Ելիզավետա Բագրյանա

Ելիզավետա Բագրյանա; բուլղար․՝ Елисавета Багряна
Ծննդյան անուն	բուլղար․՝ Елисавета Любомирова Белчева
Ծնվել է	ապրիլի 29, 1893
Ծննդավայր	Սոֆիա, Բուլղարիայի իշխանություն
Վախճանվել է	մարտի 23, 1991 (97 տարեկան) կամ մարտի 24, 1991 (97 տարեկան)
Վախճանի վայր	Սոֆիա, Բուլղարիա
Գերեզման	Սոֆիայի կենտրոնական գերեզմանատուն
Մասնագիտություն	բանաստեղծուհի, թարգմանչուհի, գրական խմբագիր և գրող
Լեզու	բուլղարերեն
Քաղաքացիություն	Բուլղարիա
Կրթություն	Սոֆիայի համալսարանի պատմության ֆակուլտետ
Ստեղծագործական շրջան	1915-1991
Գրական շարժումներ	սոցռեալիզմ
Աշխատավայր	Սոֆիայի համալսարան
Պարգևներ	; և
Ամուսին	Իվան Շապկարև
	Elisaveta Bagriana Վիքիպահեստում

Ելիզավետա Բագրյանա (բուլղար․՝ Елисавета Багряна, իսկական անունը՝ Ելիզավետա Լյուբոմիրովա Բելչևա, ապրիլի 29, 1893(1893-04-29)^[1]^[2], Սոֆիա, Բուլղարիայի իշխանություն^[3]^[4] - մարտի 23, 1991(1991-03-23)^[1] կամ մարտի 24, 1991(1991-03-24)^[5], Սոֆիա, Բուլղարիա^[6]), բուլղարացի բանաստեղծ, թարգմանիչ, մանկապատանեկան ստեղծագործությունների հեղինակ։ Բուլղարիայի ժողովրդական հանրապետության հերոս (1983)։ Դիմիտրովյան մրցանակի դափնեկիր (1950)։

Դորա Գաբեի (1886-1983) հետ միասին համարվել են բուլղարական գրականության «առաջին կին գրողները»։

Կենսագրություն

Ելիզավետա Բագրյանան ծնվել է 1893 թվականին Սոֆիայում։ 1910 թվականին միջնակարգ դպրոցն ավարտել է Սոֆիայում, այնուհետև գյուղական դպրոցում աշխատել է ուսուցիչ։ 1911-1915 թվականներին սովորել է Սոֆիայի համալսարանի սլավոնական բանասիրության ֆակուլտետում, որտեղ էլ ծանոթացել է Բուլղարիայի ապագա մշակութային գործիչներից շատերի հետ։ 1915-1919 թվականներին դասավանդել է Վրացա և Կյուստենդիլ քաղաքներում։ 1921 թվականին վերադարձել է Սոֆիա և Սոֆիայի համալսարանում դասավանդել բուլղարական բանասիրություն։ Համագործակցել է „Вестник на жената“, „Лик“, „Съвременник“, „Златорог“ ամսագրերի հետ։

Ստեղծագործություններ

Բագրյանան համարվում է բուլղարական գրական նորարարներից։ Իր պոեզիայում ցույց է տվել կնոջ ներքին և ինտիմ հոգևոր անհանգստությունները։ Բագրյանայի ոճն իրենից ներկայացնում է ժողովրդական երգերի և ժամանակակից պոետիկ միջոցների համաձուլվածք՝ ավանդույթի և արդիականության համադրությամբ։ 1915 թվականին «Ժամանակակից միտք» ամսագրում տպագրվել են նրա երկու բանաստեղծությունները՝ «Ինչու» և «Գիշերային երգ»։

«Հավերժ և սուրբ» (1927), «Նավաստու աստղը» (1932), «Մարդկային սիրտ» (1936) ժողովածուներում ամփոփված է շրջապատող իրականության դժգոհությունը, բուրժուական հասարակության մեջ կանանց արժանապատվության նվաստացման դեմ բողոքը։

