Կենսազանգված
| Մասն է կազմում |
| Վերականգնվող էներգիայի |
|---|
 |
Կենսազանգված կամ բիոմատերիա, բուսական և կենդանական օրգանիզմների միասնական զանգված, որը որոշ չափսով և մակարդակով գտնվում է կենսաերկրահամակեցությունում։
Կենսազանգվածը հողում կազմում է 2420 մլրդ տոննա[1]։ Մարդիկ այդ թվի մեջ կազմում են 350 մլն տոննա՝ կենդանի քաշով, կամ 100 մլն տոննա՝ չոր կենսազանգվածի հաշվարկով։
Երկրում կենսազանգվածի կազմ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Մայրցամաքային օրգանիզմներ
- կանաչ բույսեր — 2400 մլրդ տոննա (99,3%)
- Կենդանիներ և միկրոօրգանիզմներ — 20 մլրդ տոննա (0,7%)
Օվկիանոսի օրգանիզմներ
- Կանաչ բույսեր — 0,2 մլրդ տոննա (6,3%)
- Կենդանիներ և միկրոօրգանիզմներ — 3 մլրդ տոննա (93,7%)
Ստորգետնյա օրգանիզմներ
- Կենդանիներ և միկրոօրգանիզմներ — 15-ից մինչև 23 մլրդ տոննա[2]
Այսպիսով, երկրի կենսազանգվածի մեծ մասը կենտրոնացված է երկրի անտառներում։ Հողի վրա գերակշռում է բույսերի զանգվածը, իսկ օվկիանոսներում և երկրի մակերևույթի տակ՝ կենդանիների և միկրոօրգանիզմների զանգվածը։ Սակայն կենսազանգվածի աճի արագությունը օվկիանոսներում շատ ավելի մեծ է։
Կենսազանգվածի պտույտ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Եթե հաշվի առնենք կենսազանգվածի արդեն ունեցած զանգվածը, ապա կստացվի այսպիսի ցուցանիշ.
- Անտառների բուսականությունը — 1,8%
- Մարգագետինների, տափաստանների, վարելահողի բուսականությունը — 67%
- Լճերի և գետերի բույսերի համալիր — 1400%
- Ծովային ֆիտոպլանկտոն — 1500%
Ֆիտոպլանկտոնի միկրոսկոպիկ բջիջների ինտենսիվ բաժանումը, դրանց արագ աճը և գոյության կարճաժամկետությունը նպաստում են օվկիանոսի ֆիտոմասայի արագ շրջանառությանը, որը միջին հաշվով տեղի է ունենում 1-3 օրվա ընթացքում, մինչդեռ սուշի բուսականության ամբողջական նորացումն իրականացվում է 50 և ավելի տարիների ընթացքում։ Հետևաբար, չնայած օվկիանոսի ֆիտոմասայի փոքր մեծությանը, նրա ձևավորած տարեկան ընդհանուր արտադրանքը համեմատելի է սուշիի բույսերի արտադրանքի հետ։ Օվկիանոսների բույսերի փոքր քաշը կապված է այն բանի հետ, որ նրանք մի քանի օրվա ընթացքում կերակրվում են կենդանիների և միկրոօրգանիզմների կողմից, բայց նաև մի քանի օրվա ընթացքում վերականգնվում են։
Ամեն տարի կենսոլորտում ֆոտոսինթեզի ընթացքում ձևավորվում է մոտ 150 մլրդ տոննա չոր օրգանական նյութ։ Կենսոլորտի մայրցամաքային մասում առավել արդյունավետ են արևադարձային և մերձարևադարձային անտառները, օվկիանոսային մասում՝ էստուարիաները (ծովի ուղղությամբ ընդլայնվող գետաբերանները) և խութերը։ Բույսերի ցածր արտադրողականությունը բնորոշ է բաց օվկիանոսին, անապատներին և տունդրային:
Կենսազանգվածի կիրառումը էներգետիկայի մեջ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Կենսազանգվածը ներկայումս առկա էներգիայի աղբյուրների պաշարներով 6-րդն է այրվող թերթաքարերից, ուրանից, ածխից, նավթից և բնական գազից հետո։ Երկրի մոտավոր լրիվ կենսաբանական զանգվածը գնահատվում է 2,4×1012 տոննա։
Կենսազանգվածը արտադրողականության առումով հինգերորդ վերականգնվող էներգիայի աղբյուրն է՝ ուղիղ արեգակնային, հողմային, հիդրո- և երկրաջերմային էներգիայից հետո։ Ամեն տարի երկրի վրա գոյանում է մոտ 170 մլրդ տոննա առաջնային կենսաբանական զանգված, և մոտավորապես նույն ծավալը ոչնչացվում է։
Կենսազանգվածը համաշխարհային տնտեսության մեջ օգտագործմամբ ամենամեծ վերականգնվող ռեսուրսն է (տարեկան ավելի քան 500 մլն տոննա պայմանական վառելիք)։
Կենսազանգվածը օգտագործվում է ջերմության, էլեկտրաէներգիայի, կենսագազի արտադրության մեջ։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- [1] Արխիվացված 2021-04-15 Wayback Machine
- [2]
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կենսազանգված» հոդվածին։ |
| ||||||
