][2], Էսսեն, Դյուսելդորֆ, Հյուսիսային Հռենոս-Վեստֆալիա, Գերմանիա), գերմանացի ֆուտբոլիստ, հարձակվող: 1954 թվականի աշխարհի չեմպիոն, որը եզրափակչում երկու գոլ է խփել։ Աշխարհի երկու առաջնությունների մասնակից: Գերմանիայի ֆուտբոլի պատմության լավագույն հարձակվողներից մեկը[4][5]։

Աչքի է ընկել իր համառությամբ ու ֆիզիկական ուժով, ինչի շնորհիվ մեծ թվով գոլեր է խփել։ Նա ոտքերով ու լավ արագությամբ ուժեղ ու դիպուկ հարված ուներ։ Ֆուտբոլիստի տեխնիկան, սակայն, միջին մակարդակի վրա է եղել, բայց այս թերությունը նա փոխհատուցել է իր մյուս որակներով[4]։

Կենսագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ռանը ծնվել է 1929 թվականի օգոստոսի 16-ին Էսսենում։ Մայրը՝ Աննան, հայրը՝ Ֆրիդրիխը, աշխատել են սեփական ընկերությունում՝ մասնագիտանալով ածուխի տեղափոխման մեջ։ Հելմուտն ուներ երեք եղբայր։ Երբ 9 տարեկան էր, սկսել է ֆուտբոլ խաղալ «Ալտենեսեն» ակումբի ակադեմիայում։ Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի տարիներին ընտանիքը ռմբակոծության ենթարկված Էսսենից տեղափոխվել է գյուղ։ 1946 թվականին Ռանը տեղափոխվել է «Էլդե 1909», իսկ չորս տարի անց համալրել է Գերմանիայի առաջնության բարձրագույն դիվիզիոնի «Շպորտֆրոյնդե Կատերնբերգ» թիմի շարքերը, որի կազմում անցկացրել է մեկ մրցաշրջան։ Ֆուտբոլիստի հաջորդ ակումբը դարձել է Էսսենի «Ռոտ Վայսը», որը Հելմուտի համար վճարել է 7 հազար գերմանական մարկ[4]։ Այստեղ նա հարձակողական թիմ է կազմել Ավգուստ Գոտշալկի և Բերնարդ Թերմատի հետ։ 1951-1952 թվականներին օբերլիգայի խաղարկությունում նրանք 3 հոգով խփել են 59 գոլ, իսկ նրանց խաղընկերները՝ ընդամենը 19[6]։ 1951 թվականին Ռանն իր նորամուտը նշել է ազգային հավաքականում։ 1953 թվականին «Ռոտ-Վայս» թիմը նվաճել է Գերմանիայի գավաթը[6]։

1954 թվականին Զեպ Հերբերգերը Հելմութին ընդգրկել է Շվեյցարիայում կայանալիք աշխարհի առաջնությունում։ Թուրքիայի դեմ մրցաշարի առաջին խաղում, որն ավարտվել էր գերմանացիների հաղթանակով՝ 4:1 հաշվով, Ռանը խաղադաշտ դուրս չի եկել։ Երկրորդ տուրում նա անցկացրել է իր առաջին հանդիպումը աշխարհի առաջնությունում, որում Բունդեսլիգը հանդիպել է Հունգարիայի հավաքականին։ Այդտեղ Ռանը գոլ է խփել, բայց դա քիչ ազդեցություն է ունեցել վերջնական արդյունքի վրա՝ Ֆերենց Պուշկաշի, Շանդոր Կոչիշի և այլ աստղերի գլխավորությամբ մրցակիցները 3։ 8 հաշվով հաղթել են Գերմանիային[4]։ Գերմանացիները, այնուամենայնիվ, դուրս են եկել քառորդ եզրափակիչ, որտեղ 2:0 հաշվով հաղթել են Հարավսլավիային (85-րդ րոպեին Ռանը խփել է իր թիմի երկրորդ գոլը): Կիսաեզրափակչում 6:1 հաշվով հաղթելով Ավստրիային՝ Բունդեսլիգը եզրափակչում հանդիպել է Հունգարիայի հետ։ Ռանը խաղադաշտում հայտնվել է առաջին րոպեներից։ Հունգարացիներն արագորեն շահել են առավելությունը՝ հանդիպման հենց սկզբում երկու գոլ խփելով, սակայն շուտով Մաքս Մորլոկի ու Ռանի դիպուկ հարվածների շնորհիվ Գերմանիան հավասարեցրել է հաշիվը։ 84-րդ րոպեին Հելմուտը դուբլի հեղինակ է դարձել՝ կեղծ ճոճքով խաբելով պաշտպանին և ձախ ոտքով գնդակն ուղարկելով դարպասի ստորին անկյունը: Այս գոլը հաղթական գոլ էր և գերմանացիներին բերել է իրենց առաջին ոսկին աշխարհի առաջնություններում։ Ռանն ընդգրկվել է մրցաշարի խորհրդանշական հավաքականում, որը հաղթական գոլի շնորհիվ հայտնի է դարձել ողջ երկրում։ Հայտնի էր նաև եզրափակիչ մեկնաբան Հերբերտ Զիմերմանի հուզական արձագանքը ֆուտբոլիստի դիպուկ հարվածին[4][5][6]։

Հելմուտ Ռանի արձանը՝ Գեորգ Մելչես մարզադաշտի դիմաց: Էսսեն

Ֆուտբոլիստով հետաքրքրված էին Մադրիդի «Ռեալ»-ի և «Ռասինգ Ավելանդա»-ի ղեկավարները, սակայն նա մերժել է նրանց առաջարկները[7]։ Չնայած հաջողությանը՝ Հելմուտի կարիերան սկսել է մարել[8]։ Նա ալկոհոլից կախվածություն էր ձեռք բերել, և 1957 թվականին նույնիսկ կարճ պատիժ և տուգանք է ստացել ոչ սթափ վիճակում մեքենա վարելու համար[4]։ Ազգային հավաքականի մարզիչ Հերբերգերը խաղացողին կոչ է արել մասնակցել 1958 թվականի աշխարհի առաջնությանը։ Մրցաշարի մեկնարկից առաջ Ռանի ֆիզիկական մարզավիճակը իդեալական չէր, սակայն Հելմուտը կարողացել է լավ հանդես գալ մրցումների ընթացքում։ Խմբային փուլի առաջին տուրում նա դուբլի հեղինակ է դարձել՝ խոցելով Արգենտինայի դարպասը։ Հաջորդ երկու հանդիպումներում, որոնցից երկուսում էլ Գերմանիան ոչ-ոքի է խաղացել, ֆուտբոլիստը երկու գոլ է խփել, իսկ քառորդ եզրափակչում հաղթական գնդակը խփել է հարավսլավացիներին։ Մրցաշարի ավարտին գերմանացիները զբաղեցրել են չորրորդ տեղը, իսկ Ռանը, որը խփել է 6 գոլ, ռմբարկուների ցուցակում երկրորդ տեղը կիսել է Պելեի հետ։ Հելմուտի ելույթն աննկատ չի մնացել. 1958 թվականին նա երկրորդն էր «Ոսկե գնդակ»-ի քվեարկության ժամանակ՝ զիջելով միայն Ռայմոն Կոպաին[9]։ Ընդհանուր առմամբ, Ռանը ազգային հավաքականի կազմում խաղացել է 40 անգամ և դարձել 21 գոլի հեղինակ[4]։

1959 թվականին Ռանը լքել է «Ռոտ-Վայսը»։ Այս ակումբի կազմում նա ընդհանուր առմամբ անցկացրել է ավելի քան 200 հանդիպում և խփել ավելի քան 100 գոլ[6]։ «Քյոլն»-ի կազմում մեկ հաջող մրցաշրջան անցկացնելուց հետո նա մեկնել է Նիդերլանդներ, որտեղ մի քանի տարի ներկայացրել է «Էնսհեդեն»: 1963 թվականին վերադարձել է Գերմանիա նորաստեղծ Բունդեսլիգայի «Մայդերիխ» ակումբում։ Ռանն առաջին ֆուտբոլիստն է, որը Կարմիր քարտ է ստացել Բունդեսլիգայի խաղերում[4]։ 1965 թվականին Հելմուտն ավարտել է կարիերան Աքիլեսի հետ ունեցած խնդիրների պատճառով[9]։

Կարիերան ավարտելուց հետո Ռանը եղբոր հետ զբաղվել է բիզնեսով, մասնակցել բարեգործական ֆուտբոլային խաղերի[9]։

Նա ամուսնացած էր, կնոջ անունը Գերտրուդա էր։ Ունեցել է երկու որդի[4]։ Խաղադաշտից դուրս Ռանը հայտնի էր իր հումորի զգացումով և էսսենցիների սիրելին էր[9]։ Հրատարակել է իր ինքնակենսագրականը Mein Hobby: Tore schießen (հայերեն՝ Իմ հոբբին՝ գոլեր խփելը)[10]:

2003 թվականի օգոստոսի 14-ին՝ երկարատև հիվանդությունից հետո, Ռանը մահացել է։ Նրան հրաժեշտ տալու էին եկել հարյուրավոր մարդիկ, այդ թվում՝ Ուվե Զելլերն ու Ռուդի Ասսաուերը։ Թաղվել է Էսսենում՝ Ֆրոնհաուզեր փողոցի Մարգարեթեն գերեզմանատանը[4][9]։ Նրա մահից հետո «Ռոտ-Վայսա» մարզադաշտի մոտ տեղադրվել է նրա արձանը[6]։ 2018 թվականին նա ընդգրկվել է Գերմանիայի ֆուտբոլի Փառքի սրահում[11]։

Ձեռքբերումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Գերմանիա Ռոթ-Վայս (Էսսեն)

Գերմանիա Մայդերիխ

  • Գերմանիայի փոխչեմպիոն՝ 1964

Գերմանիա Գերմանիայի հավաքական

Ելույթների վիճակագրություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ակումբային կարիերա
Ակումբ Մրցաշրջան Լիգա[12] Առաջնություն

ԳԴՀ[13]

Գավաթներ[14] Այլ[15] Ընդամենը
Խաղեր Գոլեր Խաղեր Գոլեր Խաղեր Գոլեր Խաղեր Գոլեր Խաղեր Գոլեր
Շպորտֆրոյնդե

Կատերնբերգ

1950/51 30 7 0 0 - - 0 0 30 7
Ընդամենը 30 7 0 0 0 0 0 0 30 7
Ռոթ-Վայս (Էսսեն) 1951/52 29 20 6 5 - - 0 0 35 25
1952/53 28 9 0 0 5 5 ? ? 33+ 14+
1953/54 30 18 0 0 0 0 2+ 1+ 32+ 19+
1954/55 19 5 4 1 0 0 0 0 23 6
1955/56 24 9 0 0 0 0 4 3 28 12
1956/67 21 10 0 0 0 0 ? ? 21+ 10+
1957/58 27 8 0 0 0 0 ? ? 27+ 8+
1958/59 23 9 0 0 0 0 ? ? 23+ 9+
Ընդամենը 201 88 10 6 5 5 6+ 4+ 222+ 103+
Քյոլն 1959/60 29 11 7 4 0 0 2 2 38 17
Ընդամենը 29 11 7 4 0 0 2 2 38 17
Ենսհեդե 1960/61 27 14 - - ? 0 0 0 27+ 14
1961/62 21 12 - - ? 0 0 0 21+ 12
1962/63 21 13 - - 1+ 1 0 0 22+ 14
Ընդամենը 69 39 0 0 1+ 1 0 0 70+ 40
Մայդերիխ 1963/64 18 7 - - 0 0 0 0 18 7
1964/65 1 0 - - 0 0 0 0 1 0
1965/66 0 0 - - 0 0 0 0 0 0
Ընդամենը 19 7 0 0 0 0 0 0 19 7
Ամբողջ կարիերայի ընթացքում 348 152 17 10 6+ 6 8+ 6+ 379+ 174+

Գրականություն

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
  1. ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Discogs — 2000.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
  3. ↑ 3,0 3,1 Transfermarkt.com(բազմ․) — 2000.
  4. ↑ 4,00 4,01 4,02 4,03 4,04 4,05 4,06 4,07 4,08 4,09 Dittmar Dahlmann. «Helmut Rahn» (գերմաներեն). Portal Rheinische Geschichte. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ օգոստոսի 31-ին. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 6-ին.
  5. ↑ 5,0 5,1 Alex Raack (2019 թ․ օգոստոսի 16). «Mein Freund, der Boss» (գերմաներեն). Spiegel. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ օգոստոսի 6-ին. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 6-ին.
  6. ↑ 6,0 6,1 6,2 6,3 6,4 «Boss, Legende, Junge aus dem Revier» (գերմաներեն). ФК «Рот-Вайсс». 2019 թ․ օգոստոսի 16. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ հոկտեմբերի 3-ին. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 6-ին.
  7. ↑ «Wie der "Boss" zum Helden wurde» (գերմաներեն). Sport1. 2019 թ․ օգոստոսի 22. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ օգոստոսի 6-ին. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 6-ին.
  8. ↑ Alex Murphy (2003 թ․ օգոստոսի 20). «Helmut Rahn» (անգլերեն). The Independent. Արխիվացված է օրիգինալից 2008 թ․ հունիսի 17-ին. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 6-ին. {{cite web}}: Unknown parameter |deadurl= ignored (|url-status= suggested) (օգնություն)
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 9,4 «"Aus dem Hintergrund müsste Rahn schießen..."». Spiegel. 2019 թ․ օգոստոսի 16. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ օգոստոսի 6-ին. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 6-ին.
  10. ↑ «Mein Hobby: Tore schießen». Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ օգոստոսի 6-ին. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 6-ին.
  11. ↑ «Helmut Rahn». fussballmuseum.de. Արխիվացված օրիգինալից 2022 թ․ օգոստոսի 6-ին. Վերցված է 2022 թ․ օգոստոսի 6-ին.
  12. ↑ Региональная Оберлига «Запад» (1950—1960), чемпионат Нидерландов (1960—1963), Бундеслига (1963—1966).
  13. ↑ Разыгрывался по кубковой схеме среди победителей региональных Оберлиг.
  14. ↑ Кубок ФРГ, Кубок Нидерландов.
  15. ↑ Западногерманский кубок.

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Հելմուտ_Ռան&oldid=10149381» էջից