Բուլղարիայի ազատագրումից հետո ակտիվ մասնակցություն է ունեցել նոր ազգային գրականության և մշակույթի ձևավորման գործում։ «Հինգ աստղ» (1953) ժողովածուն նվիրված է սոցիալիզմ կառուցողներին, բուլղար-խորհրդային բարեկամությանը և ժողովուրդների եղբայրությանը։

Բագրյանայի անձնական իրերից Բուլղարիայի ազգային պատմական թանգարանում

Ստեղծագործությունները թարգմանվել են շուրջ 30 լեզուներով։ Բագրյանան թարգմանել է ռուս հեղինակների, հեղինակել է մանկական ստեղծագործություններ, հեղինակ է բանաստեղծական ժողովածուների։

Вечната и святата (1927)
Търкулната годинка (1931)
Звезда на моряка (1931)
Сърце човешко (1936)
Пет звезди (1953)
От бряг до бряг (1963)
Контрапункти (1972)
Светлосенки (1977)
SOS
Зовът на морето
Бъдник
Словенски вечери
На брега на времето (1983)
Птица с моторно сърце

Մրցանակներ

Բուլղարիայի ժողովրդական հանրապետության հերոս (1983)
Գեորգի Դիմիտրովի շքանշան (1983)
Դիմիտրովյան մրցանակի դափնեկիր (1950)
1943, 1944 և 1945 թվականներին առաջադրվել է Գրականության Նոբելյան մրցանակի համար
Ելիզավետա Բագրյանայի անունով կոչվել է աստերոիդ - 4400 Բագրյանա, 1985, օգոստոսի 24

Ծանոթագրություններ

↑ ^1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.
↑ ^2,0 ^2,1 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)
↑ ^3,0 ^3,1 ^3,2 Багряна Елисавета // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.
↑ ^4,0 ^4,1 ^4,2 http://www.the-bulgarian-insider.com/bulgaria/InterestingInfo/FamousBulgarians/tabid/521/language/en-US/Default.aspx
↑ ^5,0 ^5,1 ^5,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)
↑ ^6,0 ^6,1 ^6,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118914693 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

Գրականություն

Цанева, Милена. // Речник по нова българска литература (1978 - 1992). София, Хемус, 1994. ISBN 954-428-061-8

Արտաքին հղումներ

Բուլղարական գրականության առցանց գրադարան

Վիքիպահեստն ունի նյութեր, որոնք վերաբերում են «Ելիզավետա Բագրյանա» հոդվածին։

[_d04db11465a58a48-1] 1,0 ^1,1 ^1,2 ^1,3 ^1,4 Bibliothèque nationale de France data.bnf.fr (ֆր.): տվյալների բաց շտեմարան — 2011.

[_3fb6d9e6943dcf51-2] 2,0 ^2,1 FemBio տվյալների շտեմարան (գերմ.)

[_e44e7dd6d99df145-3] 3,0 ^3,1 ^3,2 Багряна Елисавета // Большая советская энциклопедия (ռուս.): [в 30 т.] / под ред. А. М. Прохорова — 3-е изд. — М.: Советская энциклопедия, 1969.

[_f93455ff5012c4ad-4] 4,0 ^4,1 ^4,2 http://www.the-bulgarian-insider.com/bulgaria/InterestingInfo/FamousBulgarians/tabid/521/language/en-US/Default.aspx

[_8c75772aad934f5b-5] 5,0 ^5,1 ^5,2 Բրոքհաուզի հանրագիտարան (գերմ.)

[_47f3b570f2cf4be5-6] 6,0 ^6,1 ^6,2 Deutsche Nationalbibliothek Record #118914693 // Gemeinsame Normdatei (գերմ.) — 2012—2016.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]