Խոյի և ձիու քանդակներ

Վիքիպեդիայից՝ ազատ հանրագիտարանից
Խոյի արձաններ Սիսիանի պատմության թանգարանի պուրակում

Խոյի և ձիու քանդակներ[1][2], Հայկական լեռնաշխարհում տարածված կենդանակերպ տապանաքարեր[3][4]։ Քանդակների մեծ մասը պատկանում է 13-19-րդ դարերին։

Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մաս կազմելով հայկական մշակույթի քանդակները հիմնականում հայտնաբերվել են Հայկական լեռնաշխարհում, այսինքն ժամանակակից Հայաստանի Հանրապետության, Արցախի Հանրապետության, Ադրբեջանական Հանրապետության, Իրանի Իսլամական Հանրապետության հյուսիսային և Թուրքիայի Հանրապետության արևելյան մասերում։

Խոյի և ձիու քանդակներ (Հարավային Կովկաս)##
Խոյի և ձիու քանդակներ (Հարավային Կովկաս)
Քանդակների հայտնաբերման վայրեր
— քաղաքներ
— ձիու քանդակներ
— խոյի քանդակներ

Ադրբեջանական Հանրապետության տարածքում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ներկայիս Ադրբեջանական Հանրապետության տարածքից հայտնաբերված խոյի և ձիու կենդանակերպ քանդակները իրենց թվով և տեսակներով Ադրբեջանական Հանրապետության ֆոնդերում ներկայացվածությամբ զբաղեցնում են 16-17-րդ դարերի կերպարվեստի հուշարձանների առաջատար տեղը։ Դրանց տարածվածության շրջանները շատ լայն են՝ սկսած ներկայիս Ադրբեջանական Հանրապետության հարավից (Մեծ Հայքի Փայտակարան նահանգից) մինչև հյուսիս-արևմտյան հատվածները (Մեծ Հայքի Ուտիք և Արցախ նահանգները)[5]։ Բացի այդ, համաձայն որոշ հեղինակների, Ադրբեջանական Հանրապետության տարածքում խոյի և ձիու քանդակները կարելի է հանդիպել նաև Նախիջևանի, Արցախի, Լենքորանի շրջանի, Միլյան տափաստանի և ընդհուպ մինչև Ափշերոնի թերակղզիում գտնվող մուսուլմանական որոշ գերեզմանոցներում[6]։ Տեղի բնակչությունը պաշտում է այդ քանդակները և ասոցացնում է դրանք որոշ հավատալիքների և ծեսերի հետ։

Պատկերասրահ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ջուղայի գերեզմանատան խոյաձև տապանաքարեր[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  • Խոյաձև տապանաքար, լուս․՝ 1915թ․
    Խոյաձև տապանաքար, լուս․՝ 1915թ․
  • Խոյաձև տապանաքար, լուս․՝ 1915թ․
    Խոյաձև տապանաքար, լուս․՝ 1915թ․
  • Խոյաձև տապանաքար, լուս․՝ 1915թ․
    Խոյաձև տապանաքար, լուս․՝ 1915թ․
  • Խոյաձև տապանաքար, լուս․՝ 1915թ․
    Խոյաձև տապանաքար, լուս․՝ 1915թ․

Տես նաև[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

  1. ↑ Бретаницкий Л. и Веймарн Б. Искусство Азербайджана IV—XVIII веков. — М.: Искусство, 1976. — С. 251. — 272 с.
  2. ↑ . Г. Пчелина. По Курдистанскому уезду Азербайджана // журнал : Советская этнография. — РСФСР. Народный комиссариат просвещения: Издательство Академии наук СССР, 1932. — № 1. — С. 115.
  3. ↑ Ալեքսանդր Պրոխորով Նախիջևանի Ինքնավար Խորհրդային Սոցիալիստական Հանրապետություն // 3 : Խորհրդային մեծ հանրագիտարան. — Մոսկվա — Т. 17.

    Сохранившиеся на территории Нахичеванской АССР многочисленные художественные памятники занимают большое и важное место в истории искусства Азербайджанской ССР (См. Азербайджанская Советская Социалистическая Республика). Среди них — бронзовые, глиняные и каменные фигурки животных, керамика, остатки циклопических сооружений конец 2-го — 1-го тыс.- до н. э., средневековые башенные мавзолеи нахичеванской архитектурной шкоты (в Нахичевани (См. Нахичевань), Джуге (См. Джуга), Кара-багляре (См. Карабагляр)), жилые дома Ордубада (18—19 вв.), образующие характерную типологическую группу в народном жилище Азербайджана, а также надгробия в виде фигуры барана или коровы.
  4. ↑ А. Ю. Казиев. О видах народного бытового искусства // Искусство Азербайджана. — Б.: Издательство Академии наук Азербайджанской ССР, 1954. — Т. IV. — С. 31.
  5. ↑ Эфенди Р. С. Каменная пластика Азербайджана. — Ишыг, 1986.
  6. ↑ Azerbaijan (The Grove Encyclopedia of Islamic Art and Architecture) (խմբ. Jonathan M. Bloom, Sheila Blair.), «Oxford University Press», էջ 240 — 513 էջ, ISBN 9780195309911։

    Stone images of rams (symbols of wealth) and saddled horses with weapons are found everywhere in the valleys, forests and mountains of Azerbaijan.
Ստացված է «https://hy.wikipedia.org/w/index.php?title=Խոյի_և_ձիու_քանդակներ&oldid=9006677» էջից