Էլժբետա Զավացկա

Էլժբետա Զավացկա; լեհ.՝ Elżbieta Zawacka
Ծնվել է	մարտի 19, 1909
Ծննդավայր	Թորուն, Գերմանական կայսրություն
Մահացել է	հունվարի 10, 2009 (99 տարեկան)
Մահվան վայր	Թորուն, Լեհաստան
Գերեզման	Cemetery of St. George in Toruń
Քաղաքացիություն	Լեհաստան
Կրթություն	Գդանսկի համալսարան և Պոզնանի Ադամ Միցկևիչ համալսարան
Գիտական աստիճան	scientific professorship degree? (հունվարի 15, 1996)
Մասնագիտություն	պատմաբան, համալսարանի դասախոս և սպա
Աշխատավայր	Թորունի Նիկոլայ Կոպեռնիկոսի անվան համալսարան և Գդանսկի համալսարան
Պարգևներ և ; մրցանակներ	Polonia Mater Nostra Est? և Lwów Defence Cross?
	Elżbieta Zawacka Վիքիպահեստում

Էլժբետա Զավացկա (լեհ.՝ Elżbieta Zawacka. մարտի 19, 1909(1909-03-19)^[1], Թորուն, Գերմանական կայսրություն - հունվարի 10, 2009(2009-01-10)^[1], Թորուն, Լեհաստան), նաև հայտնի է իր անվանական նշանով՝ Զո, լեհ պրոֆեսոր, սկաուտ հրահանգիչ, Մեծ Բրիտանիայի հատուկ գործողությունների գործակալ, Երկրորդ համաշխարհային պատերազմի ժամանակ Լեհական դիմադրության շարժման մարտիկ^[3]։ Լեհական բանակի բրիգադի գեներալ (լեհական բանակի պատմության մեջ երկրորդ և վերջին կինը, որն ունի այս կոչումը). մայիսի 3-ին նախագահ Լեխ Կաչինսկիու նախաձեռնությամբ այս կոչումը շնորհվել է անձամբ։ Հայրենի բանակի համար սուրհանդակ էր՝ նամակներ և այլ փաստաթղթեր էր փոխանցում նացիստների կողմից օկուպացված Լեհաստանից՝ Լեհաստանի վտարանդի կառավարությանը և հակառակը^[4]։ Նրա սովորական երթուղին ձգվում էր Վարշավայից Բեռլին և Շվեդիայից Լոնդոն։ Նաև պատասխանատու էր հայրենի բանակի այլ սուրհանդակների երթուղիների կազմակերպման համար^[5]։

Կենսագրություն

Զավացկայան ծնվել է Թորուն քաղաքում, որն այն ժամանակ գտնվում էր Պրուսական Լեհաստանի կազմում։ Ավարտել է Պոզնանի համալսարանը՝ մաթեմատիկոսի մասնագիտությամբ։ 1930-ականների վերջերին աշխատել է որպես ուսուցչուհի մի քանի միջնակարգ դպրոցներում, միաժամանակ աշխատելով որպես հրահանգիչ Przysposobienie Wojskowe Kobiet (կանանց ռազմական պատրաստություն) կիսառազմական կազմակերպությունում^[6]։ Վերմախտի լեհական արշավի ժամանակ Զավատսկայան եղել է կանանց ռազմական պատրաստության Սիլեզիայի շրջանի հրամանատարը, ինչպես նաև մասնակցել է Լվովի պաշտպանությանը^[5]։

1939 թվականի հոկտեմբերին միացել է Զինված պայքարի միության Սիլեզիայի մասնաճյուղին՝ «Զելմա» կեղծանունով, որը հետագայում փոխվել է «Զո»-ի։ 1940 թվականի վերջին նրան տեղափոխեցին Վարշավա, որտեղ սկսել է սուրհանդակային գործունեություն։ Նա նաև ներկայացուցիչ էր Ներքին բանակի արտաքին հարաբերությունների վարչությունում։ 1943 թվականի փետրվարին Գերմանիայի, Ֆրանսիայի և Իսպանիայի միջով ճանապարհորդել է Ջիբրալթար, որտեղից նրան ինքնաթիռով տեղափոխել են Լոնդոն։ Մեծ Բրիտանիայում զբաղվել է պարաշյուտային սպորտով։

