Էզրա Թեդ Նյումեն

Էզրա Թեդ Նյումեն; անգլ.՝ Ezra Theodore Newman
Ծնվել է	հոկտեմբերի 17, 1929; Բրոնքս շրջան, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ
Մահացել է	մարտի 24, 2021 (91 տարեկան); Փիթսբուրգ, Փենսիլվանիա, ԱՄՆ
Քաղաքացիություն	ԱՄՆ
Մասնագիտություն	ֆիզիկոս և համալսարանի դասախոս
Հաստատություն(ներ)	Փիթսբուրգի համալսարան
Գործունեության ոլորտ	հարաբերականության ընդհանուր տեսություն
Անդամակցություն	International Society on General Relativity and Gravitation?
Ալմա մատեր	Սիրաքյուսի համալսարան, Նյու Յորքի համալսարան, Բրոնքսի գիտությունների ավագ դպրոց և Syracuse University College of Arts and Sciences? (հունիսի 1, 1956)
Գիտական աստիճան	ֆիզիկամաթեմատիկական գիտությունների դոկտոր
Տիրապետում է լեզուներին	անգլերեն
Գիտական ղեկավար	Peter Bergmann?
Պարգևներ	Այնշտայնի մրցանակ և Ամերիկայի ֆիզիկայի ակադեմիայի անդամ
	Ezra T. Newman Վիքիպահեստում

Էզրա Թեդ Նյումեն (հոկտեմբերի 17, 1929(1929-10-17), Բրոնքս շրջան, Նյու Յորք, Նյու Յորք, ԱՄՆ - մարտի 24, 2021(2021-03-24)^[1], Փիթսբուրգ, Փենսիլվանիա, ԱՄՆ^[1]), ամերիկացի ֆիզիկոս, հայտնի է ընդհանուր հարաբերականության տեսության մեջ իր կատարած ներդրումով։ Նա Պիտսբուրգի համալսարանի պրոֆեսոր է։ Մյումենը պարգևատրվել է Էյնշտեյնի մրցանակով Ֆիզիկայի ամերիկյան ընկերության կողմից։

Հարաբերականության տեսության մեջ ակնառու ներդրման, ներառյալ Նյումեն-Պենրոզի ձևայնացման, Կեր-Նյումենի լուծման և դատարկ շերտավորման տեսության համար։ Նրա մտավոր անցյալի, առատաձեռնության և ազնվության համար, որ ներկայացվեց սերունդներին որպես օրինակ և ոգեշնչեց նրանց։

Կրթություն[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նյումենը ծնվել է Բրոնքս (Նյու Յորք)ում, Դեյվիդ և Ֆենի Նյումենների ընտանիքում^[5]։ Նա դեռ մանկուց հետաքրքրություն էր ցուցաբերում գիտության, ձգող մագնիսների, կրակի բռնկման և գիտական գրքերի հանդեպ^[6]։

Նա սովորել է Բրոնքսի գիտությունների ավագ դպրոցում, որտեղ գերազանց սովորել է ֆիզիկա։ Թեդի հայրը հույս ուներ, որ որդին կհետևի իրեն և կդառնա ատամնաբույժ, բայց փոխարենը նա անդամագրվեց Նյու Յորքի համալսարանում, հետագայում իր կրթությունը ֆիզիկայի ոլորտում շարունակելու համար և ավարտեց այն 1951 թվականին բակալավրի աստիճանով։ Կրթությունը շարունակելու համար նա գնաց Սիրաքյուսի համալսարան, 1955 թվականին ձեռք բերեց մագիստրոսի աստիճան, իսկ հաջորդ տարի ստացավ գիտությունների թեկնածուի աստիճան։

Աշխատանքային գործունեությունը ֆիզիկայում[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Նյումենը միացել է Պիտսբուրգի համալսարանի ֆիզիկայի ֆակուլտետին 1956 թվականին և դարձել է ֆիզիկայի պրոֆեսոր 1966 թվականին։ Նա եղել է շրջիկ պրոֆեսոր Սիրաքյուսի համալսարանում և Կինգսի քոլեջում 1960-1961 թվականներին և Լոնդոնի համալսարանում 1964-1965 թվականներին։ 1957 թվականին նա ծառայել է որպես խորհրդատու Ռայթ-Պատերսոնի ռազմաօդային բազայում^[5]։

1962 թվականին Ռոջեր Պենրոզի հետ միասին նա ներկայացրել է Նյումեն-Պենրոզի ձևայնացումը ընդհանուր հարաբերականության տեսության մեջ։ Հաջորդ տարի նա համագործակցում է Աբրահամ Տաուբի հետ, աշխատելով Տաուբի լուծման ընդլայնման վրա^[7]։ Նա նաև ընդհանրացրել է Ռոյ Կերի կողմից ստեղծված Կերի չափանիշը, որը մի շարք փոփոխություններից հետո կոչվել է Կեր-Նյումենի չափանիշ։

