Jump to content

Կենսազանգված

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Կենսազանգվածային բրիկետներ

Կենսազանգված կամ բիոմատերիա, բուսական և կենդանական օրգանիզմների միասնական զանգված, որը որոշ չափսով և մակարդակով գտնվում է կենսաերկրահամակեցությունում։

Կենսազանգվածը հողում կազմում է 2420 մլրդ տոննա[1]։ Մարդիկ այդ թվի մեջ կազմում են 350 մլն տոննա՝ կենդանի քաշով, կամ 100 մլն տոննա՝ չոր կենսազանգվածի հաշվարկով։

Երկրում կենսազանգվածի կազմ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մայրցամաքային օրգանիզմներ

Օվկիանոսի օրգանիզմներ

  • Կանաչ բույսեր — 0,2 մլրդ տոննա (6,3%)
  • Կենդանիներ և միկրոօրգանիզմներ — 3 մլրդ տոննա (93,7%)

Ստորգետնյա օրգանիզմներ

  • Կենդանիներ և միկրոօրգանիզմներ — 15-ից մինչև 23 մլրդ տոննա[2]

Այսպիսով, երկրի կենսազանգվածի մեծ մասը կենտրոնացված է երկրի անտառներում։ Հողի վրա գերակշռում է բույսերի զանգվածը, իսկ օվկիանոսներում և երկրի մակերևույթի տակ՝ կենդանիների և միկրոօրգանիզմների զանգվածը։ Սակայն կենսազանգվածի աճի արագությունը օվկիանոսներում շատ ավելի մեծ է։

Կենսազանգվածի պտույտ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Եթե հաշվի առնենք կենսազանգվածի արդեն ունեցած զանգվածը, ապա կստացվի այսպիսի ցուցանիշ.

Ֆիտոպլանկտոնի միկրոսկոպիկ բջիջների ինտենսիվ բաժանումը, դրանց արագ աճը և գոյության կարճաժամկետությունը նպաստում են օվկիանոսի ֆիտոմասայի արագ շրջանառությանը, որը միջին հաշվով տեղի է ունենում 1-3 օրվա ընթացքում, մինչդեռ սուշի բուսականության ամբողջական նորացումն իրականացվում է 50 և ավելի տարիների ընթացքում։ Հետևաբար, չնայած օվկիանոսի ֆիտոմասայի փոքր մեծությանը, նրա ձևավորած տարեկան ընդհանուր արտադրանքը համեմատելի է սուշիի բույսերի արտադրանքի հետ։ Օվկիանոսների բույսերի փոքր քաշը կապված է այն բանի հետ, որ նրանք մի քանի օրվա ընթացքում կերակրվում են կենդանիների և միկրոօրգանիզմների կողմից, բայց նաև մի քանի օրվա ընթացքում վերականգնվում են։

Ամեն տարի կենսոլորտում ֆոտոսինթեզի ընթացքում ձևավորվում է մոտ 150 մլրդ տոննա չոր օրգանական նյութ։ Կենսոլորտի մայրցամաքային մասում առավել արդյունավետ են արևադարձային և մերձարևադարձային անտառները, օվկիանոսային մասում՝ էստուարիաները (ծովի ուղղությամբ ընդլայնվող գետաբերանները) և խութերը։ Բույսերի ցածր արտադրողականությունը բնորոշ է բաց օվկիանոսին, անապատներին և տունդրային:

Կենսազանգվածի կիրառումը էներգետիկայի մեջ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Կենսազանգվածը ներկայումս առկա էներգիայի աղբյուրների պաշարներով 6-րդն է այրվող թերթաքարերից, ուրանից, ածխից, նավթից և բնական գազից հետո։ Երկրի մոտավոր լրիվ կենսաբանական զանգվածը գնահատվում է 2,4×1012 տոննա։

Կենսազանգվածը արտադրողականության առումով հինգերորդ վերականգնվող էներգիայի աղբյուրն է՝ ուղիղ արեգակնային, հողմային, հիդրո- և երկրաջերմային էներգիայից հետո։ Ամեն տարի երկրի վրա գոյանում է մոտ 170 մլրդ տոննա առաջնային կենսաբանական զանգված, և մոտավորապես նույն ծավալը ոչնչացվում է։

Կենսազանգվածը համաշխարհային տնտեսության մեջ  օգտագործմամբ ամենամեծ վերականգնվող ռեսուրսն է (տարեկան ավելի քան 500 մլն տոննա պայմանական վառելիք)։

Կենսազանգվածը օգտագործվում է ջերմության, էլեկտրաէներգիայի, կենսագազի արտադրության մեջ։

Ծանոթագրություններ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Արտաքին հղումներ

[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Կենսազանգված» հոդվածին։