1944 թվականին Զավացկայան մասնակցել է Վարշավայի ապստամբությանը և ձախողումից հետո մեկնել Կրակով, որտեղ շարունակել է իր ընդհատակյա գործունեությունը։ 1945 թվականին միացել է հակակոմունիստական կազմակերպությանը, որը կոչվում էր «Ազատություն և անկախություն» (WiN), սակայն հեռացել է և սկսել դասավանդել^[5]։

1951 թվականին Զավացկայային ձերբակալել են Հանրային անվտանգության նախարարության գործակալները, որոնք նաև խոշտանգել են նրան։ Նա դատապարտվել է 10 տարվա ազատազրկման դավաճանության և լրտեսության համար, սակայն շուտով նրա պատժաչափը կրճատվել է՝ ազատ է արձակվել 1955 թվականին։ Բանտից ազատվելուց հետո Զավացկայան դոկտորի կոչում է ստացել Գդանսկի համալսարանում։ Նա եղել է Նիկոլայ Կոպեռնիկոսի համալսարանի մանկավարժության ինստիտուտի պրոֆեսոր, որտեղ հիմնել է անդրագոգիայի ամբիոնը։ 1978 թվականին Նա թողել է դասավանդումը, երբ Լեհաստանի անվտանգության ծառայությունը փակել է իր բաժինը։ Նաև եղել է Ներքին բանակի զինվորների համաշխարհային միության ակտիվ անդամ և 1980-ականներին համագործակցել է «Համերաշխություն» արհմիության հետ^[5]։

Մրցանակներ

Սպիտակ արծվի շքանշան (1995)
Virtuti Virtuti շքանշան, արծաթե խաչ (երկու անգամ)
Քաջերի խաչ (հինգ անգամ)
Հրամանատարի խաչ՝ Լեհաստանի վերածննդի շքանշանի աստղով, պարգևատրվել է նաև Սպայական խաչով
Ոսկե խաչ սրերով
Հայրենի բանակի խաչ
Բանակի մեդալ (չորս անգամ)
Pro Memory մեդալ

Տես նաև

Մարիա Վիտեկ

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Առցանց լեհական կենսագրական բառարան (польск.)
↑ Polish Science
↑ «Zmarła Elżbieta Zawacka, 100-letnia 'Cichociemna'» (լեհերեն). gazetapl. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 24-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 23-ին.
↑ «Zawacka Elżbieta - Encyklopedia PWN - źródło wiarygodnej i rzetelnej wiedzy». encyklopedia.pwn.pl. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 23-ին.
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 «Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej». zawacka.pl. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 23-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 23-ին.
↑ «Zawacka Elżbieta - WIEM, darmowa encyklopedia». portalwiedzy.onet.pl. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 17-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 23-ին.

[_e7a084e25137e763-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Առցանց լեհական կենսագրական բառարան (польск.)

[_622314b3e2ac0d7b-2] Polish Science

[3] «Zmarła Elżbieta Zawacka, 100-letnia 'Cichociemna'» (լեհերեն). gazetapl. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 24-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 23-ին.

[4] «Zawacka Elżbieta - Encyklopedia PWN - źródło wiarygodnej i rzetelnej wiedzy». encyklopedia.pwn.pl. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ մարտի 5-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 23-ին.

[:0-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 ^5,3 «Fundacja Generał Elżbiety Zawackiej». zawacka.pl. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 23-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 23-ին.

[6] «Zawacka Elżbieta - WIEM, darmowa encyklopedia». portalwiedzy.onet.pl. Արխիվացված օրիգինալից 2016 թ․ հունիսի 17-ին. Վերցված է 2016 թ․ մայիսի 23-ին.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]