Էվնոմիա կլորատերև
| Էվնոմիա կլորատերև | |
 Էվնոմիա կլորատերև | |
| Դասակարգում | |
| Թագավորություն | Բույսեր (Plantae) |
| Տիպ/Բաժին | Անոթավոր բույսեր (Tracheophyta) |
| Ենթատիպ | Սերմնավոր բույսեր (Spermatophytes) |
| Կարգ | Կաղամբածաղկավորներ (Brassicales) |
| Ընտանիք | Կաղամբազգիներ (Brassicaceae) |
| Տրիբա | Aethionemeae |
| Ցեղ | Տղաբերուկ (Aethionema) |
| Տեսակ | Էվնոմիա կլորատերև (A. rotundifolium) |
| Միջազգային անվանում | |
| Aethionema rotundifolium | |
Էվնոմիա կլորատերև (լատին․՝ Eunomia rotundifolia), խաչածաղկավորների ընտանիքին պատկանող ծածկասերմ բույս, որը գրանցված է Հայաստանի Հանրապետության Կարմիր գրքում։
Նկարագրություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
3-15 սմ բարձրությամբ գետնատարած բազմամյա բույս է։ Տերևներն ունեն 6-20 մմ երկարություն, հակադիր են, կոշտավուն, հակաձվաձև կամ կլորավուն, ամբողջաեզր և նստադիր։ Հովանոցանման ողկույզներում գտնվող ծաղիկները գագաթնային են և կարճացած։ Բաժակաթերթերը կարմրավուն են։ Պսակաթերթերը վարդագույն են, 8-10 մմ երկարությամբ։ Պատիճակներն ունեն մոտ 8 մմ երկարություն, 3-4 մմ լայնություն, ձվաձև-երկարավուն են և թեթևակի գոգավոր։ Սռնակի երկարությունը պտղի ժամանակ հասնում է մոտ 1 մմ-ի[1]։
Տարածվածություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Հայաստանում հանդիպում է Ապարանի (լեռնագագաթ Քյորօղլի) և Գեղամի (Սպիտակ սար, Ակնասար, Եռաթմբեր, Ակնա լիճ) ֆլորիստիկական շրջաններում։ Ընդհանուր արեալն ընգրկում է Մեծ և Փոքր Կովկասյան լեռնաշղթաները[1]։
Էկոլոգիա[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Աճում է ալպյան գոտում՝ ծովի մակարդակից 2950-3400 մ բարձրությունների վրա, ինչպես նաև բարձր լեռների գագաթնամերձ քարաթափվածքներին, քարքարոտ լանջերին։ Ծաղկում է հուլիս ամսին, պտղաբերում՝ օգոստոսին[1]։
Պահպանություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
Վտանգված տեսակ է։ Կովկասի էնդեմիկ բույսերից է։ Տարածման և բնակության շրջանների մակերեսը 500 կմ²-ից պակաս է։ Տեսակին, կապված հատկապես կլիմայի գլոբալ փոփոխության հետ, սպառնում է տարածման և բնակության շրջանների նվազման վտանգ։ Հայաստանի Կարմիր գրքի առաջին հրատարակության մեջ ընդգրկված չէր։ Ընդգրկված չէ նաև CITES-ի և Բեռնի կոնվենցիաների հավելվածներում[1]։
Մեկ պոպուլյացիան գտնվում է «Ռելիկտային կրկես Քյորօղլի լեռան մոտ» բնության հուշարձանի տարածքում[1]։
Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 Հայաստանի Կարմիր գիրք. Երևան: Հայաստանի բնապահպանության նախարարություն. 2010. ISBN 978-99941-2-420-6.
 | Վիքիցեղերն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էվնոմիա կլորատերև» հոդվածին։ |
 | Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Էվնոմիա կլորատերև» հոդվածին։ |
|
| ||||||||||