1973 թվականին նա պարզաբանել է կոմպլեքս թվերի օգտագործումը հարաբերականության մեջ, քննարկեց կոմպլեքս ժամանակը^[8]։

Ընտանիք[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Մյումենը ամուսնացել է Սելլի Ֆասկոուի հետ 1958 թվականի ապրիլի 20-ին^[5]։

Նրա որդին՝ Դեյվիդ Մյումենը ներկայումս Ալյասկայի Ֆեյրբանկի համալսարանում ֆիզիկայի պրոֆեսոր է, իսկ նրա աղջիկը՝ Դարա Նյումենը ներկայումս Families First Missoula Archived 2017-07-02 at the Wayback Machine. կրթական տնօրենն է։

Ընտրված հրապարակումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Frittelli, Simonetta, Kling, Thomas P., Newman, Ezra T. (2000)։ «Image distortion from optical scalars in non perturbative gravitational lensing»։ Physical Review D 63 (2)։ Bibcode:2001PhRvD..63b3007F։ arXiv:gr-qc/0011108։ doi:10.1103/PhysRevD.63.023007
Newman, E. T., Couch, E., Chinnapared, K., Exton, A., Prakash, A., Torrence, R. J. (1965)։ «Metric of a rotating charged mass»։ J. Math. Phys. 6 (6): 918։ Bibcode:1965JMP.....6..918N։ doi:10.1063/1.1704351
Newman, E. T., Penrose, R. (1962)։ «An approach to gravitational radiation by a method of spin coefficients»։ J. Math. Phys. 3 (3): 566։ Bibcode:1962JMP.....3..566N։ doi:10.1063/1.1724257

Ծանոթագրություններ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Ezra Ted Newman Obituary — Pittsburgh: 2021. — ISSN 1068-624X; 2692-6903
↑ http://www.isgrg.org/history.php
↑ ORCID Public Data File 2020 — 2020. — doi:10.23640/07243.13066970.V1
↑ http://www.aps.org/programs/honors/prizes/prizerecipient.cfm?last_nm=Newman&first_nm=Ezra&year=2011
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Allen G. Debus (1968) Who's Who in Science, page 1250, A. N. Marquis
↑ Paul Basken (February 13, 2011) A Humble Heavyweight in Physics Finally Gets His Due, Chronicle of Higher Education
↑ Newman, E. T., Tamburino, L. A.; & Unti, T. (1963)։ «Empty-space generalization of the Schwarzschild metric»։ J. Math. Phys. 4 (7): 915։ Bibcode:1963JMP.....4..915N։ doi:10.1063/1.1704018
↑ Newman E. T. (1973)։ «Maxwell's equations and complex Minkowski space»։ Journal of Mathematical Physics (The American Institute of Physics) 14 (1): 102։ Bibcode:1973JMP....14..102N։ doi:10.1063/1.1666160։ (subscription required (help))

== References ==

Արտաքին հղումներ[խմբագրել | խմբագրել կոդը]

Ezra (Ted) Newman Archived 2018-04-08 at the Wayback Machine. from University of Pittsburgh
«2011 Einstein Prize Recipient»։ Վերցված է նոյեմբերի 21, 2010
«Pitt Physicist Receives 2011 Einstein Prize for Lifetime Contributions To Understanding, Reshaping Einstein’s Theory of General Relativity»։ Վերցված է նոյեմբերի 21, 2010

[_d04baafee6552e81-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 ^1,5 Ezra Ted Newman Obituary — Pittsburgh: 2021. — ISSN 1068-624X; 2692-6903

[_92a902177f2139f3-2] ttp://www.isgrg.org/history.php

[_d801baec58770f7d-3] ORCID Public Data File 2020 — 2020. — doi:10.23640/07243.13066970.V1

[_03a5d168509e6193-4] ttp://www.aps.org/programs/honors/prizes/prizerecipient.cfm?last_nm=Newman&first_nm=Ezra&year=2011

[Debus-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Allen G. Debus (1968) Who's Who in Science, page 1250, A. N. Marquis

[6] Paul Basken (February 13, 2011) A Humble Heavyweight in Physics Finally Gets His Due, Chronicle of Higher Education

[7] Newman, E. T., Tamburino, L. A.; & Unti, T. (1963)։ «Empty-space generalization of the Schwarzschild metric»։ J. Math. Phys. 4 (7): 915։ Bibcode:1963JMP.....4..915N։ doi:10.1063/1.1704018

[8] Newman E. T. (1973)։ «Maxwell's equations and complex Minkowski space»։ Journal of Mathematical Physics (The American Institute of Physics) 14 (1): 102։ Bibcode:1973JMP....14..102N։ doi:10.1063/1.1666160։ (subscription required (help))

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]