Հալեպի ազգային թանգարան

Հալեպի ազգային թանգարան; متحف حلب الوطني
Տեսակ	թանգարան
Երկիր	Սիրիա
Տեղագրություն	Հալեպ
Վայր	Հալեպ
Հիմնադրվել է	1931

Հալեպի ազգային թանգարան (արաբ․՝ متحف حلب الوطني‎‎), Սիրիայի Հալեպ քաղաքի ամենամեծ թանգարանը, որը հիմնադրվել է 1931 թվականին։ Այն գտնվում է հյուսիսային քաղաքի սրտում՝ Բարոն փողոցում, հայտնի Բարոն հյուրանոցի հարևանությամբ և Բաբ ալ-Ֆարաջ հրապարակի և Ժամացույցի աշտարակի մոտ։ Թանգարանի ցուցադրությունների մեծ մասը նվիրված է Սիրիայի հնագիտությանը, իսկ գտածոների մեծ մասը գալիս է երկրի հյուսիսային մասի հնագիտական հուշարձաններից։

Պատմություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

1931 թվականին Սիրիայի իշխանությունների որոշմամբ Օսմանյան փոքրիկ պալատը նշանակվել է Հալեպի Ազգային թանգարան։ Երեք տասնամյակ անց շենքը չափազանց փոքր է դարձել՝ ցուցադրված իրերի աճող քանակն ընդունելու համար։ Ուստի, 1966 թվականին որոշվել է քանդել հին պալատական շենքը և այն փոխարինել ավելի մեծ, ժամանակակից կառույցով։ Նոր շենքի շինարարությունը սկսվել է այն բանից հետո, երբ հարավսլավացի ճարտարապետներ Զդրավկո Բրեգովացի և Վյենչեսլավ Ռիխտերի նախագծային առաջարկը ստացել է առաջին մրցանակը իրենց մրցույթի համար^[1]։

2016 թվականի հուլիսին թանգարանը խոցվել է ապստամբ ուժերի կողմից արձակված բազմաթիվ հրթիռներով և ականանետներով։ Դա մեծ վնաս է հասցրել շենքի տանիքին և կառուցվածքին։ Հավաքածուի մեծ մասն արդեն տարհանվել էր, սակայն մտահոգություններ էին արտահայտվել այն իրերի վերաբերյալ, որոնք հնարավոր չէր տեղափոխել^[2]^[3]^[4]։

Հավաքածու[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թանգարանում ցուցադրված են պատմական բոլոր ժամանակաշրջանների իրերը։ Այնուամենայնիվ, թանգարանի ամենամեծ բաժինները նվիրված են երկաթի դարաշրջանին և իսլամական ժամանակաշրջանին։ Թանգարանի մուտքը տաճարային դարպաս է, կանանց սֆինքսով, երկաթի դարի Թել Խալաֆ բնակավայրից (Մ.թ.ա. 9-րդ դար)։

Առաջին հարկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Առաջին հարկը բաղկացած է երկու բաժիններից՝ Նախապատմական մշակույթի բաժինը և Հին սիրիական քաղաքակրթությունների բաժինը։ Առաջին բաժինը մեծ դահլիճ է, որը պարունակում է մարդկային իրերի ու գործիքների բազմաթիվ նմուշներ, որոնք հայտնաբերվել են քարե դարից Հալեպի, Այն Դարա և Էբլա շրջաններում։ Այն նաև պարունակում է մարդկային ամենահին քաղաքակիրթ ապաստարանը (մ.թ.ա. 8500 թվական), որը բերվել է Մուրեյբեթից։

Երկրորդ բաժինը բաժանված է սրահների խմբի՝ աշխարհագրորեն դասակարգված ըստ սիրիական շրջանների և նվիրված Սիրիայի հնագույն քաղաքակրթություններին։ Սրահներում ցուցադրված են Համայից և Ուգարիտից բրոնզեդարյան բազմաթիվ առարկաներ, Մարի արձաններ և սեպագիր արձանագրություններ, ինչպես նաև Մաքս Մալովանի կողմից հայտնաբերված առարկաներ Թել Բրաքում։ Ալ Ջազիրա շրջանի և Եփրատի շրջանի հնագիտական վայրերից հայտնաբերվել են երկաթի դարաշրջանի նյութեր և ասորական ոճով արձաններ^[5]։

Այս բաժնի հիմնական սրահներն են.

Ալ Ջազիրա Հիլզի սրահ
Մարիի սրահ
Համա շրջանի սրահ
Ուգարիտի սրահ
Թել Հալաֆի սրահ
Արսլան Թաշի սրահ
Թել Ահմարի սրահ
Հնագույն արձանների և սեպագիր գրերի սրահ.
Էբլայի սրահ

Երկրորդ հարկ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թանգարանի վերին հարկը ներառում է երեք բաժին.

Դասական մնացորդների բաժին, ցուցադրվում են հունական, հելլենիստական, հռոմեական և բյուզանդական ժամանակաշրջանների մի շարք առարկաներ, ինչպիսիք են մետաղադրամները, խճանկարային ապակյա իրերը և խեցեղենը։
Արաբա-իսլամական պատմության բաժին, այս բաժինը պարունակում է արաբական մի քանի մետաղադրամներ, ձեռագրեր, խեցեղեն և 12-րդ դարի իսլամական դամբարան և աստրոլաբ։
Ժամանակակից արվեստի բաժին, Նվիրված է Հալեպի և Սիրիայի այլ քաղաքների ժամանակակից արվեստագետներին։ Այն պարունակում է հին Հալեպ քաղաքի մանրակերտը և վեցերորդ դարի խճանկարը։

Բակ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Թանգարանի ներքին բակում են գտնվում հին խեթերի և հռոմեական առասպելական կերպարների բազալտե հսկայական արձանները և 3-րդ դարի խճանկարային մեծ կերպարը։ Արտաքին բակում ցուցադրված են ասորական, արամեական, բյուզանդական և արաբական քաղաքակրթությունների հուշարձաններ^[